Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Via Appia
Antik Roma döneminin en erken ve stratejik olarak en önemli yollarından biridir. İtalya'nın güneydoğusundaki Brindisi'ye kadar Roma'yı bağlar. Yolun önemi, yaygın adı olan Appia longarum... regina viarum (uzun yolların kraliçesi) ifadesiyle belirtilir. Via Appia, MÖ 312 yılında Romalı yüksek bir memur (censor) olan Appius Claudius tarafından inşa edilmeye başlanmıştır.
Güzergahı
İlk olarak sadece Roma'dan güney-güneydoğuya, Campania'daki antik Capua'ya kadar 132 mil (yaklaşık 212 km) uzanıyordu. Ancak, MÖ 244 yılına gelindiğinde, Adriyatik Denizi boyunca "İtalya'nın topuğu" olarak bilinen Brundisium (Brindisi) limanına ulaşmak üzere 230 mil (yaklaşık 370 km) daha uzatılmıştı. Roma'dan güneye doğru Via Appia'nın rotası, Tiren Denizi'ndeki Tarracina'ya (Terracina) kadar neredeyse düz bir çizgideydi. Yol daha sonra iç kesimlere doğru güneydoğuya dönerek Capua'ya ulaşıyordu. Capua'dan itibaren yol, Beneventium'a (Benevento) doğru doğuya ve ardından Tarentum limanına (Taranto) ulaşmak üzere tekrar güneydoğuya uzanıyordu. Daha sonra yol, Brundisium'da sona ermek üzere kısa bir mesafe doğuya gidiyordu. Via Appia, güneydoğu İtalya'nın limanlarına ve dolayısıyla Yunanistan ve doğu Akdeniz'e giden ana yol olduğu için bu kadar önemliydi. İmparatorluk döneminde yol, praetorian rütbesinde bir küratör tarafından yönetiliyordu. Yolun genişliği ortalama 20 feet (yaklaşık 6 metre) idi ve yüzeyi iyi bir drenaj sağlamak için hafifçe dışbükeydi. Yolun temeli, kireç harcı ile birleştirilmiş ağır taş bloklardan oluşuyordu; bunların üzerine düzgün ve ustaca bir araya getirilmiş poligonal lav blokları yerleştirilmişti. Lav blokları, iyi bir seyahat yüzeyi oluşturdu ve yüzyıllar boyunca olağanüstü bir dayanıklılık gösterdi.
Via Appia’nın inşası, Roma’nın İtalya’nın güneyine genişlemesinde önemli bir rol oynadı. Bu yol, Roma’nın güney İtalya’yı fethi için ana rota olarak kullanıldı ve iletişimdeki iyileştirmeler için MÖ 312’de inşa edildi. Via Appia, Roma’nın daha büyük bölgesinin dışına asker taşımak için özellikle inşa edilen ilk uzun yol oldu. Bu, Romalılar için çok önemliydi. Roma’nın dışındaki birkaç yol Etrüsk idi ve çoğunlukla Etruria’ya gidiyordu.
Günümüze Ulaşan kısımları ve Üzerindeki Önemli Yapılar
Via Appia, Roma’nın dışında, özellikle Roma’nın güneyindeki Appian Way Park’ta (Parco Regionale dell’Appia Antica) çok iyi korunmuştur. Bu park, Roma’nın merkezinden yaklaşık 8 km (5 mil) uzakta başlar ve Via Appia’nın ilk 16 km’sini (10 mil) kapsar. Park boyunca, yolun her iki tarafında da bir dizi önemli tarihi ve arkeolojik yapı bulunmaktadır. Bu yapılar arasında, Roma İmparatoru Caracalla’nın (M.S. 211-217) inşa ettirdiği ve adını taşıyan Caracalla Hamamları (Terme di Caracalla), Roma’nın en büyük ve en iyi korunmuş hamamlarından biridir. Ayrıca, Via Appia üzerinde, Roma İmparatoru Maxentius’un (M.S. 306-312) inşa ettirdiği ve adını taşıyan Circus of Maxentius (Circo di Massenzio) bulunmaktadır. Bu, Roma’daki en iyi korunmuş antik hipodromdur ve Roma İmparatoru Constantine tarafından Maxentius’u yenmek için M.S. 312’de yapılan ünlü Milvian Köprüsü Savaşı’nda kullanılmıştır.
Via Appia’nın tarihi ve kültürel önemi, yolun üzerindeki birçok anıt ve yapıda görülebilir. Bunlar arasında, Roma İmparatoru Augustus’un (M.S. 27 Ö.M. - 14 M.S.) eşi Livia Drusilla için inşa ettiği ve adını taşıyan Villa of Livia (Villa di Livia), Roma İmparatoru Hadrian’ın (M.S. 117-138) inşa ettirdiği ve adını taşıyan Hadrian’s Villa (Villa Adriana) ve Roma İmparatoru Nero’nun (M.S. 54-68) inşa ettirdiği ve adını taşıyan Nero’s Golden House (Domus Aurea) bulunmaktadır.
Teknik Detayları
Appia Yolu'nun inşa süreci şu adımları içeriyordu: Yol, düzleştirilmiş bir toprak yoldan başladı. Küçük taşlar ve harç toprak yolun üzerine döşendi. Bu temel tabakanın üzerine çakıl döşendi. Son olarak, yol düz bir yüzey sağlamak için sıkıca oturan, birbirine geçmeli taşlarla kaplandı. Taşlar birbirine o kadar sıkı ve yakın oturuyordu ki, tarihçi Procopius'un belirttiği gibi, bir araya getirilmiş yerine bir araya gelmiş gibi görünüyorlardı. Yolun ek özellikleri şunları içeriyordu, Su drenajı için yuvarlak orta kısım. Yolun her iki tarafında hendekler, bu hendekler koruyucu duvarlarla korunuyordu.
Beneventum’a Uzatılması
Roma, 295 yılında Umbria'daki Sentinum Muharebesi'nde kuzeylilere ezici bir darbe vurdu. Buna rağmen, Samnitler savaşmaya devam ettiler. Muharebeden sonra, Roma, Campania ve Samnium'da 13 koloni kurdu. Bu dönemde Via Appia'nın Capua'dan 35 mil uzatılarak, Caudine Forks'un ötesinde, Samnitlerin "sürülerin geçişi" anlamına gelen Maloenton olarak adlandırdığı bir yere kadar uzatıldığı belirtiliyor. Via Appia'nın uzatılmasıyla Calatia, Caudium ve o zamanlar henüz o ismi almamış olan Beneventum'a (şu anki adıyla Benevento) yolculuğun eklendiği ifade ediliyor. Ayrıca, burası aynı zamanda Via Latina'nın sona erdiği nokta olarak belirtiliyor.
Appilu ve Calabria’ya uzatılması
M.Ö. 290 yılına gelindiğinde Samnitlerin egemenliği sona ermişti. Üçüncü Samnit Savaşı sırasında Romalıların Venusia'ya kadar olan yolu uzattıkları ve burada 20.000 kişilik bir koloni kurdukları görünmektedir. Roma'nın genişlemesi, Güney İtalya'daki (Magna Graecia) Yunan varlığının önde gelen şehri olan Tarentum'u endişelendirdi. Tarentum, Romalılara karşı savaşmak üzere komşu Yunanistan'dan paralı asker Epir Kralı Pyrrhus'u kiraladı. M.Ö. 280 yılında, Romalılar, Tarentum'un batısındaki sahilindeki Heraclea Muharebesi'nde Pyrrhus'un ellerinde bir yenilgi yaşadı. Muharebe her iki taraf için de maliyetli oldu ve Pyrrhus'u "Bir tane daha böyle zafer kazanırsam kaybederim" şeklinde bir açıklama yapmaya zorladı. Bu durumu en iyi şekilde değerlendiren Roma ordusu, Yunan kenti Rhegium'a saldırdı ve orada Pyrrhus yanlısı kişilere katliam yaptı.
Pyrrhus, onları takip etmek yerine doğrudan Roma'ya, önce Via Appia ve ardından Via Latina üzerinden ilerledi. Via Appia üzerinde devam ederse bataklıkta tuzağa düşebileceğini biliyordu. Via Latina'da da böyle bir tuzaktan çekindiği için, Anagni'de karşı koymayla karşılaştıktan sonra çatışmadan kaçınarak geri çekildi. Campania'da kışlayan Pyrrhus, M.Ö. 279 yılında Roma tarafından takip edilerek Apulia'ya çekildi ve Asculum Muharebesi'nde ikinci maliyetli bir zafer elde etti. Apulia'dan çekilerek Sicilya'da kısa bir aradan sonra, M.Ö. 275 yılında Apulia'ya geri döndü ve Roma yoluyla Campania'ya doğru ilerledi.
Aynı yolla tedarik edilen Romalılar, bölgeyi Pyrrhus'a karşı başarıyla savundular ve onun ordusunu M.Ö. 275 yılında Beneventum Muharebesi'nde iki gün süren bir çatışmada ezip geçtiler. Roma, şehri "Kötü Olayların Yeri" anlamına gelen "Maleventum"dan "İyi Olayların Yeri" anlamına gelen "Beneventum" olarak yeniden adlandırdı. Pyrrhus, M.Ö. 272 yılında Argos'ta bir sokak çatışmasında öldüğü Yunanistan'a çekildi. Aynı yıl Tarentum, Romalılar tarafından ele geçirildi ve onlar İtalya'nın tamamında hakimiyetlerini sağlamlaştırdı.
Romalılar, M.Ö. 264 yılında Via Appia'yı Brundisium limanına kadar uzattılar. Beneventum'dan sonraki güzergâh artık Venusia, Silvium, Tarentum, Uria ve Brundisium idi. O dönemde İtalya'nın hükûmeti Roma Cumhuriyeti idi. Appius Claudius 273 yılında öldü, ancak birkaç kez yolun genişletilmesine rağmen, kimse onun adını değiştirmeye teşebbüs etmedi.
M.Ö. 109 yılında İmparator Traianus tarafından Via Appia yolunun Beneventium tarafından alternatif bir güzergâh şeklinde, Brundisium’a ulaşan bir yol yaptırıldı. Roma Cumhuriyet döneminde yapılan yol imparatorluk ve Batı Roma İmparatorluğu tarafından kullanıldı ancak Orta Çağ’da çoğu yeri unutuldu. Günümüzde yolun kalıntıları Roma’da ve Romanın yakınlarında iyi bir şekilde korunuyor.
Kaynakça
- ^ Gigli, L. Quilici and S. Quilici (3 Kasım 2023). "Via Appia: a Pleiades place resource". Pleiades: a gazetteer of past places (İngilizce). R. Talbert, Sean Gillies, Tom Elliott, Jeffrey Becker. 21 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mart 2024.
- ^ Statius, P. Papinius (Publius Papinius); Mozley, John Henry (1928). Statius. PIMS - University of Toronto. London, W. Heinemann, Ltd.; New York, G. P. Putnam's Sons.
- ^ "Chambers's Encyclopædia". Nature. 47 (1215): 340-341. 1961. doi:10.1038/047340b0. ISSN 0028-0836.
- ^ "Dictionary of Greek and Roman Geography (1854), VIA APPIA". www.perseus.tufts.edu. 29 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mart 2024.
- ^ Baer, George; Dupuy, Trevor N.; Johnson, Curt; Bongard, David L. (1994). "The Harper Encyclopedia of Military Biography". The Journal of Military History. 58 (3): 515. doi:10.2307/2944137. ISSN 0899-3718.
Wikimedia Commons'ta Via Appia ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
 | Antik Roma ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Via AppiaAntik Roma doneminde Appian YoluYoldan bir gorunusAppian Yolunun guzergahi Antik Roma doneminin en erken ve stratejik olarak en onemli yollarindan biridir Italya nin guneydogusundaki Brindisi ye kadar Roma yi baglar Yolun onemi yaygin adi olan Appia longarum regina viarum uzun yollarin kralicesi ifadesiyle belirtilir Via Appia MO 312 yilinda Romali yuksek bir memur censor olan Appius Claudius tarafindan insa edilmeye baslanmistir Guzergahi Ilk olarak sadece Roma dan guney guneydoguya Campania daki antik Capua ya kadar 132 mil yaklasik 212 km uzaniyordu Ancak MO 244 yilina gelindiginde Adriyatik Denizi boyunca Italya nin topugu olarak bilinen Brundisium Brindisi limanina ulasmak uzere 230 mil yaklasik 370 km daha uzatilmisti Roma dan guneye dogru Via Appia nin rotasi Tiren Denizi ndeki Tarracina ya Terracina kadar neredeyse duz bir cizgideydi Yol daha sonra ic kesimlere dogru guneydoguya donerek Capua ya ulasiyordu Capua dan itibaren yol Beneventium a Benevento dogru doguya ve ardindan Tarentum limanina Taranto ulasmak uzere tekrar guneydoguya uzaniyordu Daha sonra yol Brundisium da sona ermek uzere kisa bir mesafe doguya gidiyordu Via Appia guneydogu Italya nin limanlarina ve dolayisiyla Yunanistan ve dogu Akdeniz e giden ana yol oldugu icin bu kadar onemliydi Imparatorluk doneminde yol praetorian rutbesinde bir kurator tarafindan yonetiliyordu Yolun genisligi ortalama 20 feet yaklasik 6 metre idi ve yuzeyi iyi bir drenaj saglamak icin hafifce disbukeydi Yolun temeli kirec harci ile birlestirilmis agir tas bloklardan olusuyordu bunlarin uzerine duzgun ve ustaca bir araya getirilmis poligonal lav bloklari yerlestirilmisti Lav bloklari iyi bir seyahat yuzeyi olusturdu ve yuzyillar boyunca olaganustu bir dayaniklilik gosterdi Via Appia nin insasi Roma nin Italya nin guneyine genislemesinde onemli bir rol oynadi Bu yol Roma nin guney Italya yi fethi icin ana rota olarak kullanildi ve iletisimdeki iyilestirmeler icin MO 312 de insa edildi Via Appia Roma nin daha buyuk bolgesinin disina asker tasimak icin ozellikle insa edilen ilk uzun yol oldu Bu Romalilar icin cok onemliydi Roma nin disindaki birkac yol Etrusk idi ve cogunlukla Etruria ya gidiyordu Gunumuze Ulasan kisimlari ve Uzerindeki Onemli Yapilar Via Appia Roma nin disinda ozellikle Roma nin guneyindeki Appian Way Park ta Parco Regionale dell Appia Antica cok iyi korunmustur Bu park Roma nin merkezinden yaklasik 8 km 5 mil uzakta baslar ve Via Appia nin ilk 16 km sini 10 mil kapsar Park boyunca yolun her iki tarafinda da bir dizi onemli tarihi ve arkeolojik yapi bulunmaktadir Bu yapilar arasinda Roma Imparatoru Caracalla nin M S 211 217 insa ettirdigi ve adini tasiyan Caracalla Hamamlari Terme di Caracalla Roma nin en buyuk ve en iyi korunmus hamamlarindan biridir Ayrica Via Appia uzerinde Roma Imparatoru Maxentius un M S 306 312 insa ettirdigi ve adini tasiyan Circus of Maxentius Circo di Massenzio bulunmaktadir Bu Roma daki en iyi korunmus antik hipodromdur ve Roma Imparatoru Constantine tarafindan Maxentius u yenmek icin M S 312 de yapilan unlu Milvian Koprusu Savasi nda kullanilmistir Via Appia nin tarihi ve kulturel onemi yolun uzerindeki bircok anit ve yapida gorulebilir Bunlar arasinda Roma Imparatoru Augustus un M S 27 O M 14 M S esi Livia Drusilla icin insa ettigi ve adini tasiyan Villa of Livia Villa di Livia Roma Imparatoru Hadrian in M S 117 138 insa ettirdigi ve adini tasiyan Hadrian s Villa Villa Adriana ve Roma Imparatoru Nero nun M S 54 68 insa ettirdigi ve adini tasiyan Nero s Golden House Domus Aurea bulunmaktadir Teknik Detaylari Appia Yolu nun insa sureci su adimlari iceriyordu Yol duzlestirilmis bir toprak yoldan basladi Kucuk taslar ve harc toprak yolun uzerine dosendi Bu temel tabakanin uzerine cakil dosendi Son olarak yol duz bir yuzey saglamak icin sikica oturan birbirine gecmeli taslarla kaplandi Taslar birbirine o kadar siki ve yakin oturuyordu ki tarihci Procopius un belirttigi gibi bir araya getirilmis yerine bir araya gelmis gibi gorunuyorlardi Yolun ek ozellikleri sunlari iceriyordu Su drenaji icin yuvarlak orta kisim Yolun her iki tarafinda hendekler bu hendekler koruyucu duvarlarla korunuyordu Beneventum a Uzatilmasi Roma 295 yilinda Umbria daki Sentinum Muharebesi nde kuzeylilere ezici bir darbe vurdu Buna ragmen Samnitler savasmaya devam ettiler Muharebeden sonra Roma Campania ve Samnium da 13 koloni kurdu Bu donemde Via Appia nin Capua dan 35 mil uzatilarak Caudine Forks un otesinde Samnitlerin surulerin gecisi anlamina gelen Maloenton olarak adlandirdigi bir yere kadar uzatildigi belirtiliyor Via Appia nin uzatilmasiyla Calatia Caudium ve o zamanlar henuz o ismi almamis olan Beneventum a su anki adiyla Benevento yolculugun eklendigi ifade ediliyor Ayrica burasi ayni zamanda Via Latina nin sona erdigi nokta olarak belirtiliyor Appilu ve Calabria ya uzatilmasi M O 290 yilina gelindiginde Samnitlerin egemenligi sona ermisti Ucuncu Samnit Savasi sirasinda Romalilarin Venusia ya kadar olan yolu uzattiklari ve burada 20 000 kisilik bir koloni kurduklari gorunmektedir Roma nin genislemesi Guney Italya daki Magna Graecia Yunan varliginin onde gelen sehri olan Tarentum u endiselendirdi Tarentum Romalilara karsi savasmak uzere komsu Yunanistan dan parali asker Epir Krali Pyrrhus u kiraladi M O 280 yilinda Romalilar Tarentum un batisindaki sahilindeki Heraclea Muharebesi nde Pyrrhus un ellerinde bir yenilgi yasadi Muharebe her iki taraf icin de maliyetli oldu ve Pyrrhus u Bir tane daha boyle zafer kazanirsam kaybederim seklinde bir aciklama yapmaya zorladi Bu durumu en iyi sekilde degerlendiren Roma ordusu Yunan kenti Rhegium a saldirdi ve orada Pyrrhus yanlisi kisilere katliam yapti Pyrrhus onlari takip etmek yerine dogrudan Roma ya once Via Appia ve ardindan Via Latina uzerinden ilerledi Via Appia uzerinde devam ederse bataklikta tuzaga dusebilecegini biliyordu Via Latina da da boyle bir tuzaktan cekindigi icin Anagni de karsi koymayla karsilastiktan sonra catismadan kacinarak geri cekildi Campania da kislayan Pyrrhus M O 279 yilinda Roma tarafindan takip edilerek Apulia ya cekildi ve Asculum Muharebesi nde ikinci maliyetli bir zafer elde etti Apulia dan cekilerek Sicilya da kisa bir aradan sonra M O 275 yilinda Apulia ya geri dondu ve Roma yoluyla Campania ya dogru ilerledi Ayni yolla tedarik edilen Romalilar bolgeyi Pyrrhus a karsi basariyla savundular ve onun ordusunu M O 275 yilinda Beneventum Muharebesi nde iki gun suren bir catismada ezip gectiler Roma sehri Kotu Olaylarin Yeri anlamina gelen Maleventum dan Iyi Olaylarin Yeri anlamina gelen Beneventum olarak yeniden adlandirdi Pyrrhus M O 272 yilinda Argos ta bir sokak catismasinda oldugu Yunanistan a cekildi Ayni yil Tarentum Romalilar tarafindan ele gecirildi ve onlar Italya nin tamaminda hakimiyetlerini saglamlastirdi Romalilar M O 264 yilinda Via Appia yi Brundisium limanina kadar uzattilar Beneventum dan sonraki guzergah artik Venusia Silvium Tarentum Uria ve Brundisium idi O donemde Italya nin hukumeti Roma Cumhuriyeti idi Appius Claudius 273 yilinda oldu ancak birkac kez yolun genisletilmesine ragmen kimse onun adini degistirmeye tesebbus etmedi M O 109 yilinda Imparator Traianus tarafindan Via Appia yolunun Beneventium tarafindan alternatif bir guzergah seklinde Brundisium a ulasan bir yol yaptirildi Roma Cumhuriyet doneminde yapilan yol imparatorluk ve Bati Roma Imparatorlugu tarafindan kullanildi ancak Orta Cag da cogu yeri unutuldu Gunumuzde yolun kalintilari Roma da ve Romanin yakinlarinda iyi bir sekilde korunuyor Kaynakca Gigli L Quilici and S Quilici 3 Kasim 2023 Via Appia a Pleiades place resource Pleiades a gazetteer of past places Ingilizce R Talbert Sean Gillies Tom Elliott Jeffrey Becker 21 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mart 2024 Statius P Papinius Publius Papinius Mozley John Henry 1928 Statius PIMS University of Toronto London W Heinemann Ltd New York G P Putnam s Sons Chambers s Encyclopaedia Nature 47 1215 340 341 1961 doi 10 1038 047340b0 ISSN 0028 0836 Dictionary of Greek and Roman Geography 1854 VIA APPIA www perseus tufts edu 29 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mart 2024 Baer George Dupuy Trevor N Johnson Curt Bongard David L 1994 The Harper Encyclopedia of Military Biography The Journal of Military History 58 3 515 doi 10 2307 2944137 ISSN 0899 3718 Wikimedia Commons ta Via Appia ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Antik Roma ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz