Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zodyak ışığı, sabah güneş doğmadan önce veya akşam battıktan hemen sonra, ufukta Güneş’in yakınından gökyüzüne doğru yükselen, hemen hemen üçgen şeklindeki sönük ışıktır. En güzel gözüktüğü zamanlar ilkbahar ve sonbahar aylarıdır çünkü o aylarda ekliptik denilen tutulma düzlemi ufka dik olur. Güneş ışınlarının tutulma düzlemindeki tozlardan saçılması sonucu oluşur ve o kadar sönüktür ki Ay ışığı veya ışık kirliliği varsa görünmesi çok zordur.
Sabah şafak sökmeden önce görülüp şafaktan önce kaybolduğu için yalancı şafak olarak da adlandırılmaktadır.
Güneş’ten uzaklık arttıkça zodyak ışığının da şiddeti azalır. Fakat çok karanlık gecelerde tutulma düzlemi boyunca bir bant şeklinde kendini gösterir. Aslında zodyak ışığı tüm gökyüzünü sarar ve Ay’sız bir gecede toplam gökyüzünün arka plan ışımasının asıl kaynağıdır.
Kökeni
Bu tozlar Güneş Sistemi’nde tutulma düzlemini tamamen kapsayan zodyak bulutunda bulunurlar. Boyutları 10 ila 300 mikrometre arasında değişir ama kütlenin çoğu 150 mikrometredir. Bu tozların gezegenlerin oluşmasından kalan artıklardan, kuyrukluyıldızlardan ve asteroit çarpışmalarından kaynaklandığı ileri sürülür.
Kırmızı öte gök biliminde atmosferin etkisinden kurtulmak için her ne kadar uzaya teleskoplar yerleştirilse de zodyak ışığını meydana getiren bu tozlar uzaydan yapılan gözlemleri de etkilemektedir. Bu nedenle son zamanlarda bu tozların özellikleri, yoğunlukları gibi parametreler üzerine çalışmalar artmıştır. Bu tozların, merkezde Güneş olmak üzere tutulma düzlemi boyunca mercek şeklinde olduğu ve yer yörüngesinden çok uzaklara, Jüpiter’e kadar uzandığı saptanmıştır.
Yer, bu toz bulutunun içinde hareket ettiği için bu tozlar yeryüzüne ulaşır. Çeşitli gözlemsel yöntemler günde yeryüzüne 5 ila 300 madde düştüğünü göstermektedir. O nedenle dünyamız her gün ortalama 100 ton madde kazanmaktadır. Atmosfere giren tozların hızı saatte 38 000 ila 248 000 km arasında değişir. Eğer yerin yörüngesindeki hareketin arkasından geliyorsa hızı düşük, tam önden geliyorsa hızı yüksek olur.
Bu hızla gelen parçacığın sürtünmeden dolayı sıcaklığı 1600 dereceye yükselir ve yanar. Çapı 2 mm’den büyükse gözlemciler onu bir akanyıldız olarak görür, fakat genellikle boyutları çok daha küçüktür. Bu küçük parçacıkları ancak radar yöntemi ile gök bilimciler yakalar. Atmosferde buharlaşan toz, otomatik olarak ona metal katar ki bu da iklim değişikliğine neden olur. Atmosferin üst kısımlarında gece parlayan bulutlarının (noctilucent) oluşmasını sağlar. Özellikle kutup bölgelerinde yazın görülen bu bulutlar iklim değişikliğinin göstergelerinden biridir.
Görülme zamanı
Ekvator ve yakın bölgelerde tüm yıl boyunca sabah ve akşam görünür. Ancak ekvatordan uzaklaştıkça Kuzey ve Güney Yarımküre'de farklı zamanlarda görülür.
Kuzey Yarımküre'de en güzel görüldüğü zaman bahar ekinoksunda yani 20 Mart zamanında gün batımından 1 saat sonra batı ufkunda gökyüzündeki kızıllık kaybolduktan hemen sonra görülebilir. Güney Yarımküre'de ise güz ekinoksu yani 23 Eylül'de gerçek şafak doğmadan 1 saat öncesine kadar görülebilir. Başka bir deyişle Güneş doğmadan 80 dk ile 120 dk öncesine kadar görülebilir. Güneş doğmadan önce ilk görülen astronomik alacakaranlık zamanında görülebilmektedir. Ancak gözlemcinin bulunduğu şehir veya kasabanın ışıklarından uzaklaşması gerekir. Ay ışığının olmadığı zamanlarda görülebilir.
Fotoğraflama
Kişinin öncelikle doğru zamanda doğru yerde bulunması, ayrıca pozlama yapabilen ışık hassasiyeti yüksek DSLR türü dijital bir fotoğraf makinesi ve bir tripoda ihtiyacı olur.
Kişi eğer Kuzey Yarımküre'de yaşıyorsa, bahar aylarında şubat sonundan haziran başına kadar gün batımından 1 saat sonra Batı ufkunda yahut ağustos sonundan başlayarak kasım ayı başına kadar şafak sökmeden yaklaşık bir saat önce fotoğraf çekebilir.
Kişi eğer Güney Yarımküre'de yaşıyorsa, şubat sonundan haziran ayına kadar şafak sökmeden 1 saat önce doğu ufkunda ya da ağustos sonundan başlayarak kasım ayı başına kadar güneş batışından 1 saat sonra batı ufkunda fotoğraf çekebilir.
Ayrıca fotoğraf çekmek için dolunaydan 2 hafta sonrası en iyi zamandır. Ayın ince bir hilal (1-2 günlük) olduğu zaman fotoğraf çekilebilir. Fotoğraf makinesine ISO 1600 de f/2.8’de 30 sn pozlama verilmelidir. Fotoğraf makinesi uygunsa ISO 3200'de 15 sn veya ISO 6400'de 7.5 sn denenebilir. Uzun pozlamalar yıldızları daha belirgin göstereceğinden 30 sn'dir. Fotoğraf makinesinin titrememesi için bir tripoda ihtiyaç olunacağı önemlidir.
Dinlerde önemi
İslam
Zamanında bu ışığı gördüğü söylenen Muhammed'in, bu ışığı "Yalancı Fecr (Şafak)" (الفجر الكاذب Fecri kazib) olarak tanımladığı ve sabah özelikle oruç tutan Müslümanlar için yeme içmenin sona erdirileceği vakit konusunda bir yanılgıya düşülmemesi için şu uyarıyı yaptığına inanılır: “Sabahleyin Şafk doğmadan önce doğuda bir ışık çıkar bu ufuktan dikinedir hala yiyip içebilirsiniz. Bu ışıktan sonra gerçek fecr ufuk boyunca yatay olarak çıkar onu bekleyin.” Bu yüzden Zodyak ışığı İslam alemi için çok önemlidir.
Araştırmacılar
Queen grubunun lider gitaristi Brian May aynı zamanda bir gök bilimcidir. Çok önce başladığı zodyak ışığı ile ilgili doktora tezini 2007 yılında bitirmiştir. Tezinin adı “Zodyak toz bulutundaki tozların dikine hızının saptanması”dır. Başarılı çalışmasını 36 yıl sonra verdiği halde bu alanda fazla araştırma yapılmadığı için tez özgün halini korumuştur. Doktorasını verdikten sonra Liverpool John Moores Üniversitesi’nde öğrenciler adına önemli görevler üstlenmiştir.
Kaynakça
- ^ Prof. Dr. Ethem Derman http://ethemderman.com/ 21 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ http://www.tamsat.org.tr Zodyak Işığı nedir, Prof. Dr. Ethem Derman
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2017.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2017.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2017.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2017.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2017.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Zodyak isigi sabah gunes dogmadan once veya aksam battiktan hemen sonra ufukta Gunes in yakinindan gokyuzune dogru yukselen hemen hemen ucgen seklindeki sonuk isiktir En guzel gozuktugu zamanlar ilkbahar ve sonbahar aylaridir cunku o aylarda ekliptik denilen tutulma duzlemi ufka dik olur Gunes isinlarinin tutulma duzlemindeki tozlardan sacilmasi sonucu olusur ve o kadar sonuktur ki Ay isigi veya isik kirliligi varsa gorunmesi cok zordur Samanyolu nun renkli merkezi ve Very Large Telescope un uzerindeki zodyak isigiNisan 2017 de Erzurum Turkiye Aksam vaktinde Zodyak Sabah safak sokmeden once gorulup safaktan once kayboldugu icin yalanci safak olarak da adlandirilmaktadir Gunes ten uzaklik arttikca zodyak isiginin da siddeti azalir Fakat cok karanlik gecelerde tutulma duzlemi boyunca bir bant seklinde kendini gosterir Aslinda zodyak isigi tum gokyuzunu sarar ve Ay siz bir gecede toplam gokyuzunun arka plan isimasinin asil kaynagidir KokeniBu tozlar Gunes Sistemi nde tutulma duzlemini tamamen kapsayan zodyak bulutunda bulunurlar Boyutlari 10 ila 300 mikrometre arasinda degisir ama kutlenin cogu 150 mikrometredir Bu tozlarin gezegenlerin olusmasindan kalan artiklardan kuyrukluyildizlardan ve asteroit carpismalarindan kaynaklandigi ileri surulur Kirmizi ote gok biliminde atmosferin etkisinden kurtulmak icin her ne kadar uzaya teleskoplar yerlestirilse de zodyak isigini meydana getiren bu tozlar uzaydan yapilan gozlemleri de etkilemektedir Bu nedenle son zamanlarda bu tozlarin ozellikleri yogunluklari gibi parametreler uzerine calismalar artmistir Bu tozlarin merkezde Gunes olmak uzere tutulma duzlemi boyunca mercek seklinde oldugu ve yer yorungesinden cok uzaklara Jupiter e kadar uzandigi saptanmistir Yer bu toz bulutunun icinde hareket ettigi icin bu tozlar yeryuzune ulasir Cesitli gozlemsel yontemler gunde yeryuzune 5 ila 300 madde dustugunu gostermektedir O nedenle dunyamiz her gun ortalama 100 ton madde kazanmaktadir Atmosfere giren tozlarin hizi saatte 38 000 ila 248 000 km arasinda degisir Eger yerin yorungesindeki hareketin arkasindan geliyorsa hizi dusuk tam onden geliyorsa hizi yuksek olur Bu hizla gelen parcacigin surtunmeden dolayi sicakligi 1600 dereceye yukselir ve yanar Capi 2 mm den buyukse gozlemciler onu bir akanyildiz olarak gorur fakat genellikle boyutlari cok daha kucuktur Bu kucuk parcaciklari ancak radar yontemi ile gok bilimciler yakalar Atmosferde buharlasan toz otomatik olarak ona metal katar ki bu da iklim degisikligine neden olur Atmosferin ust kisimlarinda gece parlayan bulutlarinin noctilucent olusmasini saglar Ozellikle kutup bolgelerinde yazin gorulen bu bulutlar iklim degisikliginin gostergelerinden biridir Gorulme zamaniEkvator ve yakin bolgelerde tum yil boyunca sabah ve aksam gorunur Ancak ekvatordan uzaklastikca Kuzey ve Guney Yarimkure de farkli zamanlarda gorulur Kuzey Yarimkure de en guzel goruldugu zaman bahar ekinoksunda yani 20 Mart zamaninda gun batimindan 1 saat sonra bati ufkunda gokyuzundeki kizillik kaybolduktan hemen sonra gorulebilir Guney Yarimkure de ise guz ekinoksu yani 23 Eylul de gercek safak dogmadan 1 saat oncesine kadar gorulebilir Baska bir deyisle Gunes dogmadan 80 dk ile 120 dk oncesine kadar gorulebilir Gunes dogmadan once ilk gorulen astronomik alacakaranlik zamaninda gorulebilmektedir Ancak gozlemcinin bulundugu sehir veya kasabanin isiklarindan uzaklasmasi gerekir Ay isiginin olmadigi zamanlarda gorulebilir FotograflamaKisinin oncelikle dogru zamanda dogru yerde bulunmasi ayrica pozlama yapabilen isik hassasiyeti yuksek DSLR turu dijital bir fotograf makinesi ve bir tripoda ihtiyaci olur Kisi eger Kuzey Yarimkure de yasiyorsa bahar aylarinda subat sonundan haziran basina kadar gun batimindan 1 saat sonra Bati ufkunda yahut agustos sonundan baslayarak kasim ayi basina kadar safak sokmeden yaklasik bir saat once fotograf cekebilir Kisi eger Guney Yarimkure de yasiyorsa subat sonundan haziran ayina kadar safak sokmeden 1 saat once dogu ufkunda ya da agustos sonundan baslayarak kasim ayi basina kadar gunes batisindan 1 saat sonra bati ufkunda fotograf cekebilir Ayrica fotograf cekmek icin dolunaydan 2 hafta sonrasi en iyi zamandir Ayin ince bir hilal 1 2 gunluk oldugu zaman fotograf cekilebilir Fotograf makinesine ISO 1600 de f 2 8 de 30 sn pozlama verilmelidir Fotograf makinesi uygunsa ISO 3200 de 15 sn veya ISO 6400 de 7 5 sn denenebilir Uzun pozlamalar yildizlari daha belirgin gostereceginden 30 sn dir Fotograf makinesinin titrememesi icin bir tripoda ihtiyac olunacagi onemlidir Dinlerde onemiIslam Zamaninda bu isigi gordugu soylenen Muhammed in bu isigi Yalanci Fecr Safak الفجر الكاذب Fecri kazib olarak tanimladigi ve sabah ozelikle oruc tutan Muslumanlar icin yeme icmenin sona erdirilecegi vakit konusunda bir yanilgiya dusulmemesi icin su uyariyi yaptigina inanilir Sabahleyin Safk dogmadan once doguda bir isik cikar bu ufuktan dikinedir hala yiyip icebilirsiniz Bu isiktan sonra gercek fecr ufuk boyunca yatay olarak cikar onu bekleyin Bu yuzden Zodyak isigi Islam alemi icin cok onemlidir ArastirmacilarQueen grubunun lider gitaristi Brian May ayni zamanda bir gok bilimcidir Cok once basladigi zodyak isigi ile ilgili doktora tezini 2007 yilinda bitirmistir Tezinin adi Zodyak toz bulutundaki tozlarin dikine hizinin saptanmasi dir Basarili calismasini 36 yil sonra verdigi halde bu alanda fazla arastirma yapilmadigi icin tez ozgun halini korumustur Doktorasini verdikten sonra Liverpool John Moores Universitesi nde ogrenciler adina onemli gorevler ustlenmistir Kaynakca Prof Dr Ethem Derman http ethemderman com 21 Subat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www tamsat org tr Zodyak Isigi nedir Prof Dr Ethem Derman Arsivlenmis kopya 14 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Subat 2017 Arsivlenmis kopya 15 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Subat 2017 Arsivlenmis kopya 15 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Subat 2017 Arsivlenmis kopya 15 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Subat 2017 Arsivlenmis kopya 26 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Subat 2017