Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Office Open XML ya da bilinen adıyla OOXML, XML tabanlı bir dosya sistemi olup, elektronik belgelerin (grafikler, sunumlar, çalışma kitaplar ve metinler gibi) saklanmasını amaçlar.
İlk olarak Microsoft tarafından Microsoft Office programı için ikili dosya sistemi olarak geliştirilen sistem, daha sonra Avrupa Bilgisayar Üreticileri Birliği ECMA'nın uluslararası teknik komitesi TC45 tarafından 376 numaralı standart olarak 2006 senesinin aralık ayında ilan edildi.
OOXML, ECMA tarafından ISO/IEC'e standart olabilmesi için sunulmuş ve DIS 29500 (Uluslararası Taslak Standart 29500) adıyla görüşülmeye başlandı. Taslak, Eylül 2007'de yapılan ilk oylamada ISO/IEC'ye üye ulusal komitelerden yeterli oyu alamamış ve uluslararası standart olarak kabul görmemişti. Bunun üzerine 24-25 Şubat 2008 tarihinde Cenevre kentinde bir çözüm toplantısı yapılması kararlaştırılarak, ikinci oylama mart sonuna bırakılmıştı.
30 Mart 2008 tarihindeki ikinci oylamada, OOXML bir ISO standardı olarak kabul edilmek için yeterli oyu aldı. Bu oylamada Türkiye, bir önceki oylamadaki kabul oyunu çekimsere çevirdi. Polonya, Almanya ve Malezya gibi ülkelerde yerel oylamalara yapılan itirazlar, sonucu değiştirmedi.
Geçmiş
MS Office programının 2007 yılı öncesi sürümlerinde firma programın bileşenlerinde saklama için ikili dosya türleri kullanıyordu. Bu dosyalar geliştiriciler için uyumlu programlar yapmayı zorlaştırmanın yanı sıra insanlara bu bilgilere rüçhan payı ödemeden ulaşmayı ve firmanın patentlerini çiğnemeden bu dosyaları kullanmasını engelliyordu. Microsoft her ne kadar bu dosyaların bir kısmını rüçhan bedeli istemeden ve tek taraflı dava açmama akdi yaparak kullanıma açmış bile olsa, 2004 yılında Avrupa Birliği tarafından ofis standartlarını açıklaması ve standart hale getirmesini önerdikten sonra firma Kasım 2005 tarihinde Microsoft Office XML (daha sonra bu biçim ECMA Office Open XML adını aldı) adlı biçimi standartlaştırma kararı aldı.
Dosya Yapısı
ECMA'nın standart ilan ettiği sürümden önce firma kendi programında monolitik yapıda tek bir dosya kullanarak dosyanın içinde geçen resim ya da diğer bileşenleri ikili kodlama şeklinde XML dosyasına dahil ediyordu. Office Open XML, tıpkı kendisinden önce var olan ve ISO/IEC tarafından da standart olarak kabul edilen OpenDocument biçimi gibi ZIP dosya sistemini kullanarak tüm bileşenleri ayrı ayrı dosyalarda tutar. Bu sayede PNG, BMP, AVI ve PDF gibi biçimler OOXML ile yaratılmış dosyaların içine eklenebilir.
Bir Office Open XML dosyası Microsoft ürünleri ile haberleşebilecek bir dili (89 şema modülü sayesinde) içerir ve firma sadece kendi ürünleri haberleşen bu dili standart hale getirmeye çalışmaktadır. Bunun dışında standart çeşitli ofis dosyalarının açılması için çeşitli ortak diller de ihtiva etmektedir.
Ortak diller aşağıda yer alan materyaller ile çalışır.
- Office Math Markup Language (OMML)
- Genişletilmiş özellikler
- Kişiselleştirilmiş özellikler
- Çeşitli tipler
- Özel XML veri bilgileri
- Kaynakça
Bu sayede OOXML yukarıda belirtilen standartları kullanarak geliştirilebilir.
OOXML'in XML şeması yükleme ve parçalama zamanlarını düşürdüğü söylenmektedir. 2007 Nisan ayında yapılan araştırma neticesinde ikili dosya tipine göre xml tabanlı daha hızlı yüklenmektedir. OOXML bu durumu aşabilmek için kısa genel öğe isimleri kullanmış ve özellikle çalışma kitaplarında yıllara göre indeksleme yapmıştır. Bu sayede dosya içeriği insanlar tarafından okunacak kadar sadeleştirilmiştir.
Lisans
ECMA, dosya biçimine ilişkin teknik şartnameyi "ilgilenen gruplar tarafından herhangi bir kısıtlamaya tabi olmadan kopyalanabilir" ibaresi ile sunmuştur. Bir standardın herkes tarafından eşit şartlarda kullanılmasını sağlamak için patent haklarından en azından makul ölçüde ve kimsenin aleyhine kullanmamak şartları ile vazgeçilmesi gerekmektedir. ECMA da standardı yayınlarken bu şartlara değinmiş ve bu yüzden dosya biçiminin asıl ve tek katkıcısı Microsoft olası patentleri için CNS (Dava Etmeme Akdi) ilan etmiştir. Bu ilan hukuk çevrelerinde görüş ayrılığına yol açmış, azınlık görüş problemin çözüldüğünü söylese bile çoğunluk bu durumu dikkat ve kuşku ile karşılamıştır.
Firma, CNS yanında ayrıca kendisinin geliştirdiği OSP (Açık Kaynak Sözü) programına da biçimi dâhil etmiştir. Basit bir söylem ile firma yazılım üreticilerini bu program dahilinde olan biçimleri kullanırken patentlerini ihlal etmesi nedeni ile dava etmeyeceğini tekrarlamıştır. Biçim istenirse CNS istenirse OSP şartları ile kullanabilir.
OSP programına da dâhil edilen metinler, ECMA tarafından ISO onayı için kuruma sunulmuş ve ECMA lisanslama konusuna getirilen eleştirilere şu ilkeler doğrultusunda cevap vermiştir:
- Tüm katkılar ECMA'nın patent sorunları ile ilgili sözleşmeleri kapsamında yapılmıştır.
- OSP programı sayesinde açık kaynak kodlu ve diğer ticari yazılımlar DIS 29500'den faydalanabilir.
Firma, ECMA'nın teknik şartnameleri ücretsiz olarak sunması ve OSP programının karakteristik özellikleri nedeniyle OOXML'in Avrupa Birliği açık kaynak kodu standartlarına uygun olduğunu düşünmektedir.
Eleştiriler
Bakım Usulü
OOXML'in bakım rejiminin nasıl olacağı şu ana kadar netleşmemiştir. Buna rağmen ECMA bir bakım programı teklif etmiştir.
Bakım ile ilgili hangi usul kabul edilirse edilsin, JTC 1 komitesinin direktiflerine göre aşağıda yer alan maddelerin karşılanması gerekmektedir.
- Metne yapılacak olan düzeltme tekliflerinin kabulü ile metne yansıtılması, ISO oylama sürecinin doğal bir parçası olarak kabul edilmelidir.
- JTC 1 oylamasının kesin sonucu oluşmadan önce standart kararlı (stabil) olarak ilan edilemez.
- Metnin kararlı hale getirilmesi için JTC 1 komisyonunun bir "inceleme çemberini" tamamlaması gerekir. Bu incelemede metnin ISO direktiflerinde belirtilen tüm biçimlendirme ve diğer kurallara uygun hale getirilmesi gerekir.
Ulusal Komite Süreçlerine Yöneltilen İtirazlar
Beş aylık oylama sürecinde ulusal komite süreçlerinde yaşananlar ciddi itirazlara konu oldu. Avrupa Komisyonu OOXML'in birlikte işlerlik (birlikte çalışabilirlik - interoperability ) kapasitesinin ECIS kriterlerine uyumlu olup olmadığını araştırmak için bir soruşturma başlattı. Çeşitli kaynaklar bu soruşturmanın ISO/IEC süreçlerinde yaşananları da kapsadığını söylemektedir.
Konu ile ilgili bazı örnekler şunlardır:
- Portekiz komitesi karar toplantısında Sun Microsystems firmasının da katılımı önerilmesine rağmen -resmi olmayan metne göre- bu istek yer yokluğu nedeni ile geri çevrilmiştir. OOXML karşıtları tarafından eleştirilen bu duruma komite başkanı olan Microsoft üye sayısının önceden alınan kararla 20 olarak belirlendiği cevabını vermiştir.
- İsveç oylamasında Microsoft İsveç, ülkede bulunan partnerlerine toplantıya katılma çağrısında bulunmuş ve toplam 22 Microsoft üyesi toplantıdan önce 17.000 SEK ödeyerek komiteye üye olmuşlardır. Microsoft komite üyesi olan iki partnerine ise oylamada olumlu oy vermelerinin kendilerine ticari kolaylık olarak geri döneceğini bildirmiş olayın açığa çıkması ile firma bu davranışın şirket politikası değil bir çalışanlarının münferit bir eylemi olduğunu açıklamıştır. Tüm bu olaylar üzerine komite oylamayı -kendi kurallarına aykırı olmasına rağmen - iptal etmiştir.
- İsviçre oylamasında, SNV'den "yorumlarla evet" oyu çıkmış fakat konuyu görüşen NK 149 komitesinin başkanı OOXML ile ilgili lisans, ekonomik ve politik argümanları tartışmaya açmadığı için eleştirilmiştir.
- Kıbrıs Cumhuriyeti, oylamadan birkaç gün önce P-üyesi olarak kabul edilmiş ve OOXML'i yeterince analiz edemeden "Evet" oyu kullanmıştır.
- Tarafsız üyelerden oluşması gereken Avustralya ülke komitesine, geçmişte Wikipedia'da OOXML ve OpenDocument maddelerini düzenlemesi için Microsoft'tan para aldığı ortaya çıkan ve bu yüzden "WikiGate 07" adı verilen skandala imza atan Rick Jelliffe üye olarak alınmıştır.
- Polonya'daki nihai OOXML oylamasında Polonya Standartlar Enstitüsü'nün (PKN) direktiflerine uyulmamış ve oylarını kullanamayan üyelerin oyları "Evet" olarak sayılmıştır. Polonya'daki oylama hakkında Avrupa Komisyonu soruşturma başlatıldı ancak soruşturma oylamanın sonucunu değiştirmedi.
- Norveç komitesi başkanı kurallara aykırı bir oylama ile komite üyelerinin dışarı çıkartılmasını sağladı. Toplantıya aralarında Microsoft temsilcisinin de bulunduğu sadece üç üye ile devam eden komite, bu üç kişinin yaptığı oylama neticesinde, Norveç halkı adına OOXML'e evet deme kararı aldı.
Güvenlik Kaygıları
Bağımsız güvenlik uzmanları OOXML ile ilgili çeşitli güvenlik kaygılarını dile getirmekteler.
7.228 sayfalık OOXML belirtim belgesinde makro kullanımı ile ilgili herhangi bir bilgi bulunmaması, bu güvenlik kaygılarının temelini oluşturuyor. Geçtiğimiz 15 yılda gelişen ofis programları kullanıcılarına zengin metin editörleri, çoklu ortam seçenekleri sunmanın yanı sıra ayrıca sayısal belgelerimizi programlama ve onları amaca göre uyarlama şansı da veriyordu. Makro, yeni bir kavram olmadığı gibi pek çok insanın özellikle hesap tablolarında kullandığı bir araç. OOXML metnini içeren ISO DIS 29500 ise makrolarla ilgili hiçbir tanımlama yapmıyor. Belgenin sadece bir makronun "Makro butonu" ile tetiklenebildiği belirtiliyor. OOXML standart belirtim metninde aşağıda yer alan sorular hâlâ cevapsız:
- Taşıyıcı dosyada makro betiği nasıl ve nerede saklanacak?
- Belge ile makro nasıl etkileşim kuracak?
- Makro altyapısı hangi dille oluşturulacak?
- Temel ve eklentiler ile makro API'si nasıl oluşturulacak?
- Güvenlik modeli nedir?
OOXML'in standart belirtim belgesine göre, her üretici makrolar için kendi ikili dosyalarını belgeye ekleyebiliyor. Teorik olarak bir belgeyi açan kişinin sistemde yönetici olması durumunda kötü niyetli bir kod kullanıcının haklarına sahip olarak sistemde istediği değişikliği (dosya yazma, silme, kayıt defteri ayarlarını değiştirme, internetten dosya indirme ya da yükleme gibi) yapabilir. 1997 yılından başlayarak dünyayı saran makro virüsleri (Örneğin, 1999'da çok hızlı yayılan ve çok tehlikeli olan Melissa gibi) OOXML'in standart olması ile beraber çok daha gelişmiş ve tehlikeli bir şekilde yaygınlaşabilirler.
OOXML tabanlı bir üretim yapan üreticinin hangi dilde yazılmış makro API'sini kullanacağı belli olmadığından bu tip virüslerin ve zararlı kodların 3. parti güvenlik yazılımları tarafından yakalanması, OpenDocument'a kıyasla son derece güç. Bunun dışında OOXML ile birlikte çalışabilen programların makro ile ilgili standart bir çözüm olmaması nedeniyle başka üreticilerin programları ile yaratılan dosyaları açması, işlemesi ve çeşitli düzeylerde güvenlik önlemi alması da mümkün değil.
Uyumlu Programlar
OOXML (ECMA tarafından kabul edilen şekliyle) Microsoft Office ürünleri için temel kaydetme biçimdir. Programın eski sürümleri için uyumluluk kipleri vardır. Aşağıda, OOXML desteği sunan programlar sayılmıştır.
- Microsoft Office (Standart hâlâ tam olarak karşılanamaktadır).
- Apache OpenOffice 2.0+ OOXML dosyalarını okuyabilir ve yazabilir.
- LibreOffice
- Apple iWork '08 bazı hatalarla birlikte olmak üzere OOXML dosyalarını okuyabilir.
- Apple iPhone OOXML tabanlı e-posta eklentilerini okuyabilir.
- Corel Wordperfect Office X3 beta sürümü kısmen OOXML'i destekler.
- Thinkfree Office, gelecekte destekleme planı yapmaktadır.
- Calligra 2.2+
- Gnumeric çok kısıtlı SpreadsheetMl desteği sunar.
- QuickOffice (5.0+) sınırlı bir şekilde docx ve xlsx biçimlerini desteklemektedir.
- AbiWord 2.6.0+
Dış bağlantılar
- Özgürlükİçin OOXML'e karşı!22 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Özgürlükİçin Pardus topluluk sitesi
- (Türkçe)
- OOXML, Özgür Yazılım ve Özgür Bilgi[] TÜBİTAK OOXML Çalıştayı, Özgürlükİçin sunumu
Kaynakça
- ^ Jelliffe, Rick. "An interesting offer: get paid to contribute to Wikipedia". 3 Kasım 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Temmuz 2013.
- ^ Bergstein, Brian (23 Ocak 2007). "Microsoft offers cash for Wikipedia edit". 5 Aralık 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Temmuz 2013.
- ^ . 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2013.
- ^ "Possible manipulation around OOXML process in Poland". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Temmuz 2013.
- ^ Paul, Ryan. "ISO OOXML convener: Microsoft's format "heading for failure"". 13 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Temmuz 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Office Open XML ya da bilinen adiyla OOXML XML tabanli bir dosya sistemi olup elektronik belgelerin grafikler sunumlar calisma kitaplar ve metinler gibi saklanmasini amaclar Ilk olarak Microsoft tarafindan Microsoft Office programi icin ikili dosya sistemi olarak gelistirilen sistem daha sonra Avrupa Bilgisayar Ureticileri Birligi ECMA nin uluslararasi teknik komitesi TC45 tarafindan 376 numarali standart olarak 2006 senesinin aralik ayinda ilan edildi OOXML ECMA tarafindan ISO IEC e standart olabilmesi icin sunulmus ve DIS 29500 Uluslararasi Taslak Standart 29500 adiyla gorusulmeye baslandi Taslak Eylul 2007 de yapilan ilk oylamada ISO IEC ye uye ulusal komitelerden yeterli oyu alamamis ve uluslararasi standart olarak kabul gormemisti Bunun uzerine 24 25 Subat 2008 tarihinde Cenevre kentinde bir cozum toplantisi yapilmasi kararlastirilarak ikinci oylama mart sonuna birakilmisti 30 Mart 2008 tarihindeki ikinci oylamada OOXML bir ISO standardi olarak kabul edilmek icin yeterli oyu aldi Bu oylamada Turkiye bir onceki oylamadaki kabul oyunu cekimsere cevirdi Polonya Almanya ve Malezya gibi ulkelerde yerel oylamalara yapilan itirazlar sonucu degistirmedi GecmisMS Office programinin 2007 yili oncesi surumlerinde firma programin bilesenlerinde saklama icin ikili dosya turleri kullaniyordu Bu dosyalar gelistiriciler icin uyumlu programlar yapmayi zorlastirmanin yani sira insanlara bu bilgilere ruchan payi odemeden ulasmayi ve firmanin patentlerini cignemeden bu dosyalari kullanmasini engelliyordu Microsoft her ne kadar bu dosyalarin bir kismini ruchan bedeli istemeden ve tek tarafli dava acmama akdi yaparak kullanima acmis bile olsa 2004 yilinda Avrupa Birligi tarafindan ofis standartlarini aciklamasi ve standart hale getirmesini onerdikten sonra firma Kasim 2005 tarihinde Microsoft Office XML daha sonra bu bicim ECMA Office Open XML adini aldi adli bicimi standartlastirma karari aldi Dosya YapisiECMA nin standart ilan ettigi surumden once firma kendi programinda monolitik yapida tek bir dosya kullanarak dosyanin icinde gecen resim ya da diger bilesenleri ikili kodlama seklinde XML dosyasina dahil ediyordu Office Open XML tipki kendisinden once var olan ve ISO IEC tarafindan da standart olarak kabul edilen OpenDocument bicimi gibi ZIP dosya sistemini kullanarak tum bilesenleri ayri ayri dosyalarda tutar Bu sayede PNG BMP AVI ve PDF gibi bicimler OOXML ile yaratilmis dosyalarin icine eklenebilir Bir Office Open XML dosyasi Microsoft urunleri ile haberlesebilecek bir dili 89 sema modulu sayesinde icerir ve firma sadece kendi urunleri haberlesen bu dili standart hale getirmeye calismaktadir Bunun disinda standart cesitli ofis dosyalarinin acilmasi icin cesitli ortak diller de ihtiva etmektedir Ortak diller asagida yer alan materyaller ile calisir Office Math Markup Language OMML Genisletilmis ozellikler Kisisellestirilmis ozellikler Cesitli tipler Ozel XML veri bilgileri Kaynakca Bu sayede OOXML yukarida belirtilen standartlari kullanarak gelistirilebilir OOXML in XML semasi yukleme ve parcalama zamanlarini dusurdugu soylenmektedir 2007 Nisan ayinda yapilan arastirma neticesinde ikili dosya tipine gore xml tabanli daha hizli yuklenmektedir OOXML bu durumu asabilmek icin kisa genel oge isimleri kullanmis ve ozellikle calisma kitaplarinda yillara gore indeksleme yapmistir Bu sayede dosya icerigi insanlar tarafindan okunacak kadar sadelestirilmistir LisansECMA dosya bicimine iliskin teknik sartnameyi ilgilenen gruplar tarafindan herhangi bir kisitlamaya tabi olmadan kopyalanabilir ibaresi ile sunmustur Bir standardin herkes tarafindan esit sartlarda kullanilmasini saglamak icin patent haklarindan en azindan makul olcude ve kimsenin aleyhine kullanmamak sartlari ile vazgecilmesi gerekmektedir ECMA da standardi yayinlarken bu sartlara deginmis ve bu yuzden dosya biciminin asil ve tek katkicisi Microsoft olasi patentleri icin CNS Dava Etmeme Akdi ilan etmistir Bu ilan hukuk cevrelerinde gorus ayriligina yol acmis azinlik gorus problemin cozuldugunu soylese bile cogunluk bu durumu dikkat ve kusku ile karsilamistir Firma CNS yaninda ayrica kendisinin gelistirdigi OSP Acik Kaynak Sozu programina da bicimi dahil etmistir Basit bir soylem ile firma yazilim ureticilerini bu program dahilinde olan bicimleri kullanirken patentlerini ihlal etmesi nedeni ile dava etmeyecegini tekrarlamistir Bicim istenirse CNS istenirse OSP sartlari ile kullanabilir OSP programina da dahil edilen metinler ECMA tarafindan ISO onayi icin kuruma sunulmus ve ECMA lisanslama konusuna getirilen elestirilere su ilkeler dogrultusunda cevap vermistir Tum katkilar ECMA nin patent sorunlari ile ilgili sozlesmeleri kapsaminda yapilmistir OSP programi sayesinde acik kaynak kodlu ve diger ticari yazilimlar DIS 29500 den faydalanabilir Firma ECMA nin teknik sartnameleri ucretsiz olarak sunmasi ve OSP programinin karakteristik ozellikleri nedeniyle OOXML in Avrupa Birligi acik kaynak kodu standartlarina uygun oldugunu dusunmektedir ElestirilerBakim Usulu OOXML in bakim rejiminin nasil olacagi su ana kadar netlesmemistir Buna ragmen ECMA bir bakim programi teklif etmistir Bakim ile ilgili hangi usul kabul edilirse edilsin JTC 1 komitesinin direktiflerine gore asagida yer alan maddelerin karsilanmasi gerekmektedir Metne yapilacak olan duzeltme tekliflerinin kabulu ile metne yansitilmasi ISO oylama surecinin dogal bir parcasi olarak kabul edilmelidir JTC 1 oylamasinin kesin sonucu olusmadan once standart kararli stabil olarak ilan edilemez Metnin kararli hale getirilmesi icin JTC 1 komisyonunun bir inceleme cemberini tamamlamasi gerekir Bu incelemede metnin ISO direktiflerinde belirtilen tum bicimlendirme ve diger kurallara uygun hale getirilmesi gerekir Ulusal Komite Sureclerine Yoneltilen Itirazlar Bes aylik oylama surecinde ulusal komite sureclerinde yasananlar ciddi itirazlara konu oldu Avrupa Komisyonu OOXML in birlikte islerlik birlikte calisabilirlik interoperability kapasitesinin ECIS kriterlerine uyumlu olup olmadigini arastirmak icin bir sorusturma baslatti Cesitli kaynaklar bu sorusturmanin ISO IEC sureclerinde yasananlari da kapsadigini soylemektedir Konu ile ilgili bazi ornekler sunlardir Portekiz komitesi karar toplantisinda Sun Microsystems firmasinin da katilimi onerilmesine ragmen resmi olmayan metne gore bu istek yer yoklugu nedeni ile geri cevrilmistir OOXML karsitlari tarafindan elestirilen bu duruma komite baskani olan Microsoft uye sayisinin onceden alinan kararla 20 olarak belirlendigi cevabini vermistir Isvec oylamasinda Microsoft Isvec ulkede bulunan partnerlerine toplantiya katilma cagrisinda bulunmus ve toplam 22 Microsoft uyesi toplantidan once 17 000 SEK odeyerek komiteye uye olmuslardir Microsoft komite uyesi olan iki partnerine ise oylamada olumlu oy vermelerinin kendilerine ticari kolaylik olarak geri donecegini bildirmis olayin aciga cikmasi ile firma bu davranisin sirket politikasi degil bir calisanlarinin munferit bir eylemi oldugunu aciklamistir Tum bu olaylar uzerine komite oylamayi kendi kurallarina aykiri olmasina ragmen iptal etmistir Isvicre oylamasinda SNV den yorumlarla evet oyu cikmis fakat konuyu gorusen NK 149 komitesinin baskani OOXML ile ilgili lisans ekonomik ve politik argumanlari tartismaya acmadigi icin elestirilmistir Kibris Cumhuriyeti oylamadan birkac gun once P uyesi olarak kabul edilmis ve OOXML i yeterince analiz edemeden Evet oyu kullanmistir Tarafsiz uyelerden olusmasi gereken Avustralya ulke komitesine gecmiste Wikipedia da OOXML ve OpenDocument maddelerini duzenlemesi icin Microsoft tan para aldigi ortaya cikan ve bu yuzden WikiGate 07 adi verilen skandala imza atan Rick Jelliffe uye olarak alinmistir Polonya daki nihai OOXML oylamasinda Polonya Standartlar Enstitusu nun PKN direktiflerine uyulmamis ve oylarini kullanamayan uyelerin oylari Evet olarak sayilmistir Polonya daki oylama hakkinda Avrupa Komisyonu sorusturma baslatildi ancak sorusturma oylamanin sonucunu degistirmedi Norvec komitesi baskani kurallara aykiri bir oylama ile komite uyelerinin disari cikartilmasini sagladi Toplantiya aralarinda Microsoft temsilcisinin de bulundugu sadece uc uye ile devam eden komite bu uc kisinin yaptigi oylama neticesinde Norvec halki adina OOXML e evet deme karari aldi Guvenlik Kaygilari Bagimsiz guvenlik uzmanlari OOXML ile ilgili cesitli guvenlik kaygilarini dile getirmekteler 7 228 sayfalik OOXML belirtim belgesinde makro kullanimi ile ilgili herhangi bir bilgi bulunmamasi bu guvenlik kaygilarinin temelini olusturuyor Gectigimiz 15 yilda gelisen ofis programlari kullanicilarina zengin metin editorleri coklu ortam secenekleri sunmanin yani sira ayrica sayisal belgelerimizi programlama ve onlari amaca gore uyarlama sansi da veriyordu Makro yeni bir kavram olmadigi gibi pek cok insanin ozellikle hesap tablolarinda kullandigi bir arac OOXML metnini iceren ISO DIS 29500 ise makrolarla ilgili hicbir tanimlama yapmiyor Belgenin sadece bir makronun Makro butonu ile tetiklenebildigi belirtiliyor OOXML standart belirtim metninde asagida yer alan sorular hala cevapsiz Tasiyici dosyada makro betigi nasil ve nerede saklanacak Belge ile makro nasil etkilesim kuracak Makro altyapisi hangi dille olusturulacak Temel ve eklentiler ile makro API si nasil olusturulacak Guvenlik modeli nedir OOXML in standart belirtim belgesine gore her uretici makrolar icin kendi ikili dosyalarini belgeye ekleyebiliyor Teorik olarak bir belgeyi acan kisinin sistemde yonetici olmasi durumunda kotu niyetli bir kod kullanicinin haklarina sahip olarak sistemde istedigi degisikligi dosya yazma silme kayit defteri ayarlarini degistirme internetten dosya indirme ya da yukleme gibi yapabilir 1997 yilindan baslayarak dunyayi saran makro virusleri Ornegin 1999 da cok hizli yayilan ve cok tehlikeli olan Melissa gibi OOXML in standart olmasi ile beraber cok daha gelismis ve tehlikeli bir sekilde yayginlasabilirler OOXML tabanli bir uretim yapan ureticinin hangi dilde yazilmis makro API sini kullanacagi belli olmadigindan bu tip viruslerin ve zararli kodlarin 3 parti guvenlik yazilimlari tarafindan yakalanmasi OpenDocument a kiyasla son derece guc Bunun disinda OOXML ile birlikte calisabilen programlarin makro ile ilgili standart bir cozum olmamasi nedeniyle baska ureticilerin programlari ile yaratilan dosyalari acmasi islemesi ve cesitli duzeylerde guvenlik onlemi almasi da mumkun degil Uyumlu ProgramlarOOXML ECMA tarafindan kabul edilen sekliyle Microsoft Office urunleri icin temel kaydetme bicimdir Programin eski surumleri icin uyumluluk kipleri vardir Asagida OOXML destegi sunan programlar sayilmistir Microsoft Office Standart hala tam olarak karsilanamaktadir Apache OpenOffice 2 0 OOXML dosyalarini okuyabilir ve yazabilir LibreOffice Apple iWork 08 bazi hatalarla birlikte olmak uzere OOXML dosyalarini okuyabilir Apple iPhone OOXML tabanli e posta eklentilerini okuyabilir Corel Wordperfect Office X3 beta surumu kismen OOXML i destekler Thinkfree Office gelecekte destekleme plani yapmaktadir Calligra 2 2 Gnumeric cok kisitli SpreadsheetMl destegi sunar QuickOffice 5 0 sinirli bir sekilde docx ve xlsx bicimlerini desteklemektedir AbiWord 2 6 0 Dis baglantilarOzgurlukIcin OOXML e karsi 22 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde OzgurlukIcin Pardus topluluk sitesi Turkce OOXML Ozgur Yazilim ve Ozgur Bilgi olu kirik baglanti TUBITAK OOXML Calistayi OzgurlukIcin sunumuKaynakca Jelliffe Rick An interesting offer get paid to contribute to Wikipedia 3 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Temmuz 2013 Bergstein Brian 23 Ocak 2007 Microsoft offers cash for Wikipedia edit 5 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Temmuz 2013 6 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Temmuz 2013 Possible manipulation around OOXML process in Poland 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Temmuz 2013 Paul Ryan ISO OOXML convener Microsoft s format heading for failure 13 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Temmuz 2013