Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bilimsel suistimal, profesyonel bilimsel araştırmaların yayınlanmasında standart bilimsel davranış ve etik davranış kurallarının ihlal edilmesidir. Araştırmanın tasarımı, yürütülmesi ve raporlanması da dahil olmak üzere bilimde bilimsel yöntemin ve araştırma etiğinin ihlalidir.
İskandinav ülkelerinde "Bilimsel Suistimalin Ele Alınması" üzerine bir Lancet incelemesi aşağıdaki örnek tanımları sunmaktadır
- Danca tanımı: "Bilimsel mesajın uydurulmasına veya bir bilim insanına yanlış itibar verilmesine yol açan kasıt veya ağır ihmal."
- İsveççe tanımı: “Araştırma sürecinin veri, metin, hipotez uydurularak veya başka bir araştırmacının çalışma ve yayınlarındaki metod kullanılarak çarpıtılması ya da bilimsel araştırmadaki diğer çarpıtmalar."
ABD Sağlık ve İnsani Hizmetler Bakanlığı'nın Araştırma Dürüstlüğü Ofisi'ne rapor veren 3.475 araştırma kurumunun yüzde üçü, bir tür bilimsel suistimal göstermektedir. Ancak yalnızca araştırmanın federal hibelerle finanse edildiği durumlarda suistimal iddialarını soruşturulmaktadır. Bu tür araştırma yayınlarını tehlike işaretleri açısından rutin olarak izlerler ve soruşturmaları zaman aşımına tabidir.
Motivasyon
Caltech'ten David Goodstein'a göre, bilim insanlarını suistimalde bulunmaya iten motivasyonlar kısaca şunlardır:
Kariyer baskısı
Bilim hala çok güçlü bir şekilde kariyer odaklı bir disiplindir. Bilim insanları sürekli destek ve fon alabilmek için iyi bir itibara sahip olmak zorundadır ve iyi bir itibar da büyük ölçüde yüksek profilli bilimsel makalelerin yayınlanmasına bağlıdır. Dolayısıyla, “yayınlamak ya da yok olmak” için güçlü bir zorunluluk vardır. Bu durum çaresiz (ya da şöhrete aç) bilim insanlarını sonuçları uydurmaya motive edebilir.
Uydurma kolaylığı
Birçok bilimsel alanda, sonuçların doğru bir şekilde yeniden üretilmesi genellikle zordur. Bu da bir bilim insanının verileri tahrif etse bile bundan paçayı sıyırmayı bekleyebileceği ya da en azından sonuçları aynı alandaki diğerleriyle çelişiyorsa masum olduğunu iddia edebileceği anlamına gelir. Olası ihlalleri araştırmak, suç duyurusunda bulunmak ya da kasıtlı suistimalleri cezalandırmak için güçlü bir şekilde desteklenen çok az sistem vardır.
Maddi Kazanç
Birçok bilimsel alanda, profesyoneller için en kazançlı seçenekler genellikle fikir satmaktır. Şirketler, ürünlerini doğrudan ya da konferanslar aracılığıyla dolaylı olarak desteklemeleri için uzmanlara ödeme yapabilmektedir.
Bilimsel Suistimalin Sonuçları
Bilim için sonuçları
Bilimsel sahtekarlığın sonuçları, sahtekarlığın ciddiyetine, ne kadar fark edildiğine ve ne kadar süre fark edilmediğine bağlı olarak değişir. Uydurma kanıt vakaları, başkalarına yanlış bulguyu onaylatmak (veya çürütmek) veya araştırma yöntemlerinin sahte kanıtı desteklemek için çarpıtılması gibi geniş kapsamlı olabilir. Piltdown Adamı sahtekarlığı buna bir örnektir: Bulunan hakiki fosillerin önemi, Piltdown Adamı ve bu sahte fosillerin desteklediği önyargılı fikirlerle uyuşmadıkları için onlarca yıl anlaşılamamıştır. Buna ek olarak, önde gelen paleontolog Arthur Smith Woodward ölene kadar her yıl Piltdown'da zaman geçirerek daha fazla Piltdown Adamı kalıntısı bulmaya çalışmıştır. Kaynakların yanlış yönlendirilmesi, diğerlerinin gerçek fosilleri daha ciddiye almasını engellemiştir.
Suistimalleri ortaya çıkaranlar için sonuçları
Suistimalde bulunduğu tespit edilen bireyler için potansiyel olarak ağır sonuçlar, onları barındıran veya istihdam eden kurumlara ve ayrıca şüpheli araştırmaların yayınlanmasına izin veren herhangi bir akran denetimi sürecindeki katılımcılara da yansır. Bu da, herhangi bir vakada bir dizi aktörün, herhangi bir suiistimal kanıtını veya imasını bastırma motivasyonuna sahip olabileceği anlamına gelir. Bu tür vakaları ifşa eden ve genellikle ihbarcı olarak adlandırılan kişiler, kendilerini bir dizi farklı yolla misillemeye açık bulmaktadır . ABD'de suistimali ifşa edenler aleyhinde ortaya çıkan bu olumsuz sonuçlar, endişelerini dile getirenleri korumak için tasarlanan ihbarcı tüzüklerin geliştirilmesine neden olmuştur.
Kaynakça
- ^ (PDF). Committee on Publication Ethics. 19 Aralık 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2024.
- ^ "Introduction of Research Methods and Publication Ethics". Erişim tarihi: 4 Haziran 2024.
- ^ "Lessons from the Pearce affair: handling scientific fraud". PubMed Central (PMC). 4 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Haziran 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bilimsel suistimal profesyonel bilimsel arastirmalarin yayinlanmasinda standart bilimsel davranis ve etik davranis kurallarinin ihlal edilmesidir Arastirmanin tasarimi yurutulmesi ve raporlanmasi da dahil olmak uzere bilimde bilimsel yontemin ve arastirma etiginin ihlalidir Iskandinav ulkelerinde Bilimsel Suistimalin Ele Alinmasi uzerine bir Lancet incelemesi asagidaki ornek tanimlari sunmaktadir Danca tanimi Bilimsel mesajin uydurulmasina veya bir bilim insanina yanlis itibar verilmesine yol acan kasit veya agir ihmal Isvecce tanimi Arastirma surecinin veri metin hipotez uydurularak veya baska bir arastirmacinin calisma ve yayinlarindaki metod kullanilarak carpitilmasi ya da bilimsel arastirmadaki diger carpitmalar ABD Saglik ve Insani Hizmetler Bakanligi nin Arastirma Durustlugu Ofisi ne rapor veren 3 475 arastirma kurumunun yuzde ucu bir tur bilimsel suistimal gostermektedir Ancak yalnizca arastirmanin federal hibelerle finanse edildigi durumlarda suistimal iddialarini sorusturulmaktadir Bu tur arastirma yayinlarini tehlike isaretleri acisindan rutin olarak izlerler ve sorusturmalari zaman asimina tabidir MotivasyonCaltech ten David Goodstein a gore bilim insanlarini suistimalde bulunmaya iten motivasyonlar kisaca sunlardir Kariyer baskisi Bilim hala cok guclu bir sekilde kariyer odakli bir disiplindir Bilim insanlari surekli destek ve fon alabilmek icin iyi bir itibara sahip olmak zorundadir ve iyi bir itibar da buyuk olcude yuksek profilli bilimsel makalelerin yayinlanmasina baglidir Dolayisiyla yayinlamak ya da yok olmak icin guclu bir zorunluluk vardir Bu durum caresiz ya da sohrete ac bilim insanlarini sonuclari uydurmaya motive edebilir Uydurma kolayligi Bircok bilimsel alanda sonuclarin dogru bir sekilde yeniden uretilmesi genellikle zordur Bu da bir bilim insaninin verileri tahrif etse bile bundan pacayi siyirmayi bekleyebilecegi ya da en azindan sonuclari ayni alandaki digerleriyle celisiyorsa masum oldugunu iddia edebilecegi anlamina gelir Olasi ihlalleri arastirmak suc duyurusunda bulunmak ya da kasitli suistimalleri cezalandirmak icin guclu bir sekilde desteklenen cok az sistem vardir Maddi Kazanc Bircok bilimsel alanda profesyoneller icin en kazancli secenekler genellikle fikir satmaktir Sirketler urunlerini dogrudan ya da konferanslar araciligiyla dolayli olarak desteklemeleri icin uzmanlara odeme yapabilmektedir Bilimsel Suistimalin SonuclariBilim icin sonuclari Bilimsel sahtekarligin sonuclari sahtekarligin ciddiyetine ne kadar fark edildigine ve ne kadar sure fark edilmedigine bagli olarak degisir Uydurma kanit vakalari baskalarina yanlis bulguyu onaylatmak veya curutmek veya arastirma yontemlerinin sahte kaniti desteklemek icin carpitilmasi gibi genis kapsamli olabilir Piltdown Adami sahtekarligi buna bir ornektir Bulunan hakiki fosillerin onemi Piltdown Adami ve bu sahte fosillerin destekledigi onyargili fikirlerle uyusmadiklari icin onlarca yil anlasilamamistir Buna ek olarak onde gelen paleontolog Arthur Smith Woodward olene kadar her yil Piltdown da zaman gecirerek daha fazla Piltdown Adami kalintisi bulmaya calismistir Kaynaklarin yanlis yonlendirilmesi digerlerinin gercek fosilleri daha ciddiye almasini engellemistir Suistimalleri ortaya cikaranlar icin sonuclari Suistimalde bulundugu tespit edilen bireyler icin potansiyel olarak agir sonuclar onlari barindiran veya istihdam eden kurumlara ve ayrica supheli arastirmalarin yayinlanmasina izin veren herhangi bir akran denetimi surecindeki katilimcilara da yansir Bu da herhangi bir vakada bir dizi aktorun herhangi bir suiistimal kanitini veya imasini bastirma motivasyonuna sahip olabilecegi anlamina gelir Bu tur vakalari ifsa eden ve genellikle ihbarci olarak adlandirilan kisiler kendilerini bir dizi farkli yolla misillemeye acik bulmaktadir ABD de suistimali ifsa edenler aleyhinde ortaya cikan bu olumsuz sonuclar endiselerini dile getirenleri korumak icin tasarlanan ihbarci tuzuklerin gelistirilmesine neden olmustur Kaynakca PDF Committee on Publication Ethics 19 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2024 Introduction of Research Methods and Publication Ethics Erisim tarihi 4 Haziran 2024 Lessons from the Pearce affair handling scientific fraud PubMed Central PMC 4 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Haziran 2024