Yunak İyesi (Tatarca: Мунча иясе veya Munça İyäse, Azerice: Yunax İyesi), Türk, Tatar ve Altay mitolojilerinde ve halk inancında hamamın koruyucu ruhu. Değişik lehçelerde ve şivelerde Yonak, Yunça (Munşa, Monço, Munça) İyesi / Eğesi / Ezi / Issı / İççisi şeklinde de söylenir. Hamam İyesi olarak da tanınır. Ayrıca Banyo Ruhu anlamında Cağ (Cağlık) İyesi veya Çimek İyesi olarak da bilinir. Kısa boylu bir ihtiyar kılığında olduğuna inanılır. İnsanlara temizliği öğretir. Güneş battığı zaman ve gece yarısı hamama girilmez, çünkü bu saatte İye kendisi yıkanır. Hamamda yıkanırken kişi yüzünü sabunladıktan sonra temiz su dolu leğeni bulamazsa ya da hamamdan gitmek üzereyken ayakkabılarının kaybolduğunu görürse, bunlar onun şakalarıdır. Tatar Türkleri, hamamda yıkandıktan sonra her şeyi temizleyip, eşyaları yerine kaldırırlar ve “Yunağın ısısı sana, huzuru bana!” diyerek çıkarlar.
Etimoloji
(Mun/Yun) kökünden türemiştir. Yunak hamam demektir. Yunmak sözcüğü yıkanmak temizlenmek anlamlarına gelir. Yunup sözcüğü eski Türkçede abdest demektir.
Kaynakça
- Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0)27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Tatar Türklerinde Varlıklar, Çulpan Zaripova13 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Munça İyäse, Hamam İyesi)
Türk mitolojisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yunak Iyesi Tatarca Muncha iyase veya Munca Iyase Azerice Yunax Iyesi Turk Tatar ve Altay mitolojilerinde ve halk inancinda hamamin koruyucu ruhu Degisik lehcelerde ve sivelerde Yonak Yunca Munsa Monco Munca Iyesi Egesi Ezi Issi Iccisi seklinde de soylenir Hamam Iyesi olarak da taninir Ayrica Banyo Ruhu anlaminda Cag Caglik Iyesi veya Cimek Iyesi olarak da bilinir Kisa boylu bir ihtiyar kiliginda olduguna inanilir Insanlara temizligi ogretir Gunes battigi zaman ve gece yarisi hamama girilmez cunku bu saatte Iye kendisi yikanir Hamamda yikanirken kisi yuzunu sabunladiktan sonra temiz su dolu legeni bulamazsa ya da hamamdan gitmek uzereyken ayakkabilarinin kayboldugunu gorurse bunlar onun sakalaridir Tatar Turkleri hamamda yikandiktan sonra her seyi temizleyip esyalari yerine kaldirirlar ve Yunagin isisi sana huzuru bana diyerek cikarlar Etimoloji Mun Yun kokunden turemistir Yunak hamam demektir Yunmak sozcugu yikanmak temizlenmek anlamlarina gelir Yunup sozcugu eski Turkcede abdest demektir KaynakcaTurk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Tatar Turklerinde Varliklar Culpan Zaripova13 Aralik 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Munca Iyase Hamam Iyesi Turk mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz