Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Örümcek, eklembacaklılar (Arthropoda) şubesinin örümceğimsiler (Arachnida) sınıfından Araneae takımının üyelerine verilen genel ad. Hemen hemen dünyanın her tarafında yaşar. 2012 rakamlarına göre 112 familyada ve 3879 cinste toplanan 43.244 türü bilinmektedir.
| Örümcek | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Farklı türde örümcekler. | |||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Alt takımlar | |||||||||||||
| Mesothelae | |||||||||||||
| Çeşitlilik | |||||||||||||
| 120 familya, 48,000 tür | |||||||||||||
dört çift yürüme bacağı (1), başla göğüs kaynaşmıştır (sefalotoraks, 2), karın (3). Anten veya kanadı yoktur. Bu da onların böcek olmadığının bir kanıtıdır.
Örümceklerin baş ve göğüsleri kaynaşmıştır. Karınları, göğüsü ince bir bel (pedisel) ile bağlanmıştır. Aynı büyüklükte başka hiçbir bir hayvanın beli bu kadar ince değildir. İçinden sindirim borusu, kan damarları soluk boruları ve sinir sistemi geçer. Örümceklerin boyları, birkaç cm'den 35 cm'ye kadar değişir. Ağzının önünde iki zehir çengeli (keliser) ve iki his ayağı (pedipalp) yer alır. Göğüslerinde ise, gelişmiş dört çift yürüme bacağı vardır; bacakların uçları, tarak gibi dişli iki çengelle sonlanır. Örümcek bunların sayesinde ağ üzerinde rahatça dolaşır. Bir kısmı ileriye, geriye ve yanlara doğru yürüyebilir. Çoğunun başında 3 veya 4 çift osel (basit) göz bulunur. Gözlerin dizilişi, sınıflandırmada önemli bir özelliktir. Yuvarlak olan karın kısmı yumuşak ve esnek olup, alt kısmında solunum delikleri, ipek bezleri, anüs ve eşey organları yer alır.
Örümcekler, dünyanın birçok ekosistemine uyum sağlamış, böylece çok farklı ekosistemlerde yaşayan bir grup halini almıştır. Örümceklere Everest tepelerinden kanyonların derin çukurlarına, akarsu veya göl içlerine kadar değişik yaşam ortamlarında rastlamak mümkündür. Bütün örümcekler etoburlardur. Bazıları serbest dolaşıp avlandığı halde diğer bazıları örmüş oldukları ağa bağımlı olarak yaşamaktadır.
Güney Amerika'da yaşayan Goliath Kuş öldürücü, 175 g kütle ve 13 cm'e çıkan vücut uzunluğuyla dünyanın en büyük örümceğidir.
Genel özellikleri
a) tırnaklar
b) tarsus
c) metatarsus
d) tibia
e) patella
f) femur
g) trochanter
h) coxa
i) palp
k) dikenler
m) prosoma (cephalothorax)
n) opisthosoma (abdomen)
o) örü memesi
Örümcekler, yırtıcı hayvanlardır. Birbirlerine saldırmaktan çekinmezler. Avları çok çeşitlidir. Çoğu, böceklerle beslendiklerinden faydalı sayılırlar. Bazı tropikal türler amfibyum, sürüngen, küçük kuş ve memeli gibi omurgalıları avlarlar. Örümceklerin hepsi avlarını yakalamak için tuzak ağları kurmaz. Bir kısmı avlarını kovalayarak veya üzerlerine sıçrayarak yakalar. Suda böcek, kurbağa ve balık avlayanlar da vardır. Yakaladığı avını, açılan zehir salgısı ile felce uğratır. Sonra ısırarak avının iç organlarına, eritici enzimler ihtiva eden tükürük salgısını akıtır. Kısa bir zaman zarfında, avın iç organları eriyerek sıvı haline gelir. Örümcek, emici midesini bir pompa gibi kullanarak bu sıvıyı emer. Av, kısa bir sürede içi boş kabuğa döner. Örümcek, bu boş kabuğu ya olduğu yere bırakır veya başka bir yere atar. Böcekler, küçük kuşlar bu avlar arasındadırlar.
Güney Amerika'da yaşayan, bacakları hariç 10 cm boyunda olan, toprakaltı inlerinde barınan bazı türler, tavşan ve tavukların içini boşaltabilecek güçtedir. Örümceklerin özofagusları (yemek borusu) çok dar olduğundan böyle beslenmek zorundadırlar. Ayrıca, ağız parçaları da bir sineği bile parçalayacak güçte değildir. Zehir çengelleri, avı delmeye ve zehir akıtmaya yarar. Uçtaki iğneli kısımları, bir şırınga gibi birer yan delikle biter. Deliğin böyle oluşu, tıkanma tehlikesini önler.
İğne ava girince, zehir bu delikten sızar. Örümcekler, iki keliseri de kullanırlar. Isırdıkları zaman yan yana iki delik olması bu yüzdendir. Keliser, aynı zamanda, delik açma ve küçük cisimleri taşıma işlerine de yarar.
Örümceklerin böceklerden ayrılan birçok özelliği vardır. Böceklerin çoğu kanatlı olduğu halde, örümcekler kanatsızdır. Böceklerde 6 bacak olmasına karşılık örümceklerde 8 bacak vardır. Antenleri olmadığından, ağız önündeki pedipalpler bu görevi üstlenirler. Dış görünüşleri bacağa benzediğinden bunlara duyu bacakları da denir. Üzerleri duyu algılayıcı tüylerle kaplı olup, dokunma, tat alma ve çevreyi koklayıp araştırma gibi görevler yaparlar. Üreme dönemlerinde erkeklerde spermaları biriktirip dişiye aktaran bir kopulasyon (çiftleşme) organı olarak da iş görürler. ve her tehlikeye karşı sperleri vardır. Örümceklerde trakealar (solunum boruları), akreplerde olduğu gibi karın altında kitap akciğerleri tipindedir. Kitap yaprakları şeklindeki deri kıvrımlarından dolayı solunum organları bu adı alır. İki veya dört tane kitap akciğerleri vardır. Eğer örümcekte bunlar iki ise, eksikliği ek solunum boruları ile tamamlanır.
Örümcek ağı
Örümceklerde, diğer eklembacaklılar gibi açık bir dolaşım sistemi bulunur. Kılcal damarları yoktur. Hemen hemen her yerde rastlanan örümcek ağı, aslında bir sanat şaheseridir. Yapılış maksadı avlanmak olan ağ, bir nevi tuzaktır. Fakat her örümcek türü ağ yapmaz. Ancak bütün örümcekler ağ tellerinden yumurtalarının etrafını saran kozalar yaparlar. Bazıları da ağ bezlerini, yaprakları yapıştırmakta, yuvalarının içini döşemede, açtıkları çukurun çevresini kapatmakta vs. işlerde kullanırlar. Ağ kurmayan bu tür avcı örümcekler de, arkalarında ağdan bir iz bırakarak, rüzgarla sürüklenmekten korunurlar. Erkekler, dişileri bulmakta da bu izlerden faydalanırlar.
Karın altlarının arka taraflarında üç çift ağ organları bulunur. Her birinin dışarıya ayrı bir çıkışı vardır. Bezlerden meydana gelen yapışkan ve sıvı iplik maddesi, havayla temas edince sertleşir. Her ağ memeciğinde 100 kadar ince ve küçük kanalcıklar bulunur. Bu ince kanalcıklardan sızan iplikçikler bir araya gelerek büküldükleri zaman tek iplik durumuna gelirler. Esnek ve yapışkandırlar. Bir sinek ne kadar sert çarpsa da kopmazlar. Ağ yapmak isteyen örümcek, ağ organlarını bacaklarının bir kısmı ile bastırarak ağ maddesinin akışını başlatır. Örümcekler, iplik deliklerinden çıkan tellerin hepsini toplayıp bir tek tel halinde kullandıkları gibi bunlardan ayrı ayrı incecik tel de yaparlar.
Düşme esnasında bir yere taktığı ağ telini, kendi yere varıncaya kadar uzatabilir. Genç örümcekler, ağ tellerinin sayesinde uzun mesafelere uçabilirler. Bunun için telin bir ucunu bir yere bağlayarak kendilerini hava akımlarına bırakırlar. Böylece yerlerinden havalanan örümcekler, karada 5 km, denizde ise yüzlerce km uzaklara savrulabilirler. Okyanuslardaki ıssız adalarda yaşayan örümcekler, hep böyle havadan gelmişlerdir. Sonbaharda bol bol rastlanan ağ telleri de uçan genç örümceklerden kalmıştır.
Ağ yapacak olan bir örümcek, önce yüksekçe bir yere tırmanarak, ağın ucunu bulunduğu kısma yapıştırarak ipek iplik yardımıyla aşağı süzülür. Gözüne kestirdiği bir dala ulaşarak bağlantı kurar. Sonra o iplik üzerinde gidip gelerek ağı kalınlaştırır. Daha sonra vücudundan çıkmakta olan ipliğin bir ucunu ilk ipliğe tutturarak kendini boşluğa bırakır. Ağa bağlı halde bir yere varınca, o ucu vardığı yere yapıştırır. Bu yolla birkaç gidiş gelişte ağın kaba iskeleti meydana gelir. Bundan sonra iskeletin merkezi çevresinde dairevi halkalar yaparak ağı tamamlar.
Ağ örümü çoğunlukla gece olur. Örülmesi en fazla 60 dakika alır. Ağın ortasında spiral ve yapışkan bir yer vardır. Diğer iplikçikler kurudur. Bir sinek ağa konsa hemen yapışır. Kurtulmak için çırpındıkça daha da yapışır. İkaz iplikçiği ile avın yakalandığını anlayan örümcek gelerek avını zehirler. İkaz iplikçiğinin bir ucu ağa bağlı, diğer ucu ise daima kendindedir.
Ağlar, genellikle yere dik vaziyettedir. Maksat, uçan arı ve sinekleri yakalamaktır. Her örümcek türünün, kendine has ağ örme stili vardır. Ancak dikkati çeken nokta, ağlarda geometrik inceliklerin her zaman varlığıdır. Ağ örme işi örümceklerin, doğuştan kazandıkları bir sanattır. Küçük bir örümcek, daha önce hiç ağı görmemiş ve örmemiş olmasına rağmen büyüklere benzer ağlar örer.
Düşmanlardan korunma
Bazı örümcekler düşmanlarından korunmak için çeşitli hilelere başvururlar. Güneydoğu Asya'da bir örümcek türü yaptığı büyük ve dairevi ağının ortasında durur. Bu duruş örümcek yiyen kuşlar için kolay bir hedef teşkil eder. Örümcek, düşmanlarını yanıltmak için, birkaç adet sahte ağ merkezi tesis eder. Yediği avlarının kalıntılarını da ağ merkezlerine takarak manken örümcekler kullanır. Başka bir örümcek çeşidi de diken ve ağaç kabuklarından manken örümcekler yapar. Örümcek ağlarının ipleri ipektir. Bu iplikler, aynı çaptaki çelik telden daha sağlamdır.
Örümceğin ipeği, ipekböceğinin ipeğinden daha ince ve daha dayanıklıdır. Üstelik bildiğimiz ipekten daha güzeldir. Ancak yapılan araştırmalar göstermiştir ki, örümcek ipeği tellerinden ince ipek elde etmeye imkân yoktur. Daha doğrusu, çok pahalıya mal olmaktadır. Bunun başlıca sebebi, örümcekleri bir arada tutmanın zorluğudur. Zira bir arada bulunan örümcekler birbirini yerler.
Üreme
Örümcekler ayrı eşeyli canlılardır. Dişileri erkeklerden daha iridir. Bazı türlerde erkekler de ağ yapar. Örümceklerde bir arada yaşamak, toplum ve aile hayatı yoktur dense de bazı türlerin birkaç birey olarak yaşadıkları literatüre geçmiştir. Erkekten daha iri olan dişiler, çiftleşme sonrası diğer örümceği yiyebilirler. Örümceklerde en ilgi çekici hususlardan biri de erkeklerde duyu bacaklarının eşleşme organı vazifesi görmesidir. Erkek önce bir sperma ağı örerek üzerine bir damla spermatozoon sıvısı bırakır. Sonra ters dönerek bu sıvıyı şırıngaya çeker gibi pedipalplerin şişkin kısmına doldurur. Bundan sonra dişiyi aramaya çıkar.
Örümceklerin çiftleşmesinde erkek örümcek, daima ölümle karşı karşıyadır. Çiftleşme zamanında erkek örümcekler dişilerin karşısında çeşitli hareketlerle, dişilere açlığını unutturmaya çalışırlar. Sıçramalarla yaptığı bu hareketlere örümceğin sevgi dansı denir. Dişi örümceğe açlığını unutturmak için dans yaparken ondan uzak durmaya da dikkat eder. Zira bir anda yakalanmak tehlikesi vardır. Bazıları, çiftleşme öncesi dişi örümceğe bir böcek ikram ederek açlığını giderir. Bir tehlike kalmadığını anlayınca dişiye yaklaşır. Açlığını hatırlayan dişi, erkeği yemeyi düşündüğü için, erkekler çiftleşmeden sonra hemen kaçarlar. Genelde erkek, dişi aramaktan, sevgi dansından ve çiftleşmekten yorulduğu için dişi için çiftleşme sonrası en yakın protein kaynağı olarak görülür ve birçok örümcek kaçmaya fırsat bulamadan dişi örümceğe yem olur. Fakat her çiftleşmeden sonra dişinin mutlaka erkek örümceği yediği söylenemez.
Dişi örümcekler yumurtalarını, ağ ipiyle yaptıkları kokon adı verilen kozalara (torbalara) bırakırlar. Bir kozada bazen yüzlerce yumurta olabilir. Genellikle yazın sonlarında döllenen yumurtalar, ilkbaharda yavru verir. Yaz başlarında döllenen yumurtalardan 20-60 gün içinde yavru çıkar. Örümcek, sonbaharda sarımsı beyaz renkli kokon adı verilen ipek bir koza içine bıraktığı yumurtalarına karşı çok şefkatli olmasına rağmen dişilerin yumurtaları veya yavruları yediği de olur. Bu durum yumurtaların döllenmemiş olduğunu gösterebilir. Yumuşak ve çok küçük olan bu yumurtalarla dolu kozayı bir dala, taş altına duvar yarığına, ağaç kovuğuna veya çalılıklar arasına emin bir yere yapıştırır. Kokon, anne örümcek tarafından çevrilerek alttaki yavrularında hava alması sağlanır. İlkbaharda doğan yavrular ana-babalarına benzerler. Doğduktan birkaç gün sonra iyi bir ağ kurup kendi kendilerine beslenirler. Çoğu türlerde, yavrular erişkinliğe erdiği zaman babaları çoktan ölmüş olacaktır. Zira erkek örümcekler erişkinlikten sonra birkaç yıl yaşarlar.
Avrupa'daki durumu
Avrupa'da yabancı türler hariç 4491 yerli örümcek türü bulunur ve bunların 2041 tanesi endemik ya da tek yerden kayıtlıdır. Avrupa örümcek tür (alt türler ve yabancı türler dahil değil) sayısının kesinleşmiş familyalara göre dağılımı 2012 yılı itibarıyla şöyledir:
| familya | yerli türler | endemik türler (yüzdesi) |
| bütün Avrupa türleri | 4491 | 2041 (% 45.4) |
| Agelenidae | 200 | 93 (% 50.0) |
| Araneidae | 150 | 56 (% 40.0) |
| Dysderidae | 331 | 227 (% 70.5) |
| Gnaphosidae | 480 | 178 (% 41.3) |
| Linyphiidae | 1366 | 534 (% 42.4) |
| Lycosidae | 303 | 124 (% 44.1) |
| Nemesiidae | 62 | 36 (% 61.0) |
| Philodromidae | 106 | 38 (% 41.8) |
| Salticidae | 400 | 136 (% 39.4) |
| Theridiidae | 258 | 72 (% 30.2) |
| Thomisidae | 193 | 64 (% 36.2) |
| Zodariidae | 111 | 60 (% 55.0) |
Türkiye'deki durumu
Örümceklerin Türkiye'de 2012 rakamlarına göre 53 familyada toplam 958 türü bulunur. 131 tür ile Gnaphosidae familyası ilk sıradadır ve bunu Linyphiidae (105 tür), Salticidae (98 tür), Thomisidae (87 tür), Theridiidae (77 tür), Lycosidae (73 tür), Agelenidae (55 tür), Araneidae (54 tür), Dysderidae (49 tür) ile Philodromidae (39 tür) takip eder.
Türkiye'deki örümcek familyaları göz sayısına göre 6 ya da 8 gözlüdür.
- Altı gözlüler: Dysderidae, , Scytodidae
- Sekiz gözlüler: , Titanoecidae, Filistatidae, Pholcidae, Zodariidae, Salticidae, Lycosidae, Pisauridae, Zoridae, Gnaphosidae, Clubionidae, Miturgidae, Oxyopidae, Theridiidae, Nesticidae, Agelenidae, Tetragnathidae, Thomisidae, Philodromidae, Sparassidae, Linyphiidae, Araneidae.
Kaynakça
- ^ "Araneae". paleobiodb.org. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021.
- ^ "Currently valid spider genera and species". World Spider Catalog. Natural History Museum Bern. 7 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2019.
- ^ Platnick, Norman I. (2009). "The World Spider Catalog, Version 13.0". American Museum of Natural History. 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Nisan 2009.
- ^ Peter J. van Helsdingen (2012), Spiders in Fauna Europaea: dual use of the database 10 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Arachnologische Mitteilungen 43 Nuremberg, July 2012
- ^ . 15 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2012.
|başlık=dış bağlantı ()
Dış bağlantılar
- spidersofturkey.com : Spiders of Turkey (Türkiye Örümcekleri) 16 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Orumcek eklembacaklilar Arthropoda subesinin orumcegimsiler Arachnida sinifindan Araneae takiminin uyelerine verilen genel ad Hemen hemen dunyanin her tarafinda yasar 2012 rakamlarina gore 112 familyada ve 3879 cinste toplanan 43 244 turu bilinmektedir Orumcek Yasadigi donem araligi 319 0 myo Gunumuz PreYeYeOSDCPTJKPgNFarkli turde orumcekler Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ArthropodaAlt sube ChelicerataSinif EuchelicerataAlt sinif ArachnidaTakim Araneae 1757Alt takimlarMesothelaeCesitlilik120 familya 48 000 turOrumcek vucudunun ayrintilari dort cift yurume bacagi 1 basla gogus kaynasmistir sefalotoraks 2 karin 3 Anten veya kanadi yoktur Bu da onlarin bocek olmadiginin bir kanitidir Orumceklerin bas ve gogusleri kaynasmistir Karinlari gogusu ince bir bel pedisel ile baglanmistir Ayni buyuklukte baska hicbir bir hayvanin beli bu kadar ince degildir Icinden sindirim borusu kan damarlari soluk borulari ve sinir sistemi gecer Orumceklerin boylari birkac cm den 35 cm ye kadar degisir Agzinin onunde iki zehir cengeli keliser ve iki his ayagi pedipalp yer alir Goguslerinde ise gelismis dort cift yurume bacagi vardir bacaklarin uclari tarak gibi disli iki cengelle sonlanir Orumcek bunlarin sayesinde ag uzerinde rahatca dolasir Bir kismi ileriye geriye ve yanlara dogru yuruyebilir Cogunun basinda 3 veya 4 cift osel basit goz bulunur Gozlerin dizilisi siniflandirmada onemli bir ozelliktir Yuvarlak olan karin kismi yumusak ve esnek olup alt kisminda solunum delikleri ipek bezleri anus ve esey organlari yer alir Orumcekler dunyanin bircok ekosistemine uyum saglamis boylece cok farkli ekosistemlerde yasayan bir grup halini almistir Orumceklere Everest tepelerinden kanyonlarin derin cukurlarina akarsu veya gol iclerine kadar degisik yasam ortamlarinda rastlamak mumkundur Butun orumcekler etoburlardur Bazilari serbest dolasip avlandigi halde diger bazilari ormus olduklari aga bagimli olarak yasamaktadir Guney Amerika da yasayan Goliath Kus oldurucu 175 g kutle ve 13 cm e cikan vucut uzunluguyla dunyanin en buyuk orumcegidir Dunyanin en buyuk orumcegi olan Goliath kusoldureniGenel ozellikleriCheiracanthium erkeginin anatomisi a tirnaklar b tarsus c metatarsus d tibia e patella f femur g trochanter h coxa i palp k dikenler m prosoma cephalothorax n opisthosoma abdomen o oru memesi Orumcekler yirtici hayvanlardir Birbirlerine saldirmaktan cekinmezler Avlari cok cesitlidir Cogu boceklerle beslendiklerinden faydali sayilirlar Bazi tropikal turler amfibyum surungen kucuk kus ve memeli gibi omurgalilari avlarlar Orumceklerin hepsi avlarini yakalamak icin tuzak aglari kurmaz Bir kismi avlarini kovalayarak veya uzerlerine sicrayarak yakalar Suda bocek kurbaga ve balik avlayanlar da vardir Yakaladigi avini acilan zehir salgisi ile felce ugratir Sonra isirarak avinin ic organlarina eritici enzimler ihtiva eden tukuruk salgisini akitir Kisa bir zaman zarfinda avin ic organlari eriyerek sivi haline gelir Orumcek emici midesini bir pompa gibi kullanarak bu siviyi emer Av kisa bir surede ici bos kabuga doner Orumcek bu bos kabugu ya oldugu yere birakir veya baska bir yere atar Bocekler kucuk kuslar bu avlar arasindadirlar Guney Amerika da yasayan bacaklari haric 10 cm boyunda olan toprakalti inlerinde barinan bazi turler tavsan ve tavuklarin icini bosaltabilecek guctedir Orumceklerin ozofaguslari yemek borusu cok dar oldugundan boyle beslenmek zorundadirlar Ayrica agiz parcalari da bir sinegi bile parcalayacak gucte degildir Zehir cengelleri avi delmeye ve zehir akitmaya yarar Uctaki igneli kisimlari bir siringa gibi birer yan delikle biter Deligin boyle olusu tikanma tehlikesini onler Igne ava girince zehir bu delikten sizar Orumcekler iki keliseri de kullanirlar Isirdiklari zaman yan yana iki delik olmasi bu yuzdendir Keliser ayni zamanda delik acma ve kucuk cisimleri tasima islerine de yarar Orumceklerin boceklerden ayrilan bircok ozelligi vardir Boceklerin cogu kanatli oldugu halde orumcekler kanatsizdir Boceklerde 6 bacak olmasina karsilik orumceklerde 8 bacak vardir Antenleri olmadigindan agiz onundeki pedipalpler bu gorevi ustlenirler Dis gorunusleri bacaga benzediginden bunlara duyu bacaklari da denir Uzerleri duyu algilayici tuylerle kapli olup dokunma tat alma ve cevreyi koklayip arastirma gibi gorevler yaparlar Ureme donemlerinde erkeklerde spermalari biriktirip disiye aktaran bir kopulasyon ciftlesme organi olarak da is gorurler ve her tehlikeye karsi sperleri vardir Orumceklerde trakealar solunum borulari akreplerde oldugu gibi karin altinda kitap akcigerleri tipindedir Kitap yapraklari seklindeki deri kivrimlarindan dolayi solunum organlari bu adi alir Iki veya dort tane kitap akcigerleri vardir Eger orumcekte bunlar iki ise eksikligi ek solunum borulari ile tamamlanir Orumcek agiOrumcek agiOrumcek agiYuvasindan cikan orumcek Orumceklerde diger eklembacaklilar gibi acik bir dolasim sistemi bulunur Kilcal damarlari yoktur Hemen hemen her yerde rastlanan orumcek agi aslinda bir sanat saheseridir Yapilis maksadi avlanmak olan ag bir nevi tuzaktir Fakat her orumcek turu ag yapmaz Ancak butun orumcekler ag tellerinden yumurtalarinin etrafini saran kozalar yaparlar Bazilari da ag bezlerini yapraklari yapistirmakta yuvalarinin icini dosemede actiklari cukurun cevresini kapatmakta vs islerde kullanirlar Ag kurmayan bu tur avci orumcekler de arkalarinda agdan bir iz birakarak ruzgarla suruklenmekten korunurlar Erkekler disileri bulmakta da bu izlerden faydalanirlar Karin altlarinin arka taraflarinda uc cift ag organlari bulunur Her birinin disariya ayri bir cikisi vardir Bezlerden meydana gelen yapiskan ve sivi iplik maddesi havayla temas edince sertlesir Her ag memeciginde 100 kadar ince ve kucuk kanalciklar bulunur Bu ince kanalciklardan sizan iplikcikler bir araya gelerek bukuldukleri zaman tek iplik durumuna gelirler Esnek ve yapiskandirlar Bir sinek ne kadar sert carpsa da kopmazlar Ag yapmak isteyen orumcek ag organlarini bacaklarinin bir kismi ile bastirarak ag maddesinin akisini baslatir Orumcekler iplik deliklerinden cikan tellerin hepsini toplayip bir tek tel halinde kullandiklari gibi bunlardan ayri ayri incecik tel de yaparlar Dusme esnasinda bir yere taktigi ag telini kendi yere varincaya kadar uzatabilir Genc orumcekler ag tellerinin sayesinde uzun mesafelere ucabilirler Bunun icin telin bir ucunu bir yere baglayarak kendilerini hava akimlarina birakirlar Boylece yerlerinden havalanan orumcekler karada 5 km denizde ise yuzlerce km uzaklara savrulabilirler Okyanuslardaki issiz adalarda yasayan orumcekler hep boyle havadan gelmislerdir Sonbaharda bol bol rastlanan ag telleri de ucan genc orumceklerden kalmistir Ag yapacak olan bir orumcek once yuksekce bir yere tirmanarak agin ucunu bulundugu kisma yapistirarak ipek iplik yardimiyla asagi suzulur Gozune kestirdigi bir dala ulasarak baglanti kurar Sonra o iplik uzerinde gidip gelerek agi kalinlastirir Daha sonra vucudundan cikmakta olan ipligin bir ucunu ilk iplige tutturarak kendini bosluga birakir Aga bagli halde bir yere varinca o ucu vardigi yere yapistirir Bu yolla birkac gidis geliste agin kaba iskeleti meydana gelir Bundan sonra iskeletin merkezi cevresinde dairevi halkalar yaparak agi tamamlar Ag orumu cogunlukla gece olur Orulmesi en fazla 60 dakika alir Agin ortasinda spiral ve yapiskan bir yer vardir Diger iplikcikler kurudur Bir sinek aga konsa hemen yapisir Kurtulmak icin cirpindikca daha da yapisir Ikaz iplikcigi ile avin yakalandigini anlayan orumcek gelerek avini zehirler Ikaz iplikciginin bir ucu aga bagli diger ucu ise daima kendindedir Aglar genellikle yere dik vaziyettedir Maksat ucan ari ve sinekleri yakalamaktir Her orumcek turunun kendine has ag orme stili vardir Ancak dikkati ceken nokta aglarda geometrik inceliklerin her zaman varligidir Ag orme isi orumceklerin dogustan kazandiklari bir sanattir Kucuk bir orumcek daha once hic agi gormemis ve ormemis olmasina ragmen buyuklere benzer aglar orer Dusmanlardan korunmaBazi orumcekler dusmanlarindan korunmak icin cesitli hilelere basvururlar Guneydogu Asya da bir orumcek turu yaptigi buyuk ve dairevi aginin ortasinda durur Bu durus orumcek yiyen kuslar icin kolay bir hedef teskil eder Orumcek dusmanlarini yaniltmak icin birkac adet sahte ag merkezi tesis eder Yedigi avlarinin kalintilarini da ag merkezlerine takarak manken orumcekler kullanir Baska bir orumcek cesidi de diken ve agac kabuklarindan manken orumcekler yapar Orumcek aglarinin ipleri ipektir Bu iplikler ayni captaki celik telden daha saglamdir Orumcegin ipegi ipekboceginin ipeginden daha ince ve daha dayaniklidir Ustelik bildigimiz ipekten daha guzeldir Ancak yapilan arastirmalar gostermistir ki orumcek ipegi tellerinden ince ipek elde etmeye imkan yoktur Daha dogrusu cok pahaliya mal olmaktadir Bunun baslica sebebi orumcekleri bir arada tutmanin zorlugudur Zira bir arada bulunan orumcekler birbirini yerler UremeYavrularini sirtinda tasiyan orumcek Lycosidae Alopecosa fabrilis Orumcekler ayri eseyli canlilardir Disileri erkeklerden daha iridir Bazi turlerde erkekler de ag yapar Orumceklerde bir arada yasamak toplum ve aile hayati yoktur dense de bazi turlerin birkac birey olarak yasadiklari literature gecmistir Erkekten daha iri olan disiler ciftlesme sonrasi diger orumcegi yiyebilirler Orumceklerde en ilgi cekici hususlardan biri de erkeklerde duyu bacaklarinin eslesme organi vazifesi gormesidir Erkek once bir sperma agi orerek uzerine bir damla spermatozoon sivisi birakir Sonra ters donerek bu siviyi siringaya ceker gibi pedipalplerin siskin kismina doldurur Bundan sonra disiyi aramaya cikar Orumceklerin ciftlesmesinde erkek orumcek daima olumle karsi karsiyadir Ciftlesme zamaninda erkek orumcekler disilerin karsisinda cesitli hareketlerle disilere acligini unutturmaya calisirlar Sicramalarla yaptigi bu hareketlere orumcegin sevgi dansi denir Disi orumcege acligini unutturmak icin dans yaparken ondan uzak durmaya da dikkat eder Zira bir anda yakalanmak tehlikesi vardir Bazilari ciftlesme oncesi disi orumcege bir bocek ikram ederek acligini giderir Bir tehlike kalmadigini anlayinca disiye yaklasir Acligini hatirlayan disi erkegi yemeyi dusundugu icin erkekler ciftlesmeden sonra hemen kacarlar Genelde erkek disi aramaktan sevgi dansindan ve ciftlesmekten yoruldugu icin disi icin ciftlesme sonrasi en yakin protein kaynagi olarak gorulur ve bircok orumcek kacmaya firsat bulamadan disi orumcege yem olur Fakat her ciftlesmeden sonra disinin mutlaka erkek orumcegi yedigi soylenemez Disi orumcekler yumurtalarini ag ipiyle yaptiklari kokon adi verilen kozalara torbalara birakirlar Bir kozada bazen yuzlerce yumurta olabilir Genellikle yazin sonlarinda dollenen yumurtalar ilkbaharda yavru verir Yaz baslarinda dollenen yumurtalardan 20 60 gun icinde yavru cikar Orumcek sonbaharda sarimsi beyaz renkli kokon adi verilen ipek bir koza icine biraktigi yumurtalarina karsi cok sefkatli olmasina ragmen disilerin yumurtalari veya yavrulari yedigi de olur Bu durum yumurtalarin dollenmemis oldugunu gosterebilir Yumusak ve cok kucuk olan bu yumurtalarla dolu kozayi bir dala tas altina duvar yarigina agac kovuguna veya caliliklar arasina emin bir yere yapistirir Kokon anne orumcek tarafindan cevrilerek alttaki yavrularinda hava almasi saglanir Ilkbaharda dogan yavrular ana babalarina benzerler Dogduktan birkac gun sonra iyi bir ag kurup kendi kendilerine beslenirler Cogu turlerde yavrular eriskinlige erdigi zaman babalari coktan olmus olacaktir Zira erkek orumcekler eriskinlikten sonra birkac yil yasarlar Avrupa daki durumuAvrupa da yabanci turler haric 4491 yerli orumcek turu bulunur ve bunlarin 2041 tanesi endemik ya da tek yerden kayitlidir Avrupa orumcek tur alt turler ve yabanci turler dahil degil sayisinin kesinlesmis familyalara gore dagilimi 2012 yili itibariyla soyledir familya yerli turler endemik turler yuzdesi butun Avrupa turleri 4491 2041 45 4 Agelenidae 200 93 50 0 Araneidae 150 56 40 0 Dysderidae 331 227 70 5 Gnaphosidae 480 178 41 3 Linyphiidae 1366 534 42 4 Lycosidae 303 124 44 1 Nemesiidae 62 36 61 0 Philodromidae 106 38 41 8 Salticidae 400 136 39 4 Theridiidae 258 72 30 2 Thomisidae 193 64 36 2 Zodariidae 111 60 55 0 Turkiye deki durumuOrumceklerin Turkiye de 2012 rakamlarina gore 53 familyada toplam 958 turu bulunur 131 tur ile Gnaphosidae familyasi ilk siradadir ve bunu Linyphiidae 105 tur Salticidae 98 tur Thomisidae 87 tur Theridiidae 77 tur Lycosidae 73 tur Agelenidae 55 tur Araneidae 54 tur Dysderidae 49 tur ile Philodromidae 39 tur takip eder Turkiye deki orumcek familyalari goz sayisina gore 6 ya da 8 gozludur Alti gozluler Dysderidae Scytodidae Sekiz gozluler Titanoecidae Filistatidae Pholcidae Zodariidae Salticidae Lycosidae Pisauridae Zoridae Gnaphosidae Clubionidae Miturgidae Oxyopidae Theridiidae Nesticidae Agelenidae Tetragnathidae Thomisidae Philodromidae Sparassidae Linyphiidae Araneidae Kaynakca Araneae paleobiodb org 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Temmuz 2021 Currently valid spider genera and species World Spider Catalog Natural History Museum Bern 7 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2019 Platnick Norman I 2009 The World Spider Catalog Version 13 0 American Museum of Natural History 30 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Nisan 2009 Peter J van Helsdingen 2012 Spiders in Fauna Europaea dual use of the database 10 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Arachnologische Mitteilungen 43 Nuremberg July 2012 15 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Eylul 2012 baslik dis baglanti yardim Dis baglantilarspidersofturkey com Spiders of Turkey Turkiye Orumcekleri 16 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde