Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yaş ayrımcılığı (İngilizce: ageism) herhangi bir bireye ya da gruba yaşından ötürü yapılan ayrımcılık türüdür. Yaş ayrımcılığı sistematik bir şekilde ya da istemsizce gerçekleşebilir. Yaş ayrımcılığı üç temel kategoride ele alınabilir. Bunlar yaşlı bireylere, yaşlanma sürecine ve yaşlılığa karşı oluşmuş önyargılı yaklaşımlar; yaşlı bireylere karşı ayrımcı tavırlar ve yaşlı bireyler hakkındaki kalıplaşmış algıları destekleyen kurumsal uygulamalar ve politikalar olarak sınıflandırılır.
Yaş ayrımcılığı yani ageism, İngilizce literatürde daha çok yaşlılara karşı oluşmuş önyargıları ve ayrımcı uygulamaları tarif etmek için kullanılsa da, bazı kaynaklarda gençlere ve çocuklara karşı yapılan ayrımcı uygulamaları tasvir etmek için de kullanılmıştır.
Dijital yaş ayrımcılığı
Dijital yaş ayrımcılığı, toplum içindeki yaşlı bireylerin dijital dünyada maruz kaldıkları önyargılara verilen isimdir. Dijital yaş ayrımcılığı fark edilmeksizin kültürlerin içine yerleşmiştir ve günlük hayatımızda örnekleri mevcuttur: Nesiller arası ayrımcılık gençleri dijital kültüre yatkın ve yaşlıları da dijital kültüre alışması zor olarak tanımlar. Toplumlar gelişmeye devam etmesi ve yaşlıların dijital dünyaya yatkınlıklarının artmasıyla, bu kalıplaşmış düşüncelerin de gerçekliğinin kaybettiği görülmektedir.
Birçok kültürde, yaşam süreci bir dağa benzetilir ve bu dağın tepesi, insanın tepe noktası olan orta yaşlarıyla örtüştürülür. Yaşlı bireylerin deneyimleri genellikle dijital medyanın araştırma gündemlerinden çıkarılır ve yaş ayrımcılığı medya gibi disiplinlerde yerleşik olarak görülür. Yaşlı bireylerin bu sorunlarına hükûmetlerin, sivil toplum örgütlerinin ve şirketlerin daha etkin müdahalesi için bu grupların araştırma gündemlerine alınması önem taşımaktadır. Bu durumun ivediliği, küresel yaş ortalamasının yükselmesi dikkate alındığında daha da önemli bir biçimde ortaya çıkmaktadır.
Yaş ayrımcılığı aynı zamanda istemsiz olarak istatistiksel verilerin toplanmasında da kendine yer bulur. Örneğin, yaş grupları ayrımında 60 yaş üstü olarak alınan grup bir ‘gri bölge’ oluşturmaktadır, bu bölge grubun içindeki farklılıkları göz ardı etmektedir. Bu farklılıklar toplumun içindeki diğer farklılıkların görünmesini engeller, veri toplama ve istatistik konularında sorun çıkarır.
Yaş ayrımcılığının bireye ve topluma etkisi
Yaş ayrımcılığı toplumun tümünü etkileyen bir olgudur. Bu olgunun yerleşmesiyle toplumlarda bu ayrımcılığı yapan ve bu ayrımcılığa maruz kalan gruplar oluşur. Yaş ayrımcılığına maruz kalan grupların genelde genç ve yaşlı bireyler olduğu gözlenmiştir. Toplumda kök salan bazı kalıplarla ve önyargılarla güçlenen yaş ayrımcılığı olgusu etki ettiği gruplar üzerinde olumsuz etkiler yaratır. Bu ayrımcılık çeşidinin sonucunda ortaya çıkan düşünceler, eylemler genellikle mağdur tarafın özgüvenini ve davranışlarını olumsuz etkilemeye yöneliktir. Etkilerin ağırlığı sebebiyle ciddi bir sosyal sorun olarak değerlendirilebilir. Bu sorunun iş hayatını da olumsuz etkilediği gözlemlenmiştir. Belirli yaşın üzerinde işçilerin yaşları gereği o işi artık yapamayacakları söylenerek uzun süredir çalıştıkları işten çıkarıldıktan sonra yeni bir iş bulmakta fazlasıyla zorluk çektikleri gözlenmiştir. Ayrıca yaş ayrımcılığına maruz kalan bu bireylerin psikolojik travmalardan dolayı düşük performans sergiledikleri görülmüştür. Böylelikle yaş ayrımcılığı haklı çıkarılmaya çalışılır, fakat düşük performansın sebebi yaş değil yaş ayrımcılığının kendisi olabilir.
Bu kalıplardan sıyrılmayı başaran bireyler elbette vardır ancak bu tarz kalıplar küçük yaşlardan itibaren topluma dayatıldığı için bu düşüncelerden, kalıplardan sıyrılmayı başarabilen kişi sayısı azdır.
Kaynakça
- ^ Nelson, T.D. (Ed.) (2002). Ageism: Stereotyping and Prejudice against Older Persons. MIT Press. ISBN 978-0-262-64057-2.
- ^ Wilkinson J and Ferraro K, Thirty Years of Ageism Research. In Nelson T (ed). Ageism: Stereotyping and Prejudice Against Older Persons. Massachusetts Institute of Technology, 2002
- ^ Gee, E. & G. Gutman, (eds.). (2000). The Overselling of Population Aging: Apocalyptic Demography, Intergenerational Challenges, and Social Policy. Don Mills, Ontario: Oxford University Press.
- ^ Gullette, M. M. (1997). Declining to Decline: Cultural combat: the politics of the midlife. Charlottesville, VA: University Press of Virginia.
- ^ 5. Loos, E. F., L. Haddon & E. Mante-Meijer (2012), Generational use of new media. Farnham: Ashgate.
- ^ Sawchuk, K., & Crow, B. (2010). Into the grey zone: Seniors, cell phones and milieus that matter. In B. Poppinga (ed.), Observing the mobile user experience: Proceedings of the 1st international workshop held in conjunction with NordiCHI (pp. 17–20). Oldenburg, Germany: HaptiMap.
- ^ Thompson, s.59.
- ^ Alex Walt. (2004); ‘The Treatment of Age and Age Discrimination in Employment in the United States, Canada and South Africa’, Elder Law Review, 9. 24
- ^ Büsch-Königstein.
- ^ Levy, B. 1996. Improving memory in old age by implicit self-stereotyping. Journal of Personality and Social Psychology, volume 71, p. 1092–1107. DOI: 10.1037/0022-3514.71.6.1092
- ^ Levy, B. Stereotype Embodiment Theory.
- ^ Baybora, D. Çalışma Yaşamında Yaş Ayrımcılığı ve Amerika Birleşik Devletleri’nde Yaş Ayrımcılığı Düzenlemesi Üzerine. http://calismatoplum.org/sayi24/baybora.pdf
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yas ayrimciligi Ingilizce ageism herhangi bir bireye ya da gruba yasindan oturu yapilan ayrimcilik turudur Yas ayrimciligi sistematik bir sekilde ya da istemsizce gerceklesebilir Yas ayrimciligi uc temel kategoride ele alinabilir Bunlar yasli bireylere yaslanma surecine ve yasliliga karsi olusmus onyargili yaklasimlar yasli bireylere karsi ayrimci tavirlar ve yasli bireyler hakkindaki kaliplasmis algilari destekleyen kurumsal uygulamalar ve politikalar olarak siniflandirilir Yas ayrimciligi yani ageism Ingilizce literaturde daha cok yaslilara karsi olusmus onyargilari ve ayrimci uygulamalari tarif etmek icin kullanilsa da bazi kaynaklarda genclere ve cocuklara karsi yapilan ayrimci uygulamalari tasvir etmek icin de kullanilmistir Dijital yas ayrimciligiDijital yas ayrimciligi toplum icindeki yasli bireylerin dijital dunyada maruz kaldiklari onyargilara verilen isimdir Dijital yas ayrimciligi fark edilmeksizin kulturlerin icine yerlesmistir ve gunluk hayatimizda ornekleri mevcuttur Nesiller arasi ayrimcilik gencleri dijital kulture yatkin ve yaslilari da dijital kulture alismasi zor olarak tanimlar Toplumlar gelismeye devam etmesi ve yaslilarin dijital dunyaya yatkinliklarinin artmasiyla bu kaliplasmis dusuncelerin de gercekliginin kaybettigi gorulmektedir Bircok kulturde yasam sureci bir daga benzetilir ve bu dagin tepesi insanin tepe noktasi olan orta yaslariyla ortusturulur Yasli bireylerin deneyimleri genellikle dijital medyanin arastirma gundemlerinden cikarilir ve yas ayrimciligi medya gibi disiplinlerde yerlesik olarak gorulur Yasli bireylerin bu sorunlarina hukumetlerin sivil toplum orgutlerinin ve sirketlerin daha etkin mudahalesi icin bu gruplarin arastirma gundemlerine alinmasi onem tasimaktadir Bu durumun ivediligi kuresel yas ortalamasinin yukselmesi dikkate alindiginda daha da onemli bir bicimde ortaya cikmaktadir Yas ayrimciligi ayni zamanda istemsiz olarak istatistiksel verilerin toplanmasinda da kendine yer bulur Ornegin yas gruplari ayriminda 60 yas ustu olarak alinan grup bir gri bolge olusturmaktadir bu bolge grubun icindeki farkliliklari goz ardi etmektedir Bu farkliliklar toplumun icindeki diger farkliliklarin gorunmesini engeller veri toplama ve istatistik konularinda sorun cikarir Yas ayrimciliginin bireye ve topluma etkisiYas ayrimciligi toplumun tumunu etkileyen bir olgudur Bu olgunun yerlesmesiyle toplumlarda bu ayrimciligi yapan ve bu ayrimciliga maruz kalan gruplar olusur Yas ayrimciligina maruz kalan gruplarin genelde genc ve yasli bireyler oldugu gozlenmistir Toplumda kok salan bazi kaliplarla ve onyargilarla guclenen yas ayrimciligi olgusu etki ettigi gruplar uzerinde olumsuz etkiler yaratir Bu ayrimcilik cesidinin sonucunda ortaya cikan dusunceler eylemler genellikle magdur tarafin ozguvenini ve davranislarini olumsuz etkilemeye yoneliktir Etkilerin agirligi sebebiyle ciddi bir sosyal sorun olarak degerlendirilebilir Bu sorunun is hayatini da olumsuz etkiledigi gozlemlenmistir Belirli yasin uzerinde iscilerin yaslari geregi o isi artik yapamayacaklari soylenerek uzun suredir calistiklari isten cikarildiktan sonra yeni bir is bulmakta fazlasiyla zorluk cektikleri gozlenmistir Ayrica yas ayrimciligina maruz kalan bu bireylerin psikolojik travmalardan dolayi dusuk performans sergiledikleri gorulmustur Boylelikle yas ayrimciligi hakli cikarilmaya calisilir fakat dusuk performansin sebebi yas degil yas ayrimciliginin kendisi olabilir Bu kaliplardan siyrilmayi basaran bireyler elbette vardir ancak bu tarz kaliplar kucuk yaslardan itibaren topluma dayatildigi icin bu dusuncelerden kaliplardan siyrilmayi basarabilen kisi sayisi azdir Kaynakca Nelson T D Ed 2002 Ageism Stereotyping and Prejudice against Older Persons MIT Press ISBN 978 0 262 64057 2 Wilkinson J and Ferraro K Thirty Years of Ageism Research In Nelson T ed Ageism Stereotyping and Prejudice Against Older Persons Massachusetts Institute of Technology 2002 Gee E amp G Gutman eds 2000 The Overselling of Population Aging Apocalyptic Demography Intergenerational Challenges and Social Policy Don Mills Ontario Oxford University Press Gullette M M 1997 Declining to Decline Cultural combat the politics of the midlife Charlottesville VA University Press of Virginia 5 Loos E F L Haddon amp E Mante Meijer 2012 Generational use of new media Farnham Ashgate Sawchuk K amp Crow B 2010 Into the grey zone Seniors cell phones and milieus that matter In B Poppinga ed Observing the mobile user experience Proceedings of the 1st international workshop held in conjunction with NordiCHI pp 17 20 Oldenburg Germany HaptiMap Thompson s 59 Alex Walt 2004 The Treatment of Age and Age Discrimination in Employment in the United States Canada and South Africa Elder Law Review 9 24 Busch Konigstein Levy B 1996 Improving memory in old age by implicit self stereotyping Journal of Personality and Social Psychology volume 71 p 1092 1107 DOI 10 1037 0022 3514 71 6 1092 Levy B Stereotype Embodiment Theory Baybora D Calisma Yasaminda Yas Ayrimciligi ve Amerika Birlesik Devletleri nde Yas Ayrimciligi Duzenlemesi Uzerine http calismatoplum org sayi24 baybora pdf