Kemperi (Gürcüce: ქემფერი), Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesinin Haşuri Belediyesi'ne bağlı bir köydür. Köy, Khashuri'den 11,5 km (7,1 mil) ve Surami'den 6,5 km (4,0 mil) uzaklıkta, deniz seviyesinden 800 m (2.625 ft) yükseklikte yer almaktadır. 2014 nüfus sayımına göre nüfusu 350'dir.
Kemperi | |
---|---|
Kemperi ქემფერი Kemperi'nin Gürcistan üzerindeki konumu | |
Koordinatlar: 42°2′30″K 43°36′10″D / 42.04167°K 43.60278°D | |
Ülke | Gürcistan |
Mhare | Şida Kartli |
Rakım | 800 m |
Nüfus (2014) | |
• Toplam | 350 |
Zaman dilimi | (Gürcistan Saati) |
Nüfus
2002 nüfus sayımı verilerine göre köyde 145 hane, toplam 470 kişi yaşamaktadır. 2014 yılında nüfusta azalma olup, köyde 180'i erkek, 170'i kadın olmak üzere 350 kişi yaşamaktadır.
Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
---|---|
1886 | 293 |
2002 | 470 |
2014 | 350 |
Tarihçe
Kemperi köyünden, o dönemde köyde 11 ailenin yaşadığını belirten, 1715 yılında derlenen Ruis-Urbnis soyunun kayıtlarındaki tarihi kaynaklarda ilk kez bahsedilmektedir. Soyadları: Anchafishvili, Mikhlanji, Sabaikidze, Chabukadze, Imedashvili, Iremadze, Kharat, Tabatadze.
Kemertisskali Nehrinin (şimdiki adıyla Tiliana Nehri) kıyısında yer alan ünlü Gürcü bilim adamı Vakhushti Bagrationi'nin çizdiği haritada köy, Kemerti adıyla yazılmıştır. 1728 yılında Kemper'de 9740 akça tutarındaki Osmanlı vergilerinin tamamını ödeyen 18 hane yaşamaktadır.
18. yüzyılın sonlarında Leki'lerin yağmalamasından sonra köy dağılmıştır.
“ | Lezgiler yeniden ortaya çıktılar ve Kartli'ye saldırmaya başladılar. İki kez Kareli'ye saldırdılar ve oradaki birçok kişiyi öldürdüler. Yine geri döndüler ve Kelktseuli'yi de aynı şekilde yağmaladılar. | „ |
19. yüzyılın başlarından itibaren köy, İmereti kökenli nüfus tarafından aktif olarak yeniden yerleşmeye başladı. Özellikle: Labadze ailesi Zestafoni belediyesinin Shrosha köyünden, Lomidze ailesi ise Kharauli belediyesinin Khunevi köyünden buraya yerleştirildi.
1804 yılı nüfus sayımına göre, Kemperi köyünde 6 hane, 12 erkek, 12 kadın olmak üzere toplam 24 kişi yaşıyordu. 1818 yılı nüfus sayımına göre ise, bu köyde yerli halk, devlet köylüleri olarak 1 hane, 3 erkek, 2 kadın; özel mülk köylüleri olarak 9 hane, 27 erkek, 14 kadın yaşıyordu. Toplamda köyde 10 hane, 30 erkek, 16 kadın olmak üzere 46 kişi bulunuyordu. Köyde 128 dönüm kullanılabilir arazi, 60 dönüm kullanılmaz arazi vardı, orman yoktu, 1 değirmen bulunuyordu. Yeni nüfus sayımı ile birlikte nüfus 4 hane, 16 kişi, 12 erkek ve 4 kadın artmıştır. Köyde yaşayanların ana faaliyetleri tarım ve hayvancılıktır.
1811 yılında Gürcistan Ortodoks Kilisesi'nin özerkliğinin kaldırılmasının ardından, Rus İmparatorluk Sarayı bir kilise reformu başlattı. Bu reform kapsamında, kilise mülklerinin envanteri çıkarıldı ve ruhban sınıfı ile cemaatin sayısı belirlendi. Bu reform sürecinde, 1818 yılı itibarıyla, Khempferi köyünde 1 hazine köylüsü ve 6 malikane köylüsü (hepsi Gürcü) yaşıyordu. Köyde bir kilise bulunuyordu. Köyün kilisesinin kapatılması nedeniyle, köylüler Surami kilisesinin cemaatine katıldılar ve özel dini hizmetlerin yanı sıra, papaz ve kilise görevlilerine geçimlerini sağlamaları için her haneden bir kod (ölçü birimi) buğday, yarım kod arpa, bir tavuk, yarım tunç (ölçü birimi) şarap ve 20 kapik (para birimi) para tahsis edildi.
1832-1833 nüfus sayımlarına göre Kemperi'de 14 hanede toplam 68 erkek ve 52 kadın yaşamaktadır. Aynı nüfus sayımlarına göre, 1865'te Kemperi'nin nüfusu 13 haneydi (8 devlet ve 5 bakmakla yükümlü olunan kişi) ve 1886'da köyde halihazırda 55 hane (166 erkek ve 127 kadın, toplam 293 kişi) yaşıyordu. 19 hane İmereti'den taşındı. Soyadları: Labadze, Lomidze, Kiknadze, Bliadze, Gogiladze, Chankotadze, Barbakadze, Tatarashvili, Gigashvili, Gikashvili ve Murmanidze.
Tarihi mekanlar
Aziz George Kilisesi
Köyün kenarında, mezarlıkta, yükseltilmiş bir alanda Aziz Giorgi'nin adını taşıyan bir kilise bulunmaktadır. Bu kilise 1880 yılında inşa edilmiştir. Kilise bir salon kilisesi olup (7,7x5,2 m) ölçülerindedir. Kumtaşı kare şeklindeki taşlardan yapılmıştır. Güney ve batıdan olmak üzere iki girişi vardır. İç mekân sıvanmış ve beyazlatılmıştır. Bina kumtaşı saçaklarla tamamlanmıştır. Kilisenin kiremit çatısı vardır. Kiliseye bağışlanan çanın üzerinde şu yazı bulunmaktadır: "Bu çan Khempferi köyünde yaşayan soylular ve köylüler tarafından ve Prens Davit Vezirov tarafından Aziz Giorgi Kilisesi'ne bağışlanmıştır, ÇKDM (1844 yılı), Ocak ayının 31'i." Bu yazıdan da anlaşıldığı gibi, bu kilisenin inşasından önce de Aziz Giorgi'nin adını taşıyan bir kilise vardı ve daha küçük bir yapı olduğu düşünülmektedir.
Kemperi Üçleme Kilisesi
Mimari anıt, köyün Narvani mahallesinin güneydoğusunda 400 metre mesafede, meşe ormanında yer almaktadır. Geç feodal dönemden kalma bir yapıdır. Restorasyondan önce sadece mihrap kısmı (2,5X3 m yükseklikte) kalmıştı. Salon kilisesi yontulmuş kumtaşı ile inşa edilmiştir. Yarım dairesel apsisin ekseninde geniş ve yüksek bir pencere bulunuyordu ve pencerenin iki yanında birer dikdörtgen niş vardı.
Kilise 2012 yılında restore edilmiştir. Günümüzde kilise, salon tipi olup (6,4X4,1 m) iki girişi vardır: güney ve batı yönlerinden. Güney girişinin üzerinde Bolnuri haçı bulunmaktadır. Güney cephesinde yarım dairesel bir pencere vardır. Benzer pencereler ve Bolnuri haçı kilisenin diğer cephelerinde de bulunmaktadır.
Kiliseye batı tarafından hemen hemen kare (2,3X2,5 m) bir giriş eklenmiştir. Kilisenin etrafı alçak oval bir duvarla çevrilidir ve bu duvarın doğu kısmına eski kilisenin yapısında bulunan dairesel Bolnuri haçı yerleştirilmiştir.
Etimoloji
Bejananın Akho — Akho köyünün kuzeyinde bulunan bir bölge.
Vartskhla — Köyün güneyinde yer alan bir otlak alanı.
Labadzelerin Mahallesi — Köy içinde bulunan bir mahalle.
Lomidze'nin Kaynağı — Köyde bulunan bir su kaynağı.
Narvani'nin Mahallesi — Köyden yaklaşık 1 kilometre uzaklıkta bulunan bir mahalle.
Pavlenin Akho — Köyün doğusunda yer alan bir bölge.
Rusebianın Dere — Köyün kuzeyinde bulunan bir dere.
Sosanelerin Mahallesi — Köyün güneybatısında yer alan bir mahalle.
Sachinonun Kaynağı — Labadzelerin Mahallesi'nde bulunan bir su kaynağı.
Karimitsebi — Köyün güneyinde yer alan tarım arazileri.
Tsivi — Köyün batısında bulunan bir orman.
Tshintsrigoria — Köyün batısında yer alan bir çamlık.
Köyde yaşayan aileler
Bugün köyde yaşayan aileler şu soyadlara sahiptir: Labadze, Lomidze, Lomsadze, Kurdadze, Ghongadze, Gelashvili, Tatarashvili ve diğerleri.
Ayrıca bakınız
- Kemperi köyünün uydu görüntüsü
Literatür
- ლაბაძე, ჯ. (Labadze, J.), სოფელ ქემფრის ისტორია (Sofel Khempferis Istoria - Khempferi Köyü Tarihi), ხაშურის მუზეუმის მოამბე (Khashuri Müzesi Habercisi), cilt V, Khashuri, 2013.
- ლაბაძე, ჯ. (Labadze, J.), ტილიანას ხეობის სოფლების ისტორია (Tilianas Kheobis Soflebis Istoria - Tiliana Vadisi Köylerinin Tarihi), მასალები საქართველოს სოფლების ისტორიისათვის (Materialebi Sakartvelos Soflebis Istoriisatvis - Gürcistan Köylerinin Tarihi için Malzemeler), cilt IV, Tiflis, 2022.
Kaynakça
- ^ "მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014". საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური. November 2014. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2016.
- ^ "2002 წლის მოსახლეობის აღწერის მონაცემები". 26 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2024.
- ^ a b
- ^ ლაცაბიძე თ., მასალები ხაშურის მუნიციპალიტეტის მოსახლეობის ისტორიისათვის, წიგნი IV, ხაშური 2021, გვ. 63
- ^ "pop-stat.mashke.org — საქართველოს დასახლებული პუნქტების მოსახლეობა". 26 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2024.
- ^ "საქართველოს სტატისტიკის სახელმწიფო დეპარტამენტი — სოფლების მოსახლეობა 2002 წელი" (PDF). 19 Eylül 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2012.
- ^ "საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები" (PDF). 19 Eylül 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2012.
- ^ თაყაიშვილი ე., არხეოლოგიური მოგზაურობანი და შენიშვნანი, წიგნი პირველი, ტფილისი 1907, გვ. 180
- ^ ლაცაბიძე თ., ხაშურის მუნიციპალიტეტის ისტორია ტოპონიმებში, გაზ., „ხაშურის მოამბე“, № 29, 29 ივლისი, 2019, გვ., 5
- ^ , „ახალი ისტორია“ ტექსტი მოამზადა ლ. მიქიაშვილმა, თბ., 1983
- ^ ხაჩიძე დ. მეორე (1816 - 1818 ) კამერალური აღწერა, გაზ., „ხაშურის მოამბე“, № 18, 6 მაისი, 2019, გვ., 2-3
- ^ a b ხაჩიძე დ. საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალიის გაუქმება და ხაშურის მუნიციპალიტეტი (1818 წლის მდგომარეობით), გაზ. „ხაშურის მოამბე“, № 28, 23 ივლისი, 2019, გვ., 3
- ^
- ^ საქართველოს ისტორიისა და კულტურის ძეგლთა აღწერილობა, ტ. 5, გვ. 450
- ^ ლაბაძე ჯ., სოფელ ქემფრის ისტორია, ხაშურის მუზეუმის მოამბე, ტ. V. ხაშური, 2013, გვ., 156-157
- ^ თ. ლაცაბიძე, მასალები ხაშურის რაიონის ისტორიისათვის, ხაშურის რაიონში გავრცელებული გვარ-სახელები, ხაშური, 1991 წ.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kemperi Gurcuce ქემფერი Gurcistan in Sida Kartli bolgesinin Hasuri Belediyesi ne bagli bir koydur Koy Khashuri den 11 5 km 7 1 mil ve Surami den 6 5 km 4 0 mil uzaklikta deniz seviyesinden 800 m 2 625 ft yukseklikte yer almaktadir 2014 nufus sayimina gore nufusu 350 dir KemperiKemperi ქემფერიKemperi nin Gurcistan uzerindeki konumuKoordinatlar 42 2 30 K 43 36 10 D 42 04167 K 43 60278 D 42 04167 43 60278UlkeGurcistanMhareSida KartliRakim800 mNufus 2014 Toplam350Zaman dilimiUTC 04 00 Gurcistan Saati Nufus2002 nufus sayimi verilerine gore koyde 145 hane toplam 470 kisi yasamaktadir 2014 yilinda nufusta azalma olup koyde 180 i erkek 170 i kadin olmak uzere 350 kisi yasamaktadir Yillara gore mahalle nufus verileri1886 2932002 4702014 350TarihceKemperi koyundeki Tiliana Nehri Kemperi koyunden o donemde koyde 11 ailenin yasadigini belirten 1715 yilinda derlenen Ruis Urbnis soyunun kayitlarindaki tarihi kaynaklarda ilk kez bahsedilmektedir Soyadlari Anchafishvili Mikhlanji Sabaikidze Chabukadze Imedashvili Iremadze Kharat Tabatadze Kemertisskali Nehrinin simdiki adiyla Tiliana Nehri kiyisinda yer alan unlu Gurcu bilim adami Vakhushti Bagrationi nin cizdigi haritada koy Kemerti adiyla yazilmistir 1728 yilinda Kemper de 9740 akca tutarindaki Osmanli vergilerinin tamamini odeyen 18 hane yasamaktadir 18 yuzyilin sonlarinda Leki lerin yagmalamasindan sonra koy dagilmistir Lezgiler yeniden ortaya ciktilar ve Kartli ye saldirmaya basladilar Iki kez Kareli ye saldirdilar ve oradaki bircok kisiyi oldurduler Yine geri donduler ve Kelktseuli yi de ayni sekilde yagmaladilar 19 yuzyilin baslarindan itibaren koy Imereti kokenli nufus tarafindan aktif olarak yeniden yerlesmeye basladi Ozellikle Labadze ailesi Zestafoni belediyesinin Shrosha koyunden Lomidze ailesi ise Kharauli belediyesinin Khunevi koyunden buraya yerlestirildi 1804 yili nufus sayimina gore Kemperi koyunde 6 hane 12 erkek 12 kadin olmak uzere toplam 24 kisi yasiyordu 1818 yili nufus sayimina gore ise bu koyde yerli halk devlet koyluleri olarak 1 hane 3 erkek 2 kadin ozel mulk koyluleri olarak 9 hane 27 erkek 14 kadin yasiyordu Toplamda koyde 10 hane 30 erkek 16 kadin olmak uzere 46 kisi bulunuyordu Koyde 128 donum kullanilabilir arazi 60 donum kullanilmaz arazi vardi orman yoktu 1 degirmen bulunuyordu Yeni nufus sayimi ile birlikte nufus 4 hane 16 kisi 12 erkek ve 4 kadin artmistir Koyde yasayanlarin ana faaliyetleri tarim ve hayvanciliktir 1811 yilinda Gurcistan Ortodoks Kilisesi nin ozerkliginin kaldirilmasinin ardindan Rus Imparatorluk Sarayi bir kilise reformu baslatti Bu reform kapsaminda kilise mulklerinin envanteri cikarildi ve ruhban sinifi ile cemaatin sayisi belirlendi Bu reform surecinde 1818 yili itibariyla Khempferi koyunde 1 hazine koylusu ve 6 malikane koylusu hepsi Gurcu yasiyordu Koyde bir kilise bulunuyordu Koyun kilisesinin kapatilmasi nedeniyle koyluler Surami kilisesinin cemaatine katildilar ve ozel dini hizmetlerin yani sira papaz ve kilise gorevlilerine gecimlerini saglamalari icin her haneden bir kod olcu birimi bugday yarim kod arpa bir tavuk yarim tunc olcu birimi sarap ve 20 kapik para birimi para tahsis edildi 1832 1833 nufus sayimlarina gore Kemperi de 14 hanede toplam 68 erkek ve 52 kadin yasamaktadir Ayni nufus sayimlarina gore 1865 te Kemperi nin nufusu 13 haneydi 8 devlet ve 5 bakmakla yukumlu olunan kisi ve 1886 da koyde halihazirda 55 hane 166 erkek ve 127 kadin toplam 293 kisi yasiyordu 19 hane Imereti den tasindi Soyadlari Labadze Lomidze Kiknadze Bliadze Gogiladze Chankotadze Barbakadze Tatarashvili Gigashvili Gikashvili ve Murmanidze Tarihi mekanlarAziz George Kilisesi Aziz George Kilisesi nin HaciKemperi deki Aziz George Kilisesi Jaba Labadze nin fotografi Koyun kenarinda mezarlikta yukseltilmis bir alanda Aziz Giorgi nin adini tasiyan bir kilise bulunmaktadir Bu kilise 1880 yilinda insa edilmistir Kilise bir salon kilisesi olup 7 7x5 2 m olculerindedir Kumtasi kare seklindeki taslardan yapilmistir Guney ve batidan olmak uzere iki girisi vardir Ic mekan sivanmis ve beyazlatilmistir Bina kumtasi sacaklarla tamamlanmistir Kilisenin kiremit catisi vardir Kiliseye bagislanan canin uzerinde su yazi bulunmaktadir Bu can Khempferi koyunde yasayan soylular ve koyluler tarafindan ve Prens Davit Vezirov tarafindan Aziz Giorgi Kilisesi ne bagislanmistir CKDM 1844 yili Ocak ayinin 31 i Bu yazidan da anlasildigi gibi bu kilisenin insasindan once de Aziz Giorgi nin adini tasiyan bir kilise vardi ve daha kucuk bir yapi oldugu dusunulmektedir Kemperi Ucleme Kilisesi Mimari anit koyun Narvani mahallesinin guneydogusunda 400 metre mesafede mese ormaninda yer almaktadir Gec feodal donemden kalma bir yapidir Restorasyondan once sadece mihrap kismi 2 5X3 m yukseklikte kalmisti Salon kilisesi yontulmus kumtasi ile insa edilmistir Yarim dairesel apsisin ekseninde genis ve yuksek bir pencere bulunuyordu ve pencerenin iki yaninda birer dikdortgen nis vardi Kilise 2012 yilinda restore edilmistir Gunumuzde kilise salon tipi olup 6 4X4 1 m iki girisi vardir guney ve bati yonlerinden Guney girisinin uzerinde Bolnuri haci bulunmaktadir Guney cephesinde yarim dairesel bir pencere vardir Benzer pencereler ve Bolnuri haci kilisenin diger cephelerinde de bulunmaktadir Kiliseye bati tarafindan hemen hemen kare 2 3X2 5 m bir giris eklenmistir Kilisenin etrafi alcak oval bir duvarla cevrilidir ve bu duvarin dogu kismina eski kilisenin yapisinda bulunan dairesel Bolnuri haci yerlestirilmistir EtimolojiBejananin Akho Akho koyunun kuzeyinde bulunan bir bolge Vartskhla Koyun guneyinde yer alan bir otlak alani Labadzelerin Mahallesi Koy icinde bulunan bir mahalle Lomidze nin Kaynagi Koyde bulunan bir su kaynagi Narvani nin Mahallesi Koyden yaklasik 1 kilometre uzaklikta bulunan bir mahalle Pavlenin Akho Koyun dogusunda yer alan bir bolge Rusebianin Dere Koyun kuzeyinde bulunan bir dere Sosanelerin Mahallesi Koyun guneybatisinda yer alan bir mahalle Sachinonun Kaynagi Labadzelerin Mahallesi nde bulunan bir su kaynagi Karimitsebi Koyun guneyinde yer alan tarim arazileri Tsivi Koyun batisinda bulunan bir orman Tshintsrigoria Koyun batisinda yer alan bir camlik Koyde yasayan ailelerBugun koyde yasayan aileler su soyadlara sahiptir Labadze Lomidze Lomsadze Kurdadze Ghongadze Gelashvili Tatarashvili ve digerleri Ayrica bakinizKemperi koyunun uydu goruntusuLiteraturლაბაძე ჯ Labadze J სოფელ ქემფრის ისტორია Sofel Khempferis Istoria Khempferi Koyu Tarihi ხაშურის მუზეუმის მოამბე Khashuri Muzesi Habercisi cilt V Khashuri 2013 ლაბაძე ჯ Labadze J ტილიანას ხეობის სოფლების ისტორია Tilianas Kheobis Soflebis Istoria Tiliana Vadisi Koylerinin Tarihi მასალები საქართველოს სოფლების ისტორიისათვის Materialebi Sakartvelos Soflebis Istoriisatvis Gurcistan Koylerinin Tarihi icin Malzemeler cilt IV Tiflis 2022 Kaynakca მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014 საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური November 2014 11 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Temmuz 2016 2002 წლის მოსახლეობის აღწერის მონაცემები 26 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Temmuz 2024 a b ლაცაბიძე თ მასალები ხაშურის მუნიციპალიტეტის მოსახლეობის ისტორიისათვის წიგნი IV ხაშური 2021 გვ 63 pop stat mashke org საქართველოს დასახლებული პუნქტების მოსახლეობა 26 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Temmuz 2024 საქართველოს სტატისტიკის სახელმწიფო დეპარტამენტი სოფლების მოსახლეობა 2002 წელი PDF 19 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 5 Temmuz 2012 საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები PDF 19 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 5 Temmuz 2012 თაყაიშვილი ე არხეოლოგიური მოგზაურობანი და შენიშვნანი წიგნი პირველი ტფილისი 1907 გვ 180 ლაცაბიძე თ ხაშურის მუნიციპალიტეტის ისტორია ტოპონიმებში გაზ ხაშურის მოამბე 29 29 ივლისი 2019 გვ 5 ახალი ისტორია ტექსტი მოამზადა ლ მიქიაშვილმა თბ 1983 ხაჩიძე დ მეორე 1816 1818 კამერალური აღწერა გაზ ხაშურის მოამბე 18 6 მაისი 2019 გვ 2 3 a b ხაჩიძე დ საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალიის გაუქმება და ხაშურის მუნიციპალიტეტი 1818 წლის მდგომარეობით გაზ ხაშურის მოამბე 28 23 ივლისი 2019 გვ 3 საქართველოს ისტორიისა და კულტურის ძეგლთა აღწერილობა ტ 5 გვ 450 ლაბაძე ჯ სოფელ ქემფრის ისტორია ხაშურის მუზეუმის მოამბე ტ V ხაშური 2013 გვ 156 157 თ ლაცაბიძე მასალები ხაშურის რაიონის ისტორიისათვის ხაშურის რაიონში გავრცელებული გვარ სახელები ხაშური 1991 წ