Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Afrika ve Hint Adaları'na ticaret yapan İskoçya şirketi (İngilizce: The Company of Scotland Trading to Africa and the Indies) ya da İskoç Darien Şirketi (İngilizce: Scottish Darien Company) olarak adlandırılan kurum 26 Haziran 1695 tarihinde, Taçlar birliği (Union of the Crowns)nin oluşturulmasından yüz yıl sonra İskoçya Kralı William II'nin izniyle İskoçya Parlamentosu yasalarıyla kurulan deniz aşırı ticaret şirketidir. 1696'dan başlayıp 1709 yılı dahilinde şirkete ait tarihi dokümanlar mevcuttur. Bunlar arasında hesap defterleri, ayrıntılı nakit kasa defterleri ve makbuzlar, ticaret defterleri ve senetler, liman depo ve şirketlerinin mal sevk listeleri vardır.
Şirketin kuruluşu
İskoçya, 17. yüzyılda onlarca yıl süren savaşların etkisiyle kıtlık ve ekonomik kriz içinde olmuştur. İskoçya'nın ekonomik servetini yeniden canlandırmak için bir şeyler yapılması gerekiyordu. İngiltere Merkez Bankası kurucu yöneticilerinden biri olan, İskoç, William Paterson, Pasifik Okyanusu ticareti fikrini sunmuştur. İskoçya Parlamentosu tarafından kurulan “İskoçya Şirketi”'ne yasalarla Hindistan, Afrika ve Amerika'ya dış ticarette, İngiliz kurumlarının ayrıcalıklarına benzer, tekel ve ayrıca olağanüstü egemenlik hakları ile geçici vergi muafiyetleri sağlayan ayrıcalıklar verilmiştir.
Finansmanı
Kurum ilk yıllarından itibaren mali ve siyasi sıkıntılarla boğuşmuştur. Hem İngiliz hem de İskoç bankacılar bulunduran kurumda, merkezin ve toplantıların yapılacağı yerin Londra veya Edinburgh olması konusunda ayrıma düşülmüştür. İngiliz tüccarlar tekelleri altındaki ticareti engellemesi gerekçesiyle bu duruma sıcak bakmamıştır. İskoçlar, İngilizler kadar güney bölgeler ve uluslararası ticaret konularında deneyim sahibi değildi. Ayrıca şirket, yeterli sermaye birikimine sahip olmadığı için Londra'daki finansal aracılara bağımlıydı. Orijinal plana göre İngiltere'de yüzde elli hisse ile 600.000 £ satış öngörülmüştür. İngiliz yatırımcılar için ön görülen bu hisse 300.000 £ etmekteydi ve gerekenden fazlasını taahhüt ettiği gerekçesiyle bu düzenleme kaldırılmıştır.
Kurumun sermayesi İskoç yatırımcıların minimum 100£ maksimum 3.000£ katılım payı ödemesiyle oluşturulmaya çalışılmıştır. Bu girişime destek olmak isteyen zengin fakir, binlerce İskoç akın etmiş ve altı ay içinde 400.000 £ toplanmıştır. İngiliz yetkililerin engelleme çabalarına rağmen Unicorn, St Andrew, Kaledonya, Endeavour ve Dolphin'de para seferleri için kargolar kurulmuştur. İngiliz büyükelçisi, Hollanda'yı bile, yeni şirket ile işlem yapacak herhangi bir tüccara ambargo koymakla tehdit etmiştir.
Kolonicilik denemesi
Şirketin amacı sadece transatlantik ticaret değil aynı zamanda Pasifik bölgesi ve Güney Denizi'nde ortaya çıkabilecek fırsatlardan istifade etmek olmuştur. Temmuz 1698'de bankacı önderliğinde Avrupa ve Uzak Doğu'da koloni kurma umuduyla ilk seferleri Panama, 'e yapılmıştır. Şirket ilk seferini Darién'a yaptığı için bu isimle, İskoç Darien Şirketi olarak anılmıştır. Kaptan “Robert Pennecuik” komutasında, 4 Temmuz 1698 tarihinde ilk gemi Leith limanından yola çıkmıştır. İlk seferle beş gemi ve 1.200 İskoç sömürgeci Darien'e başarıyla inmiştir.
Arazi tarıma elverişsizti ve bahar 1699'da sağanak yağmurlar başlamıştır. Yerleşim yerinin kötü yaşam şartları salgın hastalıklara yol açmıştır. Mart 1699'da, sadece on günde 200'den fazla sömürgeci ölmüştür. Kral tarafından Amerika koloniciliğini tüccarlara yasaklayan bildiriler yayınlanmıştır. İlk kolonicilik seferinin başarısız olduğu söylentileri tüccarlar arasında yayılınca durum, kıskanç İngiliz tüccarları tarafından uydurulmuş bir dedikodu olduğu haberiyle yalanlanmıştır.
İkinci bir sefer ilk koloninin kaderi hakkında hiçbir şey bilmeden, Ağustos 1699'da İskoçya'dan yola çıkmıştır. The Rising Sun tarafından yönetilen üç gemiyle, yolculuk sırasında 160'ının öldüğü 1,302 yerleşimciyi taşınmıştır. Daniel, İspanyol kolonicilerin saldırısına uğramış ve kuşatılmıştır. Bir İskoçya gemisi İspanyol askerleri tarafından kuşatılmış ve tutsak edilmiştir. Şirketin kolonicilik amacıyla yola çıkan tüm gemilerinden sadece ikisi İskoçya'ya geri dönebilmiştir.
Akıbeti
Darien girişiminin başarısızlığı İskoçya ekonomisi için tam bir felaket olmuştur. William Paterson kendisini ve eylemlerini savunmak zorunda kalmıştır. Kolonisi kısmen başarılı olmuştur. Birkaç yıl sonra, 18.000 £'luk emekli maaşıyla, ama derin bir hayal kırıklığı yaşayan bir adam olarak ölmüştür. Şirket çoğunluğu İskoç halkının tasarruflarından oluşan 232.884 £ kaybetmiştir.
Darien başarısızlığından yedi yıl sonra İskoçya “Birlik Kanunu”nu kabul etmek ve Birleşik Krallık'a katılmak zorunda kalmıştır. Anlaşmanın bir parçası olarak, İngiltere, toplamı ile İskoçya'nın borçlarına 'eşdeğer' olarak 398,000 £ ödemiştir, çoğu İskoçya Şirketi'nin kayıplarını karşılamıştır. Sonunda bu parayı yönetmek için kurulan kurum olmuştur.
Konuyla ilgili yayınlar
- George Pratt Insh:The Company of Scotland trading to Africa and the Indies, C. Scribner's sons, 1932 (İngilizce)
- William Robert Scott: The Constitution and Finance of English, Scottish and Irish, 1-3. ciltler syf 207-280 (İngilizce)
- John Prebble “Darien Disaster” (Penguin, 26 Mart 1970) (İngilizce)
- John Prebble “Darien: The Scottish Dream of Empire” 14 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 25 Mayıs 2000, (İngilizce)
Kaynakça
- ^ [1] 23 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Papers of the Company of Scotland Trading to Africa and the Indies, 1694-1709 (İngilizce)
- ^ William Robert Scott: The Constitution and Finance of English, Scottish and Irish, 1-3. ciltler syf 208 (İngilizce)
- ^ [2] 7 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . BBC Tarih, 17.02.2011 Darien Girişim- erişim 20 Nisan 2012 (İngilizce)
- Afrika ve Hint Adaları, 1696-1707 İskoçya Trading Company Gemi ve Voyages İlişkin Bildiri George Pratt Insh, MA, İskoç Tarihi Derneği, Edinburgh University Press, 1924 (İngilizce)
- PDF[]The Papers of the Company of Scotland Trading to Africa and the Indies (Darien Company) from the National Library of Scotland (1694-1709), Microform Academic Publishers, 2007 (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Afrika ve Hint Adalari na ticaret yapan Iskocya sirketi Ingilizce The Company of Scotland Trading to Africa and the Indies ya da Iskoc Darien Sirketi Ingilizce Scottish Darien Company olarak adlandirilan kurum 26 Haziran 1695 tarihinde Taclar birligi Union of the Crowns nin olusturulmasindan yuz yil sonra Iskocya Krali William II nin izniyle Iskocya Parlamentosu yasalariyla kurulan deniz asiri ticaret sirketidir 1696 dan baslayip 1709 yili dahilinde sirkete ait tarihi dokumanlar mevcuttur Bunlar arasinda hesap defterleri ayrintili nakit kasa defterleri ve makbuzlar ticaret defterleri ve senetler liman depo ve sirketlerinin mal sevk listeleri vardir Sirketin kurulusuIskocya 17 yuzyilda onlarca yil suren savaslarin etkisiyle kitlik ve ekonomik kriz icinde olmustur Iskocya nin ekonomik servetini yeniden canlandirmak icin bir seyler yapilmasi gerekiyordu Ingiltere Merkez Bankasi kurucu yoneticilerinden biri olan Iskoc William Paterson Pasifik Okyanusu ticareti fikrini sunmustur Iskocya Parlamentosu tarafindan kurulan Iskocya Sirketi ne yasalarla Hindistan Afrika ve Amerika ya dis ticarette Ingiliz kurumlarinin ayricaliklarina benzer tekel ve ayrica olaganustu egemenlik haklari ile gecici vergi muafiyetleri saglayan ayricaliklar verilmistir FinansmaniKurum ilk yillarindan itibaren mali ve siyasi sikintilarla bogusmustur Hem Ingiliz hem de Iskoc bankacilar bulunduran kurumda merkezin ve toplantilarin yapilacagi yerin Londra veya Edinburgh olmasi konusunda ayrima dusulmustur Ingiliz tuccarlar tekelleri altindaki ticareti engellemesi gerekcesiyle bu duruma sicak bakmamistir Iskoclar Ingilizler kadar guney bolgeler ve uluslararasi ticaret konularinda deneyim sahibi degildi Ayrica sirket yeterli sermaye birikimine sahip olmadigi icin Londra daki finansal aracilara bagimliydi Orijinal plana gore Ingiltere de yuzde elli hisse ile 600 000 satis ongorulmustur Ingiliz yatirimcilar icin on gorulen bu hisse 300 000 etmekteydi ve gerekenden fazlasini taahhut ettigi gerekcesiyle bu duzenleme kaldirilmistir Kurumun sermayesi Iskoc yatirimcilarin minimum 100 maksimum 3 000 katilim payi odemesiyle olusturulmaya calisilmistir Bu girisime destek olmak isteyen zengin fakir binlerce Iskoc akin etmis ve alti ay icinde 400 000 toplanmistir Ingiliz yetkililerin engelleme cabalarina ragmen Unicorn St Andrew Kaledonya Endeavour ve Dolphin de para seferleri icin kargolar kurulmustur Ingiliz buyukelcisi Hollanda yi bile yeni sirket ile islem yapacak herhangi bir tuccara ambargo koymakla tehdit etmistir Kolonicilik denemesiSirketin amaci sadece transatlantik ticaret degil ayni zamanda Pasifik bolgesi ve Guney Denizi nde ortaya cikabilecek firsatlardan istifade etmek olmustur Temmuz 1698 de bankaci onderliginde Avrupa ve Uzak Dogu da koloni kurma umuduyla ilk seferleri Panama e yapilmistir Sirket ilk seferini Darien a yaptigi icin bu isimle Iskoc Darien Sirketi olarak anilmistir Kaptan Robert Pennecuik komutasinda 4 Temmuz 1698 tarihinde ilk gemi Leith limanindan yola cikmistir Ilk seferle bes gemi ve 1 200 Iskoc somurgeci Darien e basariyla inmistir Arazi tarima elverissizti ve bahar 1699 da saganak yagmurlar baslamistir Yerlesim yerinin kotu yasam sartlari salgin hastaliklara yol acmistir Mart 1699 da sadece on gunde 200 den fazla somurgeci olmustur Kral tarafindan Amerika koloniciligini tuccarlara yasaklayan bildiriler yayinlanmistir Ilk kolonicilik seferinin basarisiz oldugu soylentileri tuccarlar arasinda yayilinca durum kiskanc Ingiliz tuccarlari tarafindan uydurulmus bir dedikodu oldugu haberiyle yalanlanmistir Ikinci bir sefer ilk koloninin kaderi hakkinda hicbir sey bilmeden Agustos 1699 da Iskocya dan yola cikmistir The Rising Sun tarafindan yonetilen uc gemiyle yolculuk sirasinda 160 inin oldugu 1 302 yerlesimciyi tasinmistir Daniel Ispanyol kolonicilerin saldirisina ugramis ve kusatilmistir Bir Iskocya gemisi Ispanyol askerleri tarafindan kusatilmis ve tutsak edilmistir Sirketin kolonicilik amaciyla yola cikan tum gemilerinden sadece ikisi Iskocya ya geri donebilmistir AkibetiDarien girisiminin basarisizligi Iskocya ekonomisi icin tam bir felaket olmustur William Paterson kendisini ve eylemlerini savunmak zorunda kalmistir Kolonisi kismen basarili olmustur Birkac yil sonra 18 000 luk emekli maasiyla ama derin bir hayal kirikligi yasayan bir adam olarak olmustur Sirket cogunlugu Iskoc halkinin tasarruflarindan olusan 232 884 kaybetmistir Darien basarisizligindan yedi yil sonra Iskocya Birlik Kanunu nu kabul etmek ve Birlesik Krallik a katilmak zorunda kalmistir Anlasmanin bir parcasi olarak Ingiltere toplami ile Iskocya nin borclarina esdeger olarak 398 000 odemistir cogu Iskocya Sirketi nin kayiplarini karsilamistir Sonunda bu parayi yonetmek icin kurulan kurum olmustur Konuyla ilgili yayinlarGeorge Pratt Insh The Company of Scotland trading to Africa and the Indies C Scribner s sons 1932 Ingilizce William Robert Scott The Constitution and Finance of English Scottish and Irish 1 3 ciltler syf 207 280 Ingilizce John Prebble Darien Disaster Penguin 26 Mart 1970 ISBN 978 0140029550 Ingilizce John Prebble Darien The Scottish Dream of Empire 14 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 25 Mayis 2000 ISBN 978 1841580548 Ingilizce Kaynakca 1 23 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Papers of the Company of Scotland Trading to Africa and the Indies 1694 1709 Ingilizce William Robert Scott The Constitution and Finance of English Scottish and Irish 1 3 ciltler syf 208 Ingilizce 2 7 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC Tarih 17 02 2011 Darien Girisim erisim 20 Nisan 2012 Ingilizce Afrika ve Hint Adalari 1696 1707 Iskocya Trading Company Gemi ve Voyages Iliskin Bildiri George Pratt Insh MA Iskoc Tarihi Dernegi Edinburgh University Press 1924 Ingilizce PDF olu kirik baglanti The Papers of the Company of Scotland Trading to Africa and the Indies Darien Company from the National Library of Scotland 1694 1709 Microform Academic Publishers 2007 Ingilizce ISBN 978 1 85117 116 3