Vedalar (Sanskritçe: वेद), Aryan din edebiyatının tamamını içine alan bir terimdir.Hinduizm dinine inananlar için kutsaldırlar ve yine bu dine inananlar için açığa çıkmış bilgidirler. Veda kelimesi bilgi manasına gelir ve İngilizce farkında olmak manasına gelen wit sözcüğüyle aynı kökene sahiptir.
Birçok Hindu, Vedaların yaratılışın başından beri var olduğuna inanır. Vedaların en yeni bölümleri yaklaşık M.Ö. 500 senesi civarında ortaya çıkmışken, en eski metin (RigVeda) yaklaşık M.Ö. 1500 yıllarına aittir. Fakat birçok göre metinler yazılmadan önce uzunca bir süre devam eden bir sözel gelenek mevcuttu.
Vedalar 4 ana bölüme ayrılır:
- Samhitalar
- Brahmanalar
- Aranyakalar
- Upanişadlar
Samhita'lar genelde mantralardan oluşur ve 4 bölüme ayrılır:
Brahmanalarda dini törenlerin özellikleri ve sembolik manaları anlatılır, Aranyakalarda artık ritüelizm değil tamamen sembolik anlamlar açıklanmaya başlanır.
Aranyakalar ve özellikle "Veda'ların sonu" (Vedanta) olan Upanişadlar (M.Ö. 800- M.Ö. 400) daha felsefi ve mistik yapıdadır, anlaşılması mantralara göre çok daha kolay olduğundan "Vedaların en önemli bölümleri, zirvesi" kabul edilir ve Hint felsefesi konusunda en önemli kaynaklardan biridir.
Samhitalardan en değerlisi ve en eskisi olan Rig-Veda'da doğa güçlerinin kişileştirilmesi olan Tanrılara tazim için yazılmış 1017 ilahi vardır, her ilahi 10 kadar âyetten oluşur, bunların ayrı bir edebî vezni olduğu için yüksek sesle okunur, anlatımlar üzeri kapalı yoğun sembolizmle bezenmiştir ve anlaşılmasının oldukça zor olduğu kabul edilir, Rig-veda'da, hayatın anlamına, evrenin başlangıcına ilişkin felsefi çıkarımlar da bulunmaktadır:
"Önce ne varlık vardı ne de yokluk, ne hava vardı ne de ötedeki gökyüzü, neydi onu saran? Neredeydi? Kimin himayesindeydi?
Orada mıydı, derinliklerine ulaşılamaz engin Umman? Ölüm de yoktu o zaman, ölümsüzlük de. Geceye ya da gündüze ait olan herhangi bir belirti yoktu, Tek olan soluk olmadan soluyordu kendi iç gücüyle, bundan başka da hiçbir şey yoktu.
Karanlık vardı, her şeyi saran bir karanlık ve her şey ayrışmamış haldeki Ummandı o zaman, boşluğun sakladığı o, gayrete geldi ve var oldu.
Başlangıçta ilahi aşk meydana geldi, Gönül’ün ilksel tohum hücresini oluşturdu, Rişiler gönüllerinde araştırma yaparak keşfettiler varlığın yokluktaki bağlantısını.
Belli belirsiz bir çizgi varlığı gayri varlıktan kesip ayırdı..." (Rig-Veda 10:129)
SamaVeda, melodiler vedasıdır. Kurban esnasında rahipler bu ilahileri okurlar.
YajurVeda'da, Kurban ile ilgili sözler ve dualar bulunmaktadır, bir kısmı nesir, bir kısmı da manzum olarak yazılmıştır. Kurban esnasında alçak sesle okunur.
AtharvaVeda, dinî ayin ve törenlerde okunan dua ve yakarışları ihtiva eder, 730 ilahiden oluşur. Kozmik, mistik parçalar ve büyü ile ilgili dualar vardır.
Eleştiri
Hinduizmin birçok analisti, Hinduizmin tüm çağdaş dinlerin unsurlarını kucakladığını ve Hinduizmin Vedik Puranaları da dahil olmak üzere birçok kutsal kitabın Budizm, Jainizm ve Sihizm unsurlarını içerdiğini ve önemli miktarda Yunan ve Zerdüştlük gibi dini unsurları benimsediğini iddia ediyor. Avesta. Ahura'dan Asura'ya, Deyab'dan Deva'ya, Ahura'dan Mazda'dan Monoteizme, Varuna, Vishnu ve Garuda, Agni Puja, Soma'dan Soma'ya, Cennet'ten Sudha'ya, Yasna'dan Yojna'ya veya Bhajan'a, Nariyasangha'dan Narasangsa'ya İndra'dan İndra'ya, Gandareva'dan Gandharva'ya, Vajra'ya, Vayu'ya, Mantra'ya, Yam, Ahuti, Humata'dan Sumati'ye, İndra'dan İndra'ya.
Kaynakça
- ^ a b c Knott, Kim (2016). Hinduism: a very short introduction (2. bas.). Oxford: Oxford University Press. ISBN .
- ^ Swamy, Subramanian (2006). Hindus Under Siege: The Way Out (İngilizce). Har-Anand Publications. s. 45. ISBN . 28 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
- ^ Muesse, Mark W. (2011). The Hindu Traditions: A Concise Introduction (İngilizce). Fortress Press. s. 30-38. ISBN . 28 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
- ^ Griswold, H. D.; Griswold, Hervey De Witt (1971). The Religion of the Ṛigveda. Motilal Banarsidass Publishe. s. 1-21. ISBN . 28 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
Kaynakça
Hinduizm ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Vedalar Sanskritce व द Aryan din edebiyatinin tamamini icine alan bir terimdir Hinduizm dinine inananlar icin kutsaldirlar ve yine bu dine inananlar icin aciga cikmis bilgidirler Veda kelimesi bilgi manasina gelir ve Ingilizce farkinda olmak manasina gelen wit sozcuguyle ayni kokene sahiptir The Vedas are ancient Sanskrit texts of Hinduism Above A page from the Atharvaveda Bircok Hindu Vedalarin yaratilisin basindan beri var olduguna inanir Vedalarin en yeni bolumleri yaklasik M O 500 senesi civarinda ortaya cikmisken en eski metin RigVeda yaklasik M O 1500 yillarina aittir Fakat bircok gore metinler yazilmadan once uzunca bir sure devam eden bir sozel gelenek mevcuttu Vedalar 4 ana bolume ayrilir Samhitalar Brahmanalar Aranyakalar Upanisadlar Samhita lar genelde mantralardan olusur ve 4 bolume ayrilir RigVeda SamaVeda YajurVeda AtharvaVeda Brahmanalarda dini torenlerin ozellikleri ve sembolik manalari anlatilir Aranyakalarda artik rituelizm degil tamamen sembolik anlamlar aciklanmaya baslanir Aranyakalar ve ozellikle Veda larin sonu Vedanta olan Upanisadlar M O 800 M O 400 daha felsefi ve mistik yapidadir anlasilmasi mantralara gore cok daha kolay oldugundan Vedalarin en onemli bolumleri zirvesi kabul edilir ve Hint felsefesi konusunda en onemli kaynaklardan biridir Samhitalardan en degerlisi ve en eskisi olan Rig Veda da doga guclerinin kisilestirilmesi olan Tanrilara tazim icin yazilmis 1017 ilahi vardir her ilahi 10 kadar ayetten olusur bunlarin ayri bir edebi vezni oldugu icin yuksek sesle okunur anlatimlar uzeri kapali yogun sembolizmle bezenmistir ve anlasilmasinin oldukca zor oldugu kabul edilir Rig veda da hayatin anlamina evrenin baslangicina iliskin felsefi cikarimlar da bulunmaktadir Once ne varlik vardi ne de yokluk ne hava vardi ne de otedeki gokyuzu neydi onu saran Neredeydi Kimin himayesindeydi Orada miydi derinliklerine ulasilamaz engin Umman Olum de yoktu o zaman olumsuzluk de Geceye ya da gunduze ait olan herhangi bir belirti yoktu Tek olan soluk olmadan soluyordu kendi ic gucuyle bundan baska da hicbir sey yoktu Karanlik vardi her seyi saran bir karanlik ve her sey ayrismamis haldeki Ummandi o zaman boslugun sakladigi o gayrete geldi ve var oldu Baslangicta ilahi ask meydana geldi Gonul un ilksel tohum hucresini olusturdu Risiler gonullerinde arastirma yaparak kesfettiler varligin yokluktaki baglantisini Belli belirsiz bir cizgi varligi gayri varliktan kesip ayirdi Rig Veda 10 129 SamaVeda melodiler vedasidir Kurban esnasinda rahipler bu ilahileri okurlar YajurVeda da Kurban ile ilgili sozler ve dualar bulunmaktadir bir kismi nesir bir kismi da manzum olarak yazilmistir Kurban esnasinda alcak sesle okunur AtharvaVeda dini ayin ve torenlerde okunan dua ve yakarislari ihtiva eder 730 ilahiden olusur Kozmik mistik parcalar ve buyu ile ilgili dualar vardir ElestiriHinduizmin bircok analisti Hinduizmin tum cagdas dinlerin unsurlarini kucakladigini ve Hinduizmin Vedik Puranalari da dahil olmak uzere bircok kutsal kitabin Budizm Jainizm ve Sihizm unsurlarini icerdigini ve onemli miktarda Yunan ve Zerdustluk gibi dini unsurlari benimsedigini iddia ediyor Avesta Ahura dan Asura ya Deyab dan Deva ya Ahura dan Mazda dan Monoteizme Varuna Vishnu ve Garuda Agni Puja Soma dan Soma ya Cennet ten Sudha ya Yasna dan Yojna ya veya Bhajan a Nariyasangha dan Narasangsa ya Indra dan Indra ya Gandareva dan Gandharva ya Vajra ya Vayu ya Mantra ya Yam Ahuti Humata dan Sumati ye Indra dan Indra ya Kaynakca a b c Knott Kim 2016 Hinduism a very short introduction 2 bas Oxford Oxford University Press ISBN 978 0198745549 Swamy Subramanian 2006 Hindus Under Siege The Way Out Ingilizce Har Anand Publications s 45 ISBN 978 81 241 1207 6 28 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ocak 2021 Muesse Mark W 2011 The Hindu Traditions A Concise Introduction Ingilizce Fortress Press s 30 38 ISBN 978 1 4514 1400 4 28 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ocak 2021 Griswold H D Griswold Hervey De Witt 1971 The Religion of the Ṛigveda Motilal Banarsidass Publishe s 1 21 ISBN 978 81 208 0745 7 28 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ocak 2021 KaynakcaHinduizm ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz