İnsan vücudunun belirli bölümlerindeki (bazı organlar, eklemler, uzuvlar gibi) hareketler; bir takım anatomik terimlerle ifade edilir. Hareketle ilgili bu anatomik terimlerde genellikle göre belirlenmiş bir referans noktası kullanılır. Bu referans noktası vücudun orta hattı (median düzlem), uzvun orta hattı ya da hareketin yapıldığı eklemin kendisi gibi yerler olabilir. Aynı zamanda referans noktası kullanılarak belirlenmiş bu hareketler, vücudun bazı bölümlerinde (örneğin elde ve ayakta) farklı isimler alabilir.
İnsan vücudundaki hareket, belirli bir düzlemde, bir eksenin etrafında yapılabilirken; belirli bir eksenin bulunmaması da söz konusu olabilir. Ekseni belirli harekette ise üç temel eksen bulunur. Bunlar fleksiyon ve ekstansiyonun yapıldığı enine (transvers, sağ-sol) eksen, abdüksiyon ve addüksiyonun yapıldığı yatay (sagittal, ön-arka) eksen, rotasyonun yapıldığı uzun, düşey (vertical ya da longitudinal, üst-alt) eksendir.
Sınıflandırma
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Genel hareketler
Genel hareketler, temel olarak 3 eksen üzerinde yapılan fleksiyon, ekstansiyon; abdüksiyon, addüksiyon ve rotasyon hareketidir. Hareket, tanıma göre isim alır (örneğin kol fleksiyonu).
Fleksiyon ve ekstansiyon
Fleksiyon ve ekstansiyon; enine (transvers) eksen çevresinde, vücudun iki farklı bölümünün birbirine yaklaşması ya da birbirinden uzaklaşmasıdır.
Fleksiyon, bir eklemi yapan iki parçanın arasındaki açının azalması yani bükülmedir. Hareketin sonucunda vücudun söz konusu iki parçası birbirine yaklaşır. Örneğin; ön kolun fleksiyonla bükülerek kola yaklaşır, bacak fleksiyonla uyluğa yaklaşır.
Ekstansiyon, bir eklemi yapan iki parçası arasındaki açının artması yani gerilme/esnemedir. Hareketin sonucunda vücudun söz konusu iki parçası, eklemin izin verdiği sınırlar çerçevesinde, birbirine değme noktasından ya da doğrudan birbirinden uzaklaşır. Örneğin oturur konumda bacaklar ve uyluk fleksiyon konumundadır yani bükülmüştür. Ayağa kalkarken hem uyluk hem de bacak ekstansiyon yaparak anatomik duruştaki pozisyonuna gelir.
Abdüksiyon ve addüksiyon
Abdüksiyon ve addüksiyon; yatay (sagittal) eksen çevresinde, vücut parçasının, vücut orta hattına yaklaşması ya da vücut orta hattından uzaklaşmasıdır.
Abdüksiyon, bir ekleme bağlı vücut parçasının, vücut orta hattından uzaklaşmasıdır. Hareketin sonucunda vücudun söz konusu parçası, vücut orta hattından, dolayısıyla gövdeden uzaklaşmış olur. Örneğin anatomik duruşta sağ kolun, sağa doğru hareketi bir abdüksiyondur. Bu abdüksiyon hareketine bağlı olarak kol vücut orta hattından dolayısıyla gövdeden uzaklaşmış olur.
Addüksiyon, bir ekleme bağlı vücut parçasının, vücut orta hattına yaklaşmasıdır. Hareketin sonucunda vücudun söz konusu parçası, vücut orta hattına, dolayısıyla gövdeye yaklaşmış olur. Örneğin anatomik duruşta abdüksiyon sonucu vücut orta hattından uzaklaştırılmış kolun, vücut orta hattına yani gövdeye doğru çekilmesi hareketi bir addüksiyondur.
Abduksiyon ve addüksiyon hareketleri, her durumda vücut orta hattına göre yapılmaz. Bazen referans noktası, uzvun orta ekseni (örneğin el hareketinin tanımı için, kolun orta ekseni) olur.
Rotasyon
Rotasyon; vücuda ait bir yapının, o yapıya ait uzun-düşey (vertical, longitudinal) eksen çevresinde döndürülmesidir. Vücutta bir yapının rotasyon hareketi, bir patencinin kendi etrafında dönüşüne benzer.
Elevasyon ve depresyon
Elevasyon ve depresyon; ekleme ait hareketli bir yapının ya da yapıların, ekleme ait horizontal düzlemin üstüne çıkarılması ya da söz konusu düzlemin altına indirilmesidir.
Örneğin omuzların yukarıya kaldırılması, yani yukarı yönlü hareketi elevasyondur. Aynı harekete ters olarak omuzların aşağıya düşürülmesi, yani aşağı yönlü hareketi depresyondur.
Sirkümdiksiyon
Sirkümdiksiyon; daha çok sferoid tip eklemlerde görülen bir hareketler zinciridir. Fleksiyon, ekstansiyon, addüksiyon ve abdüksiyondan oluşur.
Özel hareketler
Özel hareketler; sıklıkla genel hareketlerin belirli bir vücut bölümde farklı adlandırılmış halidir.
Elde ve ayakta, fleksiyon ve ekstansiyon
Fleksiyon ve ekstansiyon; elde ve ayakta aynı mekanikle işler ancak farklı bir şekilde isimlendirilir.
Ayak
Dorsifleksiyon; ayağın, ayak bileği ekleminden dorsal (Dorsum pedis, ayak sırtı) tarafa doğru hareket ettirilmesidir. Hareket sonucunda ayağın anatomik duruşta yukarı bakan (görünen) yüzü, bacağın öne bakan yüzüne yaklaşır. Bu, aynı zamanda bir ekstansiyon hareketidir.
Plantar fleksiyon; ayağın, ayak bileği ekleminden plantar (Planta pedis, ayak tabanı) tarafa doğru hareket ettirilmesidir. Hareket sonucunda ayağın anatomik duruşta zemine değen (görünmeyen) yüzü, bacağın arkaya bakan yüzüne yaklaşır. Bu, aynı zamanda bir fleksiyon hareketidir.
El
Elin ve ayağın fleksiyon ve ekstansiyon için tanımlanmış özel hareketleri; dönemde uzuvların yaptığı dik açılı dönmenin birbirine ters oluşundan dolayı, zıttır. Dorsifleksiyon; elin, el bileği ekleminden dorsal (Dorsum manus, elin sırtı) tarafa doğru hareket ettirilmesidir. Hareket sonucunda elin anatomik duruşta önden görünmeyen yüzü (elin sırtı), ön kolun görünmeyen yüzüne yaklaşır. Bu aynı zamanda bir ekstansiyon hareketidir.
Palmar fleksiyon; elin, el bileği ekleminden palmar (Palma manus, avuç içi) tarafa doğru hareket ettirilmesidir. Hareket sonucunda elin anatomik duruşta önden görünen yüzü (avuç içi), ön kolun görünen yüzüne yaklaşır. Bu aynı zamanda bir fleksiyon hareketidir.
Ayrıca bakınız
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Kaynak Kitaplar
Kaynak Kitap Bölümleri
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Insan vucudunun belirli bolumlerindeki bazi organlar eklemler uzuvlar gibi hareketler bir takim anatomik terimlerle ifade edilir Hareketle ilgili bu anatomik terimlerde genellikle gore belirlenmis bir referans noktasi kullanilir Bu referans noktasi vucudun orta hatti median duzlem uzvun orta hatti ya da hareketin yapildigi eklemin kendisi gibi yerler olabilir Ayni zamanda referans noktasi kullanilarak belirlenmis bu hareketler vucudun bazi bolumlerinde ornegin elde ve ayakta farkli isimler alabilir Insan vucudundaki hareket belirli bir duzlemde bir eksenin etrafinda yapilabilirken belirli bir eksenin bulunmamasi da soz konusu olabilir Ekseni belirli harekette ise uc temel eksen bulunur Bunlar fleksiyon ve ekstansiyonun yapildigi enine transvers sag sol eksen abduksiyon ve adduksiyonun yapildigi yatay sagittal on arka eksen rotasyonun yapildigi uzun dusey vertical ya da longitudinal ust alt eksendir SiniflandirmaBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Genel hareketlerGenel hareketler temel olarak 3 eksen uzerinde yapilan fleksiyon ekstansiyon abduksiyon adduksiyon ve rotasyon hareketidir Hareket tanima gore isim alir ornegin kol fleksiyonu Fleksiyon ve ekstansiyon Ilk modelde eklem acilarinin kuculmesi bukulme yani fleksiyon ikinci modelde eklem acilarinin artmasi gerilme yani ekstansiyon gorulmekte Ucuncu model ise hareketlerin kafadaki halini gosteriyor Fleksiyon ve ekstansiyon enine transvers eksen cevresinde vucudun iki farkli bolumunun birbirine yaklasmasi ya da birbirinden uzaklasmasidir Fleksiyon bir eklemi yapan iki parcanin arasindaki acinin azalmasi yani bukulmedir Hareketin sonucunda vucudun soz konusu iki parcasi birbirine yaklasir Ornegin on kolun fleksiyonla bukulerek kola yaklasir bacak fleksiyonla uyluga yaklasir Ekstansiyon bir eklemi yapan iki parcasi arasindaki acinin artmasi yani gerilme esnemedir Hareketin sonucunda vucudun soz konusu iki parcasi eklemin izin verdigi sinirlar cercevesinde birbirine degme noktasindan ya da dogrudan birbirinden uzaklasir Ornegin oturur konumda bacaklar ve uyluk fleksiyon konumundadir yani bukulmustur Ayaga kalkarken hem uyluk hem de bacak ekstansiyon yaparak anatomik durustaki pozisyonuna gelir Abduksiyon ve adduksiyon Anatomik durusta anatomik sagda modelin sagi abduksiyon ve adduksiyon gorulmekteyken anatomik solda fleksiyon ekstansiyon abuksiyon ve adduksiyonun sirasiyla yapilmasi sonucu ortaya cikan sirkumdiksiyon hareketi gorulmekte Abduksiyon ve adduksiyon yatay sagittal eksen cevresinde vucut parcasinin vucut orta hattina yaklasmasi ya da vucut orta hattindan uzaklasmasidir Abduksiyon bir ekleme bagli vucut parcasinin vucut orta hattindan uzaklasmasidir Hareketin sonucunda vucudun soz konusu parcasi vucut orta hattindan dolayisiyla govdeden uzaklasmis olur Ornegin anatomik durusta sag kolun saga dogru hareketi bir abduksiyondur Bu abduksiyon hareketine bagli olarak kol vucut orta hattindan dolayisiyla govdeden uzaklasmis olur Adduksiyon bir ekleme bagli vucut parcasinin vucut orta hattina yaklasmasidir Hareketin sonucunda vucudun soz konusu parcasi vucut orta hattina dolayisiyla govdeye yaklasmis olur Ornegin anatomik durusta abduksiyon sonucu vucut orta hattindan uzaklastirilmis kolun vucut orta hattina yani govdeye dogru cekilmesi hareketi bir adduksiyondur Abduksiyon ve adduksiyon hareketleri her durumda vucut orta hattina gore yapilmaz Bazen referans noktasi uzvun orta ekseni ornegin el hareketinin tanimi icin kolun orta ekseni olur Rotasyon Rotasyon vucuda ait bir yapinin o yapiya ait uzun dusey vertical longitudinal eksen cevresinde dondurulmesidir Vucutta bir yapinin rotasyon hareketi bir patencinin kendi etrafinda donusune benzer Elevasyon ve depresyon Elevasyon ve depresyon ekleme ait hareketli bir yapinin ya da yapilarin ekleme ait horizontal duzlemin ustune cikarilmasi ya da soz konusu duzlemin altina indirilmesidir Ornegin omuzlarin yukariya kaldirilmasi yani yukari yonlu hareketi elevasyondur Ayni harekete ters olarak omuzlarin asagiya dusurulmesi yani asagi yonlu hareketi depresyondur Sirkumdiksiyon Sirkumdiksiyon daha cok sferoid tip eklemlerde gorulen bir hareketler zinciridir Fleksiyon ekstansiyon adduksiyon ve abduksiyondan olusur Bir beyzbol oyuncusunun top atisi kolda fleksiyon ekstansiyon abduksiyon ve adduksiyon hareketlerini icerdiginden bir sirkumdiksiyondur Ozel hareketlerOzel hareketler siklikla genel hareketlerin belirli bir vucut bolumde farkli adlandirilmis halidir Elde ve ayakta fleksiyon ve ekstansiyon Fleksiyon ve ekstansiyon elde ve ayakta ayni mekanikle isler ancak farkli bir sekilde isimlendirilir Ayak Dorsifleksiyon ekstansiyon ve plantar fleksiyon fleksiyon Dorsifleksiyon ayagin ayak bilegi ekleminden dorsal Dorsum pedis ayak sirti tarafa dogru hareket ettirilmesidir Hareket sonucunda ayagin anatomik durusta yukari bakan gorunen yuzu bacagin one bakan yuzune yaklasir Bu ayni zamanda bir ekstansiyon hareketidir Plantar fleksiyon ayagin ayak bilegi ekleminden plantar Planta pedis ayak tabani tarafa dogru hareket ettirilmesidir Hareket sonucunda ayagin anatomik durusta zemine degen gorunmeyen yuzu bacagin arkaya bakan yuzune yaklasir Bu ayni zamanda bir fleksiyon hareketidir El Elin ve ayagin fleksiyon ve ekstansiyon icin tanimlanmis ozel hareketleri donemde uzuvlarin yaptigi dik acili donmenin birbirine ters olusundan dolayi zittir Dorsifleksiyon elin el bilegi ekleminden dorsal Dorsum manus elin sirti tarafa dogru hareket ettirilmesidir Hareket sonucunda elin anatomik durusta onden gorunmeyen yuzu elin sirti on kolun gorunmeyen yuzune yaklasir Bu ayni zamanda bir ekstansiyon hareketidir Palmar fleksiyon elin el bilegi ekleminden palmar Palma manus avuc ici tarafa dogru hareket ettirilmesidir Hareket sonucunda elin anatomik durusta onden gorunen yuzu avuc ici on kolun gorunen yuzune yaklasir Bu ayni zamanda bir fleksiyon hareketidir Ayrica bakinizBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Kaynak KitaplarSobotta Anatomy Textbook Elsevier 2016 ISBN 9780702067600 Prometheus Anatomi Atlasi 1 Cilt Genel Anatomi ve Hareket Sistemi Palme Yayinevi 2015 ISBN 9786053553373 Prometheus Anatomi Atlasi Nobel 2007 ISBN 9789754205619 Gray s Anatomy for Students 3rd ed Elsevier 2015 ISBN 9780702051319 Kaynak Kitap Bolumleri a b Prometheus 2007 s 237 c a b c d Prometheus 2007 s 38 Prometheus 2007 s 386 Gray s 2015 s 688 Prometheus 2007 s 237 f Prometheus 2007 s 38 C a Gray s 2015 ss 538 a b Gray s 2015 s 539 a b Gray s 2015 s 689 a b Gray s 2015 f 7 6 2 ol section