Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Ekim 2011) |
Asir (Arapça: عسير), Suudi Arabistan'ın 13 bölgesinden birisidir.
| Asir Bölgesi عسير | |
|---|---|
 | |
| Ülke |  Suudi Arabistan |
| Başkent | Abha |
| İlçe | 12 |
| İdare | |
| • Vali | Khalid bin Faisal Al Saud |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 81.000 km² |
| Nüfus (2010) | |
| • Toplam | 3,881,461 |
| • Yoğunluk | oto/km² |
| ISO 3166 kodu | : 14 |
Ülkenin güneybatısında yer alan bölgenin yüzölçümü 81.000 km² ve 2010 yılı nüfusu 3.881.461 nüfusu vardır. Yemenle kısa bir sınırı bulunmaktadır. Merkezi Abha'dır. Diğer büyük şehirleri de ise ve 'dir.
Coğrafya
Yağmur alma oranının yüksek olduğu yüksek bir platoda yer almaktadır. Burası Arabistan'ın diğer bölgelerine göre daha yağışlıdır. Asir 3000 metreye yaklaşan yükseltiyle ülkenin en yüksek yeridir. Bilginin güvenilir olmamasıyla beraber, ortalama yağış oranı iki yağmur sezonunda 300 ile 500 milimetre civarındadır. Yoğun yağmurların 1. dönemi mart ve nisan da olup, 2. dönem temmuz, ağustos aylarını kapsayan yaz aylarıdır. Sıcaklıklar yazın gündüz 35-37 derecededir ve ülkenin diğer yerlerine göre serindir. Yazın gece ise 19-23 derece civarındadır. Kışın Saoda ve Namaz gibi yerlerde birkaç kez sular donabilir ancak genel olarak 13 derecenin altına ısı düşmez ve gündüzler 20-25 derece sıcaklık olur. Bölge içinde yükseltiye bağlı olarak 10 derceye kadar sıcaklık farkı olabilir. Örneğin yaz akşamı Abha 17 derece iken 30 kilometre uzaklıkta ve daha aşağıda olan Khamis 25 derece olabilir. Al Darb 42 derece iken Abha 32 derece olabilir. Yazın Öğlenler 30 derece ortalamayla geçmektedir. Sabah ve akşamları sis oluşumu görülebilir. Sisden dolayı görüş uzaklığı 5–10 m kadar inebilir ve sis çok hareketlidir. Özellikle iki zirve arasndan veya vadilerden geçerken akan bir sis oluşur.
Sonuç olarak Asir Suudi Arabistan'daki doğal bitki örtüsünün en fazla olduğu yerdir. Korunaklı yerlerde, Kozalaklı ağaçlardan ziyade çok geniş alanlarda ardıç ormanı görürebilir. Çam, ladin vs ağaçların ormanı yoktur, bunlara park ve bahçelerde tek tük raslanabilir. Bir de Afrika savanlarında görülen kuraklığa dayanıklı dikenli akasya türleri ile kaktüsler vardır (meyveleri yenir).
Yağışlı mevsimde hemen her gün çok kısa da olsa yağmur yağar bazen yağmur sağanak haline döner ve vadilerde sel baskınlarına yol açar. Çünkü dağlarda toprak çok azdır ve kayalıklar suyu emip tutamazlar. Kızıldeniz'de oluşan buharlar 2000-3000 metre yüksekliğe çıkarak bulut oluşturur ve yukseklerde havanın serin olmasıyla yağmura dönüşürler. Asir çoğu çiftçi için yerleşim yeridir. Dağlarda ve vadi kenarlarında tarım yapılabilen her yerde evler bulunmaktadır. 15-20 metre derinlikteki kuyulardan çekilen (elektrik motoru ile) su ile bahçeler sulanmakta ve burada daha çok tahıl ekilmekte ve meyve (üzüm, kayısı, erik, nar zeytin, mandalina, vs) yetiştirilmekte ve sebzecilik (domates, salatalık, biber, fasulye, karnabahar, lahana, ıspanak vs.) yapılmaktadır. Toprak erozyonuna rağmen rağmen üretim modern zamanlarda sera (buradaki seralar ısıtılmaz çünkü kışın ısı 13 °C'nin altına düşmez) ve açıkta olacak şekilde çok fazla artmıştır. Kuyulardan çekilen su genelde içilmez. Evlerde içme suyu olarak kullanılan su -tahliye denilen sudur ki Abha ve bölgesine 80 km uzaklıktaki denizden arıtılan ve 3000 metre yüksekliğe basılan suya denir.
Her evin kazan adı verilen yeraltında 30-60 tonluk deposu vardır. Buraya doldurulan su hem içilebilir hem de temizlikte kullanılır. Bu bölgede su sıkıntısı yoAyrıca ahası burada yaşayan insanların bol yağan yağmur sularını depolama, bundan yararlanma gibi çevre bilinci oluşmamıştır.
Kültür
'Asir, Najran ve Jizan boyunca bağımsız bir yerdi fakat 1934'te Suudi Arabistan'a katıldı. Kültürü Suudi'lerden çok daha çok benzer. Bu fark en fazla giyim ve mimari sitilde fark edilir. Bu mimari yağan yoğun yağmurlardan evlerini korumak için yapılan su oluklarıdır. Eski evler iki katlı ve üste doğru gittikçe daralan dikdörtgen prizma şeklindedir. Yarım metre kadar yüksek temel taşın üzerine kerpiçten yapılan evlerde duvar örülürken 25 cm de bir bütün duvarı çevreleyen kayrak taştan oluk yapılır. Çünkü yağmurda duvardan aşağıya akacak su tahliye edilebilmesi lazımdır. Yoksa duvardan boydan boya akan su kerpici eritir. Dolayısıyla 3 metre boyundaki duvarda 8-9 sıra kayrak taştan oluk değişik bir mimari tarz yaratır. Çatı topraktır. Katlar arası ve dam ardıç dalları arasına kamış veya sazın üstüne toprak koyarak oluşturulur. Ayrıca ambarlar ve gözetleme kuleleri taştan veya kerpiçten silindir şeklinde 10-15 metre göğe yükselir ve hemen her evin bu müştemilatı vardı. Evler eskiden ardıç odunu ile ısıtılırken artık elektriğin çok ucuz olması nedeniyle elektrikli soba ile ısıtılmaktadır (kışın 2-3 ay). Eski evler yazın serin olsa da artık tercih edilmemekte halkın tamamına yakını çok büyük villa tarzı ve iki girişi olan (misafir-ev sahibi ya da kadın-erkek) evlerde yaşamaktadır. Hemen her evin genelde Filipinli veya Endonezyalı hizmetçisi ile tarlası olanların 1-2 kahyası vardır. İşleri bu kişiler yapar. Yabancılar ise daha çok müslüman ülkelerden (Filipinler hariç) daha kötü evlerde veya küçük barakalarda yaşamaktadır.
Giyim de Yemen etkisi görülür. Kafada renkli bir başlık altta ise hamam peştamaline benzeyen değişik renklerde etek, belde kemer ve kılıfı içinde ucu eğimli kamadır. Ancak bu şekilde giyinenler azalmıştır. Çoğunluk; bilinen beyaz fistan, altına dize kadar gelen bir içlik giyer ve kafaya da kare desenli veya tamamen beyaz tülbent üzerine siyah halka koyarlar.
Kabile kanunları hâlâ çok kuvvetli derecede kullanılmaktadır ve uygulanmaktadır.
Valilikler
Bölge 16 valiliğe (Arapça: محافظة, muhāfaza) ayrılmıştır:
Valilerin listesi
- Halid bin Faysal El-Suud (1971-2007)
- Faysal bin Halid El-Suud (2007–2018)
- Turki bin Talal El-Suud (2018–günümüz)
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Ekim 2011 Asir Arapca عسير Suudi Arabistan in 13 bolgesinden birisidir Asir Bolgesi عسيرUlkeSuudi ArabistanBaskentAbhaIlce12Idare ValiKhalid bin Faisal Al SaudYuzolcumu Toplam81 000 km Nufus 2010 Toplam3 881 461 Yogunlukoto km ISO 3166 kodu 14 Ulkenin guneybatisinda yer alan bolgenin yuzolcumu 81 000 km ve 2010 yili nufusu 3 881 461 nufusu vardir Yemenle kisa bir siniri bulunmaktadir Merkezi Abha dir Diger buyuk sehirleri de ise ve dir CografyaYagmur alma oraninin yuksek oldugu yuksek bir platoda yer almaktadir Burasi Arabistan in diger bolgelerine gore daha yagislidir Asir 3000 metreye yaklasan yukseltiyle ulkenin en yuksek yeridir Bilginin guvenilir olmamasiyla beraber ortalama yagis orani iki yagmur sezonunda 300 ile 500 milimetre civarindadir Yogun yagmurlarin 1 donemi mart ve nisan da olup 2 donem temmuz agustos aylarini kapsayan yaz aylaridir Sicakliklar yazin gunduz 35 37 derecededir ve ulkenin diger yerlerine gore serindir Yazin gece ise 19 23 derece civarindadir Kisin Saoda ve Namaz gibi yerlerde birkac kez sular donabilir ancak genel olarak 13 derecenin altina isi dusmez ve gunduzler 20 25 derece sicaklik olur Bolge icinde yukseltiye bagli olarak 10 derceye kadar sicaklik farki olabilir Ornegin yaz aksami Abha 17 derece iken 30 kilometre uzaklikta ve daha asagida olan Khamis 25 derece olabilir Al Darb 42 derece iken Abha 32 derece olabilir Yazin Oglenler 30 derece ortalamayla gecmektedir Sabah ve aksamlari sis olusumu gorulebilir Sisden dolayi gorus uzakligi 5 10 m kadar inebilir ve sis cok hareketlidir Ozellikle iki zirve arasndan veya vadilerden gecerken akan bir sis olusur Sonuc olarak Asir Suudi Arabistan daki dogal bitki ortusunun en fazla oldugu yerdir Korunakli yerlerde Kozalakli agaclardan ziyade cok genis alanlarda ardic ormani gorurebilir Cam ladin vs agaclarin ormani yoktur bunlara park ve bahcelerde tek tuk raslanabilir Bir de Afrika savanlarinda gorulen kurakliga dayanikli dikenli akasya turleri ile kaktusler vardir meyveleri yenir Yagisli mevsimde hemen her gun cok kisa da olsa yagmur yagar bazen yagmur saganak haline doner ve vadilerde sel baskinlarina yol acar Cunku daglarda toprak cok azdir ve kayaliklar suyu emip tutamazlar Kizildeniz de olusan buharlar 2000 3000 metre yukseklige cikarak bulut olusturur ve yukseklerde havanin serin olmasiyla yagmura donusurler Asir cogu ciftci icin yerlesim yeridir Daglarda ve vadi kenarlarinda tarim yapilabilen her yerde evler bulunmaktadir 15 20 metre derinlikteki kuyulardan cekilen elektrik motoru ile su ile bahceler sulanmakta ve burada daha cok tahil ekilmekte ve meyve uzum kayisi erik nar zeytin mandalina vs yetistirilmekte ve sebzecilik domates salatalik biber fasulye karnabahar lahana ispanak vs yapilmaktadir Toprak erozyonuna ragmen ragmen uretim modern zamanlarda sera buradaki seralar isitilmaz cunku kisin isi 13 C nin altina dusmez ve acikta olacak sekilde cok fazla artmistir Kuyulardan cekilen su genelde icilmez Evlerde icme suyu olarak kullanilan su tahliye denilen sudur ki Abha ve bolgesine 80 km uzakliktaki denizden aritilan ve 3000 metre yukseklige basilan suya denir Her evin kazan adi verilen yeraltinda 30 60 tonluk deposu vardir Buraya doldurulan su hem icilebilir hem de temizlikte kullanilir Bu bolgede su sikintisi yoAyrica ahasi burada yasayan insanlarin bol yagan yagmur sularini depolama bundan yararlanma gibi cevre bilinci olusmamistir Kultur Asir Najran ve Jizan boyunca bagimsiz bir yerdi fakat 1934 te Suudi Arabistan a katildi Kulturu Suudi lerden cok daha cok benzer Bu fark en fazla giyim ve mimari sitilde fark edilir Bu mimari yagan yogun yagmurlardan evlerini korumak icin yapilan su oluklaridir Eski evler iki katli ve uste dogru gittikce daralan dikdortgen prizma seklindedir Yarim metre kadar yuksek temel tasin uzerine kerpicten yapilan evlerde duvar orulurken 25 cm de bir butun duvari cevreleyen kayrak tastan oluk yapilir Cunku yagmurda duvardan asagiya akacak su tahliye edilebilmesi lazimdir Yoksa duvardan boydan boya akan su kerpici eritir Dolayisiyla 3 metre boyundaki duvarda 8 9 sira kayrak tastan oluk degisik bir mimari tarz yaratir Cati topraktir Katlar arasi ve dam ardic dallari arasina kamis veya sazin ustune toprak koyarak olusturulur Ayrica ambarlar ve gozetleme kuleleri tastan veya kerpicten silindir seklinde 10 15 metre goge yukselir ve hemen her evin bu mustemilati vardi Evler eskiden ardic odunu ile isitilirken artik elektrigin cok ucuz olmasi nedeniyle elektrikli soba ile isitilmaktadir kisin 2 3 ay Eski evler yazin serin olsa da artik tercih edilmemekte halkin tamamina yakini cok buyuk villa tarzi ve iki girisi olan misafir ev sahibi ya da kadin erkek evlerde yasamaktadir Hemen her evin genelde Filipinli veya Endonezyali hizmetcisi ile tarlasi olanlarin 1 2 kahyasi vardir Isleri bu kisiler yapar Yabancilar ise daha cok musluman ulkelerden Filipinler haric daha kotu evlerde veya kucuk barakalarda yasamaktadir Giyim de Yemen etkisi gorulur Kafada renkli bir baslik altta ise hamam pestamaline benzeyen degisik renklerde etek belde kemer ve kilifi icinde ucu egimli kamadir Ancak bu sekilde giyinenler azalmistir Cogunluk bilinen beyaz fistan altina dize kadar gelen bir iclik giyer ve kafaya da kare desenli veya tamamen beyaz tulbent uzerine siyah halka koyarlar Kabile kanunlari hala cok kuvvetli derecede kullanilmaktadir ve uygulanmaktadir ValiliklerBolge 16 valilige Arapca محافظة muhafaza ayrilmistir Abha 366 551 228 979 El Namas 54 119 Billasmar 34 080 25 709 Barik 74 391 Bisa 205 346 Hamis Musayt 512 599 Tanume Rical Alma 65 406 63 119 59 188 67 120 113 043 103 531 Valilerin listesiHalid bin Faysal El Suud 1971 2007 Faysal bin Halid El Suud 2007 2018 Turki bin Talal El Suud 2018 gunumuz Kaynakca ASIR TDV Islam Ansiklopedisi TDV Islam Ansiklopedisi 20 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mart 2021 Encyclopedia Britannica Ingilizce 30 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mart 2021