Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tebriz (Farsça: تبریز, Azerice: Təbriz), İran'da Doğu Azerbaycan Eyaleti'nin yönetim merkezi olan şehir. Tebriz İran'ın kuzey batısındaki en büyük şehri, aynı zamanda İran Azerileri'nin yoğunluklu olarak yaşadığı bir şehirdir.
| Tebriz تبریز Azerice: Təbriz | |
|---|---|
       | |
  Tebriz Şehrin İran'daki konumu | |
| Ülke | İran |
| Eyalet | Doğu Azerbaycan Eyaleti |
| Şehristan | Tebriz şehristanı |
| Bahş | Merkezî bahşı |
| İdare | |
| • Belediye Başkanı | |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 2.356 km² |
| Rakım | 1.351 m |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 3.043.633 |
| • Yoğunluk | oto/km² |
| Zaman dilimi | (IRST) |
| • Yaz (YSU) | (IRST) |
| Alan kodu | 041 |
Resmî site www.tabriz.ir | |
Aynı zamanda eyaletin aynı isimli Tebriz şehristanı'nın da yönetim merkezi olan şehrin 2020 yılı resmî nüfusu 3.043.633
Şehir nüfusunun çoğunluğunu İran Azerileri oluşturur. Halkın dili Azerbaycan Türkçesi'dir. Nüfus açısından İran’ın Tahran, Meşhed,İsfahan, Kerec ve Şiraz'dan sonra altıncı en büyük şehridir. Sanayi bakımından İran’ın ikinci şehridir.
Etimoloji
Tebriz adının Farsçadaki teb (ateş) ve rîz (akıtan, döken) sözcüklerinin birleşmesinden meydana geldiği söylenmektedir. Adın ortaya çıkışına dair bir hikâye bulunmaktadır. 791'de Abbasi Halifesi Harun Reşid'in ateşli hastalığa yakalanan eşi Zübeyde Hatun'un Tebriz'deki kaplıcalara girdikten sonra sağlığına kavuştuğu için buranın adı Tebriz (ateş döken) olmuştur.
Evliya Çelebi de şehrin adını "sıtma dökücü" olarak aktarmıştır.
Şehrin adı Arap coğrafya kitaplarında Tibriz, Bizans ve Ermeni kaynaklarında Tavrez ve Tavreş şeklinde geçer. Avam halk buraya Tevriz de demekteydi.
İklim
 Tebriz iklimi  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 16,0 | 19,0 | 25,6 | 31,2 | 33,8 | 39,0 | 42,0 | 41,0 | 38,0 | 30,6 | 23,4 | 21,8 | 42,0 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 2,3 | 4,9 | 10,6 | 17,0 | 22,8 | 28,8 | 32,8 | 32,7 | 28,3 | 20,7 | 12,0 | 5,2 | 18,2 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | −1,7 | 0,5 | 5,6 | 11,5 | 16,7 | 22,1 | 26,0 | 25,9 | 21,4 | 14,5 | 7,1 | 1,2 | 12,6 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | −5,7 | −3,9 | 0,6 | 6,0 | 10,7 | 15,4 | 19,3 | 19,1 | 14,5 | 8,4 | 2,1 | −2,9 | 7,0 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −30 | −25 | −20 | −15 | 0,6 | 4,0 | 7,0 | 10,0 | 4,0 | −4 | −17 | −23,5 | −30 |
| Ortalama yağış (mm) | 24,0 | 28,2 | 45,0 | 56,6 | 43,1 | 19,4 | 5,6 | 3,3 | 10,9 | 24,5 | 30,1 | 24,1 | 318,8 |
| Kaynak: İran Meteoroloji Örgütü | |||||||||||||
Tarih
Tebriz’in ne zaman kurulduğu hakkında kesin bilgi yoktur. Şehirde yapılan arkeolojik kazılara göre Tebriz’in 5 bin yıllık bir geçmişi olduğu tahmin edilmektedir.
Çeşitli kaynaklar III. yüzyılda şehrin varlığından söz ederler. Gazaka olarak da bilinen kent Atropatena’nın başkentiydi. Fakat sonra bir depremde yıkıldı ve Arap hâkimiyeti zamanında tekrar imar edildi.
Tebriz’in kuruluşu Ahameniş İmparatorluğu öncesine dayanır. İsmi Tavrez, Tavrej, Taris ve Turi diye de tarih kitaplarında geçen Tebriz, tarihi boyunca yıkımlara uğrayıp yeniden inşa edilmiştir.
Tebriz'in eski ismi Tavrez, Tavriz şeklinde olmuştur. Tebriz kelimesi Kıpçakçaya ait bir kelimedir: Tebriz = Tavris = Tavaris. Yani (tav)+(aris) "dağ+arası".[] Bu da Tebriz şehrinin üç yandan dağlar ile çevrili olmasıyla ilgilidir.
Eskiden beri önemli bir merkez olan Tebriz’in kuruluşunu hazırlayan etkenlerden biri de kuzey-güney ve doğu-batı doğrultularında önemli yollar üzerinde (İpek ve Baharat yolları üzerinde) bulunmasıdır. Tebriz, doğu ile batı arasında bir Orta Çağ kültür merkezi olmuştur. Tebriz, gerek içinde barındırdığı Türk nüfusu ve gerekse İran’ı yüzyıllar boyunca yöneten İran Azerileri açısından önemli bir merkezdir.
1174 yılında Tebriz ele geçirilmiş Kızıl Arslan onu İldenizliler’in başkenti yapmıştır.
Abaka Han devrinde (1265-1281) Tebriz, İlhanlıların başkenti oldu. Gazan Han'ın saltanatı sırasında başkent olan Tebriz'de 1299’dan sonra geniş bir imar faaliyetine girişildi. 1336’dan sonra Celayirlilerin eline geçen şehir daha sonra Timur tarafından istila edildi. Timurlular zamanı imparatorluğun batı eyaletlerinin idari merkezi olan şehir imar faaliyetleri ile daha da geliştirildi. Timur'un ölümünden sonra şehir onun oğulları arasında el değiştirdi.
1406’da Tebriz, Karakoyunlu hükümdarı Kara Yusuf’un eline geçti. Kara koyunlular zamanında da Tebriz başkent olarak kullanıldı. Timur’un yerine geçen Şahruh, 1436’da Tebriz’i kesin olarak ülkesine kattı. Şehrin yönetimini oğlu Cihanşah’a verdi. Cihanşah devrinde Tebriz’de meşhur Gökmescit ve daha birçok bina yapıldı. 1468’de Tebriz Akkoyunlular hükûmdarı Uzun Hasan tarafından alındı.
I. İsmail Akkoyunlu Elvend Mirza'yı Şarur (Nahçıvan) yakınlarında yendikten sonra 1501 yılının Temmuz ayında Tebriz'de kendisini Şah ilan etti ve Safevi Devleti'ni kurdu. Safeviler'in başkenti olan Tebriz, Yavuz Sultan Selim zamanındaki Çaldıran Muharebesinden sonra Osmanlılarla Safeviler arasında birçok kere el değiştirdi.
| 1375-1468 Karakoyunlular |
| 1469-1501 Akkoyunlular |
| 1501-1514 Safeviler |
| 1514 Osmanlılar (Tebriz'in Zaptı (1514)) |
| 1514-1534 Safeviler |
| 1534-1535 Osmanlılar |
| 1535-1548 Safeviler |
| 1548 Osmanlılar |
| 1548-1585 Safeviler |
| 1585-1603 Osmanlılar (Tebriz Kuşatması (1585) ve Tebriz Kuşatması (1585-1586)) |
| 1603-1610 Safeviler (Tebriz Kuşatması (1603)) |
| 1610-1611 Osmanlılar |
| 1611-1725 Safeviler |
| 1725-1730 Osmanlılar (Tebriz Kuşatması (1725)) |
| 1730-1731 Safeviler |
| 1731-1732 Osmanlılar |
| 1732-1747 Afşarlar |
| 1747-1802 Tebriz Hanlığı/Zend Hanedanı |
| 1802-1827 Kaçar Hanedanı |
| 1827-1828 Rus İmparatorluğu |
| 1828-1925 Kaçar Hanedanı |
| 1925-1945 Pehlevi Hanedanı 1945-1946 Azerbaycan Millî Hükûmeti 1946-1979 Pehlevi Hanedanı |
| 1979-1979 İran Geçici Hükümeti |
| 1979- İran |
Coğrafya
Kuzeyde Eynali Dağı, güneyde volkanik Sehend Dağı arasında bulunmaktadır. Bu yüzden dağlarla çevrili bir düzlükte kurulmuştur. Ayrıca (Mehran Çayı ya da Kuru Çay) ve Acı Çay’ın birleşmesinden oluşan nehir yatağında konumlanmıştır. kenti doğudan batıya iki parçaya bölen bir ana caddedir. Bu caddenin bir ucunda Tahran’a giden ana yol, diğer ucunda ise Tebriz Garı bulunmaktadır. İran Ermenilerinin piskoposu Tebriz'de oturur.
Şems-i Tebrizi 1185 yılında bu şehirde doğmuştur.
Tarihî yerler
- Erk-e-Alişah
- Rebi-Reşidi
- İtfaiye Kulesi
- Tebriz Kapalıçarşısı: Doğudaki en büyük ve en önemli pazarlardandır. Pazarının genişliği bir kilometre karedir. İçindeki küçük çarşıların ve kervansarayların sayısı yirmiye ulaşır. Eskiden beri ticaret merkezi olmuş ve bugün de İran'ın kuzey batısının en görkemli ticaret merkezlerindendir.
- El-Gölü (Şah-Gölü): Büyük bir havuz ortasında bir binadır. Binanın yapılış tarihi bilinmemektedir. Ancak Abbas Mirza zamanında restore edilmiş ve 1931 yılından itibaren genel mesire yeri şekline dönüşmüştür. Bu mesire yeri, ferah yeşil bir alana sahiptir.
- Meşrutiyet Müzesi
- Azerbaycan Müzesi
- (Makberet-ol Şuara): İran'ın yetiştirdiği birçok şairin ve önemli insanın mezarının bulunduğu yerdir. İran’ın çağdaş büyük şairi Şehriyar’ın mezarı da burada yer almaktadır.
- Un İbn Ali Anıtı
- Ferdowsi Lisesi
- Alişah Camisi
- Tebriz Ulu Camisi
- Kebud Camisi
- Ostad ve Şagerd Camisi
- Seyyed Hamze Camisi
- Magbare Camisi
- Zehiriye Camisi
- Tebriz Garı
İlklerin şehri: Tebriz
Tebriz bulunduğu coğrafya nedeni ile, İran'ın batı kapısı olarak görülür bu yüzden birçok modern yapı ve etkinlik, İran’da ilk olarak Tebriz’de yapılmıştır veya görülmüştür. Bu yüzden çoğu Tebrizli İran'ın ilk modern hayata geçen şehri olarak görürler:
- İran’da 1811'de ilk matbaa evi Tebriz’de kuruldu.
- İran’ın ilk modern okulu Tebriz’de tarafından 1888 kuruldu.
- İran’ın ilk işitme engelliler okulu tarafından 1924 yılında Tebriz’de kuruldu.
- İran’ın ilk özel dahi çocuklar okulu 1926 yılında Almanlar tarafından Tebriz’de kuruldu.
- İran’ın ilk ana okulu 1923 yılında Tebriz’de kuruldu.
- İran’ın ilk belediyesi, şehir meclisi ve belediye sarayı Tebriz’de kuruldu.
- İran’ın ilk modern polis teşkilatı Tebriz’de kuruldu.
- İran’ın ilk ticaret odası 1906 yılında Tebriz’de kuruldu.
- İran’ın ilk madeni para darphanesi Tebriz’de işe başladı.
- İran’ın ilk umumi kütüphanesi Tebriz’de kuruldu.
- İran’ın ilk sinema salonu 1900 yılında Tebriz’de kuruldu, ayrıca 1921 yılında Tahran’ın ilk sinema salonunu bir Tebrizli kurdu.
- İran’ın ilk tiyatrosu ve tiyatro grubu Tebriz’de kuruldu.
- İran’ın ilk modern fabrikası Tebriz’de kuruldu.
- İran’ın 1900'lü yıllardaki telefon sistemine kavuşan ilk şehri Tebriz idi.
- İran’ın ilk kadın derneği Tebriz’de kuruldu.
- İran’ın ilk öğrenci yurdu Tebriz’de kuruldu.
Oteller
- Hotel Şehriyar (5 yıldızlı) - Şah Gölü Caddesinde
- Hotel Pars (Hotel El-Gölü) (5 yıldızlı) - Şah Gölünde
- Hotel Gostereş (4 yıldızlı) - Azadi (Abresani) Meydanında
- Tebriz Uluslararası Hoteli(4 yıldızlı) - Daneşgah Meydanında
- Hotel Derya (3 yıldızlı) - Humeyni(Pehlevi) Caddesinde
- Hotel Azerbaycan - Şerieti (Şehnaz) Caddesinde
- Hotel Erk - Şerieti (Şehnaz) Caddesinde
- Hotel Park - Humeyni Caddesinde
- Hotel Sina - Gülistan Parkının Karşısı Gonga Başında
Ekonomi
Endüstri
Tebriz İran’ın sanayi üretiminde büyük bir paya ve öneme sahiptir. Tebriz’in modern sanayisi başlıca otomotiv, makine, kimya, petrokimya, petrol rafinerisi, çimento, elektrik/elektronik eşya ve tekstil üzerine kuruludur.
Atölyeler
- Halı
- Gümüş işlemeler
Eğitim
Üniversiteler
Liseler
- Ferdovsi Lisesi
- Pervin Lisesi (Memorial Lisesi)
- Talegani Lisesi ve Moteheri Lisei (Bölünmeden önce ismi Mensur lisesi)
- Ferzanegan Lisesi (Tizhuşan)
- Şehit Medeni Lisesi (Tizhuşan)
- Meşkat Lisesi
- Sema Lisesi
- Emir al müminin Lisesi
- Segat ol islam Lisesi
Kardeş Şehirler
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Major Agglomerations of the World - Population Statistics and Maps". citypopulation.de. 13 Eylül 2018. 13 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Nisan 2021.
- ^ . 8 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2018.
|başlık=dış bağlantı () - ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Temmuz 2022.
- ^ Türk Ansiklopedisi, Tebriz maddesi (yaz: C. R. Gürsoy), cilt 31, Ankara, 1982
- ^ Evliya Çelebi Seyahatnamesi, I. Cilt, s. 525, Üçdal Neşriyat, İstanbul, 1984
- ^ El Kalkaşendi, Süphû’l-a’şâ, s.667
- ^ "Tebriz İklim Verileri 1951–2010". İran Meteoroloji Örgütü. Erişim tarihi: 8 Nisan 2015."Lowest record temperature in Tabriz by Month 1951–2010". İran Meteoroloji Örgütü. Erişim tarihi: 8 Nisan 2015.
- ^ Ana Britanniea Genel Kültür Ansiklopedisi, Tebriz maddesi, cilt 20.
- ^ Karl Jahn. Tebriz Doğu İle Batı Arasında Bir Ortaçağ Kültür Merkezi. 1990
- ^ . 6 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2012.
- ^ Houtsma, M. T. E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936, BRILL, 1987, , s.1053
Dış bağlantılar
- Tebriz İnformasyon 15 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Tebriz5 Şubat 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
| Wikimedia Commons'ta Tebriz ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
|}
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tebriz Farsca تبریز Azerice Tebriz Iran da Dogu Azerbaycan Eyaleti nin yonetim merkezi olan sehir Tebriz Iran in kuzey batisindaki en buyuk sehri ayni zamanda Iran Azerileri nin yogunluklu olarak yasadigi bir sehirdir Tebriz تبریز Azerice TebrizSehirTebrizSehrin Iran daki konumuUlkeIranEyaletDogu Azerbaycan EyaletiSehristanTebriz sehristaniBahsMerkezi bahsiIdare Belediye BaskaniYuzolcumu Toplam2 356 km Rakim1 351 mNufus 2020 Toplam3 043 633 Yogunlukoto km Zaman dilimiUTC 03 30 IRST Yaz YSU UTC 04 30 IRST Alan kodu041Resmi site www tabriz ir Ayni zamanda eyaletin ayni isimli Tebriz sehristani nin da yonetim merkezi olan sehrin 2020 yili resmi nufusu 3 043 633 Sehir nufusunun cogunlugunu Iran Azerileri olusturur Halkin dili Azerbaycan Turkcesi dir Nufus acisindan Iran in Tahran Meshed Isfahan Kerec ve Siraz dan sonra altinci en buyuk sehridir Sanayi bakimindan Iran in ikinci sehridir EtimolojiTebriz adinin Farscadaki teb ates ve riz akitan doken sozcuklerinin birlesmesinden meydana geldigi soylenmektedir Adin ortaya cikisina dair bir hikaye bulunmaktadir 791 de Abbasi Halifesi Harun Resid in atesli hastaliga yakalanan esi Zubeyde Hatun un Tebriz deki kaplicalara girdikten sonra sagligina kavustugu icin buranin adi Tebriz ates doken olmustur Evliya Celebi de sehrin adini sitma dokucu olarak aktarmistir Sehrin adi Arap cografya kitaplarinda Tibriz Bizans ve Ermeni kaynaklarinda Tavrez ve Tavres seklinde gecer Avam halk buraya Tevriz de demekteydi Iklim Tebriz iklimi Aylar Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara YilEn yuksek sicaklik C 16 0 19 0 25 6 31 2 33 8 39 0 42 0 41 0 38 0 30 6 23 4 21 8 42 0Ortalama en yuksek sicaklik C 2 3 4 9 10 6 17 0 22 8 28 8 32 8 32 7 28 3 20 7 12 0 5 2 18 2Ortalama sicaklik C 1 7 0 5 5 6 11 5 16 7 22 1 26 0 25 9 21 4 14 5 7 1 1 2 12 6Ortalama en dusuk sicaklik C 5 7 3 9 0 6 6 0 10 7 15 4 19 3 19 1 14 5 8 4 2 1 2 9 7 0En dusuk sicaklik C 30 25 20 15 0 6 4 0 7 0 10 0 4 0 4 17 23 5 30Ortalama yagis mm 24 0 28 2 45 0 56 6 43 1 19 4 5 6 3 3 10 9 24 5 30 1 24 1 318 8Kaynak Iran Meteoroloji OrgutuTarihSah Ismail in Tebriz e girisi 1501 Tebriz in ne zaman kuruldugu hakkinda kesin bilgi yoktur Sehirde yapilan arkeolojik kazilara gore Tebriz in 5 bin yillik bir gecmisi oldugu tahmin edilmektedir Cesitli kaynaklar III yuzyilda sehrin varligindan soz ederler Gazaka olarak da bilinen kent Atropatena nin baskentiydi Fakat sonra bir depremde yikildi ve Arap hakimiyeti zamaninda tekrar imar edildi Tebriz in kurulusu Ahamenis Imparatorlugu oncesine dayanir Ismi Tavrez Tavrej Taris ve Turi diye de tarih kitaplarinda gecen Tebriz tarihi boyunca yikimlara ugrayip yeniden insa edilmistir Tebriz in eski ismi Tavrez Tavriz seklinde olmustur Tebriz kelimesi Kipcakcaya ait bir kelimedir Tebriz Tavris Tavaris Yani tav aris dag arasi kaynak belirtilmeli Bu da Tebriz sehrinin uc yandan daglar ile cevrili olmasiyla ilgilidir Eskiden beri onemli bir merkez olan Tebriz in kurulusunu hazirlayan etkenlerden biri de kuzey guney ve dogu bati dogrultularinda onemli yollar uzerinde Ipek ve Baharat yollari uzerinde bulunmasidir Tebriz dogu ile bati arasinda bir Orta Cag kultur merkezi olmustur Tebriz gerek icinde barindirdigi Turk nufusu ve gerekse Iran i yuzyillar boyunca yoneten Iran Azerileri acisindan onemli bir merkezdir 1174 yilinda Tebriz ele gecirilmis Kizil Arslan onu Ildenizliler in baskenti yapmistir Abaka Han devrinde 1265 1281 Tebriz Ilhanlilarin baskenti oldu Gazan Han in saltanati sirasinda baskent olan Tebriz de 1299 dan sonra genis bir imar faaliyetine girisildi 1336 dan sonra Celayirlilerin eline gecen sehir daha sonra Timur tarafindan istila edildi Timurlular zamani imparatorlugun bati eyaletlerinin idari merkezi olan sehir imar faaliyetleri ile daha da gelistirildi Timur un olumunden sonra sehir onun ogullari arasinda el degistirdi 1406 da Tebriz Karakoyunlu hukumdari Kara Yusuf un eline gecti Kara koyunlular zamaninda da Tebriz baskent olarak kullanildi Timur un yerine gecen Sahruh 1436 da Tebriz i kesin olarak ulkesine katti Sehrin yonetimini oglu Cihansah a verdi Cihansah devrinde Tebriz de meshur Gokmescit ve daha bircok bina yapildi 1468 de Tebriz Akkoyunlular hukumdari Uzun Hasan tarafindan alindi I Ismail Akkoyunlu Elvend Mirza yi Sarur Nahcivan yakinlarinda yendikten sonra 1501 yilinin Temmuz ayinda Tebriz de kendisini Sah ilan etti ve Safevi Devleti ni kurdu Safeviler in baskenti olan Tebriz Yavuz Sultan Selim zamanindaki Caldiran Muharebesinden sonra Osmanlilarla Safeviler arasinda bircok kere el degistirdi 1375 1468 Karakoyunlular1469 1501 Akkoyunlular1501 1514 Safeviler1514 Osmanlilar Tebriz in Zapti 1514 1514 1534 Safeviler1534 1535 Osmanlilar1535 1548 Safeviler1548 Osmanlilar1548 1585 Safeviler1585 1603 Osmanlilar Tebriz Kusatmasi 1585 ve Tebriz Kusatmasi 1585 1586 1603 1610 Safeviler Tebriz Kusatmasi 1603 1610 1611 Osmanlilar1611 1725 Safeviler1725 1730 Osmanlilar Tebriz Kusatmasi 1725 1730 1731 Safeviler1731 1732 Osmanlilar1732 1747 Afsarlar1747 1802 Tebriz Hanligi Zend Hanedani1802 1827 Kacar Hanedani1827 1828 Rus Imparatorlugu1828 1925 Kacar Hanedani1925 1945 Pehlevi Hanedani 1945 1946 Azerbaycan Milli Hukumeti 1946 1979 Pehlevi Hanedani1979 1979 Iran Gecici Hukumeti1979 IranCografyaKuzeyde Eynali Dagi guneyde volkanik Sehend Dagi arasinda bulunmaktadir Bu yuzden daglarla cevrili bir duzlukte kurulmustur Ayrica Mehran Cayi ya da Kuru Cay ve Aci Cay in birlesmesinden olusan nehir yataginda konumlanmistir kenti dogudan batiya iki parcaya bolen bir ana caddedir Bu caddenin bir ucunda Tahran a giden ana yol diger ucunda ise Tebriz Gari bulunmaktadir Iran Ermenilerinin piskoposu Tebriz de oturur Sems i Tebrizi 1185 yilinda bu sehirde dogmustur Tarihi yerlerMakberet ol Suara Sairler Aniti Tebrizin buyuk kapali pazari carsisi Hali CarsisiErk e Alisah Rebi Residi Itfaiye Kulesi Tebriz Kapalicarsisi Dogudaki en buyuk ve en onemli pazarlardandir Pazarinin genisligi bir kilometre karedir Icindeki kucuk carsilarin ve kervansaraylarin sayisi yirmiye ulasir Eskiden beri ticaret merkezi olmus ve bugun de Iran in kuzey batisinin en gorkemli ticaret merkezlerindendir El Golu Sah Golu Buyuk bir havuz ortasinda bir binadir Binanin yapilis tarihi bilinmemektedir Ancak Abbas Mirza zamaninda restore edilmis ve 1931 yilindan itibaren genel mesire yeri sekline donusmustur Bu mesire yeri ferah yesil bir alana sahiptir Mesrutiyet Muzesi Azerbaycan Muzesi Makberet ol Suara Iran in yetistirdigi bircok sairin ve onemli insanin mezarinin bulundugu yerdir Iran in cagdas buyuk sairi Sehriyar in mezari da burada yer almaktadir Un Ibn Ali Aniti Ferdowsi Lisesi Alisah Camisi Tebriz Ulu Camisi Kebud Camisi Ostad ve Sagerd Camisi Seyyed Hamze Camisi Magbare Camisi Zehiriye Camisi Tebriz GariIlklerin sehri TebrizRusdiye Okulu Su anda milli kutuphane olarak kullaniliyorSahgolu metro istasyonu Tebriz bulundugu cografya nedeni ile Iran in bati kapisi olarak gorulur bu yuzden bircok modern yapi ve etkinlik Iran da ilk olarak Tebriz de yapilmistir veya gorulmustur Bu yuzden cogu Tebrizli Iran in ilk modern hayata gecen sehri olarak gorurler Iran da 1811 de ilk matbaa evi Tebriz de kuruldu Iran in ilk modern okulu Tebriz de tarafindan 1888 kuruldu Iran in ilk isitme engelliler okulu tarafindan 1924 yilinda Tebriz de kuruldu Iran in ilk ozel dahi cocuklar okulu 1926 yilinda Almanlar tarafindan Tebriz de kuruldu Iran in ilk ana okulu 1923 yilinda Tebriz de kuruldu Iran in ilk belediyesi sehir meclisi ve belediye sarayi Tebriz de kuruldu Iran in ilk modern polis teskilati Tebriz de kuruldu Iran in ilk ticaret odasi 1906 yilinda Tebriz de kuruldu Iran in ilk madeni para darphanesi Tebriz de ise basladi Iran in ilk umumi kutuphanesi Tebriz de kuruldu Iran in ilk sinema salonu 1900 yilinda Tebriz de kuruldu ayrica 1921 yilinda Tahran in ilk sinema salonunu bir Tebrizli kurdu Iran in ilk tiyatrosu ve tiyatro grubu Tebriz de kuruldu Iran in ilk modern fabrikasi Tebriz de kuruldu Iran in 1900 lu yillardaki telefon sistemine kavusan ilk sehri Tebriz idi Iran in ilk kadin dernegi Tebriz de kuruldu Iran in ilk ogrenci yurdu Tebriz de kuruldu OtellerEl GoluHotel Sehriyar 5 yildizli Sah Golu Caddesinde Hotel Pars Hotel El Golu 5 yildizli Sah Golunde Hotel Gosteres 4 yildizli Azadi Abresani Meydaninda Tebriz Uluslararasi Hoteli 4 yildizli Danesgah Meydaninda Hotel Derya 3 yildizli Humeyni Pehlevi Caddesinde Hotel Azerbaycan Serieti Sehnaz Caddesinde Hotel Erk Serieti Sehnaz Caddesinde Hotel Park Humeyni Caddesinde Hotel Sina Gulistan Parkinin Karsisi Gonga BasindaEkonomiTebriz HalisiEndustri Tebriz Iran in sanayi uretiminde buyuk bir paya ve oneme sahiptir Tebriz in modern sanayisi baslica otomotiv makine kimya petrokimya petrol rafinerisi cimento elektrik elektronik esya ve tekstil uzerine kuruludur Atolyeler Hali Gumus islemelerEgitimUniversiteler Tebriz Universitesi 2009 Tebriz Universitesi Tebriz Tip Bilimleri UniversitesiLiseler Ferdovsi Lisesi Pervin Lisesi Memorial Lisesi Talegani Lisesi ve Moteheri Lisei Bolunmeden once ismi Mensur lisesi Ferzanegan Lisesi Tizhusan Sehit Medeni Lisesi Tizhusan Meskat Lisesi Sema Lisesi Emir al muminin Lisesi Segat ol islam LisesiKardes SehirlerBaku Azerbaycan Erzurum Turkiye Gazze Filistin Gence Azerbaycan Istanbul Turkiye Kazan Rusya Kerbela Irak Kocand Tacikistan Mogilyov Belarus Sangay Cin Konya TurkiyeAyrica bakinizIran Karikatur Krizi Iran Turkleri Tebriz Ark tiyatrosuKaynakca Major Agglomerations of the World Population Statistics and Maps citypopulation de 13 Eylul 2018 13 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Nisan 2021 8 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2018 baslik dis baglanti yardim Arsivlenmis kopya 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Temmuz 2022 Turk Ansiklopedisi Tebriz maddesi yaz C R Gursoy cilt 31 Ankara 1982 Evliya Celebi Seyahatnamesi I Cilt s 525 Ucdal Nesriyat Istanbul 1984 El Kalkasendi Suphu l a sa s 667 Tebriz Iklim Verileri 1951 2010 Iran Meteoroloji Orgutu Erisim tarihi 8 Nisan 2015 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Lowest record temperature in Tabriz by Month 1951 2010 Iran Meteoroloji Orgutu Erisim tarihi 8 Nisan 2015 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Ana Britanniea Genel Kultur Ansiklopedisi Tebriz maddesi cilt 20 Karl Jahn Tebriz Dogu Ile Bati Arasinda Bir Ortacag Kultur Merkezi 1990 6 Subat 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Aralik 2012 Houtsma M T E J Brill s First Encyclopaedia of Islam 1913 1936 BRILL 1987 ISBN 90 04 08265 4 s 1053Dis baglantilarTebriz Informasyon 15 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tebriz5 Subat 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wikimedia Commons ta Tebriz ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir