Apameia Kibotos (Antik Yunanca : Ἀπάμεια) – öncesi Kibotos (Yunanca: κιβωτός), Afyonkarahisar ilinin bugünkü Dinar ilçesinde bulunan bir antik kent. Daha önceki adı Kelainai'dir. Antik Roma döneminde Pameia Kibotos adını almıştır. Şehir MÖ 6. yüzyıldan itibaren önemli bir merkez olmuştur. Efes'ten sonra ikinci büyük kent olduğu bilinmektedir. Anıtsal yapıtlardan olan stadyum ve tiyatro kısmen özelliğini koruyarak kalmıştır. Efes'le birlikte bastırdığı bronz sikkeler de vardır. Yarı özerk olarak imparator adına sikkeler bastırmıştır.
Kibotos-(Antik Yunanca : Ἀπάμεια) | |
Diğer adı | Pameia Kibotos-(Roma Dönemi) |
---|---|
Konum | Afyonkarahisar, Dinar |
Tür | Yerleşim |
Tarihçe | |
Kuruluş | MÖ 6. yüzyıl |
Kültür(ler) | Helenistik Dönem, Roma Dönemi, Arkaik, Geometrik, Klasik Orientalizan Protogeometrik |
Sit ayrıntıları | |
Buluntu(lar) | Tiyatro, Hellenistik Dönem sikkeler, Protogeometrik Dönem'den Roma Dönemi'ne uzanan çanak çömlek parçaları, tiyatro, hamam kalıntıları, |
Kazı tarihleri | 1. kazı (1986-) - 2.kazı (1994) |
Durum | Harabe |
İsim
Neredeyse tüm büyük askeri seferler Kelainai/Apameia Kibotos'tan geçti. Kserkses, MÖ 481 yılında Hellenler üzerine yaptığı sefer ve sefer sonrası dönüş yolunda Kelainai'da konaklamıştı. Onu, burada ikamet eden ve Pers kralından sonra bilinen dünyanın en zengini Atys oğlu Pythios büyük bir misafir perverlikle karşıladı. Kserkses, savaşta yenilip Hellas'tan dönerken, dönüş yolunda tekrar Kelainai'a uğramış burada Kelainai kalesini ve saraylarını yaptırmıştı. Genç Kyros MÖ 401 yılında on bin askeriyle birlikte Kelainai'da otuz gün kalmıştı. O da Maiandros'un kaynakları yakınında bir saray ve avlanmak istediği zaman kullanmak üzere paradeisos denilen vahşi hayvanlarla dolu bir park yaptırdı. Büyük İskender de Perslere karşı yaptığı seferinde askerleriyle birlikte burada on gün kalmış, komutanlarından Philippos oğlu Antigonos'u Phrygia'nın satrabı olarak atayıp Kelainai'dan Gordion'a doğru yola çıkmıştı10. Seleukos Hanedanı’ndan Antiokhos Soter'in (MÖ 281-261) krallığı dönemine kadar kent Kelainai olarak adlandırılıyordu. Antiokhos, kenti bulunduğu yerden çok da uzakta olmayacak bir yere taşıdı ve yeniden tesis ettiği kente annesi Apama'nın ismine izafeten Apameia adını verdi. Kent bu tarihten itibaren Apameia olarak anıldı. Antik Dönem yazarları tarafından Kelainai ismi kullanılmaya devam etse de resmi belgelerde artık kullanılmadı. Kentin bu tarihten itibaren bastırdığı sikkeler üzerinde daima ΑΠΑΜΕΩΝ lejandı görüldü. III. Antiokhos ile oğlu IV. Seleukos, Roma, Pergamon ve Rhodos ittifakına karşı MÖ 190 yılında yaptığı Magnesia savaşı öncesi ve sonrası belgelenebilir bir şekilde krallığını Apameia'dan yönetmiştir.
Tarihçe
Klasik dönem boyunca Efes’ten sonra en önemli şehri daha önceki adı Kelainai olan elbette ki Apameia idi. Pers döneminde Yunanistan akınından giderken, dinlenen Pers kralı Xerxes’in (sonraları Cyrus ve Büyük İskender’in de yaptığı gibi) kullandığı Paradeisos isimli av bahçesi bu topraklarda yer alıyordu. Dr. Hasan T. Uçankuş tarafından Tatarlı yakınlarında Pers dönemine ait bir mezar kazılmıştır. Kral III. Antiochos tarafından bir Helenistik şehri olarak kurulan ve Pers annesi Apama’nın adıyla anılan Apameia’da geç Helenistik dönemde üzerinde Maeander Nehri ya da flüt çalan Marsyas’ı gösteren resimler olan çok sayıda sikke basılmıştır. Basıldıktan hemen sonra gömülen ve hiç kullanılmayan bu madeni paraların binlercesinden oluşan bir hazine, Seyyid Ahmet Çelikdal tarafından bulundu ve Müze Müdürü Ahmet Topbaş tarafından Afyon Müzesi’ne getirildi.
Strabo’ya göre erken Roma İmparatorluğu döneminde Apameia, Efes’ten sonra Asya eyaletinin en büyük ve önemli alışveriş merkezidir. Roma valisi tarafından yönetilen bir idari bölge (conventus) merkezidir. Şehir, önemini, Ankara’dan Attaleia’ya ve Doğu’dan Efes’e giden anayolların kesişmesinden alarak, bir ticari merkez konumuna gelmişti. Bugün Dinar Suçıkan’da, Apameia’dan geçen Marsyas Nehri’nin kaynağı ve efsaneye göre Tanrı Apollo’yu müzik yarışmasına davet ederek meydan okuması yüzünden, Satyr Marsyas'ın önce derisinin yüzülüp sonra asıldığı yer bulunmaktadır.
Bunların yanı sıra Apameia sikkeleri üstünde Orgas, Obrimos ve Therma nehirleri de görülebilmektedir. Eski çağlarda şehirde birçok deprem oldu. Bugün hala görülebilen ama ancak kısmen kazılarak çıkartılmış kalıntıların içinde Mercimek Tepesi yamaçlarındaki Helenistik tiyatro, stadyum, şehrin yanındaki bir tepenin zirvesindeki bir kilise ve Dinar’dan geçen karayolunun hemen kenarında yarım daire şeklinde olan bir yapı yer almaktadır. MS 3. yüzyılda şehirde basılmış bazı sikkeler üzerinde Nuh’un gemisinin resimleri olduğundan bölgede nüfuzlu bir Yahudi topluluğunun bulunduğu sanılmaktadır. Belki de bu yüzden şehre, “sandık” anlamında Kibotos da denilmektedir.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Apameia Kibotos Antik Yunanca Ἀpameia oncesi Kibotos Yunanca kibwtos Afyonkarahisar ilinin bugunku Dinar ilcesinde bulunan bir antik kent Daha onceki adi Kelainai dir Antik Roma doneminde Pameia Kibotos adini almistir Sehir MO 6 yuzyildan itibaren onemli bir merkez olmustur Efes ten sonra ikinci buyuk kent oldugu bilinmektedir Anitsal yapitlardan olan stadyum ve tiyatro kismen ozelligini koruyarak kalmistir Efes le birlikte bastirdigi bronz sikkeler de vardir Yari ozerk olarak imparator adina sikkeler bastirmistir Kelainai Apameia KibotosKibotos Antik Yunanca Ἀpameia Diger adiPameia Kibotos Roma Donemi KonumAfyonkarahisar DinarTurYerlesimTarihceKurulusMO 6 yuzyilKultur ler Helenistik Donem Roma Donemi Arkaik Geometrik Klasik Orientalizan ProtogeometrikSit ayrintilariBuluntu lar Tiyatro Hellenistik Donem sikkeler Protogeometrik Donem den Roma Donemi ne uzanan canak comlek parcalari tiyatro hamam kalintilari Kazi tarihleri1 kazi 1986 2 kazi 1994 DurumHarabeApameiaYunan Phrygia Apameia antik kentinde darb edilmis antik sikke On yuzde korint migferi ile Athena arka tip dioscuri nin kapaklari ile cevrili maeander deseninin tabanina inen Kartal ustte yildizlar ve APAMEWN APAMEON lejanti altta KWKOY KOKOU lejanti IsimNeredeyse tum buyuk askeri seferler Kelainai Apameia Kibotos tan gecti Kserkses MO 481 yilinda Hellenler uzerine yaptigi sefer ve sefer sonrasi donus yolunda Kelainai da konaklamisti Onu burada ikamet eden ve Pers kralindan sonra bilinen dunyanin en zengini Atys oglu Pythios buyuk bir misafir perverlikle karsiladi Kserkses savasta yenilip Hellas tan donerken donus yolunda tekrar Kelainai a ugramis burada Kelainai kalesini ve saraylarini yaptirmisti Genc Kyros MO 401 yilinda on bin askeriyle birlikte Kelainai da otuz gun kalmisti O da Maiandros un kaynaklari yakininda bir saray ve avlanmak istedigi zaman kullanmak uzere paradeisos denilen vahsi hayvanlarla dolu bir park yaptirdi Buyuk Iskender de Perslere karsi yaptigi seferinde askerleriyle birlikte burada on gun kalmis komutanlarindan Philippos oglu Antigonos u Phrygia nin satrabi olarak atayip Kelainai dan Gordion a dogru yola cikmisti10 Seleukos Hanedani ndan Antiokhos Soter in MO 281 261 kralligi donemine kadar kent Kelainai olarak adlandiriliyordu Antiokhos kenti bulundugu yerden cok da uzakta olmayacak bir yere tasidi ve yeniden tesis ettigi kente annesi Apama nin ismine izafeten Apameia adini verdi Kent bu tarihten itibaren Apameia olarak anildi Antik Donem yazarlari tarafindan Kelainai ismi kullanilmaya devam etse de resmi belgelerde artik kullanilmadi Kentin bu tarihten itibaren bastirdigi sikkeler uzerinde daima APAMEWN lejandi goruldu III Antiokhos ile oglu IV Seleukos Roma Pergamon ve Rhodos ittifakina karsi MO 190 yilinda yaptigi Magnesia savasi oncesi ve sonrasi belgelenebilir bir sekilde kralligini Apameia dan yonetmistir TarihceKlasik donem boyunca Efes ten sonra en onemli sehri daha onceki adi Kelainai olan elbette ki Apameia idi Pers doneminde Yunanistan akinindan giderken dinlenen Pers krali Xerxes in sonralari Cyrus ve Buyuk Iskender in de yaptigi gibi kullandigi Paradeisos isimli av bahcesi bu topraklarda yer aliyordu Dr Hasan T Ucankus tarafindan Tatarli yakinlarinda Pers donemine ait bir mezar kazilmistir Kral III Antiochos tarafindan bir Helenistik sehri olarak kurulan ve Pers annesi Apama nin adiyla anilan Apameia da gec Helenistik donemde uzerinde Maeander Nehri ya da flut calan Marsyas i gosteren resimler olan cok sayida sikke basilmistir Basildiktan hemen sonra gomulen ve hic kullanilmayan bu madeni paralarin binlercesinden olusan bir hazine Seyyid Ahmet Celikdal tarafindan bulundu ve Muze Muduru Ahmet Topbas tarafindan Afyon Muzesi ne getirildi Strabo ya gore erken Roma Imparatorlugu doneminde Apameia Efes ten sonra Asya eyaletinin en buyuk ve onemli alisveris merkezidir Roma valisi tarafindan yonetilen bir idari bolge conventus merkezidir Sehir onemini Ankara dan Attaleia ya ve Dogu dan Efes e giden anayollarin kesismesinden alarak bir ticari merkez konumuna gelmisti Bugun Dinar Sucikan da Apameia dan gecen Marsyas Nehri nin kaynagi ve efsaneye gore Tanri Apollo yu muzik yarismasina davet ederek meydan okumasi yuzunden Satyr Marsyas in once derisinin yuzulup sonra asildigi yer bulunmaktadir Bunlarin yani sira Apameia sikkeleri ustunde Orgas Obrimos ve Therma nehirleri de gorulebilmektedir Eski caglarda sehirde bircok deprem oldu Bugun hala gorulebilen ama ancak kismen kazilarak cikartilmis kalintilarin icinde Mercimek Tepesi yamaclarindaki Helenistik tiyatro stadyum sehrin yanindaki bir tepenin zirvesindeki bir kilise ve Dinar dan gecen karayolunun hemen kenarinda yarim daire seklinde olan bir yapi yer almaktadir MS 3 yuzyilda sehirde basilmis bazi sikkeler uzerinde Nuh un gemisinin resimleri oldugundan bolgede nufuzlu bir Yahudi toplulugunun bulundugu sanilmaktadir Belki de bu yuzden sehre sandik anlaminda Kibotos da denilmektedir Kaynakca Turkiye Arkeolojik Yerlesmeleri TAY Projesi 3 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2021 YILDIZ Ertan 2013 KELAINAI APAMEIA KIBOTOS VE NUH TUFANI Arkeoloji ve Sanat Yayinlari ss 18 19 ISBN 978 605 396 1956 3 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2021