Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Handagaytı sumu (Tuva Türkçesi: хемчик сумузу), Tuva Cumhuriyeti'nde Övür kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmaktadır.
| Handagaytı sumu Хандагайты сумузу (Tıva Türkçesi) | |
|---|---|
Хандагайтинский сумон (Rusça) | |
 | |
 Üst idare Övür kojuunu | |
| Ülke |  Tuva |
| Kojuun | Övür kojuunu |
| sum | |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 49,52 km² |
| Nüfus | |
| • Toplam | 3.286 |
| Zaman dilimi | () |
Tek nüfuslu yerleşim ve yönetim merkezi — Handagaytı.
Söz tanımı
Tıva'da köy ve kasaba türü yerleşimler için ködee suur denilmektedir. İlçe, belediye, belde türüne karşılık olarak ise sum, rayon adlandırmaları kullanılır. Tıva'da eski dönemlerden kalma idari birim adları halen kullanılmaktadır. Eskiden bu adlandırmalar şöyle idi.
- 10 ailelik yer — arban,
- 150 kişi üzeri — sumon(sum,sumu),
- 2 ve daha fazla sum — hoşun (kojuun).
Şimdi Tıva Cumhuriyeti'nde idari bölge birimleri ve belediyeleri (kırsal yerleşim statüsünde) sumu, sumon olarak adlandırılıyor.
Handagaytı sözü Moğolcada handgay (Хандгай) sözünden gelme olup bir geyik türünü ifade eder.
Coğrafya
Tıva Cumhuriyeti'nin güneyinde, başkent Kızıl'ın güneybatısında 319 km uzaklıktadır. Moğolistan'a otoyol ile 5 km uzaklıktadır.
Nüfus
Toplam Nüfusu 2020 yılı — 3286 kişi.
Yıllara göre kişi sayısı:
| 2002 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 3173 | 3207 | 3202 | 3116 | 3088 | 3110 | 3117 | 3170 | 3209 | 3246 | 3278 | 3286 |
Altyapı
- eğitim-öğretim
«Hünçügeş» Anaokulu
Tülüş İ.D. adında Güzel Sanatlar Okulu
- kültür
Övür kojuunu Mucit Evi
- idari faaliyetler
Övür Kojuun Bölge Milli Eğitimi müdürlüğü
Ulaşım
Handagaytı sumu, Çadaana, Mugur-Aksı, Samagaltay ile otoyol bağlantılıdır.
İletişim
Beeline, MTS, MegaFon operatörleri olmak üzere 3 mobil operatörü vardır.
Tanınmış kişiler
- Yakov Hertek Şanmakoğlu (Tuvaca: (Хертек, Яков Шанмак оглу) (1935-2006) – Türkolog, bilim kişisi, Tıva-Rusça ve Rusça-Tıva sözlüklerini hazırlamıştır.
Kaynakça
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Handagayti sumu Tuva Turkcesi hemchik sumuzu Tuva Cumhuriyeti nde Ovur kojuununa bagli kirsal yerlesim statusunde bir belediye idari birimidir Belde anlaminda sumu sozu kullanilmaktadir Handagayti sumu Handagajty sumuzu Tiva Turkcesi Handagajtinskij sumon Rusca Ust idare Ovur kojuunuUlkeTuvaKojuunOvur kojuunusumYuzolcumu Toplam49 52 km Nufus Toplam3 286Zaman dilimiUTC 07 00 Tek nufuslu yerlesim ve yonetim merkezi Handagayti Soz tanimiTiva da koy ve kasaba turu yerlesimler icin kodee suur denilmektedir Ilce belediye belde turune karsilik olarak ise sum rayon adlandirmalari kullanilir Tiva da eski donemlerden kalma idari birim adlari halen kullanilmaktadir Eskiden bu adlandirmalar soyle idi 10 ailelik yer arban 150 kisi uzeri sumon sum sumu 2 ve daha fazla sum hosun kojuun Simdi Tiva Cumhuriyeti nde idari bolge birimleri ve belediyeleri kirsal yerlesim statusunde sumu sumon olarak adlandiriliyor Handagayti sozu Mogolcada handgay Handgaj sozunden gelme olup bir geyik turunuifade eder CografyaTiva Cumhuriyeti nin guneyinde baskent Kizil in guneybatisinda 319 km uzakliktadir Mogolistan a otoyol ile 5 km uzakliktadir NufusToplam Nufusu 2020 yili 3286 kisi Yillara gore kisi sayisi 2002 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 20203173 3207 3202 3116 3088 3110 3117 3170 3209 3246 3278 3286Altyapiegitim ogretim Huncuges Anaokulu Tulus I D adinda Guzel Sanatlar Okulu kultur Ovur kojuunu Mucit Evi idari faaliyetler Ovur Kojuun Bolge Milli Egitimi mudurluguUlasimHandagayti sumu Cadaana Mugur Aksi Samagaltay ile otoyol baglantilidir IletisimBeeline MTS MegaFon operatorleri olmak uzere 3 mobil operatoru vardir Taninmis kisilerYakov Hertek Sanmakoglu Tuvaca Hertek Yakov Shanmak oglu 1935 2006 Turkolog bilim kisisi Tiva Rusca ve Rusca Tiva sozluklerini hazirlamistir Kaynakca Idari yonetim 26 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi 2020 yili Nufus sayimi 22 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Dis baglantilar