Kubbe ev (arı kovanı ev), çatısı taşlar ile kubbe şeklinde yapılmış ev. Ev yapımında kerpiç ve taş kullanılmaktadır. Harran evleri kubbeli evlere örnektir. Kubbelerin amacı yazları aşırı sıcak bölgede sıcak havanın kubbe içinde toplanması ve tepedeki boşluktan dışarı çıkmasını sağlamaktır. Evler camsız, kalın duvarlı ve konik kubbelidir.
Mimaride Tholos denilen yuvarlak yapılara, Mezopotamya, Akdeniz çevresi, Anadolu'nun doğusu ve Kafkasya'da rastlanır. Kubbeli, konik, kümbet ve konik gibi isimler verilen evlere İskoçya'da Beehive house (Arı kovanı) denilir. Suruç ve Harran'ın dışında dünyada; Tiflis, Musul, Kıbrıs, Alberello ve Puglia'da (İtalya), İspanya, İskoçya, Peru, Afganistan, Çin ve İran'da kubbeli evlere rastlanmaktadır.
Harran evleri
Harran evleri, surların içinde, bitişik bindirme yöntemi ile yapılmış sık dokulu ve toplu, kubbeli evlerdir. Evler komşuların akraba olmasından dolayı yan yanadır. Evin odaları içeriden birbirine bağlıdır. İslam anlayışına göre evler selamlık ve haremlik olarak iki kısma ayrılmıştır. Kubbeler 4–5 m yüksekliğindedir. Tepesinde sıcak havanın çıkacağı havalandırma delikleri bulunur.
Meskenlerin yapımında kullanılan taşlar eski Harran kalesi surlarından temin edilmiştir. Tarihi üniversite ve Ulu Cami taşları da kullanılarak bu binalara zarar verilmiştir. Binanın genel şekli ve kubbesi taşlar ile örüldükten sonra dışı ot, saman ve çamur karışımı ile sıvanır. Tepesinde kubbe olan her bir birim (oda vb.) 9–16 m2 ebadındadır. Bir avlunun etrafında sıralı birimlerden oluşan evlerin tarihi 150-200 yıl kadardır. Harran evlerinin kökeni oldukça eskilere dayanır. Musul, Kıbrıs ve Tiflis'te kubbeli evlerin tarihi M.Ö IV. bine dayanır.
Harran'da artık modern evler yapıldığından, kubbeli evler terk edilmektedir. İlçe merkezinde birkaç ev kültür evi adı ile restore edilip, ziyarete açılmıştır. Çevrede kullanılan geleneksel eşyalar bu evlerin içinde ve dışında sergilenmektedir. Çevrede yetişen üzerlik otundan çeşitli süs eşyaları yapılıp turistlere satılmaktadır.
1979 yılında alan sit alanı ilan edilmiş, mimari değişiklik, inşaat yapılması ve malzeme alınması yasaklanmıştır. Tespit edilen 960 kubbeli evden, biri restore edilmiş, dördü kültür bakanlığı tarafından restore edilmek üzere satın alınmıştır.
Galeri
- Harran evi kubbe çatısı
- Restore edilip, turizme açılan ev
- Kubbe ve duvardaki üzerlik otu süsleri
- Harran'ın kubbeli evleri
-
Kaynakça
- ^ a b c d e f BİRİNCİ, Yrd. Doç. Dr Salih; KAYMAZ, Çağlar Kıvanç; CAMCI, Aykut (2017). "Kültür Turizmi Açısından Harran İlçe Merkezi ve Geleneksel Kubbe Meskenleri (Şanlıurfa)". turkishstudies.net. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2019.
- ^ BARAN, Yard. Doç. Dr. Mine (2006). . millifolklor.com. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2019.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kubbe ev ari kovani ev catisi taslar ile kubbe seklinde yapilmis ev Ev yapiminda kerpic ve tas kullanilmaktadir Harran evleri kubbeli evlere ornektir Kubbelerin amaci yazlari asiri sicak bolgede sicak havanin kubbe icinde toplanmasi ve tepedeki bosluktan disari cikmasini saglamaktir Evler camsiz kalin duvarli ve konik kubbelidir Harran kubbe evleri Mimaride Tholos denilen yuvarlak yapilara Mezopotamya Akdeniz cevresi Anadolu nun dogusu ve Kafkasya da rastlanir Kubbeli konik kumbet ve konik gibi isimler verilen evlere Iskocya da Beehive house Ari kovani denilir Suruc ve Harran in disinda dunyada Tiflis Musul Kibris Alberello ve Puglia da Italya Ispanya Iskocya Peru Afganistan Cin ve Iran da kubbeli evlere rastlanmaktadir Harran evleriHarran evleri surlarin icinde bitisik bindirme yontemi ile yapilmis sik dokulu ve toplu kubbeli evlerdir Evler komsularin akraba olmasindan dolayi yan yanadir Evin odalari iceriden birbirine baglidir Islam anlayisina gore evler selamlik ve haremlik olarak iki kisma ayrilmistir Kubbeler 4 5 m yuksekligindedir Tepesinde sicak havanin cikacagi havalandirma delikleri bulunur Meskenlerin yapiminda kullanilan taslar eski Harran kalesi surlarindan temin edilmistir Tarihi universite ve Ulu Cami taslari da kullanilarak bu binalara zarar verilmistir Binanin genel sekli ve kubbesi taslar ile oruldukten sonra disi ot saman ve camur karisimi ile sivanir Tepesinde kubbe olan her bir birim oda vb 9 16 m2 ebadindadir Bir avlunun etrafinda sirali birimlerden olusan evlerin tarihi 150 200 yil kadardir Harran evlerinin kokeni oldukca eskilere dayanir Musul Kibris ve Tiflis te kubbeli evlerin tarihi M O IV bine dayanir Harran da artik modern evler yapildigindan kubbeli evler terk edilmektedir Ilce merkezinde birkac ev kultur evi adi ile restore edilip ziyarete acilmistir Cevrede kullanilan geleneksel esyalar bu evlerin icinde ve disinda sergilenmektedir Cevrede yetisen uzerlik otundan cesitli sus esyalari yapilip turistlere satilmaktadir 1979 yilinda alan sit alani ilan edilmis mimari degisiklik insaat yapilmasi ve malzeme alinmasi yasaklanmistir Tespit edilen 960 kubbeli evden biri restore edilmis dordu kultur bakanligi tarafindan restore edilmek uzere satin alinmistir GaleriHarran evi kubbe catisi Restore edilip turizme acilan ev Kubbe ve duvardaki uzerlik otu susleri Harran in kubbeli evleriKaynakca a b c d e f BIRINCI Yrd Doc Dr Salih KAYMAZ Caglar Kivanc CAMCI Aykut 2017 Kultur Turizmi Acisindan Harran Ilce Merkezi ve Geleneksel Kubbe Meskenleri Sanliurfa turkishstudies net 6 Mart 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2019 BARAN Yard Doc Dr Mine 2006 millifolklor com 6 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2019 Wikimedia Commons ta Kubbe ev ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir