Yetvart Tomasyan

Yetvart Tomasyan veya bilinen lakabıyla Tomo (25 Mayıs 1949, İstanbul- 13 Aralık 2024, İstanbul), Türkiye Ermenisi iş insanı, yayımcı ve çevirmen.

Yetvart Tomasyan
Doğum	25 Mayıs 1949(1949-05-25) Fatih, İstanbul, Türkiye
Ölüm	13 Aralık 2024 (75 yaşında) İstanbul, Türkiye
Defin yeri	Balıklı Ermeni Mezarlığı
Milliyet	Türkiye Ermenisi
Diğer ad(lar)ı	Tomo
Eğitim	İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi
Meslek	İş insanı, yayımcı, çevirmen
Organizasyon	Aras Yayıncılık
Evlilik	Payline Dülgeryan (e. 1971; ö. 2024)
Çocuk(lar)	Bedros, Mihran

Türkiye'de kültür ve sanat alanında çok yönlü katkılar sağlamış bir kültür insanıdır. 1993'te Hrant Dink, Ardaşes Margosyan ve Mıgırdiç Margosyan ile birlikte Aras Yayıncılık’ın kurucularındandır.

Yaşamı

1949’da İstanbul'un Yedikule mahallesinde doğdu. Çorlu-Çatalca kökenli Bedros ve Mari Tomasyan'ın çocuğudur.Samatya’daki Anarad Hığutyun Okulu’nda ve Üsküdar’daki Tıbrevank Lisesi’nde öğrenim gördü. Ömrü boyunca taşıyacağı "Tomo" lakabını lise yıllarında aldı. 1966’da liseyi bitirdi; İstanbul Ermeni Patrikliği’ne bağlı ilahiyat okulunda yatılı öğrenci olarak okudu, ruhani eğitim aldı. Ayrıca Ermenilere Eski Ermenice öğretmek için İstanbul Üniversitesi’nde Klasik Diller öğrenimi gördü; ancak politik düşüncesi ve solcu fikirlerinden ötürü öğretmen olarak iş bulamadı. 1971'de Payline Dülgeryan ile evlendi; iki çocuk sahibi oldu.

Çalışma hayatına muhasebecilikle başladı. Bir süre Kapalıçarşı civarındaki işyerlerinde çalıştıktan sonra bir okul arkadaşı ile kuyumculuk aletleri alanında çalışan bir firma kurdu.1970’li yıllarda çeşitli kültür-sanat faaliyetlerinde bulundu. Hovhannes Tumanyan’ın "Kikor" öyküsünü, Yaşamak İstiyorum başlığıyla Türkçeye çevirdi. Boyacıköy Surp Yerits Mangants Kilisesi’nin korosu olan Sayat Nova Korosu’nun etkinliklerine uzun yıllar katıldı. Tuzla’da, arkadaşı Haçik Apeligan ve Hrant Dink’le birlikte bir arazi satın alıp çiçekçilik yaptı ve süt üretti. 1980’li yıllarda, İstanbul’da yayımlanan Ermenice Nor Marmara gazetesine destek oldu.

Mıgırdıç Margosyan'ın öyküleri Türkçe olarak yayımlanıp ilgi görünce Ermenice eserleri Türkçe yayımlamak üzere bir yayınevi kurma fikri gelişti. Böylece arkadaşları Mıgırdiç Margosyan, Ardaşes Margosyan ve Hrant Dink ile birlikte Aras Yayıncılık'ın kurucuları arasında yer aldı. Bu yayınevinde Ermeni yazarların Türkçeye çevrilmiş eserleri ile Türkiye’de yaşayan Ermeni yazarların Türkçe kitaplarını ve Ermeni toplumuyla ilgili kültürel ve tarihsel eserleri yayımlamaya odaklandılar.

Tomasyan, yayıncılık faaliyetlerinin dışında Türkiye'de kültür ve sanatın birçok alanında katkılar sağladı. 1990’lı yıllarda kurulan Kardeş Türküler'in çalışmalarına katkı verdi. Eşi ile birlikte Açık Radyo'da "Ermeni Edebiyatı Numuneleri" ve "Hagop Baronyan’ın İzinde İstanbul ve Ermeniler" adlı programları yaptı. Haygazun Kalustyan ve Garbis Cancikyan’ın Balkıs kitabını İş Bankası Kültür Yayınları’nın Kayıp Şairler dizisi için yayıma hazırladı. Türkiye’nin ilk kadın stüdyo fotoğrafçısı olarak bilinen Ermeni fotoğraf sanatçısı Maryam Şahinyan’ın fotoğraf arşivinin kurtarılmasını sağladı. Arşivdeki 200 bine yakın negatif, araştırmacı Tayfun Serttaş’ın oluşturduğu bir ekip tarafından iki yıllık bir çalışma sonucunda korumaya alındı. Arşivin kurtuluş süreci, "Maryam'ın Gözleri" adlı belgesele konu oldu. Ermenice yayın geleneğine ilişkin bir arşiv ve araştırma merkezi kurmak üzere Aras Yayıncılık’ın desteği ile 2022'de kurulan Yesayan Kültür ve Edebiyat Derneği’nin başkanlığını üstlendi.

2014 yılında kanser olan Tomasyan, on yılını bu hastalıkla mücadele ederek geçirdi ve Burgazada'ya yerleşti. 13 Aralık 2024 günü İstanbul'da öldü. 17 Aralık 2024'te Kumkapı Meryem Ana Kilisesinde düzenlenen cenaze töreni sonrası Balıklı Ermeni Mezarlığı'na defnedildi.

Kaynakça

1. ^ "Yetvart Tomasyan". 100 LIVES Research Team (100 Yaşam Araştırma Ekibi) (İngilizce). 20 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2024. 
2. ^ ^{a b c d} Koptaş, Rober. "Yetvart Tomasyon (Tomo)". Aras Yayıncılık. 17 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2024. 
3. ^ "Aras Yayıncılık'ın kurucularından Yetvart Tomasyan'ın portresi". HyeTert. 11 Ağustos 2018. 14 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2024. 
4. ^ "Yetvart Tomasyan'ı kaybettik". Agos. 14 Aralık 2024. 15 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2024. 
5. ^ ^{a b} Balancar, Ferda (8 Ocak 2019). "Ermeni dili ve Ermeni kültürünü yaşatma mücadelesi: Aras Yayınevi". Independent Türkçe. 20 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2024. 
6. ^ "Kayıp şairler: Garbis Cancikyan ile Haygazun Kalustyan". Ermeni Haber. 3 Temmuz 2014. 20 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2024. 
7. ^ Sezer, Sennur (3 Temmuz 2014). "Kayıp şairlerden ikisi Balkıs'ı yazdı". Evrensel. 20 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2024. 
8. ^ Konor, Barış; Göçer, Berkay (28 Ekim 2024). "Öncü Kadın Fotoğrafçı Olarak Maryam Şahinyan". Etkileşim. 20 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2024. 
9. ^ Çelik, Okan (2019). "Maryam'ın Gözleri". Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. 17 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2024. 
10. ^ Bayar, Güven (17 Aralık 2024). ""Tomo'nun Yeri"". T24. 17 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2024. 
11. ^ "Yetvart Tomasyan'ı, "Tomo Abi"yi büyük bir kalabalıkla uğurladık". Agos. 17 Aralık 2024. 18 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2024.