Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Kasım 2020) |
Saygı, ilişki içinde olan birey veya kurumların (örneğin dinlerin veya ulusların), birbirlerinin ilgi ve tutumlarının farkında oldukları, yapıcı bir davranış tarzını benimsedikleri olumlu bir duygu. Saygı, ilişkide olunan, iletişim kurulan varlık veya oluşumun hak, değer, inanç ve her türlü özelliğini göz önünde tutmak ve bunlara önyargısız yaklaşmayı içerir. Her ne kadar tersi gibi gözükse de saygı kavramı haklar kavramının varlığından önce gelir ve haklar kavramına dayanmaz.
Tanımlar ve özellikler
Saygı, terim olarak genellikle kişiler arası ilişkilerde kullanılır. Buna göre Türk Dil Kurumunun saygı sözcüğüne verdiği tanımlar şöyledir:
- Değeri, üstünlüğü, yaşlılığı, yararlılığı, kutsallığı dolayısıyla bir kimseye, bir şeye karşı dikkatli, özenli, ölçülü davranmaya sebep olan sevgi duygusu, hürmet, ihtiram.
- Başkalarını rahatsız etmekten çekinme duygusu.[1]
Aslında saygı terimi kişiler arası ilişkilerle sınırlı değildir; hayvanlar, gruplar, müesseseler ve örneğin ülkeler arasında kullanabilen bir terimdir.
Her ne kadar saygı zaman zaman kibarlık veya görgü ile eş anlamlı kullanılsa da, bunlar birer davranışken saygı bir tutumdur. Davranışlarda görülen kültürler arası farklılıklar ve aynı davranışın farklı kültürlerde farklı anlamlar taşıması sonucu zaman zaman kişiler tamamen kendilerine dair unsurlardan veya dışa dönük çeşitli davranışlarından dolayı, saygısızlık kastı olmasa da saygısız olarak tanımlanabilirler.
Formel Saygı (Resmi / Biçimsel Saygı)
Gözlemlenebilen bir davranış biçimidir. Kişinin gerçek fikri olmayabilir. Zorlamayla ortaya çıkar. Bu zorlama bazen toplumsal bazen de hukuk kökenli olabilir. Örneğin Devlet Memurları Kanunu memurun amirine karşı saygılı davranmasını zorunlu kılar. (Türkçe’deki “Saygı Göstermek” deyimi bu durumu ifade eder.) Hukuk bu saygı türü ile ilgilenir. Örneğin Devlet Memurları Kanunu, Öğrenci Disiplin Yönetmelikleri saygı ile ilgili düzenlemeler içerir.
Hukuk sistemi insanların gerçek niyeti ve düşüncesi o yönde olmasa bile kamu görevlilerine ve onların da kendi aralarında hiyerarşik olarak birbirlerine karşı saygılı davranmalarını ister. Kimi zaman bu davranışların bir tür aldatmaca olduğu düşünülebilir fakat kamu düzeninin sağlıklı yürüyebilmesi için bu bir zorunluluktur. (Ancak elbette ki saygının doğru anlaşılması, içeriğinin doğru tespit edilmesi gereklidir. Saygı beklentisi adı altında meselenin başka yerlere kaydırılması da başka sorunlar doğuracaktır.) Örneğin 60 kişilik bir sınıfta sadece 2 öğrenci dersi anlatan öğretmene karşı içinde saygı duymuyorsa ve -hukuk sistemi de buna izin verdiği takdirde- gerçek fikirlerine göre davranmaya kalkarlarsa sadece bu 2 öğrencinin yüzünden bir dönem boyunca o ders işlenemez hale gelebilir. Sosyoloji’deki rol kuramının da tespit ettiği üzere insanlardan farklı ortamlara göre farklı roller oynamaları (farklı maskeler takmaları) beklenir ve insanlar da buna göre davranırlar.
İnformel (Gayriresmî / Biçimdışı Saygı)
Kişinin gerçek fikrinden kaynaklanır. İçseldir. Zorlama ile değiştirilemez. Ancak karşılıklı etkileşim ile zamanla olumlu veya olumsuz yönde kendiliğinden değişebilir. (Türkçe’deki “Saygı Duymak” deyimi ile ifade edilir.) Hukuk bu saygı türü ile ilgilenmez. İnformel saygıyı Türk dili içerisinde karşılayacak ayrı bir kavram olmadığı için sıklıkla "Sevgi" kavramı ile birbirine karıştırılır. Örneğin, “ben bu siyasetçiyi çok seviyorum” cümlesinde olduğu gibi.
Normal koşullar altında saygı davranışını sergileyen kişilerin bunu gerçekten yaptığının yoksa hukuk düzeni öyle istediği için mi ya da korkudan, göze girme gibi kişisel beklentilerden mi kaynaklandığını anlamaya çalışmanın gereği de yoktur, pratik bir faydası da bulunmaz. Bunun için çaba sarfetmek gereksizdir. Ancak teorik olarak bunu anlamak mümkün müdür sorusuna verilecek bir yanıt vardır. Kamu hizmetleri yürütülürken taraflar arasında eşitsiz bir ilişki bulunur. Yani taraflardan birine devlet fazladan yetki vermiştir. Örneğin amir ve memur arasında, öğrenci ve öğretmen arasında olduğu gibi. Kişiler ancak aralarındaki bu eşitsiz ilişki sona erip eşit hale geldiklerinde gerçek düşüncelerini ortaya çıkaracaklardır. Örneğin öğrenci mezun olduğunda, amir emekli olduğunda, memurun tayini çıktığında.
Notlar
- ^ TDK Güncel Türkçe Sözlük, saygı maddesi 12 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ Devlet Memurları Kanunu (657 sayılı), 125. Madde, Disiplin cezalarının çeşitleri ile ceza uygulanacak fiil ve haller başlığı. "B - Kınama: Memura, görevinde ve davranışlarında kusurlu olduğunun yazı ile bildirilmesidir. Kınama cezasını gerektiren fiil ve haller şunlardır:... c) Görev sırasında amire hal ve hareketi ile saygısız davranmak."
- ^ Different Views of Hierarchy and Why They Matter; Stuart Bunderson, Gerben van der Vegt, Yeliz Cantimur, Floortje Rink; Academy of Management Journal, University of Groningen, 2016, Sayfa: 1265
- ^ B. J. Biddle, 1986, "Recent Developments in Role Theory", Annual Review of Sociology - Annual Reviews, 12 (1): 67–92.
- ^ TEMEL HUKUK, MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ DERS KİTABI, YAZARLAR: Deniz Fatma PINARBAŞI, Mustafa ERKEN, Mustafa KAYA, Yunus BİNİCİ, DEVLET KİTAPLARI, ÇAĞLAYAN BASIM YAYIN, , 2020
- "20 Mayıs 2006 tarihli en.wikipedia.org Saygı maddesi". en.wikipedia.org.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Kasim 2020 Saygi iliski icinde olan birey veya kurumlarin ornegin dinlerin veya uluslarin birbirlerinin ilgi ve tutumlarinin farkinda olduklari yapici bir davranis tarzini benimsedikleri olumlu bir duygu Saygi iliskide olunan iletisim kurulan varlik veya olusumun hak deger inanc ve her turlu ozelligini goz onunde tutmak ve bunlara onyargisiz yaklasmayi icerir Her ne kadar tersi gibi gozukse de saygi kavrami haklar kavraminin varligindan once gelir ve haklar kavramina dayanmaz Arlington Ulusal Mezarligi ndaki Saygi ve Sessizlik yazan uyari levhasiTanimlar ve ozelliklerSaygi terim olarak genellikle kisiler arasi iliskilerde kullanilir Buna gore Turk Dil Kurumunun saygi sozcugune verdigi tanimlar soyledir Degeri ustunlugu yasliligi yararliligi kutsalligi dolayisiyla bir kimseye bir seye karsi dikkatli ozenli olculu davranmaya sebep olan sevgi duygusu hurmet ihtiram Baskalarini rahatsiz etmekten cekinme duygusu 1 Aslinda saygi terimi kisiler arasi iliskilerle sinirli degildir hayvanlar gruplar muesseseler ve ornegin ulkeler arasinda kullanabilen bir terimdir Her ne kadar saygi zaman zaman kibarlik veya gorgu ile es anlamli kullanilsa da bunlar birer davranisken saygi bir tutumdur Davranislarda gorulen kulturler arasi farkliliklar ve ayni davranisin farkli kulturlerde farkli anlamlar tasimasi sonucu zaman zaman kisiler tamamen kendilerine dair unsurlardan veya disa donuk cesitli davranislarindan dolayi saygisizlik kasti olmasa da saygisiz olarak tanimlanabilirler Formel Saygi Resmi Bicimsel Saygi Gozlemlenebilen bir davranis bicimidir Kisinin gercek fikri olmayabilir Zorlamayla ortaya cikar Bu zorlama bazen toplumsal bazen de hukuk kokenli olabilir Ornegin Devlet Memurlari Kanunu memurun amirine karsi saygili davranmasini zorunlu kilar Turkce deki Saygi Gostermek deyimi bu durumu ifade eder Hukuk bu saygi turu ile ilgilenir Ornegin Devlet Memurlari Kanunu Ogrenci Disiplin Yonetmelikleri saygi ile ilgili duzenlemeler icerir Hukuk sistemi insanlarin gercek niyeti ve dusuncesi o yonde olmasa bile kamu gorevlilerine ve onlarin da kendi aralarinda hiyerarsik olarak birbirlerine karsi saygili davranmalarini ister Kimi zaman bu davranislarin bir tur aldatmaca oldugu dusunulebilir fakat kamu duzeninin saglikli yuruyebilmesi icin bu bir zorunluluktur Ancak elbette ki sayginin dogru anlasilmasi iceriginin dogru tespit edilmesi gereklidir Saygi beklentisi adi altinda meselenin baska yerlere kaydirilmasi da baska sorunlar doguracaktir Ornegin 60 kisilik bir sinifta sadece 2 ogrenci dersi anlatan ogretmene karsi icinde saygi duymuyorsa ve hukuk sistemi de buna izin verdigi takdirde gercek fikirlerine gore davranmaya kalkarlarsa sadece bu 2 ogrencinin yuzunden bir donem boyunca o ders islenemez hale gelebilir Sosyoloji deki rol kuraminin da tespit ettigi uzere insanlardan farkli ortamlara gore farkli roller oynamalari farkli maskeler takmalari beklenir ve insanlar da buna gore davranirlar Informel Gayriresmi Bicimdisi Saygi Kisinin gercek fikrinden kaynaklanir Icseldir Zorlama ile degistirilemez Ancak karsilikli etkilesim ile zamanla olumlu veya olumsuz yonde kendiliginden degisebilir Turkce deki Saygi Duymak deyimi ile ifade edilir Hukuk bu saygi turu ile ilgilenmez Informel saygiyi Turk dili icerisinde karsilayacak ayri bir kavram olmadigi icin siklikla Sevgi kavrami ile birbirine karistirilir Ornegin ben bu siyasetciyi cok seviyorum cumlesinde oldugu gibi Normal kosullar altinda saygi davranisini sergileyen kisilerin bunu gercekten yaptiginin yoksa hukuk duzeni oyle istedigi icin mi ya da korkudan goze girme gibi kisisel beklentilerden mi kaynaklandigini anlamaya calismanin geregi de yoktur pratik bir faydasi da bulunmaz Bunun icin caba sarfetmek gereksizdir Ancak teorik olarak bunu anlamak mumkun mudur sorusuna verilecek bir yanit vardir Kamu hizmetleri yurutulurken taraflar arasinda esitsiz bir iliski bulunur Yani taraflardan birine devlet fazladan yetki vermistir Ornegin amir ve memur arasinda ogrenci ve ogretmen arasinda oldugu gibi Kisiler ancak aralarindaki bu esitsiz iliski sona erip esit hale geldiklerinde gercek dusuncelerini ortaya cikaracaklardir Ornegin ogrenci mezun oldugunda amir emekli oldugunda memurun tayini ciktiginda Notlar TDK Guncel Turkce Sozluk saygi maddesi 12 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca Devlet Memurlari Kanunu 657 sayili 125 Madde Disiplin cezalarinin cesitleri ile ceza uygulanacak fiil ve haller basligi B Kinama Memura gorevinde ve davranislarinda kusurlu oldugunun yazi ile bildirilmesidir Kinama cezasini gerektiren fiil ve haller sunlardir c Gorev sirasinda amire hal ve hareketi ile saygisiz davranmak Different Views of Hierarchy and Why They Matter Stuart Bunderson Gerben van der Vegt Yeliz Cantimur Floortje Rink Academy of Management Journal University of Groningen 2016 Sayfa 1265 B J Biddle 1986 Recent Developments in Role Theory Annual Review of Sociology Annual Reviews 12 1 67 92 TEMEL HUKUK MESLEKI VE TEKNIK ANADOLU LISESI DERS KITABI YAZARLAR Deniz Fatma PINARBASI Mustafa ERKEN Mustafa KAYA Yunus BINICI DEVLET KITAPLARI CAGLAYAN BASIM YAYIN ISBN 978 975 11 5700 3 2020 20 Mayis 2006 tarihli en wikipedia org Saygi maddesi en wikipedia org