Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Otokinetik etki, (aynı zamanda otokinesis olarak da adlandırılır) durağan, küçük bir ışık noktasının karanlık veya özellik barındırmayan bir arka planda hareket ediyor gibi göründüğü bir görsel algı fenomenidir. Bu etki muhtemelen bazı dayanak noktalarına göreli olarak gerçekleştiği için oluşmaktadır. Karanlık veya özellik barındırmayan çevrede herhangi bir dayanak noktası bulunmamaktadır, bu nedenle tek bir noktanın hareketi tarif edilebilir değildir. Hareketin yönü, istemsiz ile ilişkili görülememektedir, ancak belki göz pozisyonu ve (efference copy)tarafından belirlenen ve gönderilen hareket sinyali arasındaki hatalar tarafından saptanabilir. Richard Gregory' nin de aralarında bulunduğu birtakım araştırmacılar, kaydedilen herhangi bir göz hareketinin olmadığı durumlarda da otokinesis etkisinin ortaya çıktığını göstermişlerdir. [6] Gregory kas yorgunluğundan dolayı göz hareketlerini önleyen çevresel bilgi düzeltici hareketlerden yoksun olmanın ışığın hareket ediyor gibi yanlış yorumlanmasına yol açtığını öne sürmektedir. [7] 3 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Hareketlerin büyüklüğü de ayrıca tarif edilebilir değildir. Gözlemciler, hareketin büyüklüğü (ve muhtemel yönü) hakkında yargıda bulunmak için kendi çerçevelerini veya dayanak noktalarını oluştururlar. Otokinetik etki fenomeni değişken olduğundan, yargılama üzerinde sosyal etki veya etkisi görülebilir. Örneğin; eğer ışığın bir adım boyu (30.48 cm) hareket ettiğini söyleyen bir gözlemci, diğer gözlemcinin ışığın bir yarda (91 cm) hareket ettiğini söylediğine kulak misafiri olursa, ışığın bir yarda hareket ettiğini rapor edecektir. Telkinin Otokinetik etki üzerine tesir etmesinin ortaya çıkarılması sıklıkla Sherif (1935)' e atfedilse de, bu etki Adams (1912) tarafından kaydedilmiştir.
Alexander von Humboldt bu fenomeni 1799 yılında çıplak gözle yıldızlara bakarken gözlemlemiş ve yıldızların gerçekten harekettiğini düşünmüştür. Bu hareketi "Sternschwanken" (Salınan yıldızlar) olarak adlandırmıştır. 1857 yılında erken dönem Alman psikoloğu G. Schweitzer (, 1857) tarafından öznel bir fenomen olarak keşfedilmiştir. Amerika birleşik devletleri donanması, pilotların yaşadığı vertigo deneyimini açıklamak için 1945 yılında çalışılmaya başlanmıştır. Bugün ise bu kinetik illüzyon vestibüler sistem kaynaklı bir illüzyon olarak kategorilendirilmektedir.
Birçok UFO görme deneyimi yıldız ve gezegenlere bakma sırasındaki otokinetik etkiye atfedilmektedir.
Edebiyat alanında Otokinetik Etki
H. G. Wells' in "Dünyaların savaşı" romanında bu etkiyi çağrıştıran bir pasaj bulunmaktadır. Wells gezegenlerin "yüzmesini" teleskop titreşimi ve göz yorulmasına yorsa da, otokinetik etkinin tanımlanmış olması da olasıdır.
Havacılık alanında Otokinetik Etki
Otokinetik etki, gece uçuşu yapan pilotları etkileyen bir illüzyon olarak da ünlüdür. Özellikle de gece pilotların formasyon uçuşu veya erişiminde özellikle tehlikeli bir durumdur. Bu etkiden korunmak veya etkinin üstesinden gelmek için izlenmesi gereken adımlar ise şöyledir:
- Işık kaynaklarına uzun süreli odaklanmadan kaçınmak ve bakış odağını sık sık değiştirmek.
- Durağan yapılar veya yer işaretlerine referans noktası olan bir hedef belirlemeye çalışmak.
- İllüzyonu bertaraf etmek için göz, baş ve beden hareketleri yapmak.
- Herhangi bir olası algısal çelişkiyi çözmek veya karmaşadan korunmak için denetlemek
Savaş ve Otokinetik Etki
Evan Wright, içindeki pozisyonunda 2. körfez savaşının başlama aşamalarını belgelendirdiği kitabında, gece Irak çölünde deniz piyadeleri yaklaşık 40 km uzaklıktaki bir kasabanın ışıklarını gözlemlemişlerdi. Bu ışıklar hareket ediyor gibi görünüyorlardı ve piyadelere saldırmak için harekete geçmiş geniş bir harp kuvvet ordusuna ait oldukları şüphesi uyandırmışlardı. Işıkların görüldüğü tahmine edilen bölgeye- 15 km civarında- açılan ateş herhangi bir düşman tahribatıyla sonuçlanmamıştı. Tabur komutanı Shoup tarafından bu belirleme yanılgısının otokinesis sonucu görüldüğü öne sürüldü. Kitabın HBO mini serilerinde bu bilgi okuyucuya Çavuş Brad Colbert tarafından aktarılmaktadır.
Foo savaşçıları olarak adlandırılan gece dövüş veya bomba mürettebatı 2. dünya savaşı boyunca havada otokinesis veya benzer bir etkiden kaynaklanan gizemli fenomenle karşı karşıya kaldıklarını rapor ettiler.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Adams, H. F. (1912). Autokinetic sensations. Psychological Monographs, 14, 1-45.
- Schweitzer, G. (1857). Über das Sternschwanken. Bulletin de la Société impériale des naturalistes de Moscou. 30: 440-457; 31: 477-500. Source: Skeptic, Volume 17. No. 2 2012, pages 38–43.
- Sherif, M. (1935). A study of some social factors in perception. Archives of Psychology, 27(187) .
- U.S. Air Force (2000). Flying Operations, Instrument Flight Procedures. Air Force Manual3 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 11-217. Volume 1, 29 December 2000.
- Fundamentals of Aerospace Medicine, second edition, by Roy L. DeHart. Port City Press, 1996.
- Generation Kill by Evan Wright. (2005) ISBN 0-552-15189-0 Chapter 17, Page 236.
- Gregory, Richard L. and Oliver L. Zangwill. 1963. "The Origin of the Autokinetic Effect." Quarterly Journal of Experimental Psychology, 15, 255-261.
- http://www.newworldencyclopedia.org/entry/Autokinesis3 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Otokinetik etki ayni zamanda otokinesis olarak da adlandirilir duragan kucuk bir isik noktasinin karanlik veya ozellik barindirmayan bir arka planda hareket ediyor gibi gorundugu bir gorsel algi fenomenidir Bu etki muhtemelen bazi dayanak noktalarina goreli olarak gerceklestigi icin olusmaktadir Karanlik veya ozellik barindirmayan cevrede herhangi bir dayanak noktasi bulunmamaktadir bu nedenle tek bir noktanin hareketi tarif edilebilir degildir Hareketin yonu istemsiz ile iliskili gorulememektedir ancak belki goz pozisyonu ve efference copy tarafindan belirlenen ve gonderilen hareket sinyali arasindaki hatalar tarafindan saptanabilir Richard Gregory nin de aralarinda bulundugu birtakim arastirmacilar kaydedilen herhangi bir goz hareketinin olmadigi durumlarda da otokinesis etkisinin ortaya ciktigini gostermislerdir 6 Gregory kas yorgunlugundan dolayi goz hareketlerini onleyen cevresel bilgi duzeltici hareketlerden yoksun olmanin isigin hareket ediyor gibi yanlis yorumlanmasina yol actigini one surmektedir 7 3 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Hareketlerin buyuklugu de ayrica tarif edilebilir degildir Gozlemciler hareketin buyuklugu ve muhtemel yonu hakkinda yargida bulunmak icin kendi cercevelerini veya dayanak noktalarini olustururlar Otokinetik etki fenomeni degisken oldugundan yargilama uzerinde sosyal etki veya etkisi gorulebilir Ornegin eger isigin bir adim boyu 30 48 cm hareket ettigini soyleyen bir gozlemci diger gozlemcinin isigin bir yarda 91 cm hareket ettigini soyledigine kulak misafiri olursa isigin bir yarda hareket ettigini rapor edecektir Telkinin Otokinetik etki uzerine tesir etmesinin ortaya cikarilmasi siklikla Sherif 1935 e atfedilse de bu etki Adams 1912 tarafindan kaydedilmistir Alexander von Humboldt bu fenomeni 1799 yilinda ciplak gozle yildizlara bakarken gozlemlemis ve yildizlarin gercekten harekettigini dusunmustur Bu hareketi Sternschwanken Salinan yildizlar olarak adlandirmistir 1857 yilinda erken donem Alman psikologu G Schweitzer 1857 tarafindan oznel bir fenomen olarak kesfedilmistir Amerika birlesik devletleri donanmasi pilotlarin yasadigi vertigo deneyimini aciklamak icin 1945 yilinda calisilmaya baslanmistir Bugun ise bu kinetik illuzyon vestibuler sistem kaynakli bir illuzyon olarak kategorilendirilmektedir Bircok UFO gorme deneyimi yildiz ve gezegenlere bakma sirasindaki otokinetik etkiye atfedilmektedir Edebiyat alaninda Otokinetik EtkiH G Wells in Dunyalarin savasi romaninda bu etkiyi cagristiran bir pasaj bulunmaktadir Wells gezegenlerin yuzmesini teleskop titresimi ve goz yorulmasina yorsa da otokinetik etkinin tanimlanmis olmasi da olasidir Havacilik alaninda Otokinetik EtkiOtokinetik etki gece ucusu yapan pilotlari etkileyen bir illuzyon olarak da unludur Ozellikle de gece pilotlarin formasyon ucusu veya erisiminde ozellikle tehlikeli bir durumdur Bu etkiden korunmak veya etkinin ustesinden gelmek icin izlenmesi gereken adimlar ise soyledir Isik kaynaklarina uzun sureli odaklanmadan kacinmak ve bakis odagini sik sik degistirmek Duragan yapilar veya yer isaretlerine referans noktasi olan bir hedef belirlemeye calismak Illuzyonu bertaraf etmek icin goz bas ve beden hareketleri yapmak Herhangi bir olasi algisal celiskiyi cozmek veya karmasadan korunmak icin denetlemekSavas ve Otokinetik EtkiEvan Wright icindeki pozisyonunda 2 korfez savasinin baslama asamalarini belgelendirdigi kitabinda gece Irak colunde deniz piyadeleri yaklasik 40 km uzakliktaki bir kasabanin isiklarini gozlemlemislerdi Bu isiklar hareket ediyor gibi gorunuyorlardi ve piyadelere saldirmak icin harekete gecmis genis bir harp kuvvet ordusuna ait olduklari suphesi uyandirmislardi Isiklarin goruldugu tahmine edilen bolgeye 15 km civarinda acilan ates herhangi bir dusman tahribatiyla sonuclanmamisti Tabur komutani Shoup tarafindan bu belirleme yanilgisinin otokinesis sonucu goruldugu one suruldu Kitabin HBO mini serilerinde bu bilgi okuyucuya Cavus Brad Colbert tarafindan aktarilmaktadir Foo savascilari olarak adlandirilan gece dovus veya bomba murettebati 2 dunya savasi boyunca havada otokinesis veya benzer bir etkiden kaynaklanan gizemli fenomenle karsi karsiya kaldiklarini rapor ettiler Ayrica bakinizKaynakcaAdams H F 1912 Autokinetic sensations Psychological Monographs 14 1 45 Schweitzer G 1857 Uber das Sternschwanken Bulletin de la Societe imperiale des naturalistes de Moscou 30 440 457 31 477 500 Source Skeptic Volume 17 No 2 2012 pages 38 43 Sherif M 1935 A study of some social factors in perception Archives of Psychology 27 187 U S Air Force 2000 Flying Operations Instrument Flight Procedures Air Force Manual3 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi 11 217 Volume 1 29 December 2000 Fundamentals of Aerospace Medicine second edition by Roy L DeHart Port City Press 1996 Generation Kill by Evan Wright 2005 ISBN 0 552 15189 0 Chapter 17 Page 236 Gregory Richard L and Oliver L Zangwill 1963 The Origin of the Autokinetic Effect Quarterly Journal of Experimental Psychology 15 255 261 http www newworldencyclopedia org entry Autokinesis3 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi