Birinci Çarlist Savaşı, 1833 ile 1839 yılları arasında İspanya'da İspanyol monarşisi üzerinde hakimiyet kurmak için yapılan iç savaştır.
Tarihsel gelişimi
19. yüzyılın başında, İspanya'da siyasi durum son derece karışıktı. Yarımada Savaşı sırasında, Cadiz Cortes'te donemin dünyasında en modern ve en liberal anayasa olan 1812 İspanyol Anayasası ilan edildi. Savaştan sonra kral VII Ferdinand İspanya'ya geri döndü (1814). Cadiz Cortes'te ilan edilen anayasa kralın yetkilerini azaltıyordu. Bu yüzden kral Valensiya'da Manifesto yayımlayarak anayasayı iptal ettiğini açıkladı. Böylece anayasa ile ortadan kalkan mutlak krallık, İspanyol Engizisyonu geri geldi.
1805 yılında Trafalgar Muharebesi ile İspanyol donanmasını paramparça olmuştu. Bu savaşın ardından meydana gelen Yarımada Savaşı ile halk artık savaştan bıkmıştı. Bununla birlikte İspanya Krallığı çöküyordu. Latin Amerika'daki sömürgelerde yaşayan insanlar bağımsızlık kazanmaya başlamıştı. Okyanus'ta bulunan Filipinler de elden çıkmıştı. Bunların sonucunda krallığın kasası boşalmıştı. Kral VII Ferdinand ve onun kontrolündeki hükûmetler istikrarı sağlamak için yeni çözümler aradı ise başarısız olunşmuştu. Bunun sonucunda krallık saygınlığını kaybetti.
Liberal Devrimi (1820-1823) ile iktidara gelen Liberaller, ekonomik sıkıntıdan kurtulabilmek için yurt dışından para almayı çözüm olarak önerdiler. Bu amaçla Paris ve Londra'ya gidildi. Buralarda Nathan Rothschild ve James Rothschild'den destek alındı.
1823 yılında gerici uluslararası ittifak üyesi olan Fransa'nın İspanya'ya müdahalesi ile VII Ferdinand İspanya üzerinde hakimiyetini tekrar kurdu. Ancak Liberallerin Londra ve Paris'te borç için anlaştığı Rothschild ailesi, VII Ferdinand'da ülkedeki gelişmelerden dolayı borç vermeyi reddetti.
Ancak ülkede ekonomik durum çok kötüydü. Bu yüzden VII Ferdinand ölümüne yakın olduğu dönemde liberal kanunları vadeden Pragmatik Yaptırımları ilam ederek borç verilmesini amaçlamıştır. Bu sırada öldü. VII Ferdinand'ın Isabella ve Luisa Fernanda adında iki çocuğu vardı ve bunların ikisi de kızdı. Isabella daha 3 Fernanda ise 1 yaşındaydı. Ancak Pragmatik Yaptırımları uygulanabilmesi için İsabella kraliçe oldu. Bunun sonucunda ülke annesi Maria Cristina'nın etkisi görülmeye başladı. Normalde bu politika olmasaydı kanunlara göre kralın kardeşi olan Carlos kral olacaktı.
İç savaş
Cea Bermudez iktidara geldikten sonra liberal politikaları uygulayarak yerel yönetimleri artırdı. Bununla birlikte mutlakıyetçiliği savunan Carlos'un yanında olan muhafazakârlar baskı altına alındı. Bu yapılan reformlar toplumda da bölünmeler oluşturmuş ve bundan yararlanan Carlistler ayaklandılar.
Savaş kronolojisi
- Alsasua Muharebesi (22 Nisan 1834)
- Çarlist zafer - Alegría de Álava Muharebesi (27 Ekim 1834)
- Çarlist zafer - Venta de Echávarri Muharebesi (28 Ekim 1834)
- Çarlist zafer - Mendaza Muharebesi (12 Aralık 1834)
- Liberal zafer - Birinci Arquijas Muharebesi (15 Aralık 1834)
- Liberal zafer - İkinci Arquijas Muharebesi (5 Şubat 1835)
- Çarlist zafer - Artaza Muharebesi (22 Nisan 1835)
- Çarlist zafer - Lord Eliot Muharebesi (27-28 Nisan 1835)
- İngilizler'in arabuluculuğu ile anlaşma - Mendigorria Muharebesi (16 Temmuz 1835)
- Liberal zafer - Arlabán Muharebesi (16-18 Ocak 1836)
- Çarlist zafer - Terapegui Muharebesi (26 Nisan 1836)
- Liberal zafer - Villarrobledo Muharebesi (20 Eylül 1836)
- Liberal zafer - Majaceite Muharebesi (23 Kasım 1836)
- Liberal zafer - Luchana Muharebesi (24 Aralık 1836)
- Liberal zafer - Oriamendi Muharebesi (16 Mart 1837)
- Çarlist zafer - Huesca Muharebesi (24 Mart 1837)
- Liberal zafer - Los Navarros Villar de Muharebesi (24 Ağustos 1837)
- Çarlist zafer
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Birinci Carlist Savasi 1833 ile 1839 yillari arasinda Ispanya da Ispanyol monarsisi uzerinde hakimiyet kurmak icin yapilan ic savastir Tarihsel gelisimi19 yuzyilin basinda Ispanya da siyasi durum son derece karisikti Yarimada Savasi sirasinda Cadiz Cortes te donemin dunyasinda en modern ve en liberal anayasa olan 1812 Ispanyol Anayasasi ilan edildi Savastan sonra kral VII Ferdinand Ispanya ya geri dondu 1814 Cadiz Cortes te ilan edilen anayasa kralin yetkilerini azaltiyordu Bu yuzden kral Valensiya da Manifesto yayimlayarak anayasayi iptal ettigini acikladi Boylece anayasa ile ortadan kalkan mutlak krallik Ispanyol Engizisyonu geri geldi 1805 yilinda Trafalgar Muharebesi ile Ispanyol donanmasini paramparca olmustu Bu savasin ardindan meydana gelen Yarimada Savasi ile halk artik savastan bikmisti Bununla birlikte Ispanya Kralligi cokuyordu Latin Amerika daki somurgelerde yasayan insanlar bagimsizlik kazanmaya baslamisti Okyanus ta bulunan Filipinler de elden cikmisti Bunlarin sonucunda kralligin kasasi bosalmisti Kral VII Ferdinand ve onun kontrolundeki hukumetler istikrari saglamak icin yeni cozumler aradi ise basarisiz olunsmustu Bunun sonucunda krallik sayginligini kaybetti Liberal Devrimi 1820 1823 ile iktidara gelen Liberaller ekonomik sikintidan kurtulabilmek icin yurt disindan para almayi cozum olarak onerdiler Bu amacla Paris ve Londra ya gidildi Buralarda Nathan Rothschild ve James Rothschild den destek alindi 1823 yilinda gerici uluslararasi ittifak uyesi olan Fransa nin Ispanya ya mudahalesi ile VII Ferdinand Ispanya uzerinde hakimiyetini tekrar kurdu Ancak Liberallerin Londra ve Paris te borc icin anlastigi Rothschild ailesi VII Ferdinand da ulkedeki gelismelerden dolayi borc vermeyi reddetti Ancak ulkede ekonomik durum cok kotuydu Bu yuzden VII Ferdinand olumune yakin oldugu donemde liberal kanunlari vadeden Pragmatik Yaptirimlari ilam ederek borc verilmesini amaclamistir Bu sirada oldu VII Ferdinand in Isabella ve Luisa Fernanda adinda iki cocugu vardi ve bunlarin ikisi de kizdi Isabella daha 3 Fernanda ise 1 yasindaydi Ancak Pragmatik Yaptirimlari uygulanabilmesi icin Isabella kralice oldu Bunun sonucunda ulke annesi Maria Cristina nin etkisi gorulmeye basladi Normalde bu politika olmasaydi kanunlara gore kralin kardesi olan Carlos kral olacakti Ic savasCea Bermudez iktidara geldikten sonra liberal politikalari uygulayarak yerel yonetimleri artirdi Bununla birlikte mutlakiyetciligi savunan Carlos un yaninda olan muhafazakarlar baski altina alindi Bu yapilan reformlar toplumda da bolunmeler olusturmus ve bundan yararlanan Carlistler ayaklandilar Savas kronolojisiAlsasua Muharebesi 22 Nisan 1834 Carlist zafer Alegria de Alava Muharebesi 27 Ekim 1834 Carlist zafer Venta de Echavarri Muharebesi 28 Ekim 1834 Carlist zafer Mendaza Muharebesi 12 Aralik 1834 Liberal zafer Birinci Arquijas Muharebesi 15 Aralik 1834 Liberal zafer Ikinci Arquijas Muharebesi 5 Subat 1835 Carlist zafer Artaza Muharebesi 22 Nisan 1835 Carlist zafer Lord Eliot Muharebesi 27 28 Nisan 1835 Ingilizler in arabuluculugu ile anlasma Mendigorria Muharebesi 16 Temmuz 1835 Liberal zafer Arlaban Muharebesi 16 18 Ocak 1836 Carlist zafer Terapegui Muharebesi 26 Nisan 1836 Liberal zafer Villarrobledo Muharebesi 20 Eylul 1836 Liberal zafer Majaceite Muharebesi 23 Kasim 1836 Liberal zafer Luchana Muharebesi 24 Aralik 1836 Liberal zafer Oriamendi Muharebesi 16 Mart 1837 Carlist zafer Huesca Muharebesi 24 Mart 1837 Liberal zafer Los Navarros Villar de Muharebesi 24 Agustos 1837 Carlist zaferKaynakca