Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ziyaret Tepe Höyüğü, Diyarbakır ilinin Bismil ilçesi güneydoğusunda, Dicle ve Batman Çayı'nın birleşme noktasının 20 km. batısında, Dicle'nin güney kıyısında yer alan bir höyüktür. Bölgedeki büyük höyüklerden biri olup, ovadan 22 metre yükseklikte 3 hektarlık bir alandır. Kuzey taraftaki höyüğün (akropol) üç tarafında uzanan "aşağı şehir" ise 29 hektarlık bir alana yayılmıştır. Diyarbakır Arkeoloji Müzesi tarafından Tepe Höyüğü adıyla tescil edilmiştir.
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Ziyaret Tepe Höyüğü |
| il: | Diyarbakır |
| İlçe: | Bismil |
| Köy: | Tepe |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | |
| Tescil durumu: | Tescilli |
| Tescil No ve derece: | 1184 |
| Tescil tarihi: | 14.11.1992 |
| Araştırma yöntemi | Kazı |
Kazılar
İlk kez 1980 yılında Kessler tarafından saptanan höyük, 1989 yılında ve ekibi tarafından ODTÜ, 'ın "Ilısu ve Kargamış Baraj Gölleri Altında Kalacak Arkeolojik Kültür Varlıklarını Kurtarma Projesi" kapsamında araştırılmıştır. Daha sonra Guillermo Algaze'nin de katıldığı, başkanlığını 'in yaptığı ekip, hem höyükte hem de aşağı şehirde geniş çaplı yüzey araştırmaları yapmıştır. 1989 yılında ise dört farklı alanda manyetik tarama yapılmıştır. Kazılara 2001 yılında Timothy Matney başkanlığında başlanmıştır.
Tabakalanma
Yerleşimde, höyük, aşağı şehir ve yamaçlar genelinde ortaya çıkarılan tabakalanma eskiden yeniye şu şekildedir;
- Geç Neolitik Çağ / (yaklaşık MÖ 6.000 – 5.000)
- Orta Tunç Çağı (yaklaşık MÖ 2.000 – 1.600)
- Geç Tunç Çağı (yaklaşık MÖ 1.300 – 1.200/1100)
- (yaklaşık MÖ 1.200 / 1.100 - 900)
- (yaklaşık MÖ 9.00 - 600)
- Geç Roma Dönemi / Sasani İmparatorluğu / Erken İslam Dönemi
Ziyaret Tepe'de en yoğun yerleşmenin Orta ve Geç Asur Çağı yerleşimi olduğu, höyük (akropol) ve aşağı şehre yayılan bu yerleşimde bir garnizonun yer aldığı bildirilmektedir. Höyük, Demir Çağı'ndan sonra iskan edilmemiştir. Kuzey ve batı yamaçlarda Orta Tunç Çağı'na ait çok sayıda buluntu ele geçmiştir. Ayrıca Geç Neolitik Çağ / Kalkolitik Çağ malzemesi de bulunmaktadır. Güney yamaç ise sözü edilen bu erken çağlara tarihlenen buluntu vermemektedir. Aşağı şehir ise Geç Neolitik – Erken Kalkolitik buluntu göstermez. Bununla birlikte MÖ 3. binyılda Geç Asur Dönemi'ne kadar kesintisiz bir yerleşim vardır.
Buluntular
Mimari
Höyüğün doğu yamacında, kerpiç bir platform üzerine 450 metrekarelik alanda inşa edilmiş bir yapı kalıntısı ortaya çıkarılmıştır. Geç Asur Dönemi'ne tarihlendirilen bir kamu binasıdır.
Orta Asur Dönemi yapısı olduğu anlaşılan oldukça büyük bir konut ayrıca ilginçtir. Parke döşeli bir sokaktan girilen konutun duvarları kırmızı kil kerpiçten 1,5 metre kalınlıkta inşa edilmiştir. Girişteki oda ya da avlu 5,5 metre derinlik ve en az 22 metre genişliktedir. Buradan geniş, parke döşeli bir avluya geçilmektedir. 12 x 13,5 metre boyutlarındaki bu avlu zeminini kaplayan mozaiklerin büyük bölümü iyi korunmuş durumdadır.
Değerlendirme
'nun Geç Tunç Çağı boyunca Yukarı Dicle yönünde genişlemesiyle Ziyaret Tepe'de iskan, ilk kez aşağı şehrin büyük bir bölümüne yayılarak neredeyse 32 hektarlık alana ulaşmış ve küçük de olsa bir kent haline gelmiştir. Bununla birlikte Erken Demir Çağı'nda yerleşim daralmıştır. Aşağı şehir muhtemelen terk edilmiştir. Bölgede Geç Demir Çağı'na karşılık gelen Geç Asur Dönemi'nde ise yeniden bir "hızlı kentleşme" görülür. Geç Asur seramikleri MÖ 9. yüzyılda höyük ve tüm aşağı şehir surlarının içinde yayılmış durumdadır. Bu durum, MÖ 7. yüzyıl sonlarında Geç Asur İmparatorluğu'nun çöküşünde ya da hemen sonra son bulmuş görünmektedir.
Kazı başkanı Ziyaret Tepe'nin, Asur İmparatorluğu'nun Orta Asur (Geç Tunç Çağı) ve Geç Asur (Geç Demir Çağı) dönemlerinde (MÖ 1.300 - 600), Dicle kıyısındaki üç büyük sınır kentinden biri olduğunu belirtmektedir. Bu bağlamda Asur kayıtlarında geçen Dicle bölgesinin merkezi garnizonlarından olan Tuşhan'ın Ziyaret Tepe olduğu düşünülmektedir. Geç Asur Dönemi'nde eyalet başkenti olan Tuşhan, bazı kaynaklarda Tushu ya da Tusha olarak geçmektedir. Geç Asur Dönemi tabletlerinden Tuşhan Eyaletinin, MÖ 9.-7. yüzyıllarda imparatorluğun en önemli kuzey eyaleti olduğu anlaşılmaktadır. Öte yandan Ziyaret Tepe kazılarında ele geçen 21 adet çivi yazılı kil tabletin bu durumu gösterdiği ileri sürülmektedir. Mari kayıtlarında kentin adı, hem ülke anlamına gelen "kur", hem de kent anlamında "uru" tanımlayıcılarıyla yazılmıştır. Ziyaret Tepe'de bulunan ve MÖ 620-610 yıllarına tarihlenen kil tabletler, kentin düzeni ve işleyişi ile ilgili konulardadır. Tabletlerden, Tuşhan'ın bir vergi toplama ve tahıl silosu işlevi gördüğü anlaşılmaktadır.
Bununla birlikte Tuşhan'ın esasen Ziyaret Tepe değil Üçtepe Höyük olduğu yönünde görüşler de vardır.
Dış bağlantılar
- Yakın plan kroki
- Fotoğraflar 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Notlar
- ^ Tarihsel Çevre Araştırma ve Değerlendirme Merkezi
Kaynakça
- ^ a b "TAY – Yerleşme Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mart 2012.
- ^ a b c d e f g TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları
- ^ a b . 1 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2012.
- ^ Nurgül Yıldırım, Anadolu'da Bulunan Yeni Asurca Belgeler 12 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Sh.: 121-122
- ^ Doç. Dr. Kemalettin Köroğlu, Demir Çağı'nda Yukarı Dicle Bölgesi (2011)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ziyaret Tepe Hoyugu Diyarbakir ilinin Bismil ilcesi guneydogusunda Dicle ve Batman Cayi nin birlesme noktasinin 20 km batisinda Dicle nin guney kiyisinda yer alan bir hoyuktur Bolgedeki buyuk hoyuklerden biri olup ovadan 22 metre yukseklikte 3 hektarlik bir alandir Kuzey taraftaki hoyugun akropol uc tarafinda uzanan asagi sehir ise 29 hektarlik bir alana yayilmistir Diyarbakir Arkeoloji Muzesi tarafindan Tepe Hoyugu adiyla tescil edilmistir Arkeolojik HoyukAdi Ziyaret Tepe Hoyuguil DiyarbakirIlce BismilKoy TepeTuru HoyukTahribat Tescil durumu TescilliTescil No ve derece 1184Tescil tarihi 14 11 1992Arastirma yontemi KaziKazilarIlk kez 1980 yilinda Kessler tarafindan saptanan hoyuk 1989 yilinda ve ekibi tarafindan ODTU in Ilisu ve Kargamis Baraj Golleri Altinda Kalacak Arkeolojik Kultur Varliklarini Kurtarma Projesi kapsaminda arastirilmistir Daha sonra Guillermo Algaze nin de katildigi baskanligini in yaptigi ekip hem hoyukte hem de asagi sehirde genis capli yuzey arastirmalari yapmistir 1989 yilinda ise dort farkli alanda manyetik tarama yapilmistir Kazilara 2001 yilinda Timothy Matney baskanliginda baslanmistir TabakalanmaYerlesimde hoyuk asagi sehir ve yamaclar genelinde ortaya cikarilan tabakalanma eskiden yeniye su sekildedir Gec Neolitik Cag yaklasik MO 6 000 5 000 Orta Tunc Cagi yaklasik MO 2 000 1 600 Gec Tunc Cagi yaklasik MO 1 300 1 200 1100 yaklasik MO 1 200 1 100 900 yaklasik MO 9 00 600 Gec Roma Donemi Sasani Imparatorlugu Erken Islam Donemi Ziyaret Tepe de en yogun yerlesmenin Orta ve Gec Asur Cagi yerlesimi oldugu hoyuk akropol ve asagi sehre yayilan bu yerlesimde bir garnizonun yer aldigi bildirilmektedir Hoyuk Demir Cagi ndan sonra iskan edilmemistir Kuzey ve bati yamaclarda Orta Tunc Cagi na ait cok sayida buluntu ele gecmistir Ayrica Gec Neolitik Cag Kalkolitik Cag malzemesi de bulunmaktadir Guney yamac ise sozu edilen bu erken caglara tarihlenen buluntu vermemektedir Asagi sehir ise Gec Neolitik Erken Kalkolitik buluntu gostermez Bununla birlikte MO 3 binyilda Gec Asur Donemi ne kadar kesintisiz bir yerlesim vardir BuluntularMimari Hoyugun dogu yamacinda kerpic bir platform uzerine 450 metrekarelik alanda insa edilmis bir yapi kalintisi ortaya cikarilmistir Gec Asur Donemi ne tarihlendirilen bir kamu binasidir Orta Asur Donemi yapisi oldugu anlasilan oldukca buyuk bir konut ayrica ilginctir Parke doseli bir sokaktan girilen konutun duvarlari kirmizi kil kerpicten 1 5 metre kalinlikta insa edilmistir Giristeki oda ya da avlu 5 5 metre derinlik ve en az 22 metre genisliktedir Buradan genis parke doseli bir avluya gecilmektedir 12 x 13 5 metre boyutlarindaki bu avlu zeminini kaplayan mozaiklerin buyuk bolumu iyi korunmus durumdadir Degerlendirme nun Gec Tunc Cagi boyunca Yukari Dicle yonunde genislemesiyle Ziyaret Tepe de iskan ilk kez asagi sehrin buyuk bir bolumune yayilarak neredeyse 32 hektarlik alana ulasmis ve kucuk de olsa bir kent haline gelmistir Bununla birlikte Erken Demir Cagi nda yerlesim daralmistir Asagi sehir muhtemelen terk edilmistir Bolgede Gec Demir Cagi na karsilik gelen Gec Asur Donemi nde ise yeniden bir hizli kentlesme gorulur Gec Asur seramikleri MO 9 yuzyilda hoyuk ve tum asagi sehir surlarinin icinde yayilmis durumdadir Bu durum MO 7 yuzyil sonlarinda Gec Asur Imparatorlugu nun cokusunde ya da hemen sonra son bulmus gorunmektedir Kazi baskani Ziyaret Tepe nin Asur Imparatorlugu nun Orta Asur Gec Tunc Cagi ve Gec Asur Gec Demir Cagi donemlerinde MO 1 300 600 Dicle kiyisindaki uc buyuk sinir kentinden biri oldugunu belirtmektedir Bu baglamda Asur kayitlarinda gecen Dicle bolgesinin merkezi garnizonlarindan olan Tushan in Ziyaret Tepe oldugu dusunulmektedir Gec Asur Donemi nde eyalet baskenti olan Tushan bazi kaynaklarda Tushu ya da Tusha olarak gecmektedir Gec Asur Donemi tabletlerinden Tushan Eyaletinin MO 9 7 yuzyillarda imparatorlugun en onemli kuzey eyaleti oldugu anlasilmaktadir Ote yandan Ziyaret Tepe kazilarinda ele gecen 21 adet civi yazili kil tabletin bu durumu gosterdigi ileri surulmektedir Mari kayitlarinda kentin adi hem ulke anlamina gelen kur hem de kent anlaminda uru tanimlayicilariyla yazilmistir Ziyaret Tepe de bulunan ve MO 620 610 yillarina tarihlenen kil tabletler kentin duzeni ve isleyisi ile ilgili konulardadir Tabletlerden Tushan in bir vergi toplama ve tahil silosu islevi gordugu anlasilmaktadir Bununla birlikte Tushan in esasen Ziyaret Tepe degil Uctepe Hoyuk oldugu yonunde gorusler de vardir Dis baglantilarYakin plan kroki Fotograflar 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Notlar Tarihsel Cevre Arastirma ve Degerlendirme MerkeziKaynakca a b TAY Yerlesme Ayrintilari 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Mart 2012 a b c d e f g TAY Yerlesme Donem Ayrintilari a b 1 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mart 2012 Nurgul Yildirim Anadolu da Bulunan Yeni Asurca Belgeler 12 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sh 121 122 Doc Dr Kemalettin Koroglu Demir Cagi nda Yukari Dicle Bolgesi 2011