Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zeta potansiyeli; tanecikler arasındaki itme veya çekme değeri ölçümüdür. serum fizyolojik içerisinde süspanse edilen eritrositler biribirlerine yaklaşık 25 nm uzaklıkta bulunurlar. Bu uzaklığın nedeni zeta potansiyeli ile şu şekilde açıklanabilinir: Hücre zarının dış yüzeyinde bulunan asit özellikteki kökler iyonlaşır.Hidrojen iyonları plazmaya geçer, karboksil kökleri hücre zarına bağlı kalır. Bu durum hücre zarı ile plazma arasında elektrostatik yük farkı yaratır. Bu yük farkı sebebiyle hücre zarının etrafında bir pozitif yüklü iyon bulutu meydana gelir. Bu bulutun bir kısmı hücre ile ayrılmaz şekilde, tabaka halinde bulunur ve hücrenin toplam negatif yükünde nötürleşme yönünde etkisi olur. İkinci tabaka ayrılabilir bir yük halindedir ve hücrelerin negatif elektrostatik yük sebebiyle birbirlerini itmesinde etkili olan yük farkını meydana getirir. Hücrenin etrafındaki ayrılabilir iyon bulutunun başlangıcı ile plazma arasındaki elektrostatik yük farkının yarattığı voltaj farkı zeta potansiyeli olarak adlandırılır. Bu fark kondansatör sistemlerindeki kapasite formülleri kullanılarak formüllendirilir. Zeta potansiyeli, iyonlaşabilen asit köklerinin hücre zarındaki miktarı ile doğru, plazmadaki elektrolitlerin miktarı ile ters ve elektrolitlerle negatif yükler arasına girip pozitif uçları ile negatif yüklü kökleri saran bipolar simetrik olmayan moleküllerin (fibrinojen, alfa globinler, immünoglobinler ve albümin) miktarı ile ters orantılı olarak değişir. Bunların değişimi damar içinde ve tüp içinde etkilerini gösterir.
Hemaglütünasyon deneylerinde bunlara yapılan müdahalelerden faydalanılır. Bir veya birkaç yöntem birlikte kullanılabilir.
Bir zetametre (Zm) 1021 metreye eşittir. Daha çok astronomik uzaklıkları belirtmek için kullanılır. Yaklaşık olarak 110,000 ışık yılına denk gelir. Bazı örnekler:
- 1.7 Zm - 179,000 ışık yılı - Büyük Macellan Bulutu'na olan uzaklık (Samanyolu'nun en büyük uydu galaksisi)
- 2.0 Zm - 210,000 ışık yılı - Küçük Macellan Bulutu'na olan uzaklık
- 2.8 Zm - 300,000 ışık yılı - Gökadalar arası gezgin olarak bilinen NGC 2419 küresel kümesine olan uzaklık (Samanyolu'na en uzak küresel kümelerden birisi)
- 8.5 Zm - 900,000 ışık yılı - Leo I Dwarf Galaksisi'ne olan uzaklık (Samanyolu'nda bilinen en uzak uydu galaksi)
Zeta potansiyeline müdahale örnekleri
- Hücrelerin nörominidaz, bromelin, papain veya pepsin ile muamelesi sialik asit köklerini hücreden koparır ve zeta potansiyelini azaltır. Yöntemin riski bu asit kökü kesmenin antijenlerin yapısını da bozabilmesidir. Kan grup tayininde kullanılan jel santrifugasyon yöntemi kartlarında bu işlem için papain veya bromelin kullanılmaktadır.
- İyon konsantrasyonu azaltılmış ve izotonikliği nötr moleküllerle sağlanmış çözeltilerin kullanılması. Kan grubu kartlarında bu amaçla LİSS (low ionic serengthsolution) çözeltisi kullanılmaktadır.
- Asimetrik molekül yoğunluğunu artırmak. Kan grubu tayinlerinde tüp yönteminde D antijeni tayininde albumin bu iş için kullanılmaktadır. Fakat asimetrik molekül miktarının hastalıklarla artış gösterebilmesi içinbu etkiyi klinik olarak önemli hale getirmektedir. Akut faz cevabı uyandığında fibrinojen, alfa 1 asit globin gibi asimetrik moleküller artmaktadır. nefrotik sendromda alfa globinler artmaktadır. Kronik fazda ve multiple myelomda gama globinler artmaktadır. Bunların sonucunda eritrositlerin zeta potansiyeli azalır ve eritrositlerin aglütinasyonu artar.
Kaynakça
On Dokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları, Prof.Dr. Düzgün Özatlı
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Zeta potansiyeli tanecikler arasindaki itme veya cekme degeri olcumudur serum fizyolojik icerisinde suspanse edilen eritrositler biribirlerine yaklasik 25 nm uzaklikta bulunurlar Bu uzakligin nedeni zeta potansiyeli ile su sekilde aciklanabilinir Hucre zarinin dis yuzeyinde bulunan asit ozellikteki kokler iyonlasir Hidrojen iyonlari plazmaya gecer karboksil kokleri hucre zarina bagli kalir Bu durum hucre zari ile plazma arasinda elektrostatik yuk farki yaratir Bu yuk farki sebebiyle hucre zarinin etrafinda bir pozitif yuklu iyon bulutu meydana gelir Bu bulutun bir kismi hucre ile ayrilmaz sekilde tabaka halinde bulunur ve hucrenin toplam negatif yukunde noturlesme yonunde etkisi olur Ikinci tabaka ayrilabilir bir yuk halindedir ve hucrelerin negatif elektrostatik yuk sebebiyle birbirlerini itmesinde etkili olan yuk farkini meydana getirir Hucrenin etrafindaki ayrilabilir iyon bulutunun baslangici ile plazma arasindaki elektrostatik yuk farkinin yarattigi voltaj farki zeta potansiyeli olarak adlandirilir Bu fark kondansator sistemlerindeki kapasite formulleri kullanilarak formullendirilir Zeta potansiyeli iyonlasabilen asit koklerinin hucre zarindaki miktari ile dogru plazmadaki elektrolitlerin miktari ile ters ve elektrolitlerle negatif yukler arasina girip pozitif uclari ile negatif yuklu kokleri saran bipolar simetrik olmayan molekullerin fibrinojen alfa globinler immunoglobinler ve albumin miktari ile ters orantili olarak degisir Bunlarin degisimi damar icinde ve tup icinde etkilerini gosterir Hemaglutunasyon deneylerinde bunlara yapilan mudahalelerden faydalanilir Bir veya birkac yontem birlikte kullanilabilir Bir zetametre Zm 1021 metreye esittir Daha cok astronomik uzakliklari belirtmek icin kullanilir Yaklasik olarak 110 000 isik yilina denk gelir Bazi ornekler 1 7 Zm 179 000 isik yili Buyuk Macellan Bulutu na olan uzaklik Samanyolu nun en buyuk uydu galaksisi 2 0 Zm 210 000 isik yili Kucuk Macellan Bulutu na olan uzaklik 2 8 Zm 300 000 isik yili Gokadalar arasi gezgin olarak bilinen NGC 2419 kuresel kumesine olan uzaklik Samanyolu na en uzak kuresel kumelerden birisi 8 5 Zm 900 000 isik yili Leo I Dwarf Galaksisi ne olan uzaklik Samanyolu nda bilinen en uzak uydu galaksi Zeta potansiyeline mudahale ornekleriHucrelerin norominidaz bromelin papain veya pepsin ile muamelesi sialik asit koklerini hucreden koparir ve zeta potansiyelini azaltir Yontemin riski bu asit koku kesmenin antijenlerin yapisini da bozabilmesidir Kan grup tayininde kullanilan jel santrifugasyon yontemi kartlarinda bu islem icin papain veya bromelin kullanilmaktadir Iyon konsantrasyonu azaltilmis ve izotonikligi notr molekullerle saglanmis cozeltilerin kullanilmasi Kan grubu kartlarinda bu amacla LISS low ionic serengthsolution cozeltisi kullanilmaktadir Asimetrik molekul yogunlugunu artirmak Kan grubu tayinlerinde tup yonteminde D antijeni tayininde albumin bu is icin kullanilmaktadir Fakat asimetrik molekul miktarinin hastaliklarla artis gosterebilmesi icinbu etkiyi klinik olarak onemli hale getirmektedir Akut faz cevabi uyandiginda fibrinojen alfa 1 asit globin gibi asimetrik molekuller artmaktadir nefrotik sendromda alfa globinler artmaktadir Kronik fazda ve multiple myelomda gama globinler artmaktadir Bunlarin sonucunda eritrositlerin zeta potansiyeli azalir ve eritrositlerin aglutinasyonu artar KaynakcaOn Dokuz Mayis Universitesi Tip Fakultesi Yayinlari Prof Dr Duzgun Ozatli