Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Jean Bernard Léon Foucault (18 Eylül 1819 – 11 Şubat 1868), Fransız fizikçi. Kendi icadı olan Foucault sarkacı (Dünya'nın kendi çevresinde dönmesinin etkisini gösteren bir düzenek) ve jiroskop araçlarıyla tanınır. Ayrıca ışık hızının ilk hassas ölçümlerinden birini gerçekleştirmiş (bulduğu değer bugün kabul edilen değerin %99,4'üne eşittir) ve Foucault akımları denen elektromanyetik fenomeni keşfetmiştir. Ay yüzeyindeki Foucault krateri, ismini bu fizikçiden alır.
Léon Foucault | |
|---|---|
 Jean Bernard Léon Foucault | |
| Doğum | 18 Eylül 1819 Paris, Fransa |
| Ölüm | 11 Şubat 1868 (48 yaşında) Paris, Fransa |
| Milliyet | Fransız |
| Vatandaşlık |  Fransa |
| Ödüller | Copley Madalyası (1855) Légion d'Honneur (1862) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Fizik |
Optik, elektromanyetizma, fotoğrafçılık ve başka birçok dalda zamanının en ünlü araştırmacılarından biri olan Leon Foucault, Paris'li bir yayımcının oğluydu. On yaşındayken babası öldü ve Foucault'yu annesi büyüttü.
İyi bir öğrenci olmamasına karşılık bilimsel yeteneğinin iyi bir cerrah olmasına yeteceğini düşünen annesi, Foucault 13 yaşına bastığında onu bu konuda eğitecek bir özel öğretmen tuttu. Ne var ki Foucault, kan görmeye ve acı çeken insanlarla karşılaşmaya dayanamıyordu. Bu yüzden cerrah olmadı; tıp okulunda bir mikroskopik anatomi uzmanı olan Dr. Donne ile tanışınca ışık ve optik konularıyla ilgilenmeye başladı. Çeşitli cihazlar yaptı.
1850'de yayınlanan en tanınmış deneyi, salınımını saatlerce kendi kendine sürdüren serbestçe asılı bir sarkaç kullanarak Dünya'nın dönüşünü kanıtlamasıdır. Yere çizilen bir çizgi üstünde salınmaya bırakılan sarkaç, bir süre aynı doğrultuda salınırken Dünya'nın dönüşünden dolayı giderek salınım düzlemi değişir.
“Foucault sarkacı” adı verilen bu aygıt, günümüzde birçok müzede sergilenmektedir. Kuzey yarımkürede sarkacın dönüşü saat yönündedir. Ekvatorda ise Dünya'nın dönme düzlemi ile sarkacın askı teli aynı düzlemde olduğu için hiç dönme olmaz. Foucault, sarkacın dönme niceliğini Dünya'nın açısal hızı ile söz konusu yerin enlemine bağlayan bir yasa da yayınlamıştır.
1852'de Foucault cayroskopu (jiroskop) yaptı ve özelliklerini açıkladı: Hızla dönen bir tekerlekten oluşan bu aygıt, “dönme eylemsizliği” adı verilen bir etki nedeniyle ekseninin yönünü değiştirmeye yönelik girişimlere kuvvetle karşı koyar. Tıpkı sarkaç gibi jiroskop da Dünya dönerken yıldızlara göre dönme açısını korur. Yer'in magnetik kutuplarını gösteren pusula yerine jiroskoptan yararlanılarak yapılan ve coğrafî kuzey-güneyi gösteren cayropusula, ilk kez 1910'da Alman silahlı kuvvetlerince kullanıldı. Günümüzdeyse hem yer, hem de uzay çalışmalarında bu cihazdan yararlanılmaktadır.
Foucault'nun bir başka büyük araştırması, o zamana kadar pek çok kez denenmesine karşılık tam olarak ölçülemeyen ışık hızı üzerinedir. Hızla dönmekte olan bir aynada bir görüntü oluşturup bu görüntüyü 20 m uzaklıktaki bir başka aynaya yansıttı. Işık geri döndüğünde ilk ayna hafifçe dönmüş olduğundan bu aynada ilk görüntü ile farkı ışık hızına bağlı olan ikinci bir görüntü oluştu.
1850-1862 yılları arasında Foucault, ışık hızının havada 298.000 km/saniye olduğunu buldu. Bu değerin günümüzdeki geçerli değerden farkı, yalnızca yüzde bir oranındadır. Foucault, ayrıca iki ayna arasına içi su dolu bir cam boru yerleştirildiğinde hızın yüzde 25 kadar düştüğünü gördü ve böylece ışık hızının yol aldığı ortama bağlı olduğunu ortaya koydu.
İçbükey aynalar için Foucault deneyi, aynanın tam odağına bir bıçak yerleştirilerek yapılır. Böylece ayna yüzeyinin biçiminde santimetrenin milyonda biri kadarlık sapmalar bile ortaya çıkarılabilir. Foucault deneyinden önce teleskop için üretilen aynaların düzeltilmesi oldukça güç ve mükemmel sonuç vermeyen yöntemlerle yapılıyordu. Bıçak kenarı ilkesi hava tünelinde de kullanılmaktadır.
Foucault, çalışmalarının çoğunu Paris gözlemevinde gerçekleştirdi. Pahalı aygıtlarla donatılmış özel bir laboratuvar kurma isteği, gerekli parayı kazanmak için endüstriye yönelmesine yol açtı. 1867 fuarında marangoz ve dokuma makineleri için mekanik regülatörler sergiledi. Çabaları sonucu gerekli parayı kazandı ama zayıf düştü. 1867'de ilk felç belirtileri başladı, 11 Şubat 1868'de de öldü.
Kaynakça
- Jean-Bertrand-Léon Foucault30 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Jean Bernard Leon Foucault 18 Eylul 1819 11 Subat 1868 Fransiz fizikci Kendi icadi olan Foucault sarkaci Dunya nin kendi cevresinde donmesinin etkisini gosteren bir duzenek ve jiroskop araclariyla taninir Ayrica isik hizinin ilk hassas olcumlerinden birini gerceklestirmis buldugu deger bugun kabul edilen degerin 99 4 une esittir ve Foucault akimlari denen elektromanyetik fenomeni kesfetmistir Ay yuzeyindeki Foucault krateri ismini bu fizikciden alir Leon FoucaultJean Bernard Leon FoucaultDogum18 Eylul 1819 1819 09 18 Paris FransaOlum11 Subat 1868 48 yasinda Paris FransaMilliyetFransizVatandaslikFransaOdullerCopley Madalyasi 1855 Legion d Honneur 1862 KariyeriDaliFizik Optik elektromanyetizma fotografcilik ve baska bircok dalda zamaninin en unlu arastirmacilarindan biri olan Leon Foucault Paris li bir yayimcinin ogluydu On yasindayken babasi oldu ve Foucault yu annesi buyuttu Iyi bir ogrenci olmamasina karsilik bilimsel yeteneginin iyi bir cerrah olmasina yetecegini dusunen annesi Foucault 13 yasina bastiginda onu bu konuda egitecek bir ozel ogretmen tuttu Ne var ki Foucault kan gormeye ve aci ceken insanlarla karsilasmaya dayanamiyordu Bu yuzden cerrah olmadi tip okulunda bir mikroskopik anatomi uzmani olan Dr Donne ile tanisinca isik ve optik konulariyla ilgilenmeye basladi Cesitli cihazlar yapti 1850 de yayinlanan en taninmis deneyi salinimini saatlerce kendi kendine surduren serbestce asili bir sarkac kullanarak Dunya nin donusunu kanitlamasidir Yere cizilen bir cizgi ustunde salinmaya birakilan sarkac bir sure ayni dogrultuda salinirken Dunya nin donusunden dolayi giderek salinim duzlemi degisir Foucault sarkaci adi verilen bu aygit gunumuzde bircok muzede sergilenmektedir Kuzey yarimkurede sarkacin donusu saat yonundedir Ekvatorda ise Dunya nin donme duzlemi ile sarkacin aski teli ayni duzlemde oldugu icin hic donme olmaz Foucault sarkacin donme niceligini Dunya nin acisal hizi ile soz konusu yerin enlemine baglayan bir yasa da yayinlamistir 1852 de Foucault cayroskopu jiroskop yapti ve ozelliklerini acikladi Hizla donen bir tekerlekten olusan bu aygit donme eylemsizligi adi verilen bir etki nedeniyle ekseninin yonunu degistirmeye yonelik girisimlere kuvvetle karsi koyar Tipki sarkac gibi jiroskop da Dunya donerken yildizlara gore donme acisini korur Yer in magnetik kutuplarini gosteren pusula yerine jiroskoptan yararlanilarak yapilan ve cografi kuzey guneyi gosteren cayropusula ilk kez 1910 da Alman silahli kuvvetlerince kullanildi Gunumuzdeyse hem yer hem de uzay calismalarinda bu cihazdan yararlanilmaktadir Foucault nun bir baska buyuk arastirmasi o zamana kadar pek cok kez denenmesine karsilik tam olarak olculemeyen isik hizi uzerinedir Hizla donmekte olan bir aynada bir goruntu olusturup bu goruntuyu 20 m uzakliktaki bir baska aynaya yansitti Isik geri dondugunde ilk ayna hafifce donmus oldugundan bu aynada ilk goruntu ile farki isik hizina bagli olan ikinci bir goruntu olustu 1850 1862 yillari arasinda Foucault isik hizinin havada 298 000 km saniye oldugunu buldu Bu degerin gunumuzdeki gecerli degerden farki yalnizca yuzde bir oranindadir Foucault ayrica iki ayna arasina ici su dolu bir cam boru yerlestirildiginde hizin yuzde 25 kadar dustugunu gordu ve boylece isik hizinin yol aldigi ortama bagli oldugunu ortaya koydu Icbukey aynalar icin Foucault deneyi aynanin tam odagina bir bicak yerlestirilerek yapilir Boylece ayna yuzeyinin biciminde santimetrenin milyonda biri kadarlik sapmalar bile ortaya cikarilabilir Foucault deneyinden once teleskop icin uretilen aynalarin duzeltilmesi oldukca guc ve mukemmel sonuc vermeyen yontemlerle yapiliyordu Bicak kenari ilkesi hava tunelinde de kullanilmaktadir Foucault calismalarinin cogunu Paris gozlemevinde gerceklestirdi Pahali aygitlarla donatilmis ozel bir laboratuvar kurma istegi gerekli parayi kazanmak icin endustriye yonelmesine yol acti 1867 fuarinda marangoz ve dokuma makineleri icin mekanik regulatorler sergiledi Cabalari sonucu gerekli parayi kazandi ama zayif dustu 1867 de ilk felc belirtileri basladi 11 Subat 1868 de de oldu KaynakcaJean Bertrand Leon Foucault30 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde