Cumalıkızık, Türkiye'nin Bursa ilinin Yıldırım ilçesine bağlı bir mahalledir. Bursa şehir merkezine 11 kilometredir. Ortalama 20 dakikada ulaşım sağlanır. Uludağ'ın kuzey eteklerinde kurulmuş ve hâlen yaşayan beş Kızık köyünden biridir. Diğer Kızık köyleri şunlardır: Değirmenlikızık, Fidyekızık, Hamanlıkızık ve Derekızık. Bayındırkızık, Dallıkızık, Kızık, Bodurkızık, Ortakızık, Camilikızık, Kiremitçikızık, Kızıkşıhlar ve Kızıkçeşme ise günümüze ulaşamamıştır.Cumalıkızık Etnografya Müzesi burada bulunmaktadır. 2000'de UNESCO tarafından (Dünya Mirası Geçici Listesi)'ne dahil edilen Cumalıkızık, 2014'te Bursa ile birlikte Dünya Mirası olarak tescil edildi.
Cumalıkızık | |
---|---|
Mahalle | |
Ülke | Türkiye |
İl | Bursa |
İlçe | Yıldırım |
Zaman dilimi | (UDAS) |
Tür | Kültürel |
Kriter | i, ii, iv, vi |
Belirleme | 2014 (38. oturum) |
Parçası | Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğuşu |
Referans no. | 1452 |
Ülke | Türkiye |
Bölge | Avrupa ve Kuzey Amerika |
Tarihçe
Kuruluşu yaklaşık 1300'lü yıllara denk gelmektedir.
Bir vakıf köyü olarak kurulan köyde, tarihi doku çok iyi korunmuştur ve Osmanlı erken döneminin kırsal kesim sivil mimari örnekleri günümüze ulaşmayı başarmıştır. Bu özelliği nedeniyle çok ilgi çeken ve ziyaret edilen bir yerleşim yeri olmuştur. Sık sık tarihsel filmlere mekan olmaktadır.
Uludağ etekleri ile vadiler arasında sıkışıp kalan köylere kızık adı verilmiştir. Diğer kızık köylerindeki köylülerin eskiden Cuma namazı için toplandığı yer olduğundan bu köyün Cumalıkızık adıyla anıldığı söylenir. Bir başka söylence de, Osman Bey'in köyün kurulduğu günün cuma günü olması sebebiyle bu köye "Cumalıkızık" adını vermiş olduğudur.
Köy meydanında köy geçmişine ait eşyaların sergilendiği bir de müze (Cumalıkızık Etnografya Müzesi) bulunur. Köyde, Haziran ayında "Ahududu Şenliği" yapılmaktadır. Ünlü "Cumalıkızık evleri" moloz taş, ağaç ve kerpiçten yapılır, genelde üç katlıdır. Üst katlardaki pencereler kafesli veya cumbalıdır. Ana giriş kapılarındaki kulplar ve tokmaklar dövme demirden yapılır. Evler sarı, beyaz, mavi, mor renklere boyalıdır. Evlerin arasında kaldırımsız, taş döşeli, çok dar sokaklar bulunur.
Köyün camisi, caminin yanındaki Zekiye Hatun Çeşmesi ve tek kubbeli hamamı Osmanlı devrinden kalmadır. Köyde, Bizans devrinden kalma bir kilise kalıntısı da bulunur. Köyde narenciye, ceviz, kestane yetişir.
Köye yakın yerleşim yerlerinde Bizans dönemine dayanan çeşitli izler mevcuttur. Bu izler zamanında Bizanslıların o bölgede varlık gösterdiğini kanıtlamaktadır. 1920-1922 yılları arasında gerçekleşen Yunan işgaline karşı diğer köylerin aksine Cumalıkızık köyü varlığını koruyabilmiştir. Köy, bu sayede Osmanlının kültürel ve tarihi yapısını koruyarak günümüze aktarmayı başarabilmiştir. Tarihi zenginliklerinin yanı sıra bünyesinde kendine özgü sosyo-kültürel unsurları barındırması kültürel miras kapsamında önemli rol oynamaktadır. Köyün doğal tarihinin kaybolmaması adına bazı çalışmalar yapılmıştır. Cumalıkızık Koruma Yaşatma Projesi bu uygulamalardan biridir.
Tarihi dokusu nedeniyle sık sık dizi ve film çekimlerine sahne olur. Örnek olarak Türk Kurtuluş Savaşı'nı anlatan Kurtuluş dizisi, Osmanlı Devleti'nin kuruluşunu anlatan Kuruluş dizisi ve son olarak başrolünü Emrah İpek'in oynadığı Kınalı Kar dizisi burada çekilmiştir.
Kültür
2015 yılından itibaren Cumalıkızık'ta Uluslararası Ahududu Festivali düzenlenmeye başlamıştır.
2014 yılında Cumalıkızık Etnoğrafya müzesi açılışı yapılmıştır. Büyükşehir Belediyesi ve Cumalıkızık’ta yaşayan vatandaşlarımızın desteği ile oluşturulan müzede Cumalıkızık’a gelen ziyaretçiler gerçekten 700 yıllık bir köydeki yaşam tarzını, kültürünü, örfünü, adetini bu müzede görebilir.
Ulaşım
1. yol: Kent meydanından kalkan Cumalıkızık minibüsleriyle doğrudan köye ulaşılabilir.
2. yol: Bursa'nın birçok noktasında durağı olan metroya binerek Cumalıkızık-Değirmenönü istasyonunda inebilir ve minibüse aktarma yaparak 5 dakika içerisinde köye ulaşabilirsiniz
3. yol: Özel araçla Ankara yolu istikametinden Cumalıkızık yönlendirmeleriyle ulaşım sağlanabilir.
Galeri
Kaynakça
- ^ a b Oğuz Türklerinin Kızık Boyu ve Bursa'daki Kızıklar. 27 Temmuz 2017 tarihli arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2018
- ^ "Bursa and Cumalikizik Early Ottoman urban and rural settlements" (İngilizce). UNESCO. 4 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2015.
- ^ "Bursa and Cumalıkızık: the Birth of the Ottoman Empire". UNESCO. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2015.
- ^ "Cumalıkızık ve Bergama Dünya Miras Listesinde". Anadolu Ajansı. 22 Haziran 2014. 25 Haziran 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Haziran 2014.
- ^ ÇETİN, T., (2010). Cumalıkızık Köyünde Kültürel Miras ve Turizm Algısı. Milli Folklor, vol.11, no.87, 181-190.
- ^ "Uluslararası Cumalıkızık Ahududu Festivali Başlıyor". Milliyet. 11 Haziran 2015. 20 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Haziran 2015.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Cumalıkızık ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Cumalıkızık Köyü 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Fotoğrafları ve Gezi Rehberi
- NTVMSNBC 18 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Focus dergisi 9 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cumalikizik Turkiye nin Bursa ilinin Yildirim ilcesine bagli bir mahalledir Bursa sehir merkezine 11 kilometredir Ortalama 20 dakikada ulasim saglanir Uludag in kuzey eteklerinde kurulmus ve halen yasayan bes Kizik koyunden biridir Diger Kizik koyleri sunlardir Degirmenlikizik Fidyekizik Hamanlikizik ve Derekizik Bayindirkizik Dallikizik Kizik Bodurkizik Ortakizik Camilikizik Kiremitcikizik Kiziksihlar ve Kizikcesme ise gunumuze ulasamamistir Cumalikizik Etnografya Muzesi burada bulunmaktadir 2000 de UNESCO tarafindan Dunya Mirasi Gecici Listesi ne dahil edilen Cumalikizik 2014 te Bursa ile birlikte Dunya Mirasi olarak tescil edildi CumalikizikMahalleUlkeTurkiyeIlBursaIlceYildirimZaman dilimiUTC 03 00 UDAS UNESCO Dunya MirasiTurKulturelKriteri ii iv viBelirleme2014 38 oturum ParcasiBursa ve Cumalikizik Osmanli Imparatorlugu nun DogusuReferans no 1452Ulke TurkiyeBolgeAvrupa ve Kuzey AmerikaTarihceKurulusu yaklasik 1300 lu yillara denk gelmektedir Bir vakif koyu olarak kurulan koyde tarihi doku cok iyi korunmustur ve Osmanli erken doneminin kirsal kesim sivil mimari ornekleri gunumuze ulasmayi basarmistir Bu ozelligi nedeniyle cok ilgi ceken ve ziyaret edilen bir yerlesim yeri olmustur Sik sik tarihsel filmlere mekan olmaktadir Uludag etekleri ile vadiler arasinda sikisip kalan koylere kizik adi verilmistir Diger kizik koylerindeki koylulerin eskiden Cuma namazi icin toplandigi yer oldugundan bu koyun Cumalikizik adiyla anildigi soylenir Bir baska soylence de Osman Bey in koyun kuruldugu gunun cuma gunu olmasi sebebiyle bu koye Cumalikizik adini vermis oldugudur Koy meydaninda koy gecmisine ait esyalarin sergilendigi bir de muze Cumalikizik Etnografya Muzesi bulunur Koyde Haziran ayinda Ahududu Senligi yapilmaktadir Unlu Cumalikizik evleri moloz tas agac ve kerpicten yapilir genelde uc katlidir Ust katlardaki pencereler kafesli veya cumbalidir Ana giris kapilarindaki kulplar ve tokmaklar dovme demirden yapilir Evler sari beyaz mavi mor renklere boyalidir Evlerin arasinda kaldirimsiz tas doseli cok dar sokaklar bulunur Koyun camisi caminin yanindaki Zekiye Hatun Cesmesi ve tek kubbeli hamami Osmanli devrinden kalmadir Koyde Bizans devrinden kalma bir kilise kalintisi da bulunur Koyde narenciye ceviz kestane yetisir Koye yakin yerlesim yerlerinde Bizans donemine dayanan cesitli izler mevcuttur Bu izler zamaninda Bizanslilarin o bolgede varlik gosterdigini kanitlamaktadir 1920 1922 yillari arasinda gerceklesen Yunan isgaline karsi diger koylerin aksine Cumalikizik koyu varligini koruyabilmistir Koy bu sayede Osmanlinin kulturel ve tarihi yapisini koruyarak gunumuze aktarmayi basarabilmistir Tarihi zenginliklerinin yani sira bunyesinde kendine ozgu sosyo kulturel unsurlari barindirmasi kulturel miras kapsaminda onemli rol oynamaktadir Koyun dogal tarihinin kaybolmamasi adina bazi calismalar yapilmistir Cumalikizik Koruma Yasatma Projesi bu uygulamalardan biridir Tarihi dokusu nedeniyle sik sik dizi ve film cekimlerine sahne olur Ornek olarak Turk Kurtulus Savasi ni anlatan Kurtulus dizisi Osmanli Devleti nin kurulusunu anlatan Kurulus dizisi ve son olarak basrolunu Emrah Ipek in oynadigi Kinali Kar dizisi burada cekilmistir Kultur2015 yilindan itibaren Cumalikizik ta Uluslararasi Ahududu Festivali duzenlenmeye baslamistir 2014 yilinda Cumalikizik Etnografya muzesi acilisi yapilmistir Buyuksehir Belediyesi ve Cumalikizik ta yasayan vatandaslarimizin destegi ile olusturulan muzede Cumalikizik a gelen ziyaretciler gercekten 700 yillik bir koydeki yasam tarzini kulturunu orfunu adetini bu muzede gorebilir Ulasim1 yol Kent meydanindan kalkan Cumalikizik minibusleriyle dogrudan koye ulasilabilir 2 yol Bursa nin bircok noktasinda duragi olan metroya binerek Cumalikizik Degirmenonu istasyonunda inebilir ve minibuse aktarma yaparak 5 dakika icerisinde koye ulasabilirsiniz 3 yol Ozel aracla Ankara yolu istikametinden Cumalikizik yonlendirmeleriyle ulasim saglanabilir GaleriKaynakca a b Oguz Turklerinin Kizik Boyu ve Bursa daki Kiziklar 27 Temmuz 2017 tarihli arsivlendi Erisim tarihi 29 Ocak 2018 Bursa and Cumalikizik Early Ottoman urban and rural settlements Ingilizce UNESCO 4 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2015 Bursa and Cumalikizik the Birth of the Ottoman Empire UNESCO 6 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2015 Cumalikizik ve Bergama Dunya Miras Listesinde Anadolu Ajansi 22 Haziran 2014 25 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Haziran 2014 CETIN T 2010 Cumalikizik Koyunde Kulturel Miras ve Turizm Algisi Milli Folklor vol 11 no 87 181 190 Uluslararasi Cumalikizik Ahududu Festivali Basliyor Milliyet 11 Haziran 2015 20 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Haziran 2015 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Cumalikizik ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Cumalikizik Koyu 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fotograflari ve Gezi Rehberi NTVMSNBC 18 Agustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Focus dergisi 9 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cetin Turhan 2010 Cumalikizik Koyunde Kulturel Miras ve Turizm Algisi Milli Folklor 11 87 ISSN 1300 3984 26 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mayis 2024