Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Küçük Vank Kilisesi (Gürcüce: პატარა ვანქის ეკლესია), tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı Timurkışla köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Günümüzde Venk olarak adlandırılan Küçük Vank'ta yer alır ve adı da buradan gelir. Timurkışla köyünde bulunduğu için Timurkışla Kilisesi olarak da bilinir.
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Timurkışla, Şenkaya |
| Koordinatlar | 40°32′39″K 42°18′22″D / 40.54417°K 42.30611°D |
| Durum | Kalıntılar |
| Mimari | |
| Mimari tür | Kilise |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| Tamamlanma | 10. yüzyıl |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Kesme taş |
Tarihçe
Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili, 1907 yılındaki araştırma gezisi sırasında kilisenin bulunduğu yerleşimin ve kilisenin eski adının bilinmediğini belirtmiştir. Bugün Venk olarak adlandırılan mahalle ve bir manastırın ana kilisesi olan Küçük Vank Kilisesi, daha sonra ortaya çıkan bir isimle anılmaktadır. Ermenice olan “vank” (Վանք) kelimesi, manastır anlamına gelir ve buradaki manastırı ifade eden bu kelime sonradan yer adına dönüşmüş olmalıdır. Küçük Vank Kilisesi, Gürcü Krallığı döneminde, 10. yüzyılda inşa edilmiştir. Kilisenin bulunduğu Tao bölgesi ve yerleşimi Osmanlılar 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Rus idaresinin 1886 yılında gerçekleştirdiği ve Küçük Vank'ın da içinde yer aldığı Timurkışla köyünün nüfusu Kürtlerden oluşuyordu. Ekvtime Takaişvili'nin gezisi sırasında kilise görece sağlamdı.
Mimari
Küçük Vank Manastırı’nın ana kilisesi olan Küçük Vank Kilisesi, Timurkışla köyü yerleşiminin 1 kilometre güneyinde, bugün Venk denilen mahallededir. Kilise, gri renk düzgün kesme taşlardan inşa edilmiştir. Sunakta ve güney duvarının dış kısmında bulunan ve Gürcü alfabesinin Asomtavruli harfleriyle kazınmış olan birkaç Gürcüce yazıt günümüze ulaşmıştır. Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili 1907 yılındaki araştırma gezisi sırasında apsis ve güney duvarı dışında, Asomtavruli harflerle başka yazıt ve yazılar tespit etmişti. Batı tarafta irice taştaki Asomtavruli yazıt bunlardan biriydi. Bugüne de ulaşmış olan bu taşın eskiden başka bir yerde olabileceği tahmin edilmektedir. Küçük Vank Kilisesi’nin kuzey tarafında, görece küçük bitişik bir kilise bulunmakta olup günümüze ana kiliseden daha iyi durumdadır. Takaişvili'nin gezisi sırasında kilisenin çatı örtüsü duruyordu. Apsisin iki yanında pencereler ve nişler duruyordu; fakat doğudaki penceresi yarıya kadar toprağa gömülüydü. Kilisenin ayrıca batı ve güney duvarlarında birer penceresi vardı. Köylülerin verdiği bilgiye göre Küçük Vank Kilisesi 1960’larda insan eliyle büyük ölçüde yıkılmış, taşları köydeki okulun inşasında ve evlerde kullanılmıştır. Kilisenin hemen yanındaki kayada pek çok mağara bulunmaktadır. Bu mağaralardan birinde kayaya oyulmuş bir haç tespit edilmiştir.
Kaynakça
- ^ a b 2017 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2017 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2018, s. 11. 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა-ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს), Paris, 1938, s. 40". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ağustos 2023.
- ^ ""Վանք" - Ermenice Vikipedi". 4 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2023.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (ტაო-კლარჯეთი ისტორიისა და კულტურის ძეგლები კატალოგი), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 102, .
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 710". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ağustos 2023.
- ^ a b "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა-ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს), Paris, 1938, s. 40-41". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ağustos 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kucuk Vank Kilisesi Gurcuce პატარა ვანქის ეკლესია tarihsel Tao bolgesinde gunumuzde Erzurum ilinin Senkaya ilcesine bagli Timurkisla koyunde Orta Cag dan kalma Gurcu kilisesidir Gunumuzde Venk olarak adlandirilan Kucuk Vank ta yer alir ve adi da buradan gelir Timurkisla koyunde bulundugu icin Timurkisla Kilisesi olarak da bilinir Kucuk Vank KilisesiTemel bilgilerKonumTimurkisla SenkayaKoordinatlar40 32 39 K 42 18 22 D 40 54417 K 42 30611 D 40 54417 42 30611DurumKalintilarMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanma10 yuzyilOzelliklerMalzemelerKesme tasTarihceGurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili 1907 yilindaki arastirma gezisi sirasinda kilisenin bulundugu yerlesimin ve kilisenin eski adinin bilinmedigini belirtmistir Bugun Venk olarak adlandirilan mahalle ve bir manastirin ana kilisesi olan Kucuk Vank Kilisesi daha sonra ortaya cikan bir isimle anilmaktadir Ermenice olan vank Վանք kelimesi manastir anlamina gelir ve buradaki manastiri ifade eden bu kelime sonradan yer adina donusmus olmalidir Kucuk Vank Kilisesi Gurcu Kralligi doneminde 10 yuzyilda insa edilmistir Kilisenin bulundugu Tao bolgesi ve yerlesimi Osmanlilar 16 yuzyilin ortalarinda Gurculerden ele gecirmistir Rus idaresinin 1886 yilinda gerceklestirdigi ve Kucuk Vank in da icinde yer aldigi Timurkisla koyunun nufusu Kurtlerden olusuyordu Ekvtime Takaisvili nin gezisi sirasinda kilise gorece saglamdi MimariKucuk Vank Manastiri nin ana kilisesi olan Kucuk Vank Kilisesi Timurkisla koyu yerlesiminin 1 kilometre guneyinde bugun Venk denilen mahallededir Kilise gri renk duzgun kesme taslardan insa edilmistir Sunakta ve guney duvarinin dis kisminda bulunan ve Gurcu alfabesinin Asomtavruli harfleriyle kazinmis olan birkac Gurcuce yazit gunumuze ulasmistir Gurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili 1907 yilindaki arastirma gezisi sirasinda apsis ve guney duvari disinda Asomtavruli harflerle baska yazit ve yazilar tespit etmisti Bati tarafta irice tastaki Asomtavruli yazit bunlardan biriydi Bugune de ulasmis olan bu tasin eskiden baska bir yerde olabilecegi tahmin edilmektedir Kucuk Vank Kilisesi nin kuzey tarafinda gorece kucuk bitisik bir kilise bulunmakta olup gunumuze ana kiliseden daha iyi durumdadir Takaisvili nin gezisi sirasinda kilisenin cati ortusu duruyordu Apsisin iki yaninda pencereler ve nisler duruyordu fakat dogudaki penceresi yariya kadar topraga gomuluydu Kilisenin ayrica bati ve guney duvarlarinda birer penceresi vardi Koylulerin verdigi bilgiye gore Kucuk Vank Kilisesi 1960 larda insan eliyle buyuk olcude yikilmis taslari koydeki okulun insasinda ve evlerde kullanilmistir Kilisenin hemen yanindaki kayada pek cok magara bulunmaktadir Bu magaralardan birinde kayaya oyulmus bir hac tespit edilmistir Kaynakca a b 2017 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2017 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2018 s 11 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 9 4 Ekvtime Takaisvili 1907 Yili Kola Oltisi ve Cangli de Arkeolojik Arastirmalar Gezisi არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს Paris 1938 s 40 29 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Agustos 2023 Վանք Ermenice Vikipedi 4 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Agustos 2023 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu ტაო კლარჯეთი ისტორიისა და კულტურის ძეგლები კატალოგი Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 102 ISBN 9789941478178 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 710 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Agustos 2023 a b Ekvtime Takaisvili 1907 Yili Kola Oltisi ve Cangli de Arkeolojik Arastirmalar Gezisi არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს Paris 1938 s 40 41 29 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Agustos 2023