Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İran İslam Cumhuriyeti İstihbarat Bakanlığı (Farsça: وِزارَتِ اِطّلاعات جُمهوریِ اِسلامیِ ایران Vezarat-e Ettela'at Jomhuri-ye Eslami-ye Iran) İran İslam Cumhuriyeti'nin temel istihbarat teşkilatı ve İran İstihbarat Topluluğu üyesidir. Ayrıca VAJA olarak bilinir ve daha önce VEVAK (Vezaret-e Ettela'at va Amniyat-e Keshvar) ya da MOIS olarak bilinirdi. Önceki rejimin istihbarat aygıtını devraldığı zaman başlangıçta, SAVAMA olarak biliniyordu. Bakanlık işin doğası gereği yurt içinde ve yurt dışında İran'ın üç "egemen" bakanlık kuruluşundan biridir.
| VAJA | |
|---|---|
وزارت اطّلاعات جمهوری اسلامی ایران | |
 | |
| Genel bilgiler | |
| Kuruluş tarihi | 18 Ağustos 1984) |
| Türü | İstihbarat teşkilatı |
| Personel sayısı | 33,000+ |
| Yönetici(ler) |
|
| Web sitesi | vaja.ir |
Geçmiş
Bakanlık ile ilgili bilgileri genellikle elde etmek zordur. Başlangıçta, kuruluş SAVAMA olarak bilinen ve Şah döneminde SAVAK adıyla örgütlenen, İran'ın istihbarat ajansının yerini alması düşünülen örgütlerin, iki örgüt arasında ne kadar devamlılık olduğu ancak belirsizdir, rolleri benzer iken, altta yatan ideoloji kökten farklıdır. Yeni hükûmetin yeni örgütten SAVAK adıyla örgütlenen unsurları temizlemek için başlangıçta istekli olduğu, ancak pragmatik olarak birçok deneyimli SAVAK personelinin rollerini muhafaza ettiği için sonunda bu düşünce baskın gelmiştir. Eski SAVAK kadrosunun solcu muhalif gruplarının, bakanlığa sızmasında Irak Baas Partisi'nin öneminin etkili olduğuna inanılıyor.
Bakanlık oluşumu Mir Hüseyin Musavi hükûmeti ve ardından Saeed Hajjarian tarafından meclise önerilmişti. Orada "devletin bir dalı olarak yeni kurum idare edilmelidir" gibi tartışmalar vardı ve cumhurbaşkanlığı dışında Yüce Lider ve İslam Devrim Muhafızları Ordusu'nun diğer yargı sistemi gibi seçenekleri vardı. Son olarak, hükûmet bir bakanlık haline getirmek için Ayetullah Humeyni'nin onayını alabilirdi, ama bir kısıtlama olmadan bir doktor olarak onu ihtiyacı, bakanın gereklerine eklendi. Bakanlık son olarak, farklı toplum örgütlerince, birçok küçük istihbarat birimi kapatılarak, 18 Ağustos 1984 tarihinde kuruldu. Bakanlığın kuruluşundan bu yana beş bakan, Mohammad Reyshahri (Başbakan Mir Hüseyin Musevi altında), Ali Fallahian (Başkan Ali Ekber Haşimi Rafsancani altında), Ghorbanali Dorri-Najafabadi (Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi'nin altında, bir yıl sonra istifa ederek), Ali Younessi (24 Ağustos 2005 tarihine kadar Cumhurbaşkanı Hatemi'nin altında), Gholam Hossein Mohseni-Ejehei (Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad altında 29 Ağustos 2009'dan 15 Ağustos 2013'e) ve Heyder Moslehi (Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad'ın altında, 29 Ağustos 2009'dan 15 Ağustos 2013'e kadar) olmuştur.
"Zincir" suikastlar
1998 yılının sonlarında, üç muhalif yazar, bir siyasi lider ve eşi iki aylık sürede İran'da öldürüldü.
Uluslararası kamuoyunun büyük isyanına, İran'da gazetecilik soruşturmalarına ve propagandalardan sonra savcılardan, 1999 yılı ortalarında, biri Saeed Emami, İran'ın istihbarat bakanlığı cinayetlerine "haydut unsurların" yol açtığını açıkladı. "Kurbanların ailelerine ve uluslararası insan hakları örgütlerine göre bir sahte görevden alma değerlendirmesiyle" bir denemede bu üç istihbarat bakanlığı ajanı 2001 yılında hapse, diğerleri kurbanların ikisini öldürdüğü için ölüme mahkûm edildi. İki yıl sonra, İran Yüksek Mahkemesi ölüm cezalarının ikisini azaltmıştır.
1999 yılında, uluslararası eleştirilerde İran hükûmeti'nin yurt dışında İranlı siyasi muhaliflerin suikastları dahil muhalif yazar ve aydınların, seri cinayetleri için bakanlığın "haydut unsurları" suçlandı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Iran's Ministry Of Intelligence and Security: A Profile 16 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . The Washington Free Beacon
- ^ al Labbad, Mustafa (15 Ağustos 2013). "Rouhani's Cabinet Seeks New Balance in Iranian Policies". Al-Monitor.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Aralık 2014.
- ^ "Iran, SAVAMA". 20 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Eylül 2015.
- ^ Douglas, Jehl (4 Aralık 1998). "Killing of 3 Rebel Writers Turns Hope to Fear in Iran". The New York Times (İngilizce). s. A6. 17 Aralık 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Aralık 2014.
- ^ "Ganji identified Fallahian as the 'master key' in chain murders". Iran Press Service. 28 Nisan 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Eylül 2015.
- ^ "Iran - 2003 Annual report". Reporters Sans Frontières (Sınır Tanımayan Gazeteciler). 7 Nisan 2003. Erişim tarihi: 17 Aralık 2014.[]
- ^ . 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2015.
Konuyla ilgili yayınlar
- Yves Bonnet, Vevak, au service des ayatollahs: Histoire des services secrets iraniens, Timée-éditions, Boulogne-Billancourt, 2009. . (Fransızca)
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta İstihbarat Bakanlığı (İran) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- , İran'ın istihbarat faaliyetleri hakkında iddialar içeren bir internet sitesi
- GlobalSecurity.org'da İstihbarat ve Güvenlik Bakanlığı 24 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (MOIS) VEVAK (Vezaret-e Ettela'at va Amniat-e Keshvar)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Iran Islam Cumhuriyeti Istihbarat Bakanligi Farsca و زار ت ا ط لاعات ج مهوری ا سلامی ایران Vezarat e Ettela at Jomhuri ye Eslami ye Iran Iran Islam Cumhuriyeti nin temel istihbarat teskilati ve Iran Istihbarat Toplulugu uyesidir Ayrica VAJA olarak bilinir ve daha once VEVAK Vezaret e Ettela at va Amniyat e Keshvar ya da MOIS olarak bilinirdi Onceki rejimin istihbarat aygitini devraldigi zaman baslangicta SAVAMA olarak biliniyordu Bakanlik isin dogasi geregi yurt icinde ve yurt disinda Iran in uc egemen bakanlik kurulusundan biridir Iran Islam Cumhuriyeti Istihbarat BakanligiVAJAوزارت اط لاعات جمهوری اسلامی ایرانGenel bilgilerKurulus tarihi18 Agustos 1984 39 yil once 1984 08 18 TuruIstihbarat teskilatiPersonel sayisi33 000 Yonetici ler Yonetici ve BakanWeb sitesivaja irGecmisBakanlik ile ilgili bilgileri genellikle elde etmek zordur Baslangicta kurulus SAVAMA olarak bilinen ve Sah doneminde SAVAK adiyla orgutlenen Iran in istihbarat ajansinin yerini almasi dusunulen orgutlerin iki orgut arasinda ne kadar devamlilik oldugu ancak belirsizdir rolleri benzer iken altta yatan ideoloji kokten farklidir Yeni hukumetin yeni orgutten SAVAK adiyla orgutlenen unsurlari temizlemek icin baslangicta istekli oldugu ancak pragmatik olarak bircok deneyimli SAVAK personelinin rollerini muhafaza ettigi icin sonunda bu dusunce baskin gelmistir Eski SAVAK kadrosunun solcu muhalif gruplarinin bakanliga sizmasinda Irak Baas Partisi nin oneminin etkili olduguna inaniliyor Bakanlik olusumu Mir Huseyin Musavi hukumeti ve ardindan Saeed Hajjarian tarafindan meclise onerilmisti Orada devletin bir dali olarak yeni kurum idare edilmelidir gibi tartismalar vardi ve cumhurbaskanligi disinda Yuce Lider ve Islam Devrim Muhafizlari Ordusu nun diger yargi sistemi gibi secenekleri vardi Son olarak hukumet bir bakanlik haline getirmek icin Ayetullah Humeyni nin onayini alabilirdi ama bir kisitlama olmadan bir doktor olarak onu ihtiyaci bakanin gereklerine eklendi Bakanlik son olarak farkli toplum orgutlerince bircok kucuk istihbarat birimi kapatilarak 18 Agustos 1984 tarihinde kuruldu Bakanligin kurulusundan bu yana bes bakan Mohammad Reyshahri Basbakan Mir Huseyin Musevi altinda Ali Fallahian Baskan Ali Ekber Hasimi Rafsancani altinda Ghorbanali Dorri Najafabadi Cumhurbaskani Muhammed Hatemi nin altinda bir yil sonra istifa ederek Ali Younessi 24 Agustos 2005 tarihine kadar Cumhurbaskani Hatemi nin altinda Gholam Hossein Mohseni Ejehei Cumhurbaskani Mahmud Ahmedinejad altinda 29 Agustos 2009 dan 15 Agustos 2013 e ve Heyder Moslehi Cumhurbaskani Mahmud Ahmedinecad in altinda 29 Agustos 2009 dan 15 Agustos 2013 e kadar olmustur Zincir suikastlar 1998 yilinin sonlarinda uc muhalif yazar bir siyasi lider ve esi iki aylik surede Iran da olduruldu Uluslararasi kamuoyunun buyuk isyanina Iran da gazetecilik sorusturmalarina ve propagandalardan sonra savcilardan 1999 yili ortalarinda biri Saeed Emami Iran in istihbarat bakanligi cinayetlerine haydut unsurlarin yol actigini acikladi Kurbanlarin ailelerine ve uluslararasi insan haklari orgutlerine gore bir sahte gorevden alma degerlendirmesiyle bir denemede bu uc istihbarat bakanligi ajani 2001 yilinda hapse digerleri kurbanlarin ikisini oldurdugu icin olume mahkum edildi Iki yil sonra Iran Yuksek Mahkemesi olum cezalarinin ikisini azaltmistir 1999 yilinda uluslararasi elestirilerde Iran hukumeti nin yurt disinda Iranli siyasi muhaliflerin suikastlari dahil muhalif yazar ve aydinlarin seri cinayetleri icin bakanligin haydut unsurlari suclandi Ayrica bakinizOghab 2 SAVAKKaynakca Iran s Ministry Of Intelligence and Security A Profile 16 Subat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Washington Free Beacon al Labbad Mustafa 15 Agustos 2013 Rouhani s Cabinet Seeks New Balance in Iranian Policies Al Monitor com 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Aralik 2014 Iran SAVAMA 20 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Eylul 2015 Douglas Jehl 4 Aralik 1998 Killing of 3 Rebel Writers Turns Hope to Fear in Iran The New York Times Ingilizce s A6 17 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Aralik 2014 Ganji identified Fallahian as the master key in chain murders Iran Press Service 28 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Eylul 2015 Iran 2003 Annual report Reporters Sans Frontieres Sinir Tanimayan Gazeteciler 7 Nisan 2003 Erisim tarihi 17 Aralik 2014 olu kirik baglanti 27 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Eylul 2015 Konuyla ilgili yayinlarYves Bonnet Vevak au service des ayatollahs Histoire des services secrets iraniens Timee editions Boulogne Billancourt 2009 ISBN 978 2 35401 001 0 Fransizca Dis baglantilarWikimedia Commons ta Istihbarat Bakanligi Iran ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Iran in istihbarat faaliyetleri hakkinda iddialar iceren bir internet sitesi GlobalSecurity org da Istihbarat ve Guvenlik Bakanligi 24 Aralik 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde MOIS VEVAK Vezaret e Ettela at va Amniat e Keshvar