Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hanımlara Mahsus Gazete, İstanbul'da 1895-1906 yılları arasında yayımlanmış kadın dergisi.
| Editör | İbnülhakkı Mehmet Tahir |
|---|---|
| Kategoriler | Dergi, süreli yayın |
| Sıklık | 1-150. sayılar arasında haftada iki kez, 150-612.sayılar arasında haftalık |
| İlk sayı | 1 Ağustos 1895 |
| Son sayı | 4 Eylül 1906 |
| Ülke | Osmanlı İmparatorluğu  |
| Dil | Türkçe |
Osmanlı toplumunda yayımlanmış ilk kadın dergilerinden birisidir. Yazı kadrosunun tamamına yakını kadınlardan oluşan dergi, Osmanlı toplumunda kadınlık bilinci uyanmasında ve kadınların yazmaya yönelmesinde rol oynamış bir yayındır.
“Gazete”, “mecmua”, “ceride”, “risale” gibi sözlerin birbirinin yerine kullanıldığı devirde çıkmış olan bu süreli yayın, adı “gazete” olmasına rağmen başlangıçta haftada iki gün (pazartesi,-Perşembe), 150. sayıdan itibaren haftada bir gün çıkarılmıştır. 13 yıl boyunca aralıksız 613 sayı yayımlanan dergi, Türkiye'de Osmanlı devrinde en uzun süre yayınlanan kadın dergisidir.
Tarihçe
Hanımlara Mahsus Gazete, gazeteci yazar 'in Dâhiliye Nezareti'ne verdiği bir dilekçe sayesinde faaliyete başlamıştır. Kadınların çıkardığı bir gazetenin yayımlanmasını talep eden bir dilekçe veren Mehmet Tahir Bey'in bu talebi, dönemin padişahı II. Abdülhamid tarafından kabul gördü. Hanımlara Mahsus Gazete’nin ilk sayısı Sultan Abüdlhamid'in tahta çıkış yıldönümü olan 31 Ağustos 1895 tarihinde çıktı.
Derginin imtiyaz sahibi olan Mehmed Tahir Bey, ilk sayıda yayın politikasını "okuyup yazmayı seven, eğitimli, dindar, iyi ahlâk sahibi, iyi eş ve iyi anne özelliklerine sahip Osmanlı müslüman hanımı yetiştirmek” şeklinde açıklamıştır. Başyazarı ve yazı kadrosunun tamamına yakını kadın olan derginin müdürlüğünü ise Mehmet Tahir'in eşi Fatma Şadiye Hanım üstlenmiş; 1904-1908 arasında Ziya Şakir Bey müdür olmuştur.
Dergi, yayın hayatının ilk dönemlerinde haftada iki kez yayınlanmış; 150. sayıdan itibaren haftada bir kez çıkarılmıştır. Ara ara padişahın cülusu, veladeti gibi günler sebebiyle değiştirildiği için çıkış günü konusunda bir istikrar sağlanmamıştır. Sayfa sayısı başlangıçta 8 sayfa, 147. sayfadan itibaren 4 sayfadır.
Dergide resmî yazılar, duyurular, haberler dışında makale, mektup, roman, hikâye, şiir gibi edebî türlere, eleştirilere ve yabancı yazarlardan tercümelere yer verilmiştir. Çocuk eğitimi, karı-koca ilişkileri, moda, tercüme roman tefrikaları, ev idaresi dergide ele alınan konulardır. Biçki-dikiş, moda, nakış, elbise ve işleme örnekleri, bilmece gibi konularda bol resimli ekler hazırlanmıştır.
Dergi, 151. nüshadan itibaren "Hanımlara Mahsus Gazete’nin Hanım Kızlara Mahsus Kısmı" başlıklı bir ilave ile birlikte yayımlanmıştır. Bu ek, ilk 52. nüshasından sonra 7 Şubat 1901'deki 146. nüshasına karar Hanımlara Mahsus Gazete'nin 7. ve 8. sayfası olarak yayımlandı. Genç kızları aile hayatına hazırlamayı amaçlayan dergi ekinde ilk günden itibaren Osmanlı genç kızlarının eğitim meselesi işlendi; eğitimin önemine dair yüzlerce yazıya yer verildi.
Makbule Leman, Nigar Osman, Fatma Şadiye, Mustafa Asım, Faik Ali, Talat Ali ve Gülistan İsmet derginin başyazarlığını yapmış yazarlardandır. Türk edebiyatının ilk kadın romancısı Fatma Aliye Hanım da gazetenin düzenli yazarlarındandı. Dönemin erkek yazarlarından Ahmet Rasim, Mustafa Asım, Faik Ali, Talat Ali, gazetenin yazarları arasında yer almıştır. Dergide ayrıca "Bir Muallime", "Bir Köylü Kadını", "Çingene Kızı", "Satılmış" gibi takma adlar kullanan yazarlar ve kadın kimliğiyle yazan erkek yazarlar da mevcuttu.
Okuyucu mektuplarına dergide önemli yer tutmuştur. İstanbul ve diğer Osmanlı topraklarınının yanı sıra Fransa ve Kafkasya’dan da okuyucu mektupları gelmiş ve dergide yayımlanmıştır. Bu mektuplar, derginin geniş bir coğrafyada okuyucularının olduğunu gösterir.
Gazete, "Hanımlara Mahsus Gazete Kütüphanesi" başlığı altında çeşitli kitaplar tanıtmış, tefrika edilen eserlerin bazılarının basımını ve satışını sağlamıştır. bu eserler arasında Fatma Aliye,Emine Semiye, Şair Nigar Hanım'ın eserleri de yer alır.
Gazetede tefrika edilen filozof biyografileri "Teracim-i Ahval-i Felasife" (1899) adlıyla kitap olarak yayımlamıştır.
Derginin II. Meşrutiyet’ten sonra eski canlılığını yitirdi, sadece bir resimli kadın dergisi haline geldi ve kapandı.
1910'da İttihad ve Terakki’nin yan kuruluşlarından Teâli-i Vatan Osmanlı Hanımlar Cemiyeti tarafından Selanik’te yeniden çıkarıldı. İmtiyaz sahibi yine Mehmed Tahir Bey, müdürü de Fatma Şadiye Hanım idi. Ne var ki dergi eski içeriğini, kadrosunu ve tirajını yakalayamadı 50 sayı sonra yayın hayatı son buldu.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Demirel, Özge (2020). "19. yüzyılda Osmanlı basınında kadının temsili: Hanımlara Mahsus gazete üzerinden bir değerlendirme". Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi.
- ^ a b c d e f Öztürk, Zehra (2020). . TDV İslâm Ansiklopedisi Ek-1. 27 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2023.
- ^ a b Çiçekler, Mustafa; Andı, Fatih. (PDF). Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı, 2009. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2016.
- ^ Ünal, Birsen. . Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Konya, 2010. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2016.
- ^ Hatip Dinçyürek, Sena (2016). . Ayşegül Keskin Çolak’a Armağan Tarih ve Edebiyat Yazıları. Kebikeç Yayınları. 2 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Yıldız, Hacer. "Türkiye'de Kadınların Siyasi Haklar Mücadelesi ve Nakiye Elgün" (PDF). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2015. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 29 Nisan 2016.
- ^ . Üsküdar Kültür Sanat. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hanimlara Mahsus Gazete Istanbul da 1895 1906 yillari arasinda yayimlanmis kadin dergisi Hanimlara Mahsus GazeteEditorIbnulhakki Mehmet TahirKategorilerDergi sureli yayinSiklik1 150 sayilar arasinda haftada iki kez 150 612 sayilar arasinda haftalikIlk sayi1 Agustos 1895Son sayi4 Eylul 1906UlkeOsmanli ImparatorluguDilTurkce Osmanli toplumunda yayimlanmis ilk kadin dergilerinden birisidir Yazi kadrosunun tamamina yakini kadinlardan olusan dergi Osmanli toplumunda kadinlik bilinci uyanmasinda ve kadinlarin yazmaya yonelmesinde rol oynamis bir yayindir Gazete mecmua ceride risale gibi sozlerin birbirinin yerine kullanildigi devirde cikmis olan bu sureli yayin adi gazete olmasina ragmen baslangicta haftada iki gun pazartesi Persembe 150 sayidan itibaren haftada bir gun cikarilmistir 13 yil boyunca araliksiz 613 sayi yayimlanan dergi Turkiye de Osmanli devrinde en uzun sure yayinlanan kadin dergisidir TarihceHanimlara Mahsus Gazete gazeteci yazar in Dahiliye Nezareti ne verdigi bir dilekce sayesinde faaliyete baslamistir Kadinlarin cikardigi bir gazetenin yayimlanmasini talep eden bir dilekce veren Mehmet Tahir Bey in bu talebi donemin padisahi II Abdulhamid tarafindan kabul gordu Hanimlara Mahsus Gazete nin ilk sayisi Sultan Abudlhamid in tahta cikis yildonumu olan 31 Agustos 1895 tarihinde cikti Derginin imtiyaz sahibi olan Mehmed Tahir Bey ilk sayida yayin politikasini okuyup yazmayi seven egitimli dindar iyi ahlak sahibi iyi es ve iyi anne ozelliklerine sahip Osmanli musluman hanimi yetistirmek seklinde aciklamistir Basyazari ve yazi kadrosunun tamamina yakini kadin olan derginin mudurlugunu ise Mehmet Tahir in esi Fatma Sadiye Hanim ustlenmis 1904 1908 arasinda Ziya Sakir Bey mudur olmustur Dergi yayin hayatinin ilk donemlerinde haftada iki kez yayinlanmis 150 sayidan itibaren haftada bir kez cikarilmistir Ara ara padisahin culusu veladeti gibi gunler sebebiyle degistirildigi icin cikis gunu konusunda bir istikrar saglanmamistir Sayfa sayisi baslangicta 8 sayfa 147 sayfadan itibaren 4 sayfadir Dergide resmi yazilar duyurular haberler disinda makale mektup roman hikaye siir gibi edebi turlere elestirilere ve yabanci yazarlardan tercumelere yer verilmistir Cocuk egitimi kari koca iliskileri moda tercume roman tefrikalari ev idaresi dergide ele alinan konulardir Bicki dikis moda nakis elbise ve isleme ornekleri bilmece gibi konularda bol resimli ekler hazirlanmistir Dergi 151 nushadan itibaren Hanimlara Mahsus Gazete nin Hanim Kizlara Mahsus Kismi baslikli bir ilave ile birlikte yayimlanmistir Bu ek ilk 52 nushasindan sonra 7 Subat 1901 deki 146 nushasina karar Hanimlara Mahsus Gazete nin 7 ve 8 sayfasi olarak yayimlandi Genc kizlari aile hayatina hazirlamayi amaclayan dergi ekinde ilk gunden itibaren Osmanli genc kizlarinin egitim meselesi islendi egitimin onemine dair yuzlerce yaziya yer verildi Makbule Leman Nigar Osman Fatma Sadiye Mustafa Asim Faik Ali Talat Ali ve Gulistan Ismet derginin basyazarligini yapmis yazarlardandir Turk edebiyatinin ilk kadin romancisi Fatma Aliye Hanim da gazetenin duzenli yazarlarindandi Donemin erkek yazarlarindan Ahmet Rasim Mustafa Asim Faik Ali Talat Ali gazetenin yazarlari arasinda yer almistir Dergide ayrica Bir Muallime Bir Koylu Kadini Cingene Kizi Satilmis gibi takma adlar kullanan yazarlar ve kadin kimligiyle yazan erkek yazarlar da mevcuttu Okuyucu mektuplarina dergide onemli yer tutmustur Istanbul ve diger Osmanli topraklarininin yani sira Fransa ve Kafkasya dan da okuyucu mektuplari gelmis ve dergide yayimlanmistir Bu mektuplar derginin genis bir cografyada okuyucularinin oldugunu gosterir Gazete Hanimlara Mahsus Gazete Kutuphanesi basligi altinda cesitli kitaplar tanitmis tefrika edilen eserlerin bazilarinin basimini ve satisini saglamistir bu eserler arasinda Fatma Aliye Emine Semiye Sair Nigar Hanim in eserleri de yer alir Gazetede tefrika edilen filozof biyografileri Teracim i Ahval i Felasife 1899 adliyla kitap olarak yayimlamistir Derginin II Mesrutiyet ten sonra eski canliligini yitirdi sadece bir resimli kadin dergisi haline geldi ve kapandi 1910 da Ittihad ve Terakki nin yan kuruluslarindan Teali i Vatan Osmanli Hanimlar Cemiyeti tarafindan Selanik te yeniden cikarildi Imtiyaz sahibi yine Mehmed Tahir Bey muduru de Fatma Sadiye Hanim idi Ne var ki dergi eski icerigini kadrosunu ve tirajini yakalayamadi 50 sayi sonra yayin hayati son buldu Ayrica bakinizCocuklara Mahsus Gazete SukufezarKaynakca Demirel Ozge 2020 19 yuzyilda Osmanli basininda kadinin temsili Hanimlara Mahsus gazete uzerinden bir degerlendirme Marmara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu yuksek lisans tezi a b c d e f Ozturk Zehra 2020 TDV Islam Ansiklopedisi Ek 1 27 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Eylul 2023 a b Cicekler Mustafa Andi Fatih PDF Kadin Eserleri Kutuphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfi 2009 6 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 29 Nisan 2016 Unal Birsen Selcuk Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Yuksek Lisans Tezi Konya 2010 6 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Nisan 2016 Hatip Dincyurek Sena 2016 Aysegul Keskin Colak a Armagan Tarih ve Edebiyat Yazilari Kebikec Yayinlari 2 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Yildiz Hacer Turkiye de Kadinlarin Siyasi Haklar Mucadelesi ve Nakiye Elgun PDF Ankara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Yuksek Lisans Tezi Ankara 2015 6 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 29 Nisan 2016 Uskudar Kultur Sanat 8 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Eylul 2023