Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Buzul biliminde hörgüç kaya, bir buzulun ilerlemesiyle oluşan bir kaya oluşumudur. Buzulun alttaki ana kaya üzerinden geçişi, sık sık kayanın "stoss" (yukarı akış) tarafında aşınma ve "lee" (aşağı akış) tarafındaki parçalanma sonucu asimetrik erozyon biçimlerine neden olur. Bazı jeologlar bu terimi bir metreden birkaç yüz metreye kadar olan ölçeklerdeki yer şekilleriyle sınırlandırmaktadır:324–326 ve daha büyük öğeleri kayalık ve kuyruk olarak belirtirler.
Kökenbilim
18. yüzyıl Alp kaşifi Horace-Bénédict de Saussure, 1786'da Roches moutonnées terimini icat etti. Bu kayalarda, kendi döneminde Fransız soyluları arasında moda olan ve saçları yerinde tutmak için koyun yağı (dolayısıyla moutonnée) ile yumuşatılan peruklara bir benzerlik gördü.:323–324Fransızca terim genellikle yanlış bir şekilde "koyun kayası" olarak yorumlanır.
Tanım
Hörgüç kayada erozyona bağlı yukarı akış ve aşağı akış yönlerinin zıt görünümü oldukça belirgindir; yan taraflar, bir zamanlar üzerinden geçen buzulun gittiği yönde düzleştirilmiş ve aşınmıştır. Genellikle buzul çizikleriyle işaretlenir.
Pürüzlü ve sarp buz altı (aşağı akış) tarafı, buzun basınçla biraz erimesi ve kayadaki çatlaklara sızmasıyla başlayan bir erozyon süreci olan sökme veya koparma yoluyla oluşturulur. Su yeniden donduğunda kaya buzulla birleşir. Ancak buzul ileriye doğru gitmeye devam ettikçe taşı çatlamaya maruz bırakır ve kaya oluşumundan parçalar koparır. Çalışmalar, aşağı akış tarafındaki parçalanmanın, yukarı akış tarafının aşınmasından çok daha önemli bir erozyon süreci olduğunu göstermektedir.[]
Buzullaşmış bir yukarı akış ve aşağı akışıyla hörgüç kayanın (erozyonla oluşur) yan profili, bir drumlinin (çökelmeyle oluşur) yan profilinin tersidir. Drumlinde dik taraf yaklaşan buzul yönünde uzanmak yerine ona dönüktür.
Flyggberg olarak anıldıkları İsveç'ten daha büyük örnekler de bilinmektedir.:326–327İsveç Flyggbergleri Sten Rudberg ve diğerleri tarafından yeniden şekillendirilmiş monadnocklar olarak yorumlandı. Aşınmış ve sarp aşağı akış profilleri olmayan buzla düzleşmiş anakaya tümsekleri balina sırtları veya kaya drumlinleri olarak adlandırılır.:326–327
Perst (1983), buzullaşmış "hörgüç kaya yüzeyi" ile basit bir "yukarı akış ve aşağı akış" buzul şekli arasında bir ayrım olduğunu belirtir. Literatürde "hörgüç kaya yüzeyi" teriminin kötüye kullanıldığını ve terimin "yukarı akış ve aşağı akış" terimiyle değiştirilebildiğini söylüyor. "Hörgüç kaya yüzeyi", Horace de Saussure zamanında Fransız peruklarında görülen sürekli, dalgalı veya inişli çıkışlı bukle sıralarına benzeyen kesintisiz bir ana kaya yüzeyi olduğunu, basit bir yukarı akış ve aşağı akış şekli ise sadece pürüzsüz bir üst taraf ve aşınmış bir alt taraf görünümüne sahip bir ana kaya çıkıntısının ifade ettiğini belirtmektedir.
Hörgüç kaya tamamen buzul yer şekli olmayabilir, biçimini büyük oranda buzullaşmadan önce alır. Şekle katkıda bulunan çatlaklar tipik olarak buzullaşma öncesine dayanır ve hörgüç kaya benzeri formlar, Doğu Afrika ve Avustralya gibi tropik bölgelerde bulunabilir. Dahası, İsveç'teki Ivö Klack'ta kaolin madenciliği nedeniyle açığa çıkan aşınmış kaya yüzeyleri hörgüç kayaya benziyor.
Kaynakça
- ^ a b c d Douglas Benn and David Evans, Glaciers & Glaciation, Arnold, London, 1st ed. 1998 Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "BennEvans" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ Lutgens, Fred and Ed Tarbuck, Essentials of Geology, Prentice Hall, 2011, 11th ed.
- ^ McInnes, Marnie (7 Temmuz 2017). . The Atlantic. 15 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2017.
- ^ Lidmar-Bergström, Karna; Olvmo, Mats (2015). (PDF). . s. 13. 26 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2016.
- ^ Prest, V.K. (1983). Canada’s heritage of glacial features. Miscellaneous Report 28, Geological Survey of Canada, pp. 26–27, fig. 24 a, b and c
- ^ Lindström, Erling (1988). "Are roches moutonnées mainly preglacial forms?". . 70 A (4): 323-331. doi:10.2307/521265.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Roches moutonnées ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
- , Kanada Jeolojik Araştırması Kanada Manzaraları Fotoğraf Koleksiyonundan görüntü
- , Kanada Jeolojik Araştırması Kanada Manzaraları Fotoğraf Koleksiyonundan görüntü
- , Kanada Jeolojik Araştırması Kanada Manzaraları Fotoğraf Koleksiyonundan görüntü
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Buzul biliminde horguc kaya bir buzulun ilerlemesiyle olusan bir kaya olusumudur Buzulun alttaki ana kaya uzerinden gecisi sik sik kayanin stoss yukari akis tarafinda asinma ve lee asagi akis tarafindaki parcalanma sonucu asimetrik erozyon bicimlerine neden olur Bazi jeologlar bu terimi bir metreden birkac yuz metreye kadar olan olceklerdeki yer sekilleriyle sinirlandirmaktadir 324 326 ve daha buyuk ogeleri kayalik ve kuyruk olarak belirtirler Horguc kaya Myot Tepesi yakininda IskocyaKokenbilim18 yuzyil Alp kasifi Horace Benedict de Saussure 1786 da Roches moutonnees terimini icat etti Bu kayalarda kendi doneminde Fransiz soylulari arasinda moda olan ve saclari yerinde tutmak icin koyun yagi dolayisiyla moutonnee ile yumusatilan peruklara bir benzerlik gordu 323 324Fransizca terim genellikle yanlis bir sekilde koyun kayasi olarak yorumlanir TanimKuzeybati Topraklari Kanada daki Buyuk Esir Golu ndeki horguc kaya yuzeyinin egik bir gorunumu Horace de Sassure nin bahsettigi eski moda peruklari andiran bitisik dalgali buzulla asinmis ana kaya siralarina dikkat edin Horguc kayada erozyona bagli yukari akis ve asagi akis yonlerinin zit gorunumu oldukca belirgindir yan taraflar bir zamanlar uzerinden gecen buzulun gittigi yonde duzlestirilmis ve asinmistir Genellikle buzul cizikleriyle isaretlenir Puruzlu ve sarp buz alti asagi akis tarafi buzun basincla biraz erimesi ve kayadaki catlaklara sizmasiyla baslayan bir erozyon sureci olan sokme veya koparma yoluyla olusturulur Su yeniden dondugunda kaya buzulla birlesir Ancak buzul ileriye dogru gitmeye devam ettikce tasi catlamaya maruz birakir ve kaya olusumundan parcalar koparir Calismalar asagi akis tarafindaki parcalanmanin yukari akis tarafinin asinmasindan cok daha onemli bir erozyon sureci oldugunu gostermektedir kaynak belirtilmeli Buzullasmis bir yukari akis ve asagi akisiyla horguc kayanin erozyonla olusur yan profili bir drumlinin cokelmeyle olusur yan profilinin tersidir Drumlinde dik taraf yaklasan buzul yonunde uzanmak yerine ona donuktur Flyggberg olarak anildiklari Isvec ten daha buyuk ornekler de bilinmektedir 326 327Isvec Flyggbergleri Sten Rudberg ve digerleri tarafindan yeniden sekillendirilmis monadnocklar olarak yorumlandi Asinmis ve sarp asagi akis profilleri olmayan buzla duzlesmis anakaya tumsekleri balina sirtlari veya kaya drumlinleri olarak adlandirilir 326 327 Perst 1983 buzullasmis horguc kaya yuzeyi ile basit bir yukari akis ve asagi akis buzul sekli arasinda bir ayrim oldugunu belirtir Literaturde horguc kaya yuzeyi teriminin kotuye kullanildigini ve terimin yukari akis ve asagi akis terimiyle degistirilebildigini soyluyor Horguc kaya yuzeyi Horace de Saussure zamaninda Fransiz peruklarinda gorulen surekli dalgali veya inisli cikisli bukle siralarina benzeyen kesintisiz bir ana kaya yuzeyi oldugunu basit bir yukari akis ve asagi akis sekli ise sadece puruzsuz bir ust taraf ve asinmis bir alt taraf gorunumune sahip bir ana kaya cikintisinin ifade ettigini belirtmektedir Horguc kaya tamamen buzul yer sekli olmayabilir bicimini buyuk oranda buzullasmadan once alir Sekle katkida bulunan catlaklar tipik olarak buzullasma oncesine dayanir ve horguc kaya benzeri formlar Dogu Afrika ve Avustralya gibi tropik bolgelerde bulunabilir Dahasi Isvec teki Ivo Klack ta kaolin madenciligi nedeniyle aciga cikan asinmis kaya yuzeyleri horguc kayaya benziyor Kaynakca a b c d Douglas Benn and David Evans Glaciers amp Glaciation Arnold London 1st ed 1998 9780340584316 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi BennEvans adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme Lutgens Fred and Ed Tarbuck Essentials of Geology Prentice Hall 2011 11th ed 978 0321714725 McInnes Marnie 7 Temmuz 2017 The Atlantic 15 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Temmuz 2017 Lidmar Bergstrom Karna Olvmo Mats 2015 PDF s 13 26 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 29 Haziran 2016 Prest V K 1983 Canada s heritage of glacial features Miscellaneous Report 28 Geological Survey of Canada pp 26 27 fig 24 a b and c Lindstrom Erling 1988 Are roches moutonnees mainly preglacial forms 70 A 4 323 331 doi 10 2307 521265 Tarbuck E J F K Lutgens 2002 Earth An Introduction to Physical Geography 7th ed Upper Saddle River NJ Prentice Hall s 342 ISBN 0 13 092025 8 Trenhaile Alan 2007 Geomorphology A Canadian Perspective Don Mills Ontario Oxford University Press ss 180 1 ISBN 978 0 19 542474 4 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Roches moutonnees ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Kanada Jeolojik Arastirmasi Kanada Manzaralari Fotograf Koleksiyonundan goruntu Kanada Jeolojik Arastirmasi Kanada Manzaralari Fotograf Koleksiyonundan goruntu Kanada Jeolojik Arastirmasi Kanada Manzaralari Fotograf Koleksiyonundan goruntu