Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Şubat 2020) |
Sanal asistanlar (virtual assistants - VAs), daha önce insanlar tarafından yapılan işleri veya hizmetleri, kullanıcılarından soru ve talepleri ile gerçekleştiren yazılımlardır. Genellikler chatbot kavramı ile aynı anlamda kullanılırlar ancak sanal asistanlar daha geniş bir alanda hizmet verirler. Sanal asistanlar kullanıcı ile yazı veya konuşma yoluyla etkileşim kurabilirler. Kullanıcılar sanal asistanlara soru sorabilirler, müziğin sesini açmak veya ısıtıcıyı kısmak gibi basit direktifler verebilirler, takvimlerini düzenlemesini veya uçak bileti almasını isteyebilirler.
Sanal asistanlar hangi teknolojiyi kullanır?
Sanal asistanların, doğal dil işleme (NLP - natural language processing), makine öğrenmesi (ML - machine learning) veya derin öğrenme (DL - deep learning) gibi yapay zeka teknolojileri sayesinde kullanıcıların doğal dil ile verdiği komutları anlamaları ve doğru aksiyonu belirlemeleri mümkün olur. Soruları yanıtlayan veya bir işlemi yapan sanal asistanlar dışında, daha gelişmiş sanal asistanlar kullanıcılara öneriler de sunabilirler, bunun için kullanıcı davranışlarını gözlemleme, veri analizi yapma ve tahminleme gibi alanlarda yetkin olmaları gerekir.
Sana asistanlar kullanıcıları ile “metin” üzerinden iletişim kurabilir. Bu tür sanal asistanlar daha çok “chatbot” olarak adlandırılır ve bir web sitesi veya mobil uygulama üzerinde yer alabilecekleri gibi, WhatsApp, Facebook Messenger, WeChat gibi yaygın mesajlaşma platformları üzerinde yer alabilirler. Bunun dışında ses ile iletişim kurabilen sanal asistanlar da vardır ve bu tür sanal asistanlar “sesli asistan” olarak adlandırılırlar. Android cep telefonlarında çalışan, Google Assistant; Amazon Echo’da çalışan Amazon Alexa; Apple cihazlarda çalışan Siri en bilinen sesli asistan örnekleridir. Sesli asistanları aktive edebilmek için kullanılan özel ifadeler vardır, örneğin Siri için “Hey Siri”, "OK Google" veya "Hey Google", "Alexa" ve "Hey Microsoft" gibi özel kelimeler ile cihaz kendisi ile konuşulduğunu algılar. Ses ile çalışabilen sanal asistanlar kurumların IVR (Interactive Voice Response) sistemlerine de entegre edilerek, buradan da hizmet verebilirler. Ayrıca sanal asistanlar araç içi sistemler ve giyilebilir teknolojiler üzerinden de kullanılabilirler.
Bazı kurumların geliştirdikleri sanal asistanlar hem yazı/ metin, hem de ses ile iletişim kurabilirler, bazı sanal asistanlar ise birden fazla platformda hizmet verirler.
Sanal asistanların tarihçesi
İlk dönem olarak nitelendirebileceğimiz ürünlerden biri 1962’de Seattle Dünya Fuarı’nde tanıtılan ve ses tanıma özelliği olan IBM Shoebox’tur. Bu cihaz 16 farklı sesli kelimeyi ve 0-9 arasındaki rakamları tanıma özelliğine sahiptir. Ses tanıma teknolojisindeki bir diğer önemli aşama, 1971 yılında Carnegie Mellon Üniversitesinde, Amerikan Savunma Bakanlığı ve ona bağlı DARPA kurumuna destek veren bir uygulama olarak hayata geçirilmiştir. “Harpy" adındaki araç, 1000 kelimeyi tanımayı başarmış, yaklaşık 3 yaşındaki bir çocuğun kelime hazinesi kadar kelimeyi tanıyabilmiştir. Yaklaşık 10 yıl kadar sonra, aynı ekip Hidden Markov Model sayesinde, sadece kelimeleri değil art arda gelen kelime dizilerini de anlayabilen bir sistem geliştirmiştir. 90’lara gelindiğinde, konuşma tanıma teknolojisi Microsoft, IBM, Philips tarafından geliştirilen kişisel bilgisayarların bir özelliği haline gelmiş, daha sonra, 1994’te ilk cep telefonu olan IBM Simon’un çıkması bugün bildiğimiz anlamdaki sanal asistanların yolunu açmıştır. Cep telefonu üzerinden hizmet veren ilk sanal asistan ise, 1994’te iPhone 4S’in bir özelliği olarak sunulan Siri olmuştur. Apple, Siri Inc şirketini 2010’da satın aldıktan sonra Siri’yi geliştirmiştir.
Sanal asistanlar hangi alanlarda kullanılır?
Sanal asistanlar bir kuruma ait olup müşterilere veya çalışanlara hizmet verebilirler. Bunların dışında kişisel asistan olarak kullanılan ve birçok farklı kurum ile entegre çalışarak bir kişinin günlük ihtiyaçlarına ilişkin soru cevaplayan veya işlem yapan sanal asistanlar da olabilir.
2017 yılından itibaren sanal asistanların yetkinlikleri ve kullanım alanlarında önemli bir artış olmuştur. Apple, Google, Microsoft, Amazon gibi teknoloji devleri cep telefonu, kişisel bilgisayar, eticaret gibi konulardaki geniş kullanıcı tabanı sanal asistanların yaygınlaşmasını kolaylaştırmıştır. Gartner 2024’e kadar finansal sanal asistanların tüm müşteri etkileşiminin %15’ini finansal kurum müşterileri adına yerine getireceğini öngörmektedir.
Sanal asistanların başlıca fonksiyonları:
- bilgi verme, bir konuda kullanıcının sorularını yanıtlama (hava/yol durumu, bankacılık, uçuş saatleri, sinema vb.)
- günlük hayatta yardımcı olarak basit işleri yapma (yapılacaklar listesi hazırlama, takvimde toplantı oluşturma, alarm kurma, alışveriş listesi yapma, müzik çalma, sesli kitap okuma, video başlatma vb.)
- konu bazlı işlemleri yapma (alışveriş yapma, uçak bileti alma, bankacılık havalesi yapma, döviz satma, devlet daireleri ile ilgili işleri yapma vb.)
- bir kurumun müşteri hizmetleri işlerini yerine getirme
Günümüzde bankacılık sanal asistanları, eticaret sanal asistanları, sağlık sanal asistanları, hava yolu sanal asistanları yaygınlaşmaktadır.
Ekonomik etki
Sanal asistanlar bugün dünyanın en önemli teknoloji trendlerinden birisi olarak kabul edilmektedir. Ekonomik olarak en önemli etkisi, insan tarafından yerine getirilen işlerin otomatize edilmesi ve kurumların verimliliklerinin artırılması yoluyla olmaktadır. Yapay zekanın ekonomik etkisi kapsamında da değerlendirilebilecek olan bu konu şirketlerin sanal asistanlar geliştirmek için odaklandığı konuların başında gelmektedir.
Bir diğer etki müşteri deneyiminin sanal asistanlarla birlikte tamamen özellik değiştirmesidir. Müşteriler kurumlarla dijital bir etkileşime geçerken mevcut dijital kanallar olan web siteleri ve mobil uygulamaların yanında diyalog bazlı platformları da kullanmaya başlamışlardır. Bu da bilgiye ve bazı işlemlere çok daha hızlı, kolay ve doğrudan şekilde ulaşılması anlamına gelmektedir. Bu durum müşteri memnuniyeti ve müşteri bağlılığında bir artış sağlamaktadır.
Ayrıca, sanal asistanların müşterilere uygun ürün ve hizmetleri en doğru zamanda önermesi sayesinde, sanal asistanların satışlarda ve şirket gelirlerinde bir artış sağlaması beklenmektedir.
Diğer yandan, şirket çalışanlarına hizmet veren İK sanal asistanı, BT yardım sanal asistanı, hukuk sanal asistanı gibi sanal asistanlar için de önemli bir büyüme öngörülmektedir.
Gartner, büyük kurumların %30’unun 2025’e kadar kurum çapında hem müşterilere hem de çalışanlara hizmet veren bir diyalog bazlı yapay zeka teknolojisi kullanır duruma geleceğini tahmin etmektedir. Ayrıca Gartner’ın tahminlerine göre, 2022’ye kadar beyaz yakalı çalışanların %70’inin günlük olarak işlerini yapabilmek için bir diyalog bazlı yapay zeka platformu ile etkileşime geçeceği öngörülmektedir.
Kaynakça
Bu madde önerilmeyen biçimde kaynaklandırılmıştır. () |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Subat 2020 Sanal asistanlar virtual assistants VAs daha once insanlar tarafindan yapilan isleri veya hizmetleri kullanicilarindan soru ve talepleri ile gerceklestiren yazilimlardir Genellikler chatbot kavrami ile ayni anlamda kullanilirlar ancak sanal asistanlar daha genis bir alanda hizmet verirler Sanal asistanlar kullanici ile yazi veya konusma yoluyla etkilesim kurabilirler Kullanicilar sanal asistanlara soru sorabilirler muzigin sesini acmak veya isiticiyi kismak gibi basit direktifler verebilirler takvimlerini duzenlemesini veya ucak bileti almasini isteyebilirler Sanal asistanlar hangi teknolojiyi kullanir Sanal asistanlarin dogal dil isleme NLP natural language processing makine ogrenmesi ML machine learning veya derin ogrenme DL deep learning gibi yapay zeka teknolojileri sayesinde kullanicilarin dogal dil ile verdigi komutlari anlamalari ve dogru aksiyonu belirlemeleri mumkun olur Sorulari yanitlayan veya bir islemi yapan sanal asistanlar disinda daha gelismis sanal asistanlar kullanicilara oneriler de sunabilirler bunun icin kullanici davranislarini gozlemleme veri analizi yapma ve tahminleme gibi alanlarda yetkin olmalari gerekir Sana asistanlar kullanicilari ile metin uzerinden iletisim kurabilir Bu tur sanal asistanlar daha cok chatbot olarak adlandirilir ve bir web sitesi veya mobil uygulama uzerinde yer alabilecekleri gibi WhatsApp Facebook Messenger WeChat gibi yaygin mesajlasma platformlari uzerinde yer alabilirler Bunun disinda ses ile iletisim kurabilen sanal asistanlar da vardir ve bu tur sanal asistanlar sesli asistan olarak adlandirilirlar Android cep telefonlarinda calisan Google Assistant Amazon Echo da calisan Amazon Alexa Apple cihazlarda calisan Siri en bilinen sesli asistan ornekleridir Sesli asistanlari aktive edebilmek icin kullanilan ozel ifadeler vardir ornegin Siri icin Hey Siri OK Google veya Hey Google Alexa ve Hey Microsoft gibi ozel kelimeler ile cihaz kendisi ile konusuldugunu algilar Ses ile calisabilen sanal asistanlar kurumlarin IVR Interactive Voice Response sistemlerine de entegre edilerek buradan da hizmet verebilirler Ayrica sanal asistanlar arac ici sistemler ve giyilebilir teknolojiler uzerinden de kullanilabilirler Bazi kurumlarin gelistirdikleri sanal asistanlar hem yazi metin hem de ses ile iletisim kurabilirler bazi sanal asistanlar ise birden fazla platformda hizmet verirler Sanal asistanlarin tarihcesi Ilk donem olarak nitelendirebilecegimiz urunlerden biri 1962 de Seattle Dunya Fuari nde tanitilan ve ses tanima ozelligi olan IBM Shoebox tur Bu cihaz 16 farkli sesli kelimeyi ve 0 9 arasindaki rakamlari tanima ozelligine sahiptir Ses tanima teknolojisindeki bir diger onemli asama 1971 yilinda Carnegie Mellon Universitesinde Amerikan Savunma Bakanligi ve ona bagli DARPA kurumuna destek veren bir uygulama olarak hayata gecirilmistir Harpy adindaki arac 1000 kelimeyi tanimayi basarmis yaklasik 3 yasindaki bir cocugun kelime hazinesi kadar kelimeyi taniyabilmistir Yaklasik 10 yil kadar sonra ayni ekip Hidden Markov Model sayesinde sadece kelimeleri degil art arda gelen kelime dizilerini de anlayabilen bir sistem gelistirmistir 90 lara gelindiginde konusma tanima teknolojisi Microsoft IBM Philips tarafindan gelistirilen kisisel bilgisayarlarin bir ozelligi haline gelmis daha sonra 1994 te ilk cep telefonu olan IBM Simon un cikmasi bugun bildigimiz anlamdaki sanal asistanlarin yolunu acmistir Cep telefonu uzerinden hizmet veren ilk sanal asistan ise 1994 te iPhone 4S in bir ozelligi olarak sunulan Siri olmustur Apple Siri Inc sirketini 2010 da satin aldiktan sonra Siri yi gelistirmistir Sanal asistanlar hangi alanlarda kullanilir Sanal asistanlar bir kuruma ait olup musterilere veya calisanlara hizmet verebilirler Bunlarin disinda kisisel asistan olarak kullanilan ve bircok farkli kurum ile entegre calisarak bir kisinin gunluk ihtiyaclarina iliskin soru cevaplayan veya islem yapan sanal asistanlar da olabilir 2017 yilindan itibaren sanal asistanlarin yetkinlikleri ve kullanim alanlarinda onemli bir artis olmustur Apple Google Microsoft Amazon gibi teknoloji devleri cep telefonu kisisel bilgisayar eticaret gibi konulardaki genis kullanici tabani sanal asistanlarin yayginlasmasini kolaylastirmistir Gartner 2024 e kadar finansal sanal asistanlarin tum musteri etkilesiminin 15 ini finansal kurum musterileri adina yerine getirecegini ongormektedir Sanal asistanlarin baslica fonksiyonlari bilgi verme bir konuda kullanicinin sorularini yanitlama hava yol durumu bankacilik ucus saatleri sinema vb gunluk hayatta yardimci olarak basit isleri yapma yapilacaklar listesi hazirlama takvimde toplanti olusturma alarm kurma alisveris listesi yapma muzik calma sesli kitap okuma video baslatma vb konu bazli islemleri yapma alisveris yapma ucak bileti alma bankacilik havalesi yapma doviz satma devlet daireleri ile ilgili isleri yapma vb bir kurumun musteri hizmetleri islerini yerine getirme Gunumuzde bankacilik sanal asistanlari eticaret sanal asistanlari saglik sanal asistanlari hava yolu sanal asistanlari yayginlasmaktadir Ekonomik etki Sanal asistanlar bugun dunyanin en onemli teknoloji trendlerinden birisi olarak kabul edilmektedir Ekonomik olarak en onemli etkisi insan tarafindan yerine getirilen islerin otomatize edilmesi ve kurumlarin verimliliklerinin artirilmasi yoluyla olmaktadir Yapay zekanin ekonomik etkisi kapsaminda da degerlendirilebilecek olan bu konu sirketlerin sanal asistanlar gelistirmek icin odaklandigi konularin basinda gelmektedir Bir diger etki musteri deneyiminin sanal asistanlarla birlikte tamamen ozellik degistirmesidir Musteriler kurumlarla dijital bir etkilesime gecerken mevcut dijital kanallar olan web siteleri ve mobil uygulamalarin yaninda diyalog bazli platformlari da kullanmaya baslamislardir Bu da bilgiye ve bazi islemlere cok daha hizli kolay ve dogrudan sekilde ulasilmasi anlamina gelmektedir Bu durum musteri memnuniyeti ve musteri bagliliginda bir artis saglamaktadir Ayrica sanal asistanlarin musterilere uygun urun ve hizmetleri en dogru zamanda onermesi sayesinde sanal asistanlarin satislarda ve sirket gelirlerinde bir artis saglamasi beklenmektedir Diger yandan sirket calisanlarina hizmet veren IK sanal asistani BT yardim sanal asistani hukuk sanal asistani gibi sanal asistanlar icin de onemli bir buyume ongorulmektedir Gartner buyuk kurumlarin 30 unun 2025 e kadar kurum capinda hem musterilere hem de calisanlara hizmet veren bir diyalog bazli yapay zeka teknolojisi kullanir duruma gelecegini tahmin etmektedir Ayrica Gartner in tahminlerine gore 2022 ye kadar beyaz yakali calisanlarin 70 inin gunluk olarak islerini yapabilmek icin bir diyalog bazli yapay zeka platformu ile etkilesime gececegi ongorulmektedir KaynakcaBu madde onerilmeyen bicimde kaynaklandirilmistir Gosterilen kaynaklar kaynak gosterme sablonlari kullanilarak dipnot belirtme bicemine uygun olarak duzenlenmelidir Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Arsivlenmis kopya 16 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Subat 2020 Arsivlenmis kopya 16 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Subat 2020 Arsivlenmis kopya 2 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Subat 2020