Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karşılaştırmalı dilbilim veya karşılaştırmalı-tarihsel dilbilim (eski adıyla karşılaştırmalı filoloji), dillerin tarihsel ilişkilerini kurmak için karşılaştırılmasıyla ilgilenen tarihsel dilbilimin dalıdır.
Genetik akrabalık, ortak bir köken veya proto-dil anlamına gelir. Karşılaştırmalı dilbilim, dil aileleri oluşturmayı, proto-dilleri yeniden inşa etmeyi ve dillerle görülen değişiklikleri belirlemeyi amaçlamaktadır. Kanıtlanmış ve yeniden yapılandırılmış biçimler arasında net bir ayrım sağlamak için karşılaştırmalı dilbilimciler metinlerde bulunmayan herhangi bir formun önüne bir yıldız eklerler. Basit incelemeden bilgisayarlı hipotez testine kadar değişen şekillerde, dil sınıflandırmasını yapmak için bir dizi yöntem geliştirilmiştir. Bu tür yöntemler uzun bir geliştirme sürecinden geçmiştir.
Yöntemler
Karşılaştırmalı dilbilimin temel tekniği; karşılaştırmalı yöntem gibi teknikleri kullanarak iki veya daha fazla dilin fonolojik sistemlerini, morfolojik sistemlerini, sözdizimini ve sözlüğünü karşılaştırmaktır. Prensip olarak iki ilgili dil arasındaki her fark makul bir şekilde açıklanabilir olmalıdır; örneğin fonolojik veya morfolojik sistemlerdeki sistematik değişikliklerin tutarlı olması beklenir. Bazı yöntemlerde eski bir proto-dili yeniden oluşturmak mümkün olabilir. Karşılaştırmalı yöntemle yeniden oluşturulan proto-diller varsayımsal olsa da, yeniden yapılandırmanın bir tahmin gücü olabilir. Bunun en dikkate değer örneği, Ferdinand de Saussure'ün Hint-Avrupa ünsüz sisteminin, o zamanlar bilinen hiçbir Hint-Avrupa dilinde onaylanmamış bir tür ünsüz olan gırtlak ünsüzleri içerdiği yönündeki önerisidir. Hipotez, Saussure'ün tahmin ettiği ortamlarda tam olarak varsaydığı ünsüzlere sahip olduğunu kanıtlayan Hitit dilinin keşfiyle doğrulanmıştır.
Dillerin çok uzak bir atadan türediği ve bu nedenle daha uzak akraba olduğu yerlerde, karşılaştırmalı yöntem çok daha az uygulanabilir hale gelir. Özellikle yeniden yapılandırılmış iki proto-dili karşılaştırma yöntemiyle ilişkilendirmeye çalışmak, geniş kabul gören sonuçlar üretmez. Yöntem ayrıca alt aileleri net şekilde tanımlamada çok iyi sonuçlar vermemiştir. Böylece farklı bilim insanları, örneğin Hint-Avrupa dil ailesinde çelişkili sonuçlar bulmuşlardır. Sözcük dağarcığının istatistiksel analizine dayalı sözlük istatistikleri ve toplu karşılaştırma gibi bir dizi yöntem bu sınırlamayı aşmak için geliştirilmiştir. İlki, karşılaştırmalı yöntem gibi aynı kökenli sözcükleri kullanırken, ikincisi yalnızca sözcüksel benzerliği kullanır. Bu tür yöntemlerin teorik temeli, ayrıntılı dil yeniden yapılandırması olmadan sözcük öğelerinin eşleştirilebilmesidir. Bu nedenle akrabalığı belirlemek için kullanılabilirler, ancak proto-dili belirlemek için kullanılamazlar.
Ayrıca bakınız
- Karşılaştırmalı Edebiyat
- Kontrastif dilbilim
- Glottokronoloji
- Tarihsel dilbilim
- Ses yasası
Kaynakça
Kaynakça
- August Schleicher : Compendium der vergleichenden Grammatik der indogermanischen Sprachen. (Kurzer Abriss der indogermanischen Ursprache, des Altindischen, Altiranischen, Altgriechischen, Altitalischen, Altkeltischen, Altslawischen, Litauischen und Altdeutschen.) (2 cilt.) Weimar, H. Boehlau (1861/62); Minerva GmbH, Wissenschaftlicher Verlag tarafından yeniden basılmıştır,
- Karl Brugmann, Berthold Delbrück, Grundriss der vergleichenden Grammatik der indogermanischen Sprachen (1886–1916).
- Raimo Antila, Tarihsel ve Karşılaştırmalı Dilbilim (Benjamins, 1989)
- Theodora Bynon, Tarihsel Dilbilim (Cambridge University Press, 1977)
- Richard D. Janda ve Brian D. Joseph (Eds), The Handbook of Historical Linguistics (Blackwell, 2004)
- Roger Lass, Tarihsel dilbilim ve dil değişimi . (Cambridge University Press, 1997)
- Winfred P. Lehmann, Tarihsel Dilbilim: Giriş (Holt, 1962)
- Joseph Salmons, tarihsel-karşılaştırmalı dilbilim bibliyografyası 23 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . . Oxford Bibliyografyaları Çevrimiçi.
- RL Trak (ed.), Tarihsel ve Karşılaştırmalı Dilbilim Sözlüğü (Fitzroy Dearborn, 2001)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Karsilastirmali dilbilim veya karsilastirmali tarihsel dilbilim eski adiyla karsilastirmali filoloji dillerin tarihsel iliskilerini kurmak icin karsilastirilmasiyla ilgilenen tarihsel dilbilimin dalidir Genetik akrabalik ortak bir koken veya proto dil anlamina gelir Karsilastirmali dilbilim dil aileleri olusturmayi proto dilleri yeniden insa etmeyi ve dillerle gorulen degisiklikleri belirlemeyi amaclamaktadir Kanitlanmis ve yeniden yapilandirilmis bicimler arasinda net bir ayrim saglamak icin karsilastirmali dilbilimciler metinlerde bulunmayan herhangi bir formun onune bir yildiz eklerler Basit incelemeden bilgisayarli hipotez testine kadar degisen sekillerde dil siniflandirmasini yapmak icin bir dizi yontem gelistirilmistir Bu tur yontemler uzun bir gelistirme surecinden gecmistir YontemlerKarsilastirmali dilbilimin temel teknigi karsilastirmali yontem gibi teknikleri kullanarak iki veya daha fazla dilin fonolojik sistemlerini morfolojik sistemlerini sozdizimini ve sozlugunu karsilastirmaktir Prensip olarak iki ilgili dil arasindaki her fark makul bir sekilde aciklanabilir olmalidir ornegin fonolojik veya morfolojik sistemlerdeki sistematik degisikliklerin tutarli olmasi beklenir Bazi yontemlerde eski bir proto dili yeniden olusturmak mumkun olabilir Karsilastirmali yontemle yeniden olusturulan proto diller varsayimsal olsa da yeniden yapilandirmanin bir tahmin gucu olabilir Bunun en dikkate deger ornegi Ferdinand de Saussure un Hint Avrupa unsuz sisteminin o zamanlar bilinen hicbir Hint Avrupa dilinde onaylanmamis bir tur unsuz olan girtlak unsuzleri icerdigi yonundeki onerisidir Hipotez Saussure un tahmin ettigi ortamlarda tam olarak varsaydigi unsuzlere sahip oldugunu kanitlayan Hitit dilinin kesfiyle dogrulanmistir Dillerin cok uzak bir atadan turedigi ve bu nedenle daha uzak akraba oldugu yerlerde karsilastirmali yontem cok daha az uygulanabilir hale gelir Ozellikle yeniden yapilandirilmis iki proto dili karsilastirma yontemiyle iliskilendirmeye calismak genis kabul goren sonuclar uretmez Yontem ayrica alt aileleri net sekilde tanimlamada cok iyi sonuclar vermemistir Boylece farkli bilim insanlari ornegin Hint Avrupa dil ailesinde celiskili sonuclar bulmuslardir Sozcuk dagarciginin istatistiksel analizine dayali sozluk istatistikleri ve toplu karsilastirma gibi bir dizi yontem bu sinirlamayi asmak icin gelistirilmistir Ilki karsilastirmali yontem gibi ayni kokenli sozcukleri kullanirken ikincisi yalnizca sozcuksel benzerligi kullanir Bu tur yontemlerin teorik temeli ayrintili dil yeniden yapilandirmasi olmadan sozcuk ogelerinin eslestirilebilmesidir Bu nedenle akrabaligi belirlemek icin kullanilabilirler ancak proto dili belirlemek icin kullanilamazlar Ayrica bakinizKarsilastirmali Edebiyat Kontrastif dilbilim Glottokronoloji Tarihsel dilbilim Ses yasasiKaynakca Encyclopaedia Britannica 2011 Nostratic and the factor of chance Diachronica 12 1 55 74 1995 doi 10 1075 dia 12 1 04rin Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim KaynakcaAugust Schleicher Compendium der vergleichenden Grammatik der indogermanischen Sprachen Kurzer Abriss der indogermanischen Ursprache des Altindischen Altiranischen Altgriechischen Altitalischen Altkeltischen Altslawischen Litauischen und Altdeutschen 2 cilt Weimar H Boehlau 1861 62 Minerva GmbH Wissenschaftlicher Verlag tarafindan yeniden basilmistir 3 8102 1071 4 Karl Brugmann Berthold Delbruck Grundriss der vergleichenden Grammatik der indogermanischen Sprachen 1886 1916 Raimo Antila Tarihsel ve Karsilastirmali Dilbilim Benjamins 1989 90 272 3557 0 Theodora Bynon Tarihsel Dilbilim Cambridge University Press 1977 0 521 29188 7 Richard D Janda ve Brian D Joseph Eds The Handbook of Historical Linguistics Blackwell 2004 1 4051 2747 3 Roger Lass Tarihsel dilbilim ve dil degisimi Cambridge University Press 1997 0 521 45924 9 Winfred P Lehmann Tarihsel Dilbilim Giris Holt 1962 0 03 011430 6 Joseph Salmons tarihsel karsilastirmali dilbilim bibliyografyasi 23 Kasim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Oxford Bibliyografyalari Cevrimici RL Trak ed Tarihsel ve Karsilastirmali Dilbilim Sozlugu Fitzroy Dearborn 2001 1 57958 218 4