Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bursa'nın işgali, Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı'ndan yenik çıkmasının ardından İzmir'i işgal eden ve Anadolu içlerine ilerleyen İngiliz denetimi altındaki Yunan askerlerinin Bursa kentine 8 Temmuz 1920'de girişi ile başlamış ve 11 Eylül 1922'de Türk ordusunun kente girmesiyle sona ermiştir.
| Bursa'nın işgali | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kurtuluş Savaşı Batı Cephesi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Yunan Krallığı |  Osmanlı İmparatorluğu Anadolu Hareketi | ||||||
Arka plan
Yunanistan, I. Dünya Savaşı'nın ardından Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında imzalanan Mondros Mütarekesi hükümlerine göre Türkiye'de bulunan müttefik kuvvetlerinin güvenliğini sağlamak iddiasıyla 15 Mayıs 1919'da İzmir'i işgal etmiş ve ardından İzmir’in doğusuna ve kuzeyine doğru üç koldan ilerlemesini sürdürmüştü. Britanya İşgal Kuvvetleri Komutanı olarak görevlendirilen General Sir George Milne, Türkler ile Yunanlar arasında çatışmaları önlemek için Anadolu’nun batısında Milne Hattı adı verilen sınırı belirledi. Ancak Yunan birlikleri, 22 Haziran 1920’de Milne Hattı’nı aşarak ilerleyişlerini sürdürdü.
56. Tümen komutanı olarak Bursa'da bulunan Albay Bekir Sami Bey, 24 Haziran 1920'de merkezi Eskişehir'de bulunan 20. Kolordu Komutanlığı’na atanmıştı. Yunan ilerleyişi üzerine Bursa'nın savunulması için gerekli önlemleri almak üzere Bursa’da kaldı. 30 Haziran 1920’de Balıkesir’i işgal eden Yunan güçleri, bir süre sonra Bursa üzerine yürüdü.
İşgal
Yunan askerlerinin Balıkesir’den Karacabey ve Kirmasti yönünde ilerleyişi devam ettiği sırada İngiltere, 25 Haziran'da Mudanya'ya, 30 Haziran'da Gemlik'e kuvvet çıkartarak Yunanistan’a destek verdiğini gösterdi.
Yunanlılar 2 Temmuz’da Kirmasti ve Karacabey’i işgal ettiler. Bursa'daki 56. Tümenin yeni komutanı olan Yarbay Nazmi Bey 2 Temmuz günü görevine başlayabildi. Albay Bekir Sami Bey, içinde bulundukları kritik durumu göz önüne alarak onunla birlikte Bursa'da kaldı.
Gerek tümen komutanı, gerek cephe kumandanı, gerekse Ankara’daki üst komuta kademesi, zayıf kadrolu 56. Tümenin, İngiliz destekli Yunan ordusuna karşı Bursa’yı koruyamayacağını bilmekte idi. Ancak savaşmadan Bursa’yı terk etmenin halk üzerinde olumsuz etki yaratacağının bilinci ile Mustafa Kemal Paşa ve Albay İsmet Bey, Bekir Sami Bey’e Bursa’yı terk anının iyi hesaplanmasını tavsiye ettiler.
Tümen Komutanı ve subayları işgale karşı son ana kadar ciddi bir mukavemet göstermiş olsa da Türk birliklerinin Bursa’dan planlı bir şekilde çekilmesi mümkün olmadı. Tümenin erleri ve Bursalılar, hilafetçi din adamlarının propagandası sonucu, Yunanlıların Halife adına geldiklerine inandırılmıştı. 56. Tümen eratı ve takviye birlikleri uzun süredir yapılmakta olan yoğun olumsuz propagandanın etkisi ile panik içinde savaşmadan dağıldı. Bursa, 8 Temmuz 1920 günü düşman eline geçti.
Bursa’nın işgal sürecinde Yunan kuvvetleri, işgal ettikleri yerlerde sivillere karşı saldırılarda bulundu; halkın elindeki hayvanlar, değerli eşya, paralar yağmalandı ve Kuva-yı Milliye’ye destek verdiği bilinen bazı ileri gelenler de tutuklandı.
Yaşanan yağma ve katliamlardan başlıcaları: Gedelek Baskını, Karacaali Baskını, Sultaniye Baskını, İhsaniye, Armutlu, Mecidiye, Aldere Baskınları, Hamidiye ve Katırlı Baskınları, Kapaklı Baskını, Narlı Baskını, Elmalık Toplukırımı, Küçükkumla Baskını, Muratoba Baskını'dır.
İşgalden hemen sonra Bursa’da bir askerî işgal komutanlığı kurup şehrin yönetimini üstlendi. Sevr Antlaşması ile kurulmuş olan Boğazlar Yönetimi'ne Armutlu’dan başlayarak Gemlik, Mudanya da dahil edildi.
İşgal döneminde Bursa'da Türkçe kitap, dergi ve gazetelere yasaklama getirildi; yasağa uymayanlar için beş yıla kadar savaş mahkemesinde yargılama yolu açıldı. Emekli Türk subaylarına her sabah yoklama için Yunan askerî idaresine gelme zorunluluğu getirildi. Yunan askeri ya da Rum ve Ermeni çetelerinden zarar gördükleri için şikâyetçi olanlar; tutuklama, dayak veya Atina’ya esir olarak gönderilmeye maruz kaldı.
Tepkiler
Bursa'nın işgal edildiği haberinin Ankara'daki Büyük Millet Meclisi'ne ulaşmasından sonraki ilk meclis oturumunda Bursa mebusu Muhittin Baha Pars Bey kürsüde işgali anlattı. Osmanlı Devleti'nin ilk başkenti olan Bursa'nın Yunanlılar tarafından kolayca işgali, TBMM’de sert tartışmalara sebep oldu. Meclisin 8 Temmuz 1920 tarihli oturumunda İsmet Paşa cephelerin durumu ve Yunanlıların ilerleyişi hakkında detaylı bilgi verdi. Mustafa Kemal Paşa, şu sözlerle moral aşıladı:
| “ | Efendiler, bazı yerler işgal edilmiştir ve bunun üç misli daha işgal olunabilir. Fakat bu işgal, hiçbir vakit bizim imanımızı sarsmayacaktır. | ” |
10 Temmuz 1920 günü Trabzon milletvekil Hamdi Bey ve otuz milletvekili arkadaşı tarafından meclis başkanlığına sunulan bir önerge ile Bursa'nın işgalinden ve oradaki halkın uğradığı zulümden duyulan üzüntünün bir ifadesi olarak oturuma 20 dakika ara verildi; TBMM kürsüsünün üzeri "puşide-i siyah" (siyah örtü) ile örtüldü ve işgal sona erene kadar bu örtünü orada kalmasına karar verildi.
12 Temmuz 1920 günü eski diplomat Fahrettin Hayri Bey, Hacı Bayram Camii’nden çıkan cemaatin önüne geçerek Bursa’nın işgalini protesto eden bir yürüyüş ve miting gerçekleştidi. 12-13 Temmuz 1920'de, Meclis’te Bekir Sami Bey'n Bursa’yı Yunanlılara teslim ettiği iddiaları tartışıldı. Cephe Kumandanı Ali Fuat Paşa’dan, bu iddialar hakkında bir araştırma raporu hazırlanması talep edildi. Raporun görüşülmesi beklenmeden, mebusların baskıları sonucu Bekir Sami Bey 14 Temmuz 1920 günü 20. Kolordu Kumandanlığı görevinden alındı.
İşgalci Yunan güçlerinin komutanı Elefterios Venizelos’un oğlu olan ve Anadolu işgal kuvvetlerinde subay olarak görev alan Sofokles Venizelos’un, Osmanlı Devleti'nin kurucusu Osman Gazi'nin ve ikinci padişah Orhan Gazi'nin türbelerinin bulunduğu Gümüşlü Kümbet’te çektirip dünya basını ile paylaştığı fotoğraflar ülkede büyük tepki uyandırdı. Sofokles Venizelos'un, Osman Gazi’nin sandukasına dayanarak verdiği poz saygısızlık addedilmiş; onun "Kalk da torunlarını kurtar ey Osman" diyerek sandukayı tekmelediği, kurşunladığı, sandukanın yanında içki alemi tertip ettiği, naralar attığı gibi iddialar yayılmıştır.
Bursa'nın işgali üzerine ülkeyi saran şaşkınlık ve derin üzüntü havası gazetelere, roman, hikâye, tiyatro, deneme, şiir, türündeki edebi eserlere yansıdı.Mehmet Akif, Sebilürreşad mecmuasının 7 Mayıs 1921 tarihli sayısında yayımlanan Bülbül şiirini Bursa'nın işgali üzerine yazdı.
Kurtuluş
30 Ağustos 1922'de gerçekleşen Başkomutanlık Meydan Muharebesi’nde Yunan kuvvetlerinin büyük kısmının yok olmasının ardından Mustafa Kemal Paşa’nın 1 Eylül günü verdiği "Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri!”" emriyle taarruza geçen Türk ordusu, 9 Eylül 1922'de İzmir'e girdi. İzmir'in işgalden kurtarılmasını ardından Birinci Türk Tümeni, 10 Eylül 1922 günü saat sabah yedide Bursa’nın kurtarılması için yürüyüşe geçti. Süvari tümeni, Bursa’ya yaklaştığında topçu ve makineli tüfek ateşleriyle karşılaştı. 3. Kolordu birliklerine Hacivat Köprüsü dolaylarında açılan düşman ateşi sonucunda 14 asker hayatı yitirdi.
Yunan kuvvetleri ile girilen çatışmanın sonucunda, Bursa'daki milis güçlerinin de desteğiyle, işgal güçleri akşam sekizde ateşi kesti ve tüm cephelerden çekilme kararı aldı. Böylece Albay Deli Halit Komutasındaki Kocaeli Grubu ve Şükrü Naili Paşa komutasındaki 3. Kolordu, 10 Eylül gecesinden itibaren tüm Bursa’yı Yunan işgalinden kurtardı. Şükrü Naili Paşa komutasındaki 3. Kolordu, Bursa'ya 11 Eylül 1922 sabahı girdi.
Yunan birliklerinin geri çekilişi
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Geri çekilen Yunan piyade birlikleri, 11 Eylül 1922 Pazartesi öğleden sonra Maskarahasan köyüne (1928'den sonraki adı "Çağlayan") girip köyü ateşe vermiş; köyden topladıkları 14 genci de dere içinde kurşuna dizerek öldürmüştür.
Notlar
- ^ İngilizlerin Mudanya'ya çıkarma yaptığı 25 Haziran 1920 günü, Mudanya Karakolu'nda görev yapan ve kendisi de Mudanyalı olan Şükrü Çavuş birkaç er ile birlikte İngilizlere karşı koyma girişiminde bulundu ve işgal girşimi sonuçsuz kaldı. Aynı şekilde Gemlik'i işgal girişimi Dr. Ziya Kaya, Kaymakam Mehmet Cemil Bey ve Yüzbaşı İbrahim'in girişimleri ile engellendi. İngilizler, bu kasabaları 6 Temmuz günü denizden bombaladılar ve işgal ettiler; 8 Temmuz günü ise Yunan birliklerine bırakarak çekildiler.
Kaynakça
- ^ a b c . (16 Şubat 2022). "Düşman Vatanın Bağrında: Bursa'nın İşgali". Alegori. 1 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Aralık 2023.
- ^ a b Kartal, Serpil Sevim (2019). Karaer, Nihat (Ed.). (PDF). İksad Yayınları. ISBN . 1 Aralık 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Özlü, Hüsnü (22 Mart 2016). "İstiklal Harbi'nde Bursa'nın İşgali Sürecinde Mudanya'nın Bombalanması". International Journal Of Eurasia Social Sciences. 2014 (14): 124-147. ISSN 2146-1961.
- ^ "Tek Başına İşgal'e Direnen Asker Şükrü Çavuş". www.mudanya.gen.tr. 27 Nisan 2019. 25 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Aralık 2023.
- ^ "Gemlik - Gemlik". gemlik.bel.tr. 8 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Aralık 2023.
- ^ a b c Ünal, Muhittin (14 Eylül 2021). "Bekir Sami Günsav (1879-1934)". Atatürk Ansiklopedisi. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Aralık 2023.
- ^ Bozkurt, Celil (2021). "Millî Mücadele'de Bursa Uleması:Yunan İşgalinde Bursa'da Saltanata Bağlılık Mitingi". Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. 37 (103): 77-104. doi:10.33419/aamd.927027. ISSN 1011-727X. 4 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Aralık 2023.
- ^ a b c Ersevinç, Mine (2021). "Mondros Mütarekesi'nin Bursa'da Uygulanması ve İşgalin Bursa Yereline Sosyo-Ekonomik Etkileri" (PDF). Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. doi:10.52063/978-975-17-4861-4.04. 9 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 2 Aralık 2023.
- ^ "Genel Kurmay Başkanı İsmet Beyin Genel Durum Hakkındaki Demeci Nedeniyle". 7 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Aralık 2023.
- ^ Haluk Selvi, Bülent Cırık (Mayıs 2020). "Millî Mücadelede TBMM'ye Anadolu'dan Çekilen Telgraflar" (PDF). TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları. 16 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 2 Aralık 2023.
- ^ a b c Karaca, Nesrin (27 Aralık 2021). "Bülbül Şiirinin İzinde Bursa'nın İşgali ve Mehmet Âkif". Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD) (35/Özel Sayı): 89-102. doi:10.20427/turkiyat.1034526. ISSN 1305-5992. 6 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Aralık 2023.
- ^ "Sofoklis Venizelos'un Osman Gazi'nin Kabrini Tekmelediği İddiası". Malumatfuruş.org sitesi. 22 Ekim 2019. 2 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Aralık 2023.
- ^ Öztürk, Yücel. "Bursa Civarının İşgal ve Kurtuluş Sürecinde Askerî Harekâtlar Mılıtary Operations In The Occupation And Liberation Of Bursa And Its Vicinity". 30 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Aralık 2023.
- ^ "Kurtuluş Savaşı Şehitleri Anıtı". bgc.org.tr. 8 Eylül 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Aralık 2023.
- ^ SB.MD, BBB YAZILIM (11 Eylül 2011). "Başkan Altepe Kuruluşun Yıldönümünde Şehitleri Unutmadı". www.bursa.bel.tr. Erişim tarihi: 2 Aralık 2023.
Ek Okuma
- Millî Mücadele Dönemi Bursa'da İşgal ve Kurtuluş Süreci 100. Yıl, Bursa Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 2022, ISBN 978-625-7546-11-9
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bursa nin isgali Osmanli Imparatorlugu nun I Dunya Savasi ndan yenik cikmasinin ardindan Izmir i isgal eden ve Anadolu iclerine ilerleyen Ingiliz denetimi altindaki Yunan askerlerinin Bursa kentine 8 Temmuz 1920 de girisi ile baslamis ve 11 Eylul 1922 de Turk ordusunun kente girmesiyle sona ermistir Bursa nin isgaliKurtulus Savasi Bati CephesiTarih8 Temmuz 1920BolgeBursaSonucBursa nin kurtulusu 11 Eylul 1922 TaraflarYunan KralligiOsmanli Imparatorlugu Anadolu HareketiArka planYunanistan I Dunya Savasi nin ardindan Osmanli Devleti ile Itilaf Devletleri arasinda imzalanan Mondros Mutarekesi hukumlerine gore Turkiye de bulunan muttefik kuvvetlerinin guvenligini saglamak iddiasiyla 15 Mayis 1919 da Izmir i isgal etmis ve ardindan Izmir in dogusuna ve kuzeyine dogru uc koldan ilerlemesini surdurmustu Britanya Isgal Kuvvetleri Komutani olarak gorevlendirilen General Sir George Milne Turkler ile Yunanlar arasinda catismalari onlemek icin Anadolu nun batisinda Milne Hatti adi verilen siniri belirledi Ancak Yunan birlikleri 22 Haziran 1920 de Milne Hatti ni asarak ilerleyislerini surdurdu 56 Tumen komutani olarak Bursa da bulunan Albay Bekir Sami Bey 24 Haziran 1920 de merkezi Eskisehir de bulunan 20 Kolordu Komutanligi na atanmisti Yunan ilerleyisi uzerine Bursa nin savunulmasi icin gerekli onlemleri almak uzere Bursa da kaldi 30 Haziran 1920 de Balikesir i isgal eden Yunan gucleri bir sure sonra Bursa uzerine yurudu IsgalMudanya ya cikarma yapan Ingiliz askerleri 25 Haziran 1920 Yunan askerlerinin Balikesir den Karacabey ve Kirmasti yonunde ilerleyisi devam ettigi sirada Ingiltere 25 Haziran da Mudanya ya 30 Haziran da Gemlik e kuvvet cikartarak Yunanistan a destek verdigini gosterdi Yunanlilar 2 Temmuz da Kirmasti ve Karacabey i isgal ettiler Bursa daki 56 Tumenin yeni komutani olan Yarbay Nazmi Bey 2 Temmuz gunu gorevine baslayabildi Albay Bekir Sami Bey icinde bulunduklari kritik durumu goz onune alarak onunla birlikte Bursa da kaldi Gerek tumen komutani gerek cephe kumandani gerekse Ankara daki ust komuta kademesi zayif kadrolu 56 Tumenin Ingiliz destekli Yunan ordusuna karsi Bursa yi koruyamayacagini bilmekte idi Ancak savasmadan Bursa yi terk etmenin halk uzerinde olumsuz etki yaratacaginin bilinci ile Mustafa Kemal Pasa ve Albay Ismet Bey Bekir Sami Bey e Bursa yi terk aninin iyi hesaplanmasini tavsiye ettiler Tumen Komutani ve subaylari isgale karsi son ana kadar ciddi bir mukavemet gostermis olsa da Turk birliklerinin Bursa dan planli bir sekilde cekilmesi mumkun olmadi Tumenin erleri ve Bursalilar hilafetci din adamlarinin propagandasi sonucu Yunanlilarin Halife adina geldiklerine inandirilmisti 56 Tumen erati ve takviye birlikleri uzun suredir yapilmakta olan yogun olumsuz propagandanin etkisi ile panik icinde savasmadan dagildi Bursa 8 Temmuz 1920 gunu dusman eline gecti Bursa nin isgal surecinde Yunan kuvvetleri isgal ettikleri yerlerde sivillere karsi saldirilarda bulundu halkin elindeki hayvanlar degerli esya paralar yagmalandi ve Kuva yi Milliye ye destek verdigi bilinen bazi ileri gelenler de tutuklandi Yasanan yagma ve katliamlardan baslicalari Gedelek Baskini Karacaali Baskini Sultaniye Baskini Ihsaniye Armutlu Mecidiye Aldere Baskinlari Hamidiye ve Katirli Baskinlari Kapakli Baskini Narli Baskini Elmalik Toplukirimi Kucukkumla Baskini Muratoba Baskini dir Isgalden hemen sonra Bursa da bir askeri isgal komutanligi kurup sehrin yonetimini ustlendi Sevr Antlasmasi ile kurulmus olan Bogazlar Yonetimi ne Armutlu dan baslayarak Gemlik Mudanya da dahil edildi Isgal doneminde Bursa da Turkce kitap dergi ve gazetelere yasaklama getirildi yasaga uymayanlar icin bes yila kadar savas mahkemesinde yargilama yolu acildi Emekli Turk subaylarina her sabah yoklama icin Yunan askeri idaresine gelme zorunlulugu getirildi Yunan askeri ya da Rum ve Ermeni cetelerinden zarar gordukleri icin sikayetci olanlar tutuklama dayak veya Atina ya esir olarak gonderilmeye maruz kaldi TepkilerBursa nin isgal edildigi haberinin Ankara daki Buyuk Millet Meclisi ne ulasmasindan sonraki ilk meclis oturumunda Bursa mebusu Muhittin Baha Pars Bey kursude isgali anlatti Osmanli Devleti nin ilk baskenti olan Bursa nin Yunanlilar tarafindan kolayca isgali TBMM de sert tartismalara sebep oldu Meclisin 8 Temmuz 1920 tarihli oturumunda Ismet Pasa cephelerin durumu ve Yunanlilarin ilerleyisi hakkinda detayli bilgi verdi Mustafa Kemal Pasa su sozlerle moral asiladi Efendiler bazi yerler isgal edilmistir ve bunun uc misli daha isgal olunabilir Fakat bu isgal hicbir vakit bizim imanimizi sarsmayacaktir 10 Temmuz 1920 gunu Trabzon milletvekil Hamdi Bey ve otuz milletvekili arkadasi tarafindan meclis baskanligina sunulan bir onerge ile Bursa nin isgalinden ve oradaki halkin ugradigi zulumden duyulan uzuntunun bir ifadesi olarak oturuma 20 dakika ara verildi TBMM kursusunun uzeri puside i siyah siyah ortu ile ortuldu ve isgal sona erene kadar bu ortunu orada kalmasina karar verildi 12 Temmuz 1920 gunu eski diplomat Fahrettin Hayri Bey Haci Bayram Camii nden cikan cemaatin onune gecerek Bursa nin isgalini protesto eden bir yuruyus ve miting gerceklestidi 12 13 Temmuz 1920 de Meclis te Bekir Sami Bey n Bursa yi Yunanlilara teslim ettigi iddialari tartisildi Cephe Kumandani Ali Fuat Pasa dan bu iddialar hakkinda bir arastirma raporu hazirlanmasi talep edildi Raporun gorusulmesi beklenmeden mebuslarin baskilari sonucu Bekir Sami Bey 14 Temmuz 1920 gunu 20 Kolordu Kumandanligi gorevinden alindi Isgalci Yunan guclerinin komutani Elefterios Venizelos un oglu olan ve Anadolu isgal kuvvetlerinde subay olarak gorev alan Sofokles Venizelos un Osmanli Devleti nin kurucusu Osman Gazi nin ve ikinci padisah Orhan Gazi nin turbelerinin bulundugu Gumuslu Kumbet te cektirip dunya basini ile paylastigi fotograflar ulkede buyuk tepki uyandirdi Sofokles Venizelos un Osman Gazi nin sandukasina dayanarak verdigi poz saygisizlik addedilmis onun Kalk da torunlarini kurtar ey Osman diyerek sandukayi tekmeledigi kursunladigi sandukanin yaninda icki alemi tertip ettigi naralar attigi gibi iddialar yayilmistir Bursa nin isgali uzerine ulkeyi saran saskinlik ve derin uzuntu havasi gazetelere roman hikaye tiyatro deneme siir turundeki edebi eserlere yansidi Mehmet Akif Sebilurresad mecmuasinin 7 Mayis 1921 tarihli sayisinda yayimlanan Bulbul siirini Bursa nin isgali uzerine yazdi Kurtulus30 Agustos 1922 de gerceklesen Baskomutanlik Meydan Muharebesi nde Yunan kuvvetlerinin buyuk kisminin yok olmasinin ardindan Mustafa Kemal Pasa nin 1 Eylul gunu verdigi Ordular Ilk hedefiniz Akdeniz dir Ileri emriyle taarruza gecen Turk ordusu 9 Eylul 1922 de Izmir e girdi Izmir in isgalden kurtarilmasini ardindan Birinci Turk Tumeni 10 Eylul 1922 gunu saat sabah yedide Bursa nin kurtarilmasi icin yuruyuse gecti Suvari tumeni Bursa ya yaklastiginda topcu ve makineli tufek atesleriyle karsilasti 3 Kolordu birliklerine Hacivat Koprusu dolaylarinda acilan dusman atesi sonucunda 14 asker hayati yitirdi Yunan kuvvetleri ile girilen catismanin sonucunda Bursa daki milis guclerinin de destegiyle isgal gucleri aksam sekizde atesi kesti ve tum cephelerden cekilme karari aldi Boylece Albay Deli Halit Komutasindaki Kocaeli Grubu ve Sukru Naili Pasa komutasindaki 3 Kolordu 10 Eylul gecesinden itibaren tum Bursa yi Yunan isgalinden kurtardi Sukru Naili Pasa komutasindaki 3 Kolordu Bursa ya 11 Eylul 1922 sabahi girdi Yunan birliklerinin geri cekilisiBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Geri cekilen Yunan piyade birlikleri 11 Eylul 1922 Pazartesi ogleden sonra Maskarahasan koyune 1928 den sonraki adi Caglayan girip koyu atese vermis koyden topladiklari 14 genci de dere icinde kursuna dizerek oldurmustur Notlar Ingilizlerin Mudanya ya cikarma yaptigi 25 Haziran 1920 gunu Mudanya Karakolu nda gorev yapan ve kendisi de Mudanyali olan Sukru Cavus birkac er ile birlikte Ingilizlere karsi koyma girisiminde bulundu ve isgal girsimi sonucsuz kaldi Ayni sekilde Gemlik i isgal girisimi Dr Ziya Kaya Kaymakam Mehmet Cemil Bey ve Yuzbasi Ibrahim in girisimleri ile engellendi Ingilizler bu kasabalari 6 Temmuz gunu denizden bombaladilar ve isgal ettiler 8 Temmuz gunu ise Yunan birliklerine birakarak cekildiler Kaynakca a b c 16 Subat 2022 Dusman Vatanin Bagrinda Bursa nin Isgali Alegori 1 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Aralik 2023 a b Kartal Serpil Sevim 2019 Karaer Nihat Ed PDF Iksad Yayinlari ISBN 978 625 7029 08 7 1 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Ozlu Husnu 22 Mart 2016 Istiklal Harbi nde Bursa nin Isgali Surecinde Mudanya nin Bombalanmasi International Journal Of Eurasia Social Sciences 2014 14 124 147 ISSN 2146 1961 Tek Basina Isgal e Direnen Asker Sukru Cavus www mudanya gen tr 27 Nisan 2019 25 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Aralik 2023 Gemlik Gemlik gemlik bel tr 8 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Aralik 2023 a b c Unal Muhittin 14 Eylul 2021 Bekir Sami Gunsav 1879 1934 Ataturk Ansiklopedisi 26 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Aralik 2023 Bozkurt Celil 2021 Milli Mucadele de Bursa Ulemasi Yunan Isgalinde Bursa da Saltanata Baglilik Mitingi Ataturk Arastirma Merkezi Dergisi 37 103 77 104 doi 10 33419 aamd 927027 ISSN 1011 727X 4 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Aralik 2023 a b c Ersevinc Mine 2021 Mondros Mutarekesi nin Bursa da Uygulanmasi ve Isgalin Bursa Yereline Sosyo Ekonomik Etkileri PDF Uludag Universitesi Fen Edebiyat Fakultesi Sosyal Bilimler Dergisi doi 10 52063 978 975 17 4861 4 04 9 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 2 Aralik 2023 Genel Kurmay Baskani Ismet Beyin Genel Durum Hakkindaki Demeci Nedeniyle 7 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Aralik 2023 Haluk Selvi Bulent Cirik Mayis 2020 Milli Mucadelede TBMM ye Anadolu dan Cekilen Telgraflar PDF TBMM Kultur Sanat ve Yayin Kurulu Yayinlari 16 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 2 Aralik 2023 a b c Karaca Nesrin 27 Aralik 2021 Bulbul Siirinin Izinde Bursa nin Isgali ve Mehmet Akif Hacettepe Universitesi Turkiyat Arastirmalari HUTAD 35 Ozel Sayi 89 102 doi 10 20427 turkiyat 1034526 ISSN 1305 5992 6 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Aralik 2023 Sofoklis Venizelos un Osman Gazi nin Kabrini Tekmeledigi Iddiasi Malumatfurus org sitesi 22 Ekim 2019 2 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Aralik 2023 Ozturk Yucel Bursa Civarinin Isgal ve Kurtulus Surecinde Askeri Harekatlar Military Operations In The Occupation And Liberation Of Bursa And Its Vicinity 30 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Aralik 2023 Kurtulus Savasi Sehitleri Aniti bgc org tr 8 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Aralik 2023 SB MD BBB YAZILIM 11 Eylul 2011 Baskan Altepe Kurulusun Yildonumunde Sehitleri Unutmadi www bursa bel tr Erisim tarihi 2 Aralik 2023 Ek Okuma Milli Mucadele Donemi Bursa da Isgal ve Kurtulus Sureci 100 Yil Bursa Buyuksehir Belediyesi Yayinlari 2022 ISBN 978 625 7546 11 9