Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Enriqueta Favez (1791 – 1856) İsviçreli doktor ve cerrah. Doktorluk faaliyetini Napolyon Savaşları sırasında İspanya'da ve daha sonra Küba'da yaptı. Kadın olmasına rağmen, bir crossdresser olarak dört yıl Küba'da çalıştı. Kadın olduğunun ortaya çıkması üzerine yargılandı, dört yıl ceza aldı. Serbest bırakıldıktan sonra İspanyol yetkililer tarafından New Orleans'a gönderildi ve hayatının kalan kısmında yoksullara sağlık hizmeti veren bir kurumda hemşirelik yaptı. Küba'da doktor olarak çalışan ilk kadın kabul edilir.
Enriqueta Favez | |
|---|---|
| Doğum | tahmini 1791 Lozan, İsviçre |
| Ölüm | 1856 |
| Eğitim | Paris Üniversitesi (Sorbonne) |
| Meslek | Tıp doktoru |
| Tanınma nedeni | Erkek kimliğine girerek doktorluk eğitimi alması ve doktorluk yapması |
| Evlilik | Adı bilinmeyen bir Fransız askeri Juana de Léon |
| Çocuk(lar) | Çocuk yaşta ölen bir kız (adı bilimiyor) |
Hayatı
Enrigueta Favez tahminen 1791 yılında İsviçre'nin Lozan kentinde iyi halli bir ailede dünyaya geldi. Ailesiyle ilgili bilgiler belgelenememiş ve güvenilir değildir. Küba'daki mahkemede vermiş olduğu ifadesine göre ailesi onu henüz 15 yaşında iken Napolyon'un ordusunda görev yapan bir İsviçreli asker (muhtemelen Juan Bautista Renau) ile evlendirdi. Enriqueta hakkında bir kitap yazan Kübalı tarihçi Julio Cesar Gonzáles Pagés'a göre bu evliiliğin nedeni vasisis ve albay olan amcasının sempatisini kazanma isteği olabilir. Enriqueta üç yıl sonra kocasını ve küçük kızını kaybetti. İfadesine göre kocası savaşta, kızı ise henüz 8 günlükken bilinmeyen bir nedenden dolayı öldü.
Paris'te üniversiteye girmeyi nasıl başardığı hala açık değildir, Pagés'e göre amcasının yardımıyla bunu başarmış olabilir. Pagés'in kitabına bir önsöz yazan Annemarie Sancar'a göre Enriqueta ölen kocasının asker elbiselerini giyerek kendisini bir erkek olarak tanıttı ve bu sayede tıp eğitimi için Paris üniversitesine girmeyi başardı. Sorbonne'dan mezun olduktan sonra Napolyon savaşlarında askeri cerrah olarak görev yaptı. İspanya'da Wellington dükünün askerleri tarafından yakalanıp esir düştü. İngilizler tarafından esir olarak Guadalupe, Meksika'ya gönderildi. Bu sırada amcasını da İspanya'da kaybetti. Savaştan sonra serbest bırakıldığında yeni bir hayata başlamak için Küba'ya gitti.
Küba'da doktorluğu ve yargılanması
Havana'da bir tıp kurulundan doktor olarak çalışabilmek için lisans aldı ve Küba'nın en doğusundaki çalışmaya başladı. Sürekli korsanlar tarafından talan edilen ve boğucu sıcakların olduğu bu şehirdeki hastaları aynı zamanda yoksul ve eğitimsiz insanlardı. Enriqueta Baracoa'da bir taraftan da hastarına okuma yazma öğretmeye çalıştı. Komşu kasabalardan birinden yoksul bir melez kız olan Juana de Léon ile evlendi. Sancar Juana'nın Enriqueta'nın gerçek cinsel kimliğini bildiğini söyler. Ona göre "Juana, Enriqueta'nın gerçek cinsel kimliğini biliyordu. Ancak bu ilişkinin bilinçli iki lezbiyen kadın arasındaki bir ilişki mi yoksa yoksul bir kadın olan Juana için sadece mali olarak bir destek imkânı mı olduğunu bilmiyoruz."
Enriqueta ile Juana'nın eviliğinden dört yıl sonra Enriqueta'nın cinsel kimliği hakkında söylentiler dolaşmaya başladı. Buna göre Enriqueta'nın bir sarhoşluğu sırasında bir hizmetçi elbisesinin düğmelerini açıp erkek olmadığı anlamış ve hemen yetkililere haber vermişti. Favez tutuklandı ve cezaevine konuldu. Mahkemedeki suçlamalar bir kadın olarak illegal şekilde tıp doktorluğu yapması, lisans alabilmek için tıp kurumunu ve yetkili makamları aldatması, bir kadını onursuzca bir evliliğe zorlaması idi. Favez önce erkek olduğunu ileri sürdü. Gerçek cinsel kimliğini ortaya çıkarabilmek için yerel doktorlara zorla muayene ettirildi. Mahkeme sırasında Juana'nın yazdığı suçlayıcı mektuplar ortaya çıkarıldı. Mahkeme kayıtlarına göre Favez daha sonra kadın olduğunu kabul etti ve kendisini "kadın bedeninin içinde bir erkek ruhu taşıdığı" şeklinde savundu. Favez suçlu sayıldı ve Juana ile evliliği geçersiz kabul edildi.
Hapisten çıkarıldıktan sonra Baracoa'daki mahkemenin kararına göre dört yıl Havana'daki "Hospital de Paula de la ciudad de La Habana" hastanesinde hizmet etmesi gerekiyordu. Ancak hastane yeterli güvenlik ve "uygun" şekilde denetim koşullarının olmadığı gerekçesiyle Favez'i kabul etmedi ve kadın suçluların konulduğu "La Casa de Recogidas de San Francisco de Paula" hapishanesine gönderilmesini önerdi.
Sor Magdalena olarak New Orleans
Favez kayıtlara geçmiş olan ikinci intihar girişiminden sonra, 33 yaşındayken İspanyol otoriteleri tarafından sınır dışı edildi ve bir gemiyle akrabalarının olduğu New Orleans'a gönderildi. Akrabaları ailenin adını korumak için yaşananları bir sır olarak sakladılar, Favez'in adı değiştirildi ve Sor (Sister) Magdalena adıyla rahibelerin olduğu bir manastıra gönderildi. Favez, hayatının kalan kısmında Sor Magdalena olarak yaşadı ve yoksullara tıbbi yardıma devam etti, Meksika'daki bir misyona katıldı, daha sonra "Mother Superior of her Congregation" (Cemaatin üstün annesi) oldu. 65 yaşında New Orleans'ta öldü.
Kültürel mirası
Favez'in yaşam öyküsü değişik kitaplara konu oldu. Bunlardan en günceli Kübalı tarihçi Julio Cesar Gonzáles Pagés tarafından yazılan "Bir Erkek Gibi Giyinmek" ("For Dressing Like a Man") adlı kitaptır. Kitap "İsviçre Gelişme ve İş Birliği Ajansı" tarafından desteklendi. Kitap Favez'le ilgili şu ana kadar elde edilen belgelerin kapsamlı bir derlemesini yapar. Pagés'e göre Favez, bir lezbiyen evlilik yapmış ve döneminin zorlukları mücadele etmiş bir kadın olabileceği gibi, bir trans erkek de olabilir.
Favez'in hayatı tarafından 2005 yılında çekilmiş 28 dakikalık "Favez" adlı bir belgeselin de konusu olmuştur. Ayrıca 'in tiyatro grubu tarafından bir tiyatro oyunu olarak sergilenmiştir.
Favez, Küba'da kadın haklarının ve sosyal adaletin öncülerinden biri olarak kabul edilir.
Ayrıca bakınız
- James Barry
- İMDB'de Favez belgeseli,
Kaynakça
- ^ a b c Historical Dictionary of Switzerland, Enriqueta Favez maddesi 22 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c d e The amazing double life of Enriqueta Favez 22 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., swissinfo.ch, Isobel Leybold-Johnson, 22.08.2018 tarihinde alındı
- ^ a b c For Dressing Like a Man, A New Book on Transexuality 14 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Julio Cesar González Pagés ile yapılan röportaj, 22.08.2018 tarihinde alındı
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Enriqueta Favez 1791 1856 Isvicreli doktor ve cerrah Doktorluk faaliyetini Napolyon Savaslari sirasinda Ispanya da ve daha sonra Kuba da yapti Kadin olmasina ragmen bir crossdresser olarak dort yil Kuba da calisti Kadin oldugunun ortaya cikmasi uzerine yargilandi dort yil ceza aldi Serbest birakildiktan sonra Ispanyol yetkililer tarafindan New Orleans a gonderildi ve hayatinin kalan kisminda yoksullara saglik hizmeti veren bir kurumda hemsirelik yapti Kuba da doktor olarak calisan ilk kadin kabul edilir Enriqueta FavezDogumtahmini 1791 Lozan IsvicreOlum1856EgitimParis Universitesi Sorbonne MeslekTip doktoruTaninma nedeniErkek kimligine girerek doktorluk egitimi almasi ve doktorluk yapmasiEvlilikAdi bilinmeyen bir Fransiz askeri Juana de LeonCocuk lar Cocuk yasta olen bir kiz adi bilimiyor HayatiEnrigueta Favez tahminen 1791 yilinda Isvicre nin Lozan kentinde iyi halli bir ailede dunyaya geldi Ailesiyle ilgili bilgiler belgelenememis ve guvenilir degildir Kuba daki mahkemede vermis oldugu ifadesine gore ailesi onu henuz 15 yasinda iken Napolyon un ordusunda gorev yapan bir Isvicreli asker muhtemelen Juan Bautista Renau ile evlendirdi Enriqueta hakkinda bir kitap yazan Kubali tarihci Julio Cesar Gonzales Pages a gore bu evliiligin nedeni vasisis ve albay olan amcasinin sempatisini kazanma istegi olabilir Enriqueta uc yil sonra kocasini ve kucuk kizini kaybetti Ifadesine gore kocasi savasta kizi ise henuz 8 gunlukken bilinmeyen bir nedenden dolayi oldu Paris te universiteye girmeyi nasil basardigi hala acik degildir Pages e gore amcasinin yardimiyla bunu basarmis olabilir Pages in kitabina bir onsoz yazan Annemarie Sancar a gore Enriqueta olen kocasinin asker elbiselerini giyerek kendisini bir erkek olarak tanitti ve bu sayede tip egitimi icin Paris universitesine girmeyi basardi Sorbonne dan mezun olduktan sonra Napolyon savaslarinda askeri cerrah olarak gorev yapti Ispanya da Wellington dukunun askerleri tarafindan yakalanip esir dustu Ingilizler tarafindan esir olarak Guadalupe Meksika ya gonderildi Bu sirada amcasini da Ispanya da kaybetti Savastan sonra serbest birakildiginda yeni bir hayata baslamak icin Kuba ya gitti Kuba da doktorlugu ve yargilanmasi Havana da bir tip kurulundan doktor olarak calisabilmek icin lisans aldi ve Kuba nin en dogusundaki calismaya basladi Surekli korsanlar tarafindan talan edilen ve bogucu sicaklarin oldugu bu sehirdeki hastalari ayni zamanda yoksul ve egitimsiz insanlardi Enriqueta Baracoa da bir taraftan da hastarina okuma yazma ogretmeye calisti Komsu kasabalardan birinden yoksul bir melez kiz olan Juana de Leon ile evlendi Sancar Juana nin Enriqueta nin gercek cinsel kimligini bildigini soyler Ona gore Juana Enriqueta nin gercek cinsel kimligini biliyordu Ancak bu iliskinin bilincli iki lezbiyen kadin arasindaki bir iliski mi yoksa yoksul bir kadin olan Juana icin sadece mali olarak bir destek imkani mi oldugunu bilmiyoruz Enriqueta ile Juana nin eviliginden dort yil sonra Enriqueta nin cinsel kimligi hakkinda soylentiler dolasmaya basladi Buna gore Enriqueta nin bir sarhoslugu sirasinda bir hizmetci elbisesinin dugmelerini acip erkek olmadigi anlamis ve hemen yetkililere haber vermisti Favez tutuklandi ve cezaevine konuldu Mahkemedeki suclamalar bir kadin olarak illegal sekilde tip doktorlugu yapmasi lisans alabilmek icin tip kurumunu ve yetkili makamlari aldatmasi bir kadini onursuzca bir evlilige zorlamasi idi Favez once erkek oldugunu ileri surdu Gercek cinsel kimligini ortaya cikarabilmek icin yerel doktorlara zorla muayene ettirildi Mahkeme sirasinda Juana nin yazdigi suclayici mektuplar ortaya cikarildi Mahkeme kayitlarina gore Favez daha sonra kadin oldugunu kabul etti ve kendisini kadin bedeninin icinde bir erkek ruhu tasidigi seklinde savundu Favez suclu sayildi ve Juana ile evliligi gecersiz kabul edildi Hapisten cikarildiktan sonra Baracoa daki mahkemenin kararina gore dort yil Havana daki Hospital de Paula de la ciudad de La Habana hastanesinde hizmet etmesi gerekiyordu Ancak hastane yeterli guvenlik ve uygun sekilde denetim kosullarinin olmadigi gerekcesiyle Favez i kabul etmedi ve kadin suclularin konuldugu La Casa de Recogidas de San Francisco de Paula hapishanesine gonderilmesini onerdi Sor Magdalena olarak New Orleans Favez kayitlara gecmis olan ikinci intihar girisiminden sonra 33 yasindayken Ispanyol otoriteleri tarafindan sinir disi edildi ve bir gemiyle akrabalarinin oldugu New Orleans a gonderildi Akrabalari ailenin adini korumak icin yasananlari bir sir olarak sakladilar Favez in adi degistirildi ve Sor Sister Magdalena adiyla rahibelerin oldugu bir manastira gonderildi Favez hayatinin kalan kisminda Sor Magdalena olarak yasadi ve yoksullara tibbi yardima devam etti Meksika daki bir misyona katildi daha sonra Mother Superior of her Congregation Cemaatin ustun annesi oldu 65 yasinda New Orleans ta oldu Kulturel mirasiFavez in yasam oykusu degisik kitaplara konu oldu Bunlardan en gunceli Kubali tarihci Julio Cesar Gonzales Pages tarafindan yazilan Bir Erkek Gibi Giyinmek For Dressing Like a Man adli kitaptir Kitap Isvicre Gelisme ve Is Birligi Ajansi tarafindan desteklendi Kitap Favez le ilgili su ana kadar elde edilen belgelerin kapsamli bir derlemesini yapar Pages e gore Favez bir lezbiyen evlilik yapmis ve doneminin zorluklari mucadele etmis bir kadin olabilecegi gibi bir trans erkek de olabilir Favez in hayati tarafindan 2005 yilinda cekilmis 28 dakikalik Favez adli bir belgeselin de konusu olmustur Ayrica in tiyatro grubu tarafindan bir tiyatro oyunu olarak sergilenmistir Favez Kuba da kadin haklarinin ve sosyal adaletin onculerinden biri olarak kabul edilir Ayrica bakinizJames Barry IMDB de Favez belgeseli Kaynakca a b c Historical Dictionary of Switzerland Enriqueta Favez maddesi 22 Agustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c d e The amazing double life of Enriqueta Favez 22 Agustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde swissinfo ch Isobel Leybold Johnson 22 08 2018 tarihinde alindi a b c For Dressing Like a Man A New Book on Transexuality 14 Agustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Julio Cesar Gonzalez Pages ile yapilan roportaj 22 08 2018 tarihinde alindi