Yunan haçı planı daha çok Ortodoks ve Bizans kiliselerinde görülen bir mimari plan şeklidir Kapalı yunan haçı

Yunan haçı planı, daha çok Ortodoks ve Bizans kiliselerinde görülen bir mimari plan şeklidir. Kapalı yunan haçı planı ve açık yunan haçı planı olarak kendi arasında ikiye ayrılır. Yunan haçı diye tabir edilen haç her kolu eşit uzunlukta olan haçtır.

Panayia Halkeion, Selanik'te bir 11. yüzyıl Yunan haçı planı şeklinde kilise. Kuzey doğuda görünüm.

Açık Yunan haçı planına sahip olan Aziz Babylas Martyriumu (MS 379) gibi yapılarda orta mekana dört yandan aynı uzunlukta kollar eklenir. Kapalı Yunan haçı planında ise yapının açıkta kalan köşeleri hücrelerle kapatılmaktadır. Bu durum kiliseyi kare haline getirdiğinden ve aslen kolları eşit uzunlukta olan haç plan belirsizleştiğinden bu plan tipi kapalı yunan haç planı olarak adlandırılır. İstanbul'da bulunan Havariyun Kilisesi ve Fethiye Cami'nin (Pammakaristos Manastırı) güney tarafındaki şapel bu plan tipine örnek olarak gösterilebilir.

Konu Hakkında Kaynaklar

Kılıç, Canan (2019). Bizans Mimarlığında Kapalı Yunan Haçı Plan Şeması. Denizli: Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
Öztaşkın, Gökçen K. (2018) Bizans Dönemi Kilise Mimarisi. ARKHE, 5, ss. 10-17.

Atina’daki Kapnikarea Kilisesi, Kapalı Yunan haçı planı

Kaynakça

^ . tez.yok.gov.tr. 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2021.
^ Öztaşkın, Gökçen. "Bizans Dönemi Kilise Mimarisi". ARKHE 5. 24 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Temmuz 2021.

[1] . tez.yok.gov.tr. 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2021.

[2] Öztaşkın, Gökçen. "Bizans Dönemi Kilise Mimarisi". ARKHE 5. 24 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Temmuz 2021.