Zen bahçesi (Japonca Karesansui 枯山水) bir çeşit Japon kayalık bahçedir. Kum, çakıl, kaya ve bazen çimen veya diğer doğal unsurlar içeren sığ bir kum bahçesidir. Yaygın (ve hatalı) bir inanca göre Japon Zen rahipleri tarafından meditasyon amaçlı kullanılır.
Ryōan-ji Tapınağı
Meşhur bir Zen bahçesi kuzeybatı Kyoto'daki Ryōan-ji Tapınağı'nda bulunur. Bu bahçe, Zen tarikatının Rinzai koluna ait Myoshinji okuluna aittir. Bahçe, Karesansui tarzında tasarlanmıştır. Uzunluğu 30 m., genişliği 10 m. olan bu bahçede ağaç yoktur. Dalga görünümü vermek için tırmıklanan beyaz çakıl ve kum havuzunda, çeşitli boy ve şekillerde, bazıları yosunla çevrili on beş kaya vardır. Kayalar çakıl yatağına öyle yerleştirilmişlerdir ki, hangi açıdan bakılırsa bakılsın sadece on dört tanesi görülebilir. Efsaneye göre derin zen meditasyonu sonunda tinsel aydınlanmaya ulaşan kişi, görünmez taşı aklının gözüyle görebilecektir.
Düzenlemesi
Zen bahçesinin yerleşimini açıklamak için çeşitli görüşler öne sürülmüştür:
- Çakıllar okyanusu, kayalar Japon adalarını temsil eder.
- Kayalar bir ejdere doğru yüzmekte olan anne kaplan ve yavrularını temsil eder.
- Kayalar kalp veya zihne karşılık gelen kanji karakterinin bir parçasını oluşturur.
(Bir kayalık bahçenin matematiksel analizi için Ryōan-ji maddesine bakınız.)
Kyoto Üniversitesi'nden ve 'tan Michael J. Lyons22 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., kayaların, ağacın bilinçaltıyla algılanan görüntüsünü oluşturduğunu ileri sürmüşlerdir. Araştırmacıların iddiasına göre bu görüntü bakarken bilinçli olarak algılanmaz; ama bilinçaltı, kayalar arasındaki ince ilişkiyi görebilir. Araştırmacılar bu nedenle bahçenin sakinleştirici etkisi olduğunu öne sürüyorlar.
Peyzaj tasarımlarına uyarlamaları
Zen bahçesindeki tasarım kavramları, doğal görünümlü peyzajlara uyarlanmıştır. Aşağıdaki resimde, San Francisco 'ının Japon çay bahçesindeki Zen bahçesi görülmektedir.
Eleştiriler
Birçok Japon bahçıvan, Budizm uzmanı ve başkaları, Zen bahçesi kavramının bir mit olduğunu düşünmektedir. Bunun, bir 20. yy. Batı buluşu olduğunu, Japon bahçeciliği ile ilgisi olmadığını iddia ederler. Karesansui veya kaya bahçesi tarzına sadece Zen tapınaklarında değil, ev, lokanta ve otellerde de rastlanır. "Zen bahçesi" terimi ilk defa 'un 1935'te İngilizce olarak yazdığı One Hundred Kyoto Gardens kitabında geçmektedir. Japonca olarak, 1958 yılına kadar basılı medyada kullanılmamıştır. II. Dünya Savaşı sonrasında bazı Japon bilgeleri, "Zen bahçesi" kavramını yabancılar tarafından kullanıldığı için onaylamış olabilirler.
, Japon Bahçe Sanatı Tarihinde Görünüm ve Zevk (Scenes & Taste in the History of Japanese Garden Art) adlı eserinde, Budist bakış açısından Zen bahçesini değerlendirirken şöyle söyler: "Buda'nın Söylevi'ne en uygun bahçe bir hiçtir. En azından zevk veren bir bahçe değildir ki aydınlanma arayışından şaşırtmasın". Kuitert, kitabında çağı rahiplerinden Toh-ji'nin görüşüne de yer verir: "Zen uygulaması yapan kişiler bahçe yapmamalıdır. Bir sutra der ki, meditasyon yapmak isteyen [Budizm'de ermiş kişi] hem dünyevi işlerini, hem de sebze yetiştirmeyi terk etmiştir"
Zen rahiplerinin bu bahçelerde meditasyon yaptığı iddiası gerçeklere uymaz. Japonya'da rahipler hemen her zaman kapalı mekânlarda duvara karşı () veya odanın ortasına dönük () olarak, manzara görmeden meditasyon yaparlar. Japon rahiplerin kaya bahçelerinde meditasyon yaparkenki fotoğrafları, muhtemelen kurgulanmış görüntülerdir.
Bu eleştirel sözler Zen bahçesinin kelime anlamına bağlı kalan bir yorumdan kaynaklanır. Oysa bu isim, Rinzai Zen tapınaklarında rahip veya Zen uygulayıcısı olan ve gibi tarihin önemli bahçe tasarımcıları tarafından geliştirildiği için verilmiştir. Hat sanatı ve peyzaj resimciliği gibi, Zen Budizmi ile ilgili uygulamaların Japon sanatına olan etkisinin arttığı bir dönemde geleneksel Zen bahçe tarzı da ortaya çıkmıştır. Bu etki Japon kültüründe hızla yayılmıştır, bu nedenle Zen tapınaklarında ortaya çıkan bu bahçe tipine, artık evlerde, işyerlerinde ve restoranlarda da rastlanır.
Zen bahçelerinin Budist yolu izlemekteki değeri tartışmalı olabilir, fakat gelişimlerinin, özellikle Kyoto'da bulunan büyük tapınaklar söz konusu olunca, Rinzai Zen tapınakları ile yakından ilişkili olduğunu yadsımak hatalı olur.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Zen bahçesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Neuroscience unlocks secrets of Zen garden17 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) (abonelik gerekiyor)
- (İngilizce)(yedek)
- (İngilizce)
- (İngilizce)
- (İngilizce)
- "Zen bahçesi" terimi hakkında eleştiriler17 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Japon bahçeciliği tarihi ve anlamı hakkında Stanford Üniversitesi'nden bir makale2 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Japon bahçeciliği seyir defteri17 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Zen bahçesi hakkında eleştirel görüş için. (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Zen bahcesi Japonca Karesansui 枯山水 bir cesit Japon kayalik bahcedir Kum cakil kaya ve bazen cimen veya diger dogal unsurlar iceren sig bir kum bahcesidir Yaygin ve hatali bir inanca gore Japon Zen rahipleri tarafindan meditasyon amacli kullanilir Ryoan ji de bir Zen bahcesiRyōan ji TapinagiMeshur bir Zen bahcesi kuzeybati Kyoto daki Ryōan ji Tapinagi nda bulunur Bu bahce Zen tarikatinin Rinzai koluna ait Myoshinji okuluna aittir Bahce Karesansui tarzinda tasarlanmistir Uzunlugu 30 m genisligi 10 m olan bu bahcede agac yoktur Dalga gorunumu vermek icin tirmiklanan beyaz cakil ve kum havuzunda cesitli boy ve sekillerde bazilari yosunla cevrili on bes kaya vardir Kayalar cakil yatagina oyle yerlestirilmislerdir ki hangi acidan bakilirsa bakilsin sadece on dort tanesi gorulebilir Efsaneye gore derin zen meditasyonu sonunda tinsel aydinlanmaya ulasan kisi gorunmez tasi aklinin gozuyle gorebilecektir DuzenlemesiElde tasinabilen kucuk bir Zen bahcesiBuda Heykeli Bonsai Agaci ve Degerli Taslar ile Elde tasinabilen kucuk bir Zen bahcesi Zen bahcesinin yerlesimini aciklamak icin cesitli gorusler one surulmustur Cakillar okyanusu kayalar Japon adalarini temsil eder Kayalar bir ejdere dogru yuzmekte olan anne kaplan ve yavrularini temsil eder Kayalar kalp veya zihne karsilik gelen kanji karakterinin bir parcasini olusturur Bir kayalik bahcenin matematiksel analizi icin Ryōan ji maddesine bakiniz Kyoto Universitesi nden ve tan Michael J Lyons22 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde kayalarin agacin bilincaltiyla algilanan goruntusunu olusturdugunu ileri surmuslerdir Arastirmacilarin iddiasina gore bu goruntu bakarken bilincli olarak algilanmaz ama bilincalti kayalar arasindaki ince iliskiyi gorebilir Arastirmacilar bu nedenle bahcenin sakinlestirici etkisi oldugunu one suruyorlar Peyzaj tasarimlarina uyarlamalariZen bahcesindeki tasarim kavramlari dogal gorunumlu peyzajlara uyarlanmistir Asagidaki resimde San Francisco inin Japon cay bahcesindeki Zen bahcesi gorulmektedir ElestirilerBircok Japon bahcivan Budizm uzmani ve baskalari Zen bahcesi kavraminin bir mit oldugunu dusunmektedir Bunun bir 20 yy Bati bulusu oldugunu Japon bahceciligi ile ilgisi olmadigini iddia ederler Karesansui veya kaya bahcesi tarzina sadece Zen tapinaklarinda degil ev lokanta ve otellerde de rastlanir Zen bahcesi terimi ilk defa un 1935 te Ingilizce olarak yazdigi One Hundred Kyoto Gardens kitabinda gecmektedir Japonca olarak 1958 yilina kadar basili medyada kullanilmamistir II Dunya Savasi sonrasinda bazi Japon bilgeleri Zen bahcesi kavramini yabancilar tarafindan kullanildigi icin onaylamis olabilirler Japon Bahce Sanati Tarihinde Gorunum ve Zevk Scenes amp Taste in the History of Japanese Garden Art adli eserinde Budist bakis acisindan Zen bahcesini degerlendirirken soyle soyler Buda nin Soylevi ne en uygun bahce bir hictir En azindan zevk veren bir bahce degildir ki aydinlanma arayisindan sasirtmasin Kuitert kitabinda cagi rahiplerinden Toh ji nin gorusune de yer verir Zen uygulamasi yapan kisiler bahce yapmamalidir Bir sutra der ki meditasyon yapmak isteyen Budizm de ermis kisi hem dunyevi islerini hem de sebze yetistirmeyi terk etmistir Zen rahiplerinin bu bahcelerde meditasyon yaptigi iddiasi gerceklere uymaz Japonya da rahipler hemen her zaman kapali mekanlarda duvara karsi veya odanin ortasina donuk olarak manzara gormeden meditasyon yaparlar Japon rahiplerin kaya bahcelerinde meditasyon yaparkenki fotograflari muhtemelen kurgulanmis goruntulerdir Bu elestirel sozler Zen bahcesinin kelime anlamina bagli kalan bir yorumdan kaynaklanir Oysa bu isim Rinzai Zen tapinaklarinda rahip veya Zen uygulayicisi olan ve gibi tarihin onemli bahce tasarimcilari tarafindan gelistirildigi icin verilmistir Hat sanati ve peyzaj resimciligi gibi Zen Budizmi ile ilgili uygulamalarin Japon sanatina olan etkisinin arttigi bir donemde geleneksel Zen bahce tarzi da ortaya cikmistir Bu etki Japon kulturunde hizla yayilmistir bu nedenle Zen tapinaklarinda ortaya cikan bu bahce tipine artik evlerde isyerlerinde ve restoranlarda da rastlanir Zen bahcelerinin Budist yolu izlemekteki degeri tartismali olabilir fakat gelisimlerinin ozellikle Kyoto da bulunan buyuk tapinaklar soz konusu olunca Rinzai Zen tapinaklari ile yakindan iliskili oldugunu yadsimak hatali olur Dis baglantilarWikimedia Commons ta Zen bahcesi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Neuroscience unlocks secrets of Zen garden17 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce abonelik gerekiyor Ingilizce yedek Ingilizce Ingilizce Ingilizce Zen bahcesi terimi hakkinda elestiriler17 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Japon bahceciligi tarihi ve anlami hakkinda Stanford Universitesi nden bir makale2 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Japon bahceciligi seyir defteri17 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Zen bahcesi hakkinda elestirel gorus icin Ingilizce