Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Alazlama veya dağlama (İngilizce: Cauterization), Türk ve Altay halk kültüründe Ateş Tedavisi. Yalazlama (diğer bazı Türk dillerinde Alaslama veya Yalaslama) olarak da bilinir.
Anlam ve uygulama
Hastalıkları ateşle tedavi etmek demektir. Albastı (Al/Hal/Gal yani “Ateş” anlamı da dikkate alınarak) ve Alaz Han ile bağlantılı olduğu açıktır. Belki de Alaz Han’ın yardımı istenmektedir. Tören başlarken Alaz! diye bağırılması bunun açık bir göstergesidir. Alaz kelimesinin Amin! ile eşdeğer olduğu da öne sürülen başka bir görüştür. Kırmızı bir bez parçası yakılıp hastanın etrafında dolaştırılır. Ateşin temizleyici ve sağaltıcı bir varlık olduğu inancının bir sonucudur bu durum. Alazlama işlemi akşam karanlığında yanan ilk ışıkla birlikte başlatılır. Bir şeyin üzerinden alev geçirmek demektir. Cansız nesneler aleve tutulur. Canlı varlıkların ise simgesel olarak, değmeyecek bir mesafeden üzerinden geçirilerek dolaştırılır. Ateş, kötü ruhları korkutur ve onları kaçırır. Yıldırım çarpmış ağacın yanan parçalarıyla evin tütsülenerek kötü ruhların kovulmasına Arçı adı verilir.
Alazlama, bazı Türk boylarında geniş bir şekilde yayılmış olan bir tören şeklidir. “Al” sözcüğüyle aynı kökten olma fikri, araştırmacılarda, “Al” ruhunun, ateşle bağlantısı olduğu kanaatini uyandırmıştır. Altay ve Yenisey şamanları, törenin başlama zamanında, “Alaz” diye bağırırlardı. Alaz’ın Sami dilindeki anlamı, “Amin” demektir.
Başkurtlar ve Oğuzlardaki “Alazlama” töreni, kırmızı bir bez parçası yakılıp hastanın başının etrafında, “alaz alaz” diye dolaştırılarak yapılır. Bu daha çok bir tedavi şeklidir. Altay ve Yenisey Türklerinde ise merasim başlayacağı zaman şaman, Ardıç ve kutsal bir başka ağacın parçasını duman içine atıp yakar.
V. Radlov’un açıklamasından anlaşıldığına göre, Anadolu Türklerinde “Alazlama”, kızgın demirle dağlamak anlamına gelir. Anadolu uygarlıklarına dair araştırmalar, onun eski Şamanizm ve ateş kültü ile derin bağlantılı olduğunu ortaya çıkarmaktadır.[] Burada da “Alazlama” bir tedavi şeklidir. Anadolu’nun bazı yerlerinde, “Alazlama” akşam karanlığında yanan ilk ışığa bakılarak yapılır. Azerbaycan şivelerinde, hastalanmak anlamında kullanılan “Alızdamak” sözü de “Alazlama” dolayısıyla da “Al” ruhuyla bağlantılıdır.
Etimoloji
(Al/Hal) kökünden türemiştir. Alaz sözcüğü ateş, alev demektir. Kırmızılık ve kandırma anlamları vardır, belki de kötü ruhların kandırılmasını ifade ediyor olabilir mecazen.
Kaynakça
- Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dipnotlar
- ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa - 36)
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Alazlama veya daglama Ingilizce Cauterization Turk ve Altay halk kulturunde Ates Tedavisi Yalazlama diger bazi Turk dillerinde Alaslama veya Yalaslama olarak da bilinir Anlam ve uygulamaHastaliklari atesle tedavi etmek demektir Albasti Al Hal Gal yani Ates anlami da dikkate alinarak ve Alaz Han ile baglantili oldugu aciktir Belki de Alaz Han in yardimi istenmektedir Toren baslarken Alaz diye bagirilmasi bunun acik bir gostergesidir Alaz kelimesinin Amin ile esdeger oldugu da one surulen baska bir gorustur Kirmizi bir bez parcasi yakilip hastanin etrafinda dolastirilir Atesin temizleyici ve sagaltici bir varlik oldugu inancinin bir sonucudur bu durum Alazlama islemi aksam karanliginda yanan ilk isikla birlikte baslatilir Bir seyin uzerinden alev gecirmek demektir Cansiz nesneler aleve tutulur Canli varliklarin ise simgesel olarak degmeyecek bir mesafeden uzerinden gecirilerek dolastirilir Ates kotu ruhlari korkutur ve onlari kacirir Yildirim carpmis agacin yanan parcalariyla evin tutsulenerek kotu ruhlarin kovulmasina Arci adi verilir Alazlama bazi Turk boylarinda genis bir sekilde yayilmis olan bir toren seklidir Al sozcuguyle ayni kokten olma fikri arastirmacilarda Al ruhunun atesle baglantisi oldugu kanaatini uyandirmistir Altay ve Yenisey samanlari torenin baslama zamaninda Alaz diye bagirirlardi Alaz in Sami dilindeki anlami Amin demektir Baskurtlar ve Oguzlardaki Alazlama toreni kirmizi bir bez parcasi yakilip hastanin basinin etrafinda alaz alaz diye dolastirilarak yapilir Bu daha cok bir tedavi seklidir Altay ve Yenisey Turklerinde ise merasim baslayacagi zaman saman Ardic ve kutsal bir baska agacin parcasini duman icine atip yakar V Radlov un aciklamasindan anlasildigina gore Anadolu Turklerinde Alazlama kizgin demirle daglamak anlamina gelir Anadolu uygarliklarina dair arastirmalar onun eski Samanizm ve ates kultu ile derin baglantili oldugunu ortaya cikarmaktadir kaynak belirtilmeli Burada da Alazlama bir tedavi seklidir Anadolu nun bazi yerlerinde Alazlama aksam karanliginda yanan ilk isiga bakilarak yapilir Azerbaycan sivelerinde hastalanmak anlaminda kullanilan Alizdamak sozu de Alazlama dolayisiyla da Al ruhuyla baglantilidir Etimoloji Al Hal kokunden turemistir Alaz sozcugu ates alev demektir Kirmizilik ve kandirma anlamlari vardir belki de kotu ruhlarin kandirilmasini ifade ediyor olabilir mecazen KaynakcaTurk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Dipnotlar Turk Mitolojisi Ansiklopedik Sozluk Celal Beydili Yurt Yayinevi Sayfa 36 Dis baglantilarPDF