Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yusuf Agah Efendi (d. 1744, Trapoliçe, Mora - ö. 4 Ocak 1824, İstanbul) Osmanlı bürokratı. Osmanlı Devleti'nin yurt dışındaki ilk daimi Büyükelçisi, ilk Londra elçisi.
| Yusuf Agah Efendi | |
|---|---|
 | |
| Osmanlı Devleti Londra Büyükelçisi | |
| Görev süresi 23 Temmuz 1793 - Kasım 1796 | |
| Yerine geldiği | Yeni oluşturuldu |
| Yerine gelen | İsmail Ferruh Efendi |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1744, Trapoliçe, Mora, Osmanlı Devleti |
| Ölüm | 4 Ocak 1824 İstanbul, Osmanlı Devleti |
Yaşamı
Daimi elçilikten önceki yaşamı
Yusuf Agâh Efendi, "Moralı" veya "Moraviyulas" adı ile anılan Mora'da yerleşik bir Osmanlı sülalesinden olan, Süleyman Penâh Efendi'nin oğludur. 1744'te Trapoliçe, Mora'da doğmuştur. 1756'da III. Selim döneminde babası ve ağabeyi ile beraber, başdefterdarlığa atanan Moralı Osman Efendi'ye refakat ederek, İstanbul'a gelmiştir. 1774'te "Mektub-i Sadriâlı"'ye girip hacegan olmuştur. 1781'de "mevkufatı"; 1785'te "kağid-i enderun emini" ve 1792'de "kalyonlar katibi" olmuştur.
1792'de "Nizam-ı Cedid" Islahatları yürürlüğe konulmakta idi. Bunlardan biri olarak Büyük Avrupa devletlerinin başkentlerinde daimi ikamet elçilikleri açılması idi. Babı-ali ilk daimi ikamet elçiliğinin İngiltere Krallığı başkenti Londra'da açılmasına karar verilmişti. Sultan III. Selim'in kararı ile 23 Temmuz 1793'te "Kalyonlar Katibi" Yusuf Agah Efendi Londra'ya ikamet elçisi olarak tayin edilmiştir. 6 Ağustos tarihinden itibaren, İstanbul İngiliz elçisinin sahip olduğu "büyükelçi (ambassador)" rütbesini taşımaya başlamıştır. Böylece Babialı'nın geleneksel "Mütekabiliyet Prensibi" ilk defa Osmanlı Devleti dışişleri diplomatlarına uygulanmaya başlanmıştır.
Londra ikamet elçiliği görevi
12 Ekim 1793'te, yeni Londra elçiliğine ait eşyalar ve hediyeler ile birlikte Ragusa bandıralı 'Colomba Fortuna' adlı bir gemi ile İstanbul'dan gönderildi. 14 Ekim'de ise Yusuf Agah Efendi, yanında serkatibi (başkatip) ; tercümanlar Emanuel Persiani, Gregorio Valeria; haznedar ; müslüman kişizadesi Mehmed Derviş Efendi ve gayrimüslim kişizadesi Yanko Savrud'u da ihtiva eden 15 kişilik bir heyetle başka bir gemi ile İstanbul'dan ayrıldı. Elçilik heyetini taşıyan gemi Karadeniz'den, Tuna Nehri ağzı, Rusçuk, Bükreş, Hermannstadt (Sibiu) ve Budin üzerinden Viyana'ya ulaştı. Sonra kara yolu ile Almanya ve Belçika üzerinden Ostend limanına ve Manş Denizi'ni geçerek İngiltere'de Dover limanına ve buradan da karadan Canterbury yolu ile 21 Aralık'ta Londra'ya ulaştı.
Elçi ve maiyeti Londra'da önce Royal Hotel'de kaldılar. Bir müddet sonra da Adelphi semtinde yeni bir elçilik binası bulunarak bu yeni elçilik binasına taşındılar. Büyükelçi Yusuf Agah Efendi, İngiltere hariciyesi ve devlet erkanı tarafından çok iyi karşılandı. Yusuf Agah Efendi, 8 Ocak 1794'te İngiltere Kralı III. George tarafından kabul edildi ve 15 Ocak 1795'te ise İngiltere başbakanı olan William Pitt ile görüşmeler yaptı. O akşam 'Turkey (Levant) Company' şirketi onun şerefine bir akşam yemeği tertip etti. 18 Ocak'ta kraliçe ile bundan sonra da Lordlar Kamarası üyeleri lordlar, valiaht Galler prensi, kralın kardeşleri olan dükler ve Londra'da bulunan yabancı ülke diplomatik misyon şefleri ile tanıştı. Hediyeleri taşıyan gemi gecikmişti. Ama gelince 29 Ocak 1795'te bir törenle Sultan III. Selim'in göndermiş olduğu name-i hümayunu ve hediyeleri St. James Sarayı'nda Kral III. George'a şahsen takdim etti.
Yusuf Agah Efendi Londra daimi ikamet elçilik görevini üç yıl ifa etti. Bu dönemde hem İngiliz hariciyecileri ile hem de Londra'da bulunan yabancı devlet dioplomatik misyonları ile görüşerek Osmanlı Devleti'nin politik ve ticari menfaatlerini ilgilendiren sorunlarla ilgilenip bunları diplomatik yolla halletti. İstanbul'da gereksinen askeri ve sivil alanlarda uzman ve teknisiyenleri İngiltere'den temin etti. Maiyetinde bulunan Osmanlıların yabancı dil öğrenmelerini sağladı. Böylece batı standardlarına göre eğitilmiş devlet liderlerinin eğitilmelerine öncülük yapmaya çalıştı. Üç yıl süren daimi ikamet elçiliğinden sonra İstanbul'a geri dönmek için İstanbul'dan yeni bir daimi ikamet elçisi gönderilmesini istedi.
Babıali, Kasım 1796'da yeni Londra daimi ikamet elçisi olarak 'yi atadı. İsmail Ferruh Efendi, 9 Nisan 1797'de İstanbul'dan deniz yolu ile ayrılıp 23 Temmuz'da Londra'ya ulaştı. Yusuf Agah Efendi ise 19 Temmuz'da Kral III. George'a veda ziyareti yaptı. 1 Ağustos'ta Londra'dan kara yolu ile ayrılarak; Manş Denizi'ni geçip Ostand'e gelerek buradan da kara yoluyla Viyana; ve burada gemi ile Tuna Nehri ve Karadeniz yolu ile 15 Eylül 1797'de İstanbul'a vardı. Hemen devlet ricalinin de katıldığı bir törenle III. Selim huzuruna çıkarak Kral III. George'un göndermiş olduğu mektubu sundu ve padişaha sözlü olarak elçiliği hakkında bilgiler verdi. Böylece Yusuf Agah Efendi ilk Londra daimi ikamet elçiliği görevini tamamlamış oldu.
Elçilikten sonraki görevleri
Döndüktan sonra yeniçeri kâtibi, sonra ambar emini, sonra tersane emini ve sonra matbah emini, 1806'da yine tersane emini görevlerinde bulundu. 1807'de rikâb-i humâyûn defterdari olup 1 Mayıs 1808'de azledildi. 1809'da baruthane nâzırı 2 Temmuz 1809'da rikâb kethudası, sonra cebehane ve mehterhane nâzırı oldu. Sonra Hibetullah Sultan kethüdası olarak Beşiktaş Sahilsarayını tamire memur edildi. Daha sonra mübayaacı ve nüzül emini olup Temmuz 1811'de sadâret kethudası tayin edildi.
Vahhabî isyanının bastırılmasından sonra 1812'de Mekke'ye gönderilen fevkalâde Surre Alayı emini yapıldı. Hicaz'dan geri döndükten sonra nişancı ve 1817'de ikinci defa sadâret kethüdası, 1819'de tekrar tersane emini görevlerini yaptı. 1820'de mübayaa memuriyetiyle Edirne'ye memur oldu. Edirne'den 1822'de İstanbul'da üçüncü defa matbah emini görevi verilerek geri döndü.
Bu görevde iken 4 Ocak 1824) ölmüştür. Şehzade Camii kabristanında gömülüdür.
Yusuf Agah Efendi, İngilizceden başka Rumca ve İtalyanca da bilmekteydi.
Değerlendirme
Sicill'i Osmani'de şöyle değerlendirilmektedir.
Sâdık, hayırsever, hiddetli, gönül kırıcı ve zengindi.
Ayrıca bakınız
Notlar
Dış bağlantılar
- Yalçınkaya, M. Alaadin "Yusuf Agah Efendi", (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.2 s.680
- Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.IV s.621 [2]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yusuf Agah Efendi d 1744 Trapolice Mora o 4 Ocak 1824 Istanbul Osmanli burokrati Osmanli Devleti nin yurt disindaki ilk daimi Buyukelcisi ilk Londra elcisi Yusuf Agah EfendiOsmanli Devleti Londra BuyukelcisiGorev suresi 23 Temmuz 1793 Kasim 1796Yerine geldigi Yeni olusturulduYerine gelen Ismail Ferruh EfendiKisisel bilgilerDogum 1744 Trapolice Mora Osmanli DevletiOlum 4 Ocak 1824 Istanbul Osmanli DevletiYasamiDaimi elcilikten onceki yasami Yusuf Agah Efendi Morali veya Moraviyulas adi ile anilan Mora da yerlesik bir Osmanli sulalesinden olan Suleyman Penah Efendi nin ogludur 1744 te Trapolice Mora da dogmustur 1756 da III Selim doneminde babasi ve agabeyi ile beraber basdefterdarliga atanan Morali Osman Efendi ye refakat ederek Istanbul a gelmistir 1774 te Mektub i Sadriali ye girip hacegan olmustur 1781 de mevkufati 1785 te kagid i enderun emini ve 1792 de kalyonlar katibi olmustur 1792 de Nizam i Cedid Islahatlari yururluge konulmakta idi Bunlardan biri olarak Buyuk Avrupa devletlerinin baskentlerinde daimi ikamet elcilikleri acilmasi idi Babi ali ilk daimi ikamet elciliginin Ingiltere Kralligi baskenti Londra da acilmasina karar verilmisti Sultan III Selim in karari ile 23 Temmuz 1793 te Kalyonlar Katibi Yusuf Agah Efendi Londra ya ikamet elcisi olarak tayin edilmistir 6 Agustos tarihinden itibaren Istanbul Ingiliz elcisinin sahip oldugu buyukelci ambassador rutbesini tasimaya baslamistir Boylece Babiali nin geleneksel Mutekabiliyet Prensibi ilk defa Osmanli Devleti disisleri diplomatlarina uygulanmaya baslanmistir Londra ikamet elciligi gorevi 12 Ekim 1793 te yeni Londra elciligine ait esyalar ve hediyeler ile birlikte Ragusa bandirali Colomba Fortuna adli bir gemi ile Istanbul dan gonderildi 14 Ekim de ise Yusuf Agah Efendi yaninda serkatibi baskatip tercumanlar Emanuel Persiani Gregorio Valeria haznedar musluman kisizadesi Mehmed Dervis Efendi ve gayrimuslim kisizadesi Yanko Savrud u da ihtiva eden 15 kisilik bir heyetle baska bir gemi ile Istanbul dan ayrildi Elcilik heyetini tasiyan gemi Karadeniz den Tuna Nehri agzi Ruscuk Bukres Hermannstadt Sibiu ve Budin uzerinden Viyana ya ulasti Sonra kara yolu ile Almanya ve Belcika uzerinden Ostend limanina ve Mans Denizi ni gecerek Ingiltere de Dover limanina ve buradan da karadan Canterbury yolu ile 21 Aralik ta Londra ya ulasti Elci ve maiyeti Londra da once Royal Hotel de kaldilar Bir muddet sonra da Adelphi semtinde yeni bir elcilik binasi bulunarak bu yeni elcilik binasina tasindilar Buyukelci Yusuf Agah Efendi Ingiltere hariciyesi ve devlet erkani tarafindan cok iyi karsilandi Yusuf Agah Efendi 8 Ocak 1794 te Ingiltere Krali III George tarafindan kabul edildi ve 15 Ocak 1795 te ise Ingiltere basbakani olan William Pitt ile gorusmeler yapti O aksam Turkey Levant Company sirketi onun serefine bir aksam yemegi tertip etti 18 Ocak ta kralice ile bundan sonra da Lordlar Kamarasi uyeleri lordlar valiaht Galler prensi kralin kardesleri olan dukler ve Londra da bulunan yabanci ulke diplomatik misyon sefleri ile tanisti Hediyeleri tasiyan gemi gecikmisti Ama gelince 29 Ocak 1795 te bir torenle Sultan III Selim in gondermis oldugu name i humayunu ve hediyeleri St James Sarayi nda Kral III George a sahsen takdim etti Yusuf Agah Efendi Londra daimi ikamet elcilik gorevini uc yil ifa etti Bu donemde hem Ingiliz hariciyecileri ile hem de Londra da bulunan yabanci devlet dioplomatik misyonlari ile goruserek Osmanli Devleti nin politik ve ticari menfaatlerini ilgilendiren sorunlarla ilgilenip bunlari diplomatik yolla halletti Istanbul da gereksinen askeri ve sivil alanlarda uzman ve teknisiyenleri Ingiltere den temin etti Maiyetinde bulunan Osmanlilarin yabanci dil ogrenmelerini sagladi Boylece bati standardlarina gore egitilmis devlet liderlerinin egitilmelerine onculuk yapmaya calisti Uc yil suren daimi ikamet elciliginden sonra Istanbul a geri donmek icin Istanbul dan yeni bir daimi ikamet elcisi gonderilmesini istedi Babiali Kasim 1796 da yeni Londra daimi ikamet elcisi olarak yi atadi Ismail Ferruh Efendi 9 Nisan 1797 de Istanbul dan deniz yolu ile ayrilip 23 Temmuz da Londra ya ulasti Yusuf Agah Efendi ise 19 Temmuz da Kral III George a veda ziyareti yapti 1 Agustos ta Londra dan kara yolu ile ayrilarak Mans Denizi ni gecip Ostand e gelerek buradan da kara yoluyla Viyana ve burada gemi ile Tuna Nehri ve Karadeniz yolu ile 15 Eylul 1797 de Istanbul a vardi Hemen devlet ricalinin de katildigi bir torenle III Selim huzuruna cikarak Kral III George un gondermis oldugu mektubu sundu ve padisaha sozlu olarak elciligi hakkinda bilgiler verdi Boylece Yusuf Agah Efendi ilk Londra daimi ikamet elciligi gorevini tamamlamis oldu Elcilikten sonraki gorevleri Donduktan sonra yeniceri katibi sonra ambar emini sonra tersane emini ve sonra matbah emini 1806 da yine tersane emini gorevlerinde bulundu 1807 de rikab i humayun defterdari olup 1 Mayis 1808 de azledildi 1809 da baruthane naziri 2 Temmuz 1809 da rikab kethudasi sonra cebehane ve mehterhane naziri oldu Sonra Hibetullah Sultan kethudasi olarak Besiktas Sahilsarayini tamire memur edildi Daha sonra mubayaaci ve nuzul emini olup Temmuz 1811 de sadaret kethudasi tayin edildi Vahhabi isyaninin bastirilmasindan sonra 1812 de Mekke ye gonderilen fevkalade Surre Alayi emini yapildi Hicaz dan geri dondukten sonra nisanci ve 1817 de ikinci defa sadaret kethudasi 1819 de tekrar tersane emini gorevlerini yapti 1820 de mubayaa memuriyetiyle Edirne ye memur oldu Edirne den 1822 de Istanbul da ucuncu defa matbah emini gorevi verilerek geri dondu Bu gorevde iken 4 Ocak 1824 olmustur Sehzade Camii kabristaninda gomuludur Yusuf Agah Efendi Ingilizceden baska Rumca ve Italyanca da bilmekteydi Yusuf Agah Efendi nin Sehzade Cami Haziresinde yer alan kabri DegerlendirmeSicill i Osmani de soyle degerlendirilmektedir Sadik hayirsever hiddetli gonul kirici ve zengindi Ayrica bakinizYusuf Agah Efendi tablo Yusuf Agah CamiiNotlar a b c d e f Yalcinkaya M Alaadin Yusuf Agah Efendi 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S C 2 s 680 ISBN 975 08 0072 9 a b c d e Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C IV s 621 1 Dis baglantilarYalcinkaya M Alaadin Yusuf Agah Efendi 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S C 2 s 680 ISBN 975 08 0072 9 Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C IV s 621 2