Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Amos kitabı, Tanah'ın Nevi'im kitabındaki Küçük Peygamberler kitaplarından biridir. ve Yeşaya'nın büyüklerinden olan ,II. Yarovam dönemine denk gelen ~MÖ 750'lerde aktif rol oynamış olup Kutsal Kitap'ın ilk peygamber kitabı olan Amos kitabını yaratmıştır. Amos, Yehuda Krallığı'nda yaşadı fakat vaazlarını kuzeydeki İsrail Krallığı'nda verdi. Amos'un ana temaları sosyal adalet, Tanrı'nın mutlak kadri ve ilahi yargı konularını içerir.
Yazar
Amos, kuzeyde MÖ 793 ile MÖ 753 yılları arası İsrail'in Krallığı'nı Yarovam ben Yoaş ve güneyde Yehuda Krallığı'nı Uzziya yaptığı dönemde peygamberlik yapmıştır. Bu zamanda her iki krallık da varlığın doruk noktalarındaydı. ile aynı zamanda yaşamış olmasına rağmen Amos muhtemelen daha önce peygamber olmuştur. Amos'un ismi, Eski Ahit'te İsrail tarihinin anlatıldığı yerlerde de geçmektedir. Adına kitabı olan peygamberler içinde ilk olarak Amos'tan bahsedilir. Amos, peygamberlikten önce çiftçilik yaptığının özellikle üzerinde durmaktadır.
Vaizlik dönemi
Çoğu uzmanın inancına göre , mesajını MÖ 750 veya MÖ 749 sonbaharında vermiştir. 'de verdiği vaazın en az bir en fazla birkaç gün sürdüğü düşünülür. Bu zamana kadar Asur orduları Şam'da birkaç yıldır savaş vermekteydi dolayısıyla İsrail üzerindeki tehdidi zamanla azaldı. Komşularının içinde bulunduğu savaşlar nedeniyle, İsrail sınırlarını neredeyse Davud ve Süleyman zamanındaki sınırlarına kadar genişletti.
Amos'un, vaazlarını büyük depremden iki yıl önce verdiği unutulmamalıdır; kitabında bu konuyla ilgili iki kere atıfta bulunulmuştur.
Yazıldığı yer
Bazı bilirkişilerin inancına göre, Amos vaazlarını Kuzey Krallık'ta verdikten sonra bu vaazlar Beytüllahim'in 8 km güneyindeki evi olan Tokea kasabasına giderken yolda kaleme alınmıştır. Bu kasabadan Eski Ahit'te çeşitli kereler bahsedilmektedir.Rehoboam'ın, Yehuda Krallığı'ndaki diğer şehirlerle birlikte Tokea'yı da surlarla çevirdiği yazılıdır.
Amos'un geldiği şehir olarak düşünülen Tokea'nın coğrafik konumu hakkında fikir ayrılıkları mevcuttur. Genel inanışa göre Amos güneyli bir çiftçi olup, Tanrı'nın çağrısı doğrultusunda kuzeye kehanetlerini bildirmeye görevlendirilmiştir. Fakat, bir görüşe göre ise Amos kuzeyde, Celile yakınlarındaki Tokea kasabasından gelmektedir. Bu görüşü savunanların gerekçelerinden biri kuzeydeki toprakların firavun inciri yetiştirmek için daha uygun olmasıdır. Firavun inciri düşük rakımlı yerlerde yetiştirilir ve kuzeydeki Tokea güneydekine kıyasla daha alçaktır. Bu görüşü kabul etmeyenlerin gerekçesi ise bu iki şehrin rakım farkının fazla olmamasıdır. Amos'u kuzeyli olduğunu savunanların bir diğer gerekçesi ise Amos 7:10'da anlatılanlardır; bunun yerli birinin yapması daha muhtemeldir.
Kitabın nerede ve nasıl yazıldığıyla ilgili diğer görüşler arasında,
- Amos'u takip edip, onun sözlerini not alan havarileri tarafından yazılması
- Kuzey'de vaazlarını dinleyen biri tarafından yazılması
gibi görüşler de bulunur.
Amaç
Amos kitabının yaratıldığı dönemde İsrail halkı Yehova'ya olan sadakatinin en taban noktasını yaşıyordu; halk, değerlerini bırakıp açgözlü olmaya başladı. Varlıklı elit tabaka başkalarının sırtından zenginleşiyordu. Çiftçiler geçimleri için gerekli olan ürünlerden ziyade başta şarap ve yağ olmak üzere dış ticaret için karlı olan ürünleri yetiştirmeye zorlanıyordu.
Yehova, çiftçi ve çoban olan Amos'a Kuzey Krallığı'nın başkenti olan Samariye'ye gitmesini söyledi. Tanrı, Amos aracılığıyla, İsrail'in günahlarından dolayı yargılanacağını ve bu yargının yabancı bir ulus tarafından harekete geçireleceğini söyledi.
Halk, bu yargılama gününü "Tanrı'nın günü" olarak anladı. "Tanrı'nın günü", geniş çapta kutlandı ve Tanrı'ya bağlı kalanlar tarafından dört gözle beklendi. Fakat Amos, halka "Tanrı'nın günü"nün yaklaştığını ve bunun günahlarının yargılanacağının anlamına geldiğini söyledi.
Tanrı'nın günü
Amos, "Tanrı'nın günü" deyişini kullanan ilk peygamberdir. Bu deyiş, ilerleyen kehanet ve kıyamet edebiyatında önemli bir yer aldı. İsrail halkı için "Tanrı'nın günü", Yehova'nın, kendi ve İsrail'in düşmanlarına karşı savaştığı ve İsrail'in zafer kazandığı gündü. Fakat Amos ve diğer peygamberler İsrail'i Yehova'nın düşmanlarına dahil ediyordu. Amos'a göre İsrail, masumlara, fakirlere ve genç kızlara uyguladığı adaletsizlikler yüzünden suçluydu. Ceza olarak Yehova'nın intikamı İsrail'e yönelecekti ve peygamber, dinleyicilerini uyardı: "RAB'bin günü aydınlık değil, karanlık olmayacak mı? Hem de zifiri karanlık, Bir parıltı bile yok." "Tanrı'nın günü", İsrail için bir kutlama günü değildi.
Tema
Amos kitabı üç bölümde ele alınabilir. Bir ve ikinci konular önce İsrail'i çevreleyen ülkeleri ardından kendisini etik merceği altında irdeler. Üçüncü konudan altıncı konuya kadarki bölümde ise İsrail'in işlediği günahlar üzerinde durulur. Yedi ila dokuzuncu konular ise Yehova'nın Amos'a verdiği görümleri içerir. Kitabın son bölümüne (7:1'den 9:8'e) Görüm kitabı da denir ve sadece öyküden ibarettir.
İlk iki görümde, Tanrı'nın uygulamak istediği cezai hareketlerin yapılmaması için Amos, Tanrı'yı ikna etti. Disiplin ve yargılama, her ne kadar icraata geçmemişse de konunun ana mesajıdır. Bu mesaj açıkça 5:24'te görülür. Bundan evvelki dördüncü konuda anlatılan salgın hikâyeleri İsrail'in Tanrı'ya dönmesi için uygulanan disiplin cezasıydı. Fakat, halk bunu böyle algılamadığından bu disiplin halkın sadakatsizliğini yargılamaya dönüştü. Görümlerin ikinci bölümünde (7:7-9) Amos'un araya girmediği görülür; Tanrı, "onların yanından bir daha geçmeyeceğim" dedi. İsrail'in edeceği yeminler kabul edilmeyecekti. Tanrı, peygamberleri dinlemedikleri ve hatta onları susturmaya kalktıkları için (2:12, 3:8, 7:10-17) İsrail'i yargılamaktan kendisini alıkoymayacaktı.
Amos kitabının ana fikirlerinden biri İsrail'in diğer uluslarla aynı seviyede sayılmasıydı; Tanrı herkesten aynı saflığı beklemektedir. Tanrı'nın krallığına karşı gelen uluslar gibi, İsrail ve Yahuda ayrıcalıklı olmayacak ve putperestler yargılanacaktır. Yehova'yı temsil eden ulus saf olmalı ve Tanrı'nın adını kirletmemelidir. Tanrı'nın ismi yüceltilmelidir.
Amos kitabındaki diğer anafikirler: sosyal adalet ve yoksunlarla ilgili endişeler; İsrail'in onu günahlardan temizlemeyeceği; Tanrı'nın tüm ulusların hakimi olduğu; Yehova'nın, ahlaki doğruluğun tanrısı olduğu; tüm insanların Tanrı tarafından yaratılması; Tanrı'nın onlar tarafından adının duyurulması için İsrail'i seçtiği ve onları kurtardığı; Tanrı'nın sadece adil olmayanları yok edeceği; Tanrı'nın İsrail'i yargılmakta ve kurtarmakta özgür olduğudur.
Amos'ta öne çıkan eylemler
Amos kitabında, temaların açıklanmasında rol alan kilit hareketler mevcuttur. Bunlardan bazıları şöyledir:
- Yehuda Krallığı'nı çevreleyen goy halklarla ilgili kehanetler (1.3-2.6)
- İsrail içinde farklı gruplara yapılan hitaplar
- Tanrı'nın İsrail'i yargılamasıyla ilgili görümler
- Amos ile Bethel'de onu dinleyenler arasındaki tartışma (7.10-17)
Kaynakça
- Özel
- ^ a b c d , Understanding the Bible. Palo Alto: Mayfield. 1985.
- ^ Yeşu 15:39
- ^ 2 Samuel 14:9
- ^ 2 Samuel 23:26
- ^ 1 Tarihler 11:28
- ^ 2 Tarihler 11:5-6
- ^ Coogan, M. A Brief Introduction to the Old Testament: The Hebrew Bible in its Context. (Oxford University Press: Oxford 2009). p260
- ^ Coogan, M. A Brief Introduction to the Old Testament: The Hebrew Bible in its Context. (Oxford University Press: Oxford 2009). p258-259
- ^ Amos 5:20
- ^ Michael D. Coogan, A Brief Introduction to the Old Testament (New York: Oxford, 2009), 256.
- Genel
- Bulkeley, Tim Amos: Hypertext Bible Commentary. Auckland: Hypertext Bible, 2005. Amos: Hypertext Bible Commentary21 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- R., M. Daniel Amos: The Prophet and His Oracles. (Louisville: Westminster John Knox Press, 2002) 4 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Coote, Robert B. Amos Among the Prophets: Composition and Theology. Philadelphia: Fortress Press, 1981.
- Doorly, William J. Prophet of Justice: Understanding the Book of Amos. New York: Paulist Press 1989.
- , 1897.
- Hasel, Gerhard F. Understanding the Book of Amos: Basic Issues in Current Interpretations. Grand Rapids: Baker Book House, 1991.
- Haynes, John H. Amos the Eighth Century Prophet: His Times and His Preaching. Nashville: Abingdon Press, 1988.
- Keil, C.F. et al. Commentary on the Old Testament in Ten Volumes. Grand Rapids: , 1986.
- LaSor, William Sanford et al. Old Testament Survey: the Message, Form, and Background of the Old Testament. Grand Rapids: William B. Eerdmans, 1996.
- , et al. The Oxford Companion to the Bible. New York: Oxford University Press, 1993.
- Möller, Karl. A Prophet in Debate: The Rhetoric of Persuasion in the Book of Amos. London: Sheffield Academic Press, 2003.
Dış bağlantılar
- Yahudi tercümeleri:
- Amos (Judaica Press) translation [with Rashi's commentary] at
- Hristiyan tercümeleri:
- Online Bible at GospelHall.org 26 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (English Standard Version)
- Amos at Wikisource (Authorised King James Version)
- Nicholas Whyte on Amos 21 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Amos kitabi Tanah in Nevi im kitabindaki Kucuk Peygamberler kitaplarindan biridir ve Yesaya nin buyuklerinden olan II Yarovam donemine denk gelen MO 750 lerde aktif rol oynamis olup Kutsal Kitap in ilk peygamber kitabi olan Amos kitabini yaratmistir Amos Yehuda Kralligi nda yasadi fakat vaazlarini kuzeydeki Israil Kralligi nda verdi Amos un ana temalari sosyal adalet Tanri nin mutlak kadri ve ilahi yargi konularini icerir YazarAmos kuzeyde MO 793 ile MO 753 yillari arasi Israil in Kralligi ni Yarovam ben Yoas ve guneyde Yehuda Kralligi ni Uzziya yaptigi donemde peygamberlik yapmistir Bu zamanda her iki krallik da varligin doruk noktalarindaydi ile ayni zamanda yasamis olmasina ragmen Amos muhtemelen daha once peygamber olmustur Amos un ismi Eski Ahit te Israil tarihinin anlatildigi yerlerde de gecmektedir Adina kitabi olan peygamberler icinde ilk olarak Amos tan bahsedilir Amos peygamberlikten once ciftcilik yaptiginin ozellikle uzerinde durmaktadir Vaizlik donemiCogu uzmanin inancina gore mesajini MO 750 veya MO 749 sonbaharinda vermistir de verdigi vaazin en az bir en fazla birkac gun surdugu dusunulur Bu zamana kadar Asur ordulari Sam da birkac yildir savas vermekteydi dolayisiyla Israil uzerindeki tehdidi zamanla azaldi Komsularinin icinde bulundugu savaslar nedeniyle Israil sinirlarini neredeyse Davud ve Suleyman zamanindaki sinirlarina kadar genisletti Amos un vaazlarini buyuk depremden iki yil once verdigi unutulmamalidir kitabinda bu konuyla ilgili iki kere atifta bulunulmustur Yazildigi yerBazi bilirkisilerin inancina gore Amos vaazlarini Kuzey Krallik ta verdikten sonra bu vaazlar Beytullahim in 8 km guneyindeki evi olan Tokea kasabasina giderken yolda kaleme alinmistir Bu kasabadan Eski Ahit te cesitli kereler bahsedilmektedir Rehoboam in Yehuda Kralligi ndaki diger sehirlerle birlikte Tokea yi da surlarla cevirdigi yazilidir Amos un geldigi sehir olarak dusunulen Tokea nin cografik konumu hakkinda fikir ayriliklari mevcuttur Genel inanisa gore Amos guneyli bir ciftci olup Tanri nin cagrisi dogrultusunda kuzeye kehanetlerini bildirmeye gorevlendirilmistir Fakat bir goruse gore ise Amos kuzeyde Celile yakinlarindaki Tokea kasabasindan gelmektedir Bu gorusu savunanlarin gerekcelerinden biri kuzeydeki topraklarin firavun inciri yetistirmek icin daha uygun olmasidir Firavun inciri dusuk rakimli yerlerde yetistirilir ve kuzeydeki Tokea guneydekine kiyasla daha alcaktir Bu gorusu kabul etmeyenlerin gerekcesi ise bu iki sehrin rakim farkinin fazla olmamasidir Amos u kuzeyli oldugunu savunanlarin bir diger gerekcesi ise Amos 7 10 da anlatilanlardir bunun yerli birinin yapmasi daha muhtemeldir Kitabin nerede ve nasil yazildigiyla ilgili diger gorusler arasinda Amos u takip edip onun sozlerini not alan havarileri tarafindan yazilmasi Kuzey de vaazlarini dinleyen biri tarafindan yazilmasi gibi gorusler de bulunur AmacAmos kitabinin yaratildigi donemde Israil halki Yehova ya olan sadakatinin en taban noktasini yasiyordu halk degerlerini birakip acgozlu olmaya basladi Varlikli elit tabaka baskalarinin sirtindan zenginlesiyordu Ciftciler gecimleri icin gerekli olan urunlerden ziyade basta sarap ve yag olmak uzere dis ticaret icin karli olan urunleri yetistirmeye zorlaniyordu Yehova ciftci ve coban olan Amos a Kuzey Kralligi nin baskenti olan Samariye ye gitmesini soyledi Tanri Amos araciligiyla Israil in gunahlarindan dolayi yargilanacagini ve bu yarginin yabanci bir ulus tarafindan harekete gecirelecegini soyledi Halk bu yargilama gununu Tanri nin gunu olarak anladi Tanri nin gunu genis capta kutlandi ve Tanri ya bagli kalanlar tarafindan dort gozle beklendi Fakat Amos halka Tanri nin gunu nun yaklastigini ve bunun gunahlarinin yargilanacaginin anlamina geldigini soyledi Tanri nin gunu Amos Tanri nin gunu deyisini kullanan ilk peygamberdir Bu deyis ilerleyen kehanet ve kiyamet edebiyatinda onemli bir yer aldi Israil halki icin Tanri nin gunu Yehova nin kendi ve Israil in dusmanlarina karsi savastigi ve Israil in zafer kazandigi gundu Fakat Amos ve diger peygamberler Israil i Yehova nin dusmanlarina dahil ediyordu Amos a gore Israil masumlara fakirlere ve genc kizlara uyguladigi adaletsizlikler yuzunden sucluydu Ceza olarak Yehova nin intikami Israil e yonelecekti ve peygamber dinleyicilerini uyardi RAB bin gunu aydinlik degil karanlik olmayacak mi Hem de zifiri karanlik Bir parilti bile yok Tanri nin gunu Israil icin bir kutlama gunu degildi TemaAmos kitabi uc bolumde ele alinabilir Bir ve ikinci konular once Israil i cevreleyen ulkeleri ardindan kendisini etik mercegi altinda irdeler Ucuncu konudan altinci konuya kadarki bolumde ise Israil in isledigi gunahlar uzerinde durulur Yedi ila dokuzuncu konular ise Yehova nin Amos a verdigi gorumleri icerir Kitabin son bolumune 7 1 den 9 8 e Gorum kitabi da denir ve sadece oykuden ibarettir Ilk iki gorumde Tanri nin uygulamak istedigi cezai hareketlerin yapilmamasi icin Amos Tanri yi ikna etti Disiplin ve yargilama her ne kadar icraata gecmemisse de konunun ana mesajidir Bu mesaj acikca 5 24 te gorulur Bundan evvelki dorduncu konuda anlatilan salgin hikayeleri Israil in Tanri ya donmesi icin uygulanan disiplin cezasiydi Fakat halk bunu boyle algilamadigindan bu disiplin halkin sadakatsizligini yargilamaya donustu Gorumlerin ikinci bolumunde 7 7 9 Amos un araya girmedigi gorulur Tanri onlarin yanindan bir daha gecmeyecegim dedi Israil in edecegi yeminler kabul edilmeyecekti Tanri peygamberleri dinlemedikleri ve hatta onlari susturmaya kalktiklari icin 2 12 3 8 7 10 17 Israil i yargilamaktan kendisini alikoymayacakti Amos kitabinin ana fikirlerinden biri Israil in diger uluslarla ayni seviyede sayilmasiydi Tanri herkesten ayni safligi beklemektedir Tanri nin kralligina karsi gelen uluslar gibi Israil ve Yahuda ayricalikli olmayacak ve putperestler yargilanacaktir Yehova yi temsil eden ulus saf olmali ve Tanri nin adini kirletmemelidir Tanri nin ismi yuceltilmelidir Amos kitabindaki diger anafikirler sosyal adalet ve yoksunlarla ilgili endiseler Israil in onu gunahlardan temizlemeyecegi Tanri nin tum uluslarin hakimi oldugu Yehova nin ahlaki dogrulugun tanrisi oldugu tum insanlarin Tanri tarafindan yaratilmasi Tanri nin onlar tarafindan adinin duyurulmasi icin Israil i sectigi ve onlari kurtardigi Tanri nin sadece adil olmayanlari yok edecegi Tanri nin Israil i yargilmakta ve kurtarmakta ozgur oldugudur Amos ta one cikan eylemlerAmos kitabinda temalarin aciklanmasinda rol alan kilit hareketler mevcuttur Bunlardan bazilari soyledir Yehuda Kralligi ni cevreleyen goy halklarla ilgili kehanetler 1 3 2 6 Israil icinde farkli gruplara yapilan hitaplar Samariye kadinlari 4 1 3 Samariye ve Kudus teki zenginler 6 1 7 8 4 8 Tanri nin Israil i yargilamasiyla ilgili gorumler Cekirgeler 7 1 3 Yangin 7 4 6 Cekul 7 7 9 Meyve sepeti 8 1 3 Altar yaninda Yehova 9 1 4 Amos ile Bethel de onu dinleyenler arasindaki tartisma 7 10 17 KaynakcaOzel a b c d Understanding the Bible Palo Alto Mayfield 1985 Yesu 15 39 2 Samuel 14 9 2 Samuel 23 26 1 Tarihler 11 28 2 Tarihler 11 5 6 Coogan M A Brief Introduction to the Old Testament The Hebrew Bible in its Context Oxford University Press Oxford 2009 p260 Coogan M A Brief Introduction to the Old Testament The Hebrew Bible in its Context Oxford University Press Oxford 2009 p258 259 Amos 5 20 Michael D Coogan A Brief Introduction to the Old Testament New York Oxford 2009 256 GenelBulkeley Tim Amos Hypertext Bible Commentary Auckland Hypertext Bible 2005 Amos Hypertext Bible Commentary21 Kasim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde R M Daniel Amos The Prophet and His Oracles Louisville Westminster John Knox Press 2002 4 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Coote Robert B Amos Among the Prophets Composition and Theology Philadelphia Fortress Press 1981 Doorly William J Prophet of Justice Understanding the Book of Amos New York Paulist Press 1989 1897 Hasel Gerhard F Understanding the Book of Amos Basic Issues in Current Interpretations Grand Rapids Baker Book House 1991 Haynes John H Amos the Eighth Century Prophet His Times and His Preaching Nashville Abingdon Press 1988 Keil C F et al Commentary on the Old Testament in Ten Volumes Grand Rapids 1986 LaSor William Sanford et al Old Testament Survey the Message Form and Background of the Old Testament Grand Rapids William B Eerdmans 1996 et al The Oxford Companion to the Bible New York Oxford University Press 1993 Moller Karl A Prophet in Debate The Rhetoric of Persuasion in the Book of Amos London Sheffield Academic Press 2003 Dis baglantilarYahudi tercumeleri Amos Judaica Press translation with Rashi s commentary at Hristiyan tercumeleri Online Bible at GospelHall org 26 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde English Standard Version Amos at Wikisource Authorised King James Version Nicholas Whyte on Amos 21 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde