Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gruplararası temas kuramı
Gruplararası temas, sosyal psikolojinin gruplararası ilişkileri iyileştirmek adına sunduğu en etkin stratejilerinden biridirGordon Allport (1954)’un öne sürdüğü Temas Hipotezi sonrasında bu kuramın geliştirildiği bilinmektedir Temas hipotezi, dış-grup üyeleriyle kurulan olumlu temasın tüm dış-grup üyelerine genelleneceği ve böylece dış-gruba yönelik önyargının azalacağı varsayımı üzerine kurulmuştur. Allport gruplar arası temasın, gruplar arası önyargıyı etkili bir şekilde azaltması için gerekli en uygun koşulları öne sürmüştür. Eğer iki grup eşit statüde yer alıyorsa, ortak hedeflere sahiplerse, aralarında işbirliği bulunuyorsa, gruplar arası işbirliği otorite tarafından (gelenek, kanun vb.) destek görüyorsa ve grup üyeleri birbiriyle kişisel, gayri resmi ilişkiler kuruyorsa temasın önyargıyı azaltmada etkin rolü olduğunu vurgulamıştır
Temas hipotezinin tarihçesi
Gruplararası Temas Kuramı temelinin Gordon Allport (1954)’un Önyargının Doğası isimli kitabında öne sürdüğü Temas Hipotezi ile atıldığı yaygınlıkla kabul görmektedir. Ancak sosyal psikolojide temasın gruplararası çatışma ve önyargının azaltılmasındaki rolü 1930'lardan itibaren çalışılmaya başlamıştır Örneğin, Zeligs ve Hendrickson (1933) farklı etnik gruplara yönelik tutumları araştırdığı çalışmasında toplumsal hoşgörünün temelinde çeşitli etnik gruplarla olan tanışıklığın olduğunu öne sürmüşlerdir 1940'lara gelindiğinde II. Dünya Savaşı sürecinde ve sonrasında yaşanan gruplararası nefret ve çatışmalar ile birlikte gruplararası temasın doğasına ilişkin çalışmaların sayısında da artış olduğu görülmektedir Sosyolog R.M.Williams (1947) The Reduction of Intergroup Tensions isimli kitabında gruplararası ilişkileri iyileştirmeye yönelik test edilebilir hipotezler öne sürmüştür. Williams (1947) gruplararası düşmanlığın ve önyargının azaltılması için iki grubun da benzer statüyü paylaşması, benzer ilgi alanlarına ve rollere sahip olması ve yakın kişilerarası temasın olması gerektiğini öne sürmüştür. Benzer şekilde Watson (1947) gruplararası yanlılığın başarılı olarak azaltılması için eşit statüyü paylaşan grupların temas halinde olması, birbirlerine yönelik olumsuz kalıpyargılara sahip olmaması ve ortak amaçlarının olması gerektiğini vurgulamıştır. Deutsch ve Collins (1950) ise fiziksel olarak birbirine yakın alanlarda yaşayan etnik grupların ırka yönelik daha olumlu tutumlara sahip olduklarını ve ırka ilişkin kalıpyargıları daha az kullandıklarını bulmuşlardır. Gruplararası temasa ilişkin diğer önemli bulgular ise Muzafer Sherif ve arkadaşları tarafından yürütülen alan çalışmaları sonucunda elde edilmiştir. 1949, 1953 ve 1954 yıllarında erkek çocukları için açılan yaz kamplarında yürütülen bu çalışmaların sonuçları sadece temasın gruplararası ilişkileri iyileştirmek için yeterli olmadığını; gruplararası temasın olumlu sonuçlarının her iki gruba birbirleriyle işbirliği yapmaksızın gerçekleştirilemeyecek olan yüksek hedefler verildiği durumlarda ortaya çıktığını göstermektedir.
Allport'un temas hipotezi
Allport’un öne sürdüğü Temas Hipotezi’ne kadar gruplararası ilişkileri geliştirmeye yönelik çok sayıda çalışma yapılmış olmasına rağmen yine de bilim camiası tarafından en büyük ilgiyi bu hipotez toplamıştır. Allport gruplararası temasın ancak belli bazı koşullarda etkili olabileceğini öne sürmüştür. Gruplar arası önyargının etkili bir şekilde azaltılması için gerekli en uygun koşullar şunlardır:
- Eşit Statü: Her iki grup da eşit statüye yani aynı koşullar altında benzer fırsatlara, geçmişe, özelliklere ve yeteneklere sahip olmalıdır. Farklı sosyal statülere sahip olan gruplar arasında kurulan temas sonucunda gruplararası kalıpyargıların ve önyargıların üretilmesi ve/ya pekiştirilmesi muhtemel gözükmektedir.
- Ortak hedefler: Her iki grup da benzer amaçlara sahip olmalıdır. İki veya daha fazla grubun birlikte çalışması isteniyorsa üst hedefler belirlenmelidir. Ortak hedefler olduğunda gruplar birbirlerine yardım etmeye ve birbirlerini desteklemeye yönelirler.
- Gruplararası İşbirliği: Her iki grup da hedefleri yerine getirmek için işbirliği halinde çalışmalıdır. Gruplararası rekabetin varlığı önyargıların tetiklenmesine neden olabilmektedir.
- Otorite desteği: Yasa ya da gelenek olarak ortaya çıkan otorite gruplararası teması ve etkileşimi desteklemelidir.
- Kişisel etkileşim: Grup üyelerinin birbirleriyle kişisel, gayriresmî ilişkiler kurması durumunda gruplararası temas önyargıların azalmasını sağlayacaktır.
Temas Hipotezinden Gruplararası Temas Kuramı’na Doğru
60 yıldan beri Temas Hipotezi’nin geçerliliğini araştıran çok sayıda ampirik çalışma yapılmıştır. Hipotezin kapsamı genişletilmiş, çeşitli sosyal gruplara olan geçerliliği araştırılmış, çeşitli ölçüm araçları geliştirilmiş, hem deneysel hem de saha çalışmaları yapılmış, süreç içerisinde gelişiminin incelendiği boylamsal çalışmalar yürütülmüş ve böylece kavramın karmaşık dinamik yapısının anlaşılmasına önemli katkılar sunulmuştur Başlangıçta sadece ‘hipotez’ olarak sürülen bu önemli kavram sonrasında Gruplararası Temas Kuramı olarak anılmaya başlamıştır
Gruplararası Temasa İlişkin Temel Bulgular
Gruplararası temasın önyargının azaltılmasında etkili bir yöntem olduğunu gösteren en önemli çalışma Pettigrew ve Tropp (2006) tarafından gerçekleştirilmiştir. Meta-analiz niteliği taşıyan bu çalışmada 1940-2000 yılları arası yayınlanan 515 çalışmanın (38 farklı kültürden 250.000’den fazla katılımcıyla gerçekleştirilen) bulguları analiz edilmiştir. Analiz sonuçları, araştırmaların %94’ünün gruplararası temasın önyargıyı azalttığını göstermektedir. Ayrıca Temas Hipotezi’nde de öne sürüldüğü üzere gruplar arası temas sadece özgül koşullarda önyargıyı azaltmakla kalmamakta, aksine olumlu tutumlar diğer dış-gruplara da genellenmektedir. Ancak bu kapsamlı çalışma Allport’un ‘olmazsa olmaz’ diye tanımladığı koşullar olmaksızın da önyargının azalabileceğini göstermektedir. Örneğin; dış-grup hakkında bilgi edinilmesi, gruplararası temasa ilişkin kaygının azaltılması ve dış-grup üyeleriyle empati kurulmasının temas-önyargı ilişkisinde rol oynayan diğer önemli aracı değişkenler olduğu görülmüştür.
Önyargının Önlenmesinde Duyuşsal ve Bilişsel Bileşenlerin Etkisi
Gruplararası temasın üzerine yapılan çalışmaların bulguları önyargının önlenmesinde bilişsel ve duyuşsal boyutlarının farklılaşan etkilerinin olduğunu göstermektedir. Empati ve kaygı duyuşsal bileşenler olarak ele alınırken bilgi edinmek ise bilişsel bileşen olarak değerlendirilmektedir. Literatürden elde edilen bulgular önyargının azaltılmasında duyuşsal bileşenlerin bilişsel bileşenlere kıyasla daha etkili olduğunu göstermektedir. Diğer bir deyişle, gruplararası temas sürecinde dış-grup üyelerine duygusal olarak bağlanma, dış-grubun tüm üyelerine genellenebilecek şekilde olumlu duyguları da beraberinde getirmektedir. Bireyler böylece dış-grup ile daha tutarlı ilişkiler geliştirebilmektedirler. Pettigrew ve Tropp (2008)'un yapmış olduğu meta analiz çalışması sonuçları da bu ayrımı destekler niteliktedir. Gruplararası kaygının azaltılması gruplararası ilişkileri iyileştirmede en güçlü yordayıcı iken; bu değişkeni dış-grup ile empati kurma ve sonrasında dış-grup hakkında bilgilenme takip etmektedir.
Temasın azınlık ve çoğunluk gruplar üzerindeki etkisi
Tropp ve Pettigrew (2005)’in meta analizi çalışmasının bulguları incelendiğinde; Allport’un öne sürdüğü eşit statü, işbirliği ve kurumsal destek gibi koşulların azınlık ve çoğunluk gruplar için aynı düzeyde olumlu sonuçlar üretmediği görülmektedir. Çoğunluk grubunda olanlar için temasın önyargıyı azaltmadaki rolünün daha güçlü olduğu göze çarpmaktadır. Farklılaşan etkilerin nedenleri çeşitlilik gösterebilir. Örneğin gizlenebilen marjinalleşmiş kimliklere sahip olan kişiler (örn., eşcinseller) grup üyeliklerini gizlemeyi tercih edebilirler. Önyargının hedefi haline gelmemek için dış-grup üyeleriyle temas kurmaktan kaçınabilirler. Ancak tüm dezavantajlı gruplar da temastan aynı düzeyde 'fayda sağlamamaktadır'. Gruplararası temas sürecinden gay ve lezbiyenler yüksek düzey; etnik gruplar orta düzeyde fayda sağlarken; zihinsel sağlığı yerinde olmayanlar ya da yaşlılar ile kurulan temasın olumlu tutumların gelişmesine katkısı oldukça az bulunmaktadır. Özetle, toplumsal yaşantı içerisinde hangi avantajlı ya da dezavantajlı konumda olunduğuna göre temasın gruplararası tutumları iyileştirmeye yönelik katkısının da değiştiği ileri sürülmektedir.
Türkiye'de yapılan çalışmalardan örnekler
Türkiye’de de Gruplararası Temas Kuramı aracılığıyla gruplararası ilişkilerde temasın rolüne ilişkin açıklamalar getiren çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalar genellikle Kürt-Türk kökenli gruplar ile yapılmaktadır. Türkiye tarihi sürecinde Kürtler ekonomik, politik ve diğer nedenlerle Türklerin çoğunlukla yaşadıkları bölgelere göç etmişlerdir.Böylece iç-göç ile birlikte farklı etnik gruplar arasındaki sosyal temas da kaçınılmaz olmuştur. Örneğin; Güler (2013) Türk ve Kürt gruplarının birbiriyle olan temasları arttıkça iki grup arasındaki azaldığını bulmuştur. Ancak temas-mesafe ilişkisinde gruplararası kaygı ve gruplararası yanlılık değişkenlerinin önemli etkisinin olduğu gözlenmiştir. Türk kökenli grupta gruplararası temas arttıkça algılanan kaygı ve yanlılığın azaldığı ve dolayısıyla sosyal mesafenin de azaldığı görülürken; Kürt kökenli grupta ise kaygı ve yanlılık faktörlerinin önemli etkisi olmasına rağmen gruplararası temas ve sosyal mesafe arasında doğrudan ilişkiler de mevcuttur. Diğer bir deyişle sadece Kürtlerin Türkler ile olan temasının varlığı bile iki grup arasındaki sosyal mesafenin daha düşük algılanmasına yetmektedir. Bu bulgulardan yola çıkarak toplumsal yapı içerisinde baskın ya da baskın olmayan grup içerisinde yer almanın temas-mesafe ilişkisinde farklılaşmaların ortaya çıkmasına neden olduğunu öne sürmek mümkündür. Statüko içerisinde alt ya da üst grupta olmaya bağlı olarak sosyal temasın niteliğinin farklı algılandığına dair bulgular da bu düşünceyi destekler niteliktedir. Türkiye’de Kürt-Türk kökenli gruplar arasında algılanan sosyal temasın sıklığında farklılaşmalar görülmez iken; Kürtler Türklere kıyasla sosyal temasın niteliğini daha düşük düzeyde değerlendirmişlerdir. Gruplararası temasın olumlu çıktıları sadece etnik gruplar arasında görülmemektedir. Türkiye’de üniversite öğrencileriyle yapılan çalışmada, eşcinsel arkadaşları olan ve eşcinsel bireylerle sosyal etkileşimi olan heteroseksüel bireylerin eşcinselliğe yönelik tutumlarının daha olumlu düzeyde olduğu bulunmuştur. Böylece heteronormatif değerlere sahip toplumlarda bile LGBT bireylerle kurulan kişilerarası ilişkilerin cinsel yönelime dayalı ayrımcılık ve önyargıları engelleyebileceği görülmektedir.
Kaynakça
- ^ a b Dovidio, J.F., Gaertner, S.L., & Kawakami, K. (2003). Intergroup contact: The past, present and the future. Group Processes & Intergroup Relations, 6(1), 5-21.
- ^ a b Brown, R., & Hewstone, M. (2005). An integrative theory of intergroup contact. In M. P. Zanna (Ed.), Advances in experimental social psychology (Vol. 37,pp. 255–343). San Diego, CA: Elsevier Academic Press.
- ^ Pettigrew, T. F. (1998). Intergroup contact theory. Annual Review of Psychology, 49, 65–85.
- ^ a b Allport, G. W. (1954). The nature of prejudice. Cambridge, MA: Perseus Books
- ^ a b Pettigrew, T.F., Tropp, L.R., & Wagner, U., & Christ, O. (2011). Recent advances in intergroup cpntact theory. International Journal of Intercultural Relations, 35, 271-280.
- ^ Zeligs, R., & Hendrickson, G. (1933). Racial attitudes of 200 sixth grade children. Sociology & Social Research, 18, 26–36.
- ^ Williams, R. M., Jr. (1947). The reduction of intergroup tensions. New York: Social Science Research Council.
- ^ Watson, G. (1947). Action for unity. New York:Harper.
- ^ Deutsch, M., & Collins, M. E. (1950). Interracial housing. III. Influence of integrated, segregated occupancy on racial attitudes measured. Journal of Housing, 7, 127–129.
- ^ Sherif, M., Harvey, O. J., White, B. J., Hood, W. R., & Sherif, C. W. (1961). Intergroup conflict and cooperation. The Robbers Cave experiment. Norman, OK: University of Oklahoma Book Exchange.
- ^ Hogg, M.A., & Vaughan, G.M. (2006). Sosyal Psikoloji. Ankara: Ütopya Yayınevi..
- ^ Hewstone, M., Lolliot, S., Swart, H., Myers, E., Voci, A., Al Ramiah, A., & Cairns, E.(2014). İntergroup contact and intergroup conflict. Peace and Conflict: Journal of Peace Psychology, 20(1),39-53.
- ^ a b Pettigrew, T. F. (1998). Intergroup contact theory.Annual Review of Psychology, 49, 65–85. (Brown ve Hewstone, 2005; Pettigrew, 1998).
- ^ a b Pettigrew, T.F., & Tropp, L.R. (2006). A meta-analytic test of intergroup contact theory. Journal of Personality and Social Psychology, 90(5), 751-783.
- ^ a b Pettigrew, T.F., & Tropp, L.R. (2008). How does intergroup contact reduce prejudice? Meta-analytic tests of three mediators. European Journal of Social Psychology, 38, 922-934.
- ^ a b Tropp, L.R., & Pettigrew, T.F. (2005). Differential relationships between intergroup contact and affective and cognitive dimensions of prejudice. Personality and Social Psychology Bulletin, 31(8), 1145-1158.
- ^ Troop, L.R., & Pettigrew, T.F. (2005b). Relationships between intergroup contact and prejudice among minority and majority status groups. Psychological Science, 16(12), 951-957.
- ^ Güler, M. (2013). Gruplararası temas, kaygı ve yanlılığın sosyal mesafeye etkisi: Türk ve Kürt kökenli gruplar üzerine bir çalışma. (Danışman: Prof. Dr. Selim Hovardaoğlu), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
- ^ Şen, E. (2014). Etnik gruplarda sosyal kimlik ve algılanan ayrımcılık: Türk ve Kürt etnik grupları üzerine bir çalışma. (Danışman: Prof. Dr. Zehra Yaşın Dökmen ), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
- ^ Sakallı, N., & Ugurlu, O. (2001). Effects of social contact with homosexuals on heterosexual Turkish university students' attitudes toward homosexuality. Journal of Homosexuality, 42(1), 53-62.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gruplararasi temas kuramiGruplararasi temas sosyal psikolojinin gruplararasi iliskileri iyilestirmek adina sundugu en etkin stratejilerinden biridirGordon Allport 1954 un one surdugu Temas Hipotezi sonrasinda bu kuramin gelistirildigi bilinmektedir Temas hipotezi dis grup uyeleriyle kurulan olumlu temasin tum dis grup uyelerine genellenecegi ve boylece dis gruba yonelik onyarginin azalacagi varsayimi uzerine kurulmustur Allport gruplar arasi temasin gruplar arasi onyargiyi etkili bir sekilde azaltmasi icin gerekli en uygun kosullari one surmustur Eger iki grup esit statude yer aliyorsa ortak hedeflere sahiplerse aralarinda isbirligi bulunuyorsa gruplar arasi isbirligi otorite tarafindan gelenek kanun vb destek goruyorsa ve grup uyeleri birbiriyle kisisel gayri resmi iliskiler kuruyorsa temasin onyargiyi azaltmada etkin rolu oldugunu vurgulamistirTemas hipotezinin tarihcesiGruplararasi Temas Kurami temelinin Gordon Allport 1954 un Onyarginin Dogasi isimli kitabinda one surdugu Temas Hipotezi ile atildigi yayginlikla kabul gormektedir Ancak sosyal psikolojide temasin gruplararasi catisma ve onyarginin azaltilmasindaki rolu 1930 lardan itibaren calisilmaya baslamistir Ornegin Zeligs ve Hendrickson 1933 farkli etnik gruplara yonelik tutumlari arastirdigi calismasinda toplumsal hosgorunun temelinde cesitli etnik gruplarla olan tanisikligin oldugunu one surmuslerdir 1940 lara gelindiginde II Dunya Savasi surecinde ve sonrasinda yasanan gruplararasi nefret ve catismalar ile birlikte gruplararasi temasin dogasina iliskin calismalarin sayisinda da artis oldugu gorulmektedir Sosyolog R M Williams 1947 The Reduction of Intergroup Tensions isimli kitabinda gruplararasi iliskileri iyilestirmeye yonelik test edilebilir hipotezler one surmustur Williams 1947 gruplararasi dusmanligin ve onyarginin azaltilmasi icin iki grubun da benzer statuyu paylasmasi benzer ilgi alanlarina ve rollere sahip olmasi ve yakin kisilerarasi temasin olmasi gerektigini one surmustur Benzer sekilde Watson 1947 gruplararasi yanliligin basarili olarak azaltilmasi icin esit statuyu paylasan gruplarin temas halinde olmasi birbirlerine yonelik olumsuz kalipyargilara sahip olmamasi ve ortak amaclarinin olmasi gerektigini vurgulamistir Deutsch ve Collins 1950 ise fiziksel olarak birbirine yakin alanlarda yasayan etnik gruplarin irka yonelik daha olumlu tutumlara sahip olduklarini ve irka iliskin kalipyargilari daha az kullandiklarini bulmuslardir Gruplararasi temasa iliskin diger onemli bulgular ise Muzafer Sherif ve arkadaslari tarafindan yurutulen alan calismalari sonucunda elde edilmistir 1949 1953 ve 1954 yillarinda erkek cocuklari icin acilan yaz kamplarinda yurutulen bu calismalarin sonuclari sadece temasin gruplararasi iliskileri iyilestirmek icin yeterli olmadigini gruplararasi temasin olumlu sonuclarinin her iki gruba birbirleriyle isbirligi yapmaksizin gerceklestirilemeyecek olan yuksek hedefler verildigi durumlarda ortaya ciktigini gostermektedir Allport un temas hipoteziAllport un one surdugu Temas Hipotezi ne kadar gruplararasi iliskileri gelistirmeye yonelik cok sayida calisma yapilmis olmasina ragmen yine de bilim camiasi tarafindan en buyuk ilgiyi bu hipotez toplamistir Allport gruplararasi temasin ancak belli bazi kosullarda etkili olabilecegini one surmustur Gruplar arasi onyarginin etkili bir sekilde azaltilmasi icin gerekli en uygun kosullar sunlardir Esit Statu Her iki grup da esit statuye yani ayni kosullar altinda benzer firsatlara gecmise ozelliklere ve yeteneklere sahip olmalidir Farkli sosyal statulere sahip olan gruplar arasinda kurulan temas sonucunda gruplararasi kalipyargilarin ve onyargilarin uretilmesi ve ya pekistirilmesi muhtemel gozukmektedir Ortak hedefler Her iki grup da benzer amaclara sahip olmalidir Iki veya daha fazla grubun birlikte calismasi isteniyorsa ust hedefler belirlenmelidir Ortak hedefler oldugunda gruplar birbirlerine yardim etmeye ve birbirlerini desteklemeye yonelirler Gruplararasi Isbirligi Her iki grup da hedefleri yerine getirmek icin isbirligi halinde calismalidir Gruplararasi rekabetin varligi onyargilarin tetiklenmesine neden olabilmektedir Otorite destegi Yasa ya da gelenek olarak ortaya cikan otorite gruplararasi temasi ve etkilesimi desteklemelidir Kisisel etkilesim Grup uyelerinin birbirleriyle kisisel gayriresmi iliskiler kurmasi durumunda gruplararasi temas onyargilarin azalmasini saglayacaktir Temas Hipotezinden Gruplararasi Temas Kurami na Dogru60 yildan beri Temas Hipotezi nin gecerliligini arastiran cok sayida ampirik calisma yapilmistir Hipotezin kapsami genisletilmis cesitli sosyal gruplara olan gecerliligi arastirilmis cesitli olcum araclari gelistirilmis hem deneysel hem de saha calismalari yapilmis surec icerisinde gelisiminin incelendigi boylamsal calismalar yurutulmus ve boylece kavramin karmasik dinamik yapisinin anlasilmasina onemli katkilar sunulmustur Baslangicta sadece hipotez olarak surulen bu onemli kavram sonrasinda Gruplararasi Temas Kurami olarak anilmaya baslamistirGruplararasi Temasa Iliskin Temel BulgularGruplararasi temasin onyarginin azaltilmasinda etkili bir yontem oldugunu gosteren en onemli calisma Pettigrew ve Tropp 2006 tarafindan gerceklestirilmistir Meta analiz niteligi tasiyan bu calismada 1940 2000 yillari arasi yayinlanan 515 calismanin 38 farkli kulturden 250 000 den fazla katilimciyla gerceklestirilen bulgulari analiz edilmistir Analiz sonuclari arastirmalarin 94 unun gruplararasi temasin onyargiyi azalttigini gostermektedir Ayrica Temas Hipotezi nde de one suruldugu uzere gruplar arasi temas sadece ozgul kosullarda onyargiyi azaltmakla kalmamakta aksine olumlu tutumlar diger dis gruplara da genellenmektedir Ancak bu kapsamli calisma Allport un olmazsa olmaz diye tanimladigi kosullar olmaksizin da onyarginin azalabilecegini gostermektedir Ornegin dis grup hakkinda bilgi edinilmesi gruplararasi temasa iliskin kayginin azaltilmasi ve dis grup uyeleriyle empati kurulmasinin temas onyargi iliskisinde rol oynayan diger onemli araci degiskenler oldugu gorulmustur Onyarginin Onlenmesinde Duyussal ve Bilissel Bilesenlerin Etkisi Gruplararasi temasin uzerine yapilan calismalarin bulgulari onyarginin onlenmesinde bilissel ve duyussal boyutlarinin farklilasan etkilerinin oldugunu gostermektedir Empati ve kaygi duyussal bilesenler olarak ele alinirken bilgi edinmek ise bilissel bilesen olarak degerlendirilmektedir Literaturden elde edilen bulgular onyarginin azaltilmasinda duyussal bilesenlerin bilissel bilesenlere kiyasla daha etkili oldugunu gostermektedir Diger bir deyisle gruplararasi temas surecinde dis grup uyelerine duygusal olarak baglanma dis grubun tum uyelerine genellenebilecek sekilde olumlu duygulari da beraberinde getirmektedir Bireyler boylece dis grup ile daha tutarli iliskiler gelistirebilmektedirler Pettigrew ve Tropp 2008 un yapmis oldugu meta analiz calismasi sonuclari da bu ayrimi destekler niteliktedir Gruplararasi kayginin azaltilmasi gruplararasi iliskileri iyilestirmede en guclu yordayici iken bu degiskeni dis grup ile empati kurma ve sonrasinda dis grup hakkinda bilgilenme takip etmektedir Temasin azinlik ve cogunluk gruplar uzerindeki etkisiTropp ve Pettigrew 2005 in meta analizi calismasinin bulgulari incelendiginde Allport un one surdugu esit statu isbirligi ve kurumsal destek gibi kosullarin azinlik ve cogunluk gruplar icin ayni duzeyde olumlu sonuclar uretmedigi gorulmektedir Cogunluk grubunda olanlar icin temasin onyargiyi azaltmadaki rolunun daha guclu oldugu goze carpmaktadir Farklilasan etkilerin nedenleri cesitlilik gosterebilir Ornegin gizlenebilen marjinallesmis kimliklere sahip olan kisiler orn escinseller grup uyeliklerini gizlemeyi tercih edebilirler Onyarginin hedefi haline gelmemek icin dis grup uyeleriyle temas kurmaktan kacinabilirler Ancak tum dezavantajli gruplar da temastan ayni duzeyde fayda saglamamaktadir Gruplararasi temas surecinden gay ve lezbiyenler yuksek duzey etnik gruplar orta duzeyde fayda saglarken zihinsel sagligi yerinde olmayanlar ya da yaslilar ile kurulan temasin olumlu tutumlarin gelismesine katkisi oldukca az bulunmaktadir Ozetle toplumsal yasanti icerisinde hangi avantajli ya da dezavantajli konumda olunduguna gore temasin gruplararasi tutumlari iyilestirmeye yonelik katkisinin da degistigi ileri surulmektedir Turkiye de yapilan calismalardan orneklerTurkiye de de Gruplararasi Temas Kurami araciligiyla gruplararasi iliskilerde temasin rolune iliskin aciklamalar getiren calismalar yapilmaktadir Bu calismalar genellikle Kurt Turk kokenli gruplar ile yapilmaktadir Turkiye tarihi surecinde Kurtler ekonomik politik ve diger nedenlerle Turklerin cogunlukla yasadiklari bolgelere goc etmislerdir Boylece ic goc ile birlikte farkli etnik gruplar arasindaki sosyal temas da kacinilmaz olmustur Ornegin Guler 2013 Turk ve Kurt gruplarinin birbiriyle olan temaslari arttikca iki grup arasindaki azaldigini bulmustur Ancak temas mesafe iliskisinde gruplararasi kaygi ve gruplararasi yanlilik degiskenlerinin onemli etkisinin oldugu gozlenmistir Turk kokenli grupta gruplararasi temas arttikca algilanan kaygi ve yanliligin azaldigi ve dolayisiyla sosyal mesafenin de azaldigi gorulurken Kurt kokenli grupta ise kaygi ve yanlilik faktorlerinin onemli etkisi olmasina ragmen gruplararasi temas ve sosyal mesafe arasinda dogrudan iliskiler de mevcuttur Diger bir deyisle sadece Kurtlerin Turkler ile olan temasinin varligi bile iki grup arasindaki sosyal mesafenin daha dusuk algilanmasina yetmektedir Bu bulgulardan yola cikarak toplumsal yapi icerisinde baskin ya da baskin olmayan grup icerisinde yer almanin temas mesafe iliskisinde farklilasmalarin ortaya cikmasina neden oldugunu one surmek mumkundur Statuko icerisinde alt ya da ust grupta olmaya bagli olarak sosyal temasin niteliginin farkli algilandigina dair bulgular da bu dusunceyi destekler niteliktedir Turkiye de Kurt Turk kokenli gruplar arasinda algilanan sosyal temasin sikliginda farklilasmalar gorulmez iken Kurtler Turklere kiyasla sosyal temasin niteligini daha dusuk duzeyde degerlendirmislerdir Gruplararasi temasin olumlu ciktilari sadece etnik gruplar arasinda gorulmemektedir Turkiye de universite ogrencileriyle yapilan calismada escinsel arkadaslari olan ve escinsel bireylerle sosyal etkilesimi olan heteroseksuel bireylerin escinsellige yonelik tutumlarinin daha olumlu duzeyde oldugu bulunmustur Boylece heteronormatif degerlere sahip toplumlarda bile LGBT bireylerle kurulan kisilerarasi iliskilerin cinsel yonelime dayali ayrimcilik ve onyargilari engelleyebilecegi gorulmektedir Kaynakca a b Dovidio J F Gaertner S L amp Kawakami K 2003 Intergroup contact The past present and the future Group Processes amp Intergroup Relations 6 1 5 21 a b Brown R amp Hewstone M 2005 An integrative theory of intergroup contact In M P Zanna Ed Advances in experimental social psychology Vol 37 pp 255 343 San Diego CA Elsevier Academic Press Pettigrew T F 1998 Intergroup contact theory Annual Review of Psychology 49 65 85 a b Allport G W 1954 The nature of prejudice Cambridge MA Perseus Books a b Pettigrew T F Tropp L R amp Wagner U amp Christ O 2011 Recent advances in intergroup cpntact theory International Journal of Intercultural Relations 35 271 280 Zeligs R amp Hendrickson G 1933 Racial attitudes of 200 sixth grade children Sociology amp Social Research 18 26 36 Williams R M Jr 1947 The reduction of intergroup tensions New York Social Science Research Council Watson G 1947 Action for unity New York Harper Deutsch M amp Collins M E 1950 Interracial housing III Influence of integrated segregated occupancy on racial attitudes measured Journal of Housing 7 127 129 Sherif M Harvey O J White B J Hood W R amp Sherif C W 1961 Intergroup conflict and cooperation The Robbers Cave experiment Norman OK University of Oklahoma Book Exchange Hogg M A amp Vaughan G M 2006 Sosyal Psikoloji Ankara Utopya Yayinevi Hewstone M Lolliot S Swart H Myers E Voci A Al Ramiah A amp Cairns E 2014 Intergroup contact and intergroup conflict Peace and Conflict Journal of Peace Psychology 20 1 39 53 a b Pettigrew T F 1998 Intergroup contact theory Annual Review of Psychology 49 65 85 Brown ve Hewstone 2005 Pettigrew 1998 a b Pettigrew T F amp Tropp L R 2006 A meta analytic test of intergroup contact theory Journal of Personality and Social Psychology 90 5 751 783 a b Pettigrew T F amp Tropp L R 2008 How does intergroup contact reduce prejudice Meta analytic tests of three mediators European Journal of Social Psychology 38 922 934 a b Tropp L R amp Pettigrew T F 2005 Differential relationships between intergroup contact and affective and cognitive dimensions of prejudice Personality and Social Psychology Bulletin 31 8 1145 1158 Troop L R amp Pettigrew T F 2005b Relationships between intergroup contact and prejudice among minority and majority status groups Psychological Science 16 12 951 957 Guler M 2013 Gruplararasi temas kaygi ve yanliligin sosyal mesafeye etkisi Turk ve Kurt kokenli gruplar uzerine bir calisma Danisman Prof Dr Selim Hovardaoglu Ankara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Yayinlanmamis Doktora Tezi Sen E 2014 Etnik gruplarda sosyal kimlik ve algilanan ayrimcilik Turk ve Kurt etnik gruplari uzerine bir calisma Danisman Prof Dr Zehra Yasin Dokmen Ankara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Yayinlanmamis Yuksek Lisans Tezi Sakalli N amp Ugurlu O 2001 Effects of social contact with homosexuals on heterosexual Turkish university students attitudes toward homosexuality Journal of Homosexuality 42 1 53 62