Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Merv (Türkmence: Merw; Farsça: مرو, Marv, bazı çevirilerde Marw veya Mary; Çince: 木鹿, Mulu), Türkmenistan sınırları içinde tarihi İpek yolu güzergâhı üzerinde kurulmuş, Karakum Çölü'nde bir vaha şehridir.
| Merv Merw Merv-eş-şahıcan Farsça: مَرو | |
|---|---|
 | |
 Merv'in Türkmenistan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkmenistan |
| İller | |
 Merv kalıntılarının 1899 tarihli bir fotoğrafı | |
| Konum |  Türkmenistan |
| (Kriter) | Kültürel: ii, iii |
| Referans | 886[1] |
| Tescil | 1999 (23. oturum) |
| Bölge | Asya-Pasifik |
| Koordinatlar | 37°42′2″K 62°10′39″D / 37.70056°K 62.17750°D |
Taş devri'nden beri çeşitli yerleşimlere ev sahipliği yapan ve uzun bir süre “Horasan’nın Kabesi” ve “Horasan’daki tüm şehirlerin anası” olarak tarif edilecek ölçüde siyasi, iktisadi ve ilmi bir merkez olan tarihi Merv şehri, 135 bin nüfuslu[]önemli bir sanayi merkezi olan Mary şehrine yaklaşık 30 km. mesafededir.
Tarihi şehrin yanındaki modern şehir (Mary veya Marw), 1884 tarihinde Rusya'nın askeri ve idari merkezi olarak kurulmuş; Sovyetler Birliği zamanında pamuk üretim merkezi haline gelmiştir. 1968 yılında şehrin 20 km batısında büyük bir doğalgaz rezervi ortaya çıkarıldı. Tarihi Merv şehri ise 1987’de Türkmenistan tarafından arkeolojik park haline getirilmiş ve 1999’da UNESCO Dünya Mirası listesine girmiştir.
İsim kökeni
İbn-i Haldun (Abū Zayd ‘Abdu r-Raḥman bin Muḥammad bin Khaldūn), Mukaddime (Muqaddimah) ismindeki eserinde şöyle yazmıştır; "Güneyinde dağlar ve doğusunda çöl, Nişabur yatar sonra Marw ash-Shihijan gelir."
Türk Dili'nin en eski ve değerli sözlüklerinden Divân-ı Lügati't-Türk'te;
"... Bir takımları da Türk sınırının " Merv-eş-şahıcan" dan başladığını söylerler. Çünkü Kaz'ın babası olan " Tonğa Alp er" Afrasyap demektir; " Merv" şehrini yapan zattır. Afrasyap burayı, "Tahmures" tarafından şehrin iç kalesi yapıldıktan üç yüz sene sonra kurmuştur."
Tarihçe
Merv, Yeni Taş Devri (Cilalı Taş Devri veya Neolitik Devir)nden beri konumlanmış, ilk defa en yüksek çağını Milâttan önce 2. yüzyıldan kalma Erk-Kala diye tanınan oniki hektar büyüklüğünde bir yerleşim yerinden bilinir.
Büyük İskender’in seferinde burayı ele geçirmiş ve Alexandria margiane (eski Yunanca: Άλεξάνδρεια μαργιάνη) ismini verip, böylece Polis (pólis, πόλις, çoğul: póleis) denilen antik yunan şehir devletini kurmuştur. Selevkos İmparatoru şehri yıkıp[], yerine Antiochia in Parthien denilen yeni bir şehir yaptırmıştır. Şehir sonraki yüzyılda Partlar'ın eline geçti;, daha sonra antik çağın sonuna kadar Sasaniler tarafından yönetilmiştir. Milâttan sonra Sasani İmparatorluğu'nun son kralı III. Yezdigirt (Farsça'da: یزدگرد سوم, "Tanrı tarafından yaratılan") İslam ordularına yenilip doğuya doğru kaçtığında buraya sığınmış; yakındaki bir köyde öldürülmüştür. Şehir bu olaydan hemen sonra Müslüman Arapların eline geçti.
İslâm dönemi
Halife Osman devrindeki fetih harekatı sırasında Merv şehrinin reisi Araplarla anlaşıp şehri teslim etti ve şehre Benî Mâhân Camii inşa edildi. Emeviler devrinde Merv şehrini bazen Irak genel valisi, bazen de bizzat halifenin tayin ettiği valiler yönetmekteydi. 697’de ’nin Horasan’a atanmasından sonra şehrin hâkimiyeti üç nesil boyunca Mühellebîler’in elinde kaldı. Merv’in ikinci camisi olan Mescid-i Atîk’in bu dönemde inşa edildiği düşünülür.
Abbâsî ihtilâli 747’de Merv’de patlak verdi. Merv doğumlu komutan Ebû Müslim Horasânî, İranlı köylülerle diğer mevâlîden oluşturduğu ordusunun başında şehre girdiğinde Emevîler’in(Arapça: بنو أمية/الأمويون, Farsça: اموىان) son Horasan valisi Nasr b. Seyyâr ailesiyle birlikte kaçtı.
Şehir, Abbasi halifesi Memun (Arapça: المأمون; al-Ma'nun) (yönetimi 813-833) zamanında başkentlik yaptı. Müşkân kapısı yakınlarında bir saray ve askerî garnizon inşa ettirmesinden sonra şehir o yönde genişlemeye başladı.
Ünlü yahudi gökbilimci, matematikçi Saul ben ibn Bishr (Saul ibn Bishr al-Israili; Zahel veya Zael isminde de tanınır), Abbasiler devrinde Merv'de yetişmiştir.
Halife Memun’un Bağdat’a dönmesinin ardından Merv idaresi Horasan Tâhir b. Hüseyin’e verildi; şehir bir süre Abbasi Devleti’ne bağlı Tâhirî hânedanının idare merkezi oldu. Zamanla Tâhirîlerin merekzi Nişabur’a kaysa da Merv, ekonomik önemini korudu. Tahirilerin ardından Samanî ve Gazne yönetimine girdi. Merv, merkez olma özelliğini yitirse de büyük bir şehir olarak varlığını sürdürdü.
Selçuklular dönemi
Türk Hakanı Afrâsîâb'ın kurduğu rivayet edilen Merv şehrini Selçuklu Çağrı Beğ 1037 yılında feth ederek, iç kaleye girmiş ve atının örtüsünü yere koyup "taht gibi" üstüne oturmuştur Bu tarihten sonra Merv şehri Selçuklular’ın önemli yönetim merkezlerinden biri haline geldi. Selçuklu tehlikesine son vermek için 1040 yılında Merv şehrine yürüyen Gazne Sultanı Mesut'un yenildiği Dandanakan Muharebesi'nden sonra Büyük Selçuklu Devleti kurulmuş kabul edilir.
Çağrı Bey'in 1060’ta Merv ve Nişabur arasındaki ölümünden sonra cenazesi Merv’e getirildi; Büyük Selçuklu tahtına oğlu Alp Arslan çıktı. Merv şehri, yönetimi Selçuklu şehzadelerine bırakılan Horasan vilayetinin merkezi oldu. Alp Arslan 1072’de Mâverâünnehir Seferi sırasında öldürüldüğünde cenazesi Merv'e getirilerek babası Çağrı Bey'in yanına gömüldü. Büyük Selçuklu Devleti’nin son sultanı Sencer, tahta çıkmadan önce yirmi yıl devamlı Merv şehrinde Horasan vilayetini yönetmişti. 1118’de Selçuklu tahtına çıktıktan sonra batıda yeni bir kale (Sultan Kale) inşa etti ve şehir yeni kalenin etrafında gelişti. Sultan Sencer tarafından başkent ilan edilen Merv, bir ilim merkezi haline geldi.
Sultan Sancar’ın Katvan Muharebesi’nde Karahitaylar’a yenilmesinden sonra Merv şehri kısa bir süre için Harezm Şahı Atsız’ın yönetimine girdi; halkından pek çok kimse katledildi. Ertesi yıl şehre yeniden hakim olan Sultan, 1153’te çıkan Oğuz isyanı’nda esir düşüp Merv hankahına kapatıldı; şehir ise 3 gün 3 gece yağmalanıp tahrip edildi. Sultan Sencer 3 sene esaretten sonra kurtarılmış; ertesi yıl hayatını kaybedip Merv’de daha önce yaptırdığı türbeye defnedilmiştir. Türbe, Türkmenistan’ın sembolü durumundadır.
Merv’deki Selçuklu eseri Sultan Kale içinde günümüze kadar gelen başlıca yapılar Sultan Sencer türbesi, Yusuf Hemedani'nin mezarı ve Şehriyâr-Erk kurganıdır. Muhammed ibn Zayd türbesi, çanak, çömlek ve diğer kalıntılar bu alanda bulunur.
Moğollar dönemi
Sultan Sencer’in ölümü ile Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nun yıkılmasının ardından Harzemşahlar ve Gurlular arasında el değiştiren Merv, 1221’de Cengiz Han'ın emrindeki Moğollar tarafından yağma edilmiş, halkının neredeyse tamamı öldürülmüştür.
Timurlu hükümdarı Şahruh, şehri tekrar eski günlerine döndürmeye çalışmıştır.1410’da Merv vadisinde bulunan Murgab barajının (Sultanabad diye de bilinir) yeniden temizlenmesi ve yeniden açılmasını emretti. Barajın restorasyonu bir ayda tamamlandı. 1418’de Sultan Kale’ye 2 km. mesafede yeni bir kale ve kale içi yerleşim kurdu. O dönemden kalan kale yıkıntıları Abdulllah Han Kale olarak bilinir. Şâhruh’un attığı temeller üzerine selefleri Sultan Ebu Said ve Sultan Hüseyin, Herat ve Merv bölgelerinde sulama ağlarını genişletmeye devam ettiler. Cengiz Han işgalinden bu yana harabe haline gelen Merv vadisi canlandırıldı.
16.-19. yüzyıllar
Şehir, 16. yüzyılda Özbekler ve Safeviler arasında rekabet konusu oldu. Bu dönemde Merv’den geçen ticaret yolları güvenlik endişesiyle Herat’a taşındı.
1785’te Buhara Emiri Şah Murad’ın Murgab bendini yıkıp halkı sürgüne göndermesi yüzünden şehir canlılığını tamamen kaybetti. 1795’ten sonra Türkmen kabilelerinin Merv şehrinde tekrar yoğunlaştı.
19. yüzyıl başında Merv, Buhara ve Hive Hanlıkları arasında sürekli el değiştirdi.
Merv konusunda İngiliz-Rus yarışları (Büyük Oyun)
Rusya, 1865’te Hokand, Buhara ve Hive hanlıklarının işgal ettikten sonra Türkmenlere karşı harekete geçti. Göktepe Savaşı’ndan sonra yaşanan Göktepe katliamının yaşandığı işgal sürecinde Merv şehri 1884’te Rusların eline geçti. Merv’in işgali, on dokuzuncu asır boyunca devam eden İngiliz-Rus rekabetinin önemli bir halkasını oluşturmuştur.
Rusların, Hindistan üzerinde gizli emelleri ve planları olduğuna inanan İngilizler, onların Orta Asya’da Hindistan’a doğru işgal ettikleri her toprak parçasında büyük kaygılar duymuşlardır. Bu kaygılarından dolayı bölgeye ajanlar göndermişler, Ruslarla çetin bir diploması trafiği kurmuşlar ve zaman zaman da Afganistan ve İran'da işgallerde bulunmuşlardır. "Büyük Oyun" olarak isimlendirilen İngiliz-Rus rekabeti, Merv'in 1884 yılında Farslılarla Türkmenler arasındaki anlaşmazlıktan fırsat bilen Alexander Wissarionowitsch Komarow komutasındaki Ruslar tarafından işgali sırasında ateşli bir seyir izlemiştir. Rus hakimiyeti altında askerî ve bozuk bir düzenin baskısına maruz kalan Türkmenlerin geleneksel yaşam tarzlarında hemen değişiklik olmamış, ancak şehirleri ve zengin toprakları yeni gelen Rus ve yabancı göçmenler tarafından ele geçirilmiştir. Ruslar ile İngilizler arasındaki sınır belirleme siyaseti nedeniyle bir kısım Türkmenler Afganistan ve İran idaresi altında kalmışlardır.
Rusların istilası sırasında 2,500 km2 büyüklüğündeki Merv vahasında konumlanan, Merv bir küçük şehirdir, Türkmenistanın bir parçası ve çoğunlukla Teke, Sarı, Salor, Ersari, Ata, Mahtim ve Yamud isminde Türkmen (Oğuz) boy ve oymakları tarafından yerleşilmiştir. Türkmenleri ortalama sayıları 250.000 olan en büyük oymaktır.
Kardeş şehirler
Horasan'daki kardeş şehirler;
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Ağustos 2016.
- ^ Cf. A. Jakoubovsky in EI Supplement, s.v. "Merw al-Shahidjan"
- ^ Firdevsi (Farsça: فردوسی Ferdowsī、Arapça: ابو القاسم منصود ابن حسن فردوسى طوسى Abū al-Ghāsem Mansūr ebn Hasan Ferdowsī Tūsī), Samaniler ve Gazneliler dönemleri İran edebiyatının önde gelen Fars şairin Şehnamesinde söz edilen Tahmuras (Tahmures), yeni Farsça'da Ṭahmūraṯ denilen kişidir.
- ^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. , Cilt III, sayfa 149.
- ^ a b c "Osman Gazi Özgidenli, Merv, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 29, Yıl 2004" (PDF). 9 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Temmuz 2015.
- ^ a b c (PDF). 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2015.
- ^ Tabakât al-Nâşiri sayfa 127.
- ^ 1880 yılında ilk kaba arkeolojik araştırma 70 km² alanda yapılmış. Daha geniş arkeolojik araştırma Evgen Michael Masson denetimi altında 1946-53 yıllarında yapılmıştır.
- ^ "Tuba Kalkan, Sultan Şahruh Döneminde Herat Ekonomisi, International Journal of Social Science Sayı 31, Kış 2015" (PDF). 10 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Temmuz 2015.
- ^ Yakubovskiy, A. (1997), “Merv,” İslam Ansiklopedisi, Cilt 7, sayfa 776, Eskişehir: MEB, 1997.
- ^ Marvin, Charles (1883), The Russians at Merv and Herat, and Their Power of Invading India, London: W. H. Allen & Co.: 196
- ^ Teke, Salur boyu'nun bir oymağıdır.
- ^ (Vambery, Arminius (1885), The Coming Struggle for India, London: Cassell&Co. : 42; Hopkirk 1992: 402
- ^ Togan, A. Zeki Velidi (1947), Bugünkü Türkili (Türkistan) ve Yakın Tarihi, İstanbul: Arkadaş, İbrahim Horoz ve Güven Basımevleri, sayfa 75.
Dış bağlantılar
- Arkoleji Ensititüsü: Antik Merv Projesi 10 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Merv Turkmence Merw Farsca مرو Marv bazi cevirilerde Marw veya Mary Cince 木鹿 Mulu Turkmenistan sinirlari icinde tarihi Ipek yolu guzergahi uzerinde kurulmus Karakum Colu nde bir vaha sehridir Merv Merw Merv es sahican Farsca م روMerv in Turkmenistan daki konumuUlkeTurkmenistanIllerMerv kalintilarinin 1899 tarihli bir fotografiUNESCO Dunya MirasiKonum TurkmenistanKriterKulturel ii iiiReferans886 1 Tescil1999 23 oturum BolgeAsya PasifikKoordinatlar37 42 2 K 62 10 39 D 37 70056 K 62 17750 D 37 70056 62 177501890 yilindan bir fotografSultan Sencer turbesiMescidDandanakan SavasiBuyuk KizkaleKucuk Kizkale Tas devri nden beri cesitli yerlesimlere ev sahipligi yapan ve uzun bir sure Horasan nin Kabesi ve Horasan daki tum sehirlerin anasi olarak tarif edilecek olcude siyasi iktisadi ve ilmi bir merkez olan tarihi Merv sehri 135 bin nufuslu kaynak belirtilmeli onemli bir sanayi merkezi olan Mary sehrine yaklasik 30 km mesafededir Tarihi sehrin yanindaki modern sehir Mary veya Marw 1884 tarihinde Rusya nin askeri ve idari merkezi olarak kurulmus Sovyetler Birligi zamaninda pamuk uretim merkezi haline gelmistir 1968 yilinda sehrin 20 km batisinda buyuk bir dogalgaz rezervi ortaya cikarildi Tarihi Merv sehri ise 1987 de Turkmenistan tarafindan arkeolojik park haline getirilmis ve 1999 da UNESCO Dunya Mirasi listesine girmistir Isim kokeniIbn i Haldun Abu Zayd Abdu r Raḥman bin Muḥammad bin Khaldun Mukaddime Muqaddimah ismindeki eserinde soyle yazmistir Guneyinde daglar ve dogusunda col Nisabur yatar sonra Marw ash Shihijan gelir Turk Dili nin en eski ve degerli sozluklerinden Divan i Lugati t Turk te Bir takimlari da Turk sinirinin Merv es sahican dan basladigini soylerler Cunku Kaz in babasi olan Tonga Alp er Afrasyap demektir Merv sehrini yapan zattir Afrasyap burayi Tahmures tarafindan sehrin ic kalesi yapildiktan uc yuz sene sonra kurmustur TarihceMerv Yeni Tas Devri Cilali Tas Devri veya Neolitik Devir nden beri konumlanmis ilk defa en yuksek cagini Milattan once 2 yuzyildan kalma Erk Kala diye taninan oniki hektar buyuklugunde bir yerlesim yerinden bilinir Buyuk Iskender in seferinde burayi ele gecirmis ve Alexandria margiane eski Yunanca Ale3andreia margianh ismini verip boylece Polis polis polis cogul poleis denilen antik yunan sehir devletini kurmustur Selevkos Imparatoru sehri yikip kaynak belirtilmeli yerine Antiochia in Parthien denilen yeni bir sehir yaptirmistir Sehir sonraki yuzyilda Partlar in eline gecti daha sonra antik cagin sonuna kadar Sasaniler tarafindan yonetilmistir Milattan sonra Sasani Imparatorlugu nun son krali III Yezdigirt Farsca da یزدگرد سوم Tanri tarafindan yaratilan Islam ordularina yenilip doguya dogru kactiginda buraya siginmis yakindaki bir koyde oldurulmustur Sehir bu olaydan hemen sonra Musluman Araplarin eline gecti Islam donemi Halife Osman devrindeki fetih harekati sirasinda Merv sehrinin reisi Araplarla anlasip sehri teslim etti ve sehre Beni Mahan Camii insa edildi Emeviler devrinde Merv sehrini bazen Irak genel valisi bazen de bizzat halifenin tayin ettigi valiler yonetmekteydi 697 de nin Horasan a atanmasindan sonra sehrin hakimiyeti uc nesil boyunca Muhellebiler in elinde kaldi Merv in ikinci camisi olan Mescid i Atik in bu donemde insa edildigi dusunulur Abbasi ihtilali 747 de Merv de patlak verdi Merv dogumlu komutan Ebu Muslim Horasani Iranli koylulerle diger mevaliden olusturdugu ordusunun basinda sehre girdiginde Emeviler in Arapca بنو أمية الأمويون Farsca اموىان son Horasan valisi Nasr b Seyyar ailesiyle birlikte kacti Sehir Abbasi halifesi Memun Arapca المأمون al Ma nun yonetimi 813 833 zamaninda baskentlik yapti Muskan kapisi yakinlarinda bir saray ve askeri garnizon insa ettirmesinden sonra sehir o yonde genislemeye basladi Unlu yahudi gokbilimci matematikci Saul ben ibn Bishr Saul ibn Bishr al Israili Zahel veya Zael isminde de taninir Abbasiler devrinde Merv de yetismistir Halife Memun un Bagdat a donmesinin ardindan Merv idaresi Horasan Tahir b Huseyin e verildi sehir bir sure Abbasi Devleti ne bagli Tahiri hanedaninin idare merkezi oldu Zamanla Tahirilerin merekzi Nisabur a kaysa da Merv ekonomik onemini korudu Tahirilerin ardindan Samani ve Gazne yonetimine girdi Merv merkez olma ozelligini yitirse de buyuk bir sehir olarak varligini surdurdu Selcuklular donemi Turk Hakani Afrasiab in kurdugu rivayet edilen Merv sehrini Selcuklu Cagri Beg 1037 yilinda feth ederek ic kaleye girmis ve atinin ortusunu yere koyup taht gibi ustune oturmustur Bu tarihten sonra Merv sehri Selcuklular in onemli yonetim merkezlerinden biri haline geldi Selcuklu tehlikesine son vermek icin 1040 yilinda Merv sehrine yuruyen Gazne Sultani Mesut un yenildigi Dandanakan Muharebesi nden sonra Buyuk Selcuklu Devleti kurulmus kabul edilir Cagri Bey in 1060 ta Merv ve Nisabur arasindaki olumunden sonra cenazesi Merv e getirildi Buyuk Selcuklu tahtina oglu Alp Arslan cikti Merv sehri yonetimi Selcuklu sehzadelerine birakilan Horasan vilayetinin merkezi oldu Alp Arslan 1072 de Maveraunnehir Seferi sirasinda olduruldugunde cenazesi Merv e getirilerek babasi Cagri Bey in yanina gomuldu Buyuk Selcuklu Devleti nin son sultani Sencer tahta cikmadan once yirmi yil devamli Merv sehrinde Horasan vilayetini yonetmisti 1118 de Selcuklu tahtina ciktiktan sonra batida yeni bir kale Sultan Kale insa etti ve sehir yeni kalenin etrafinda gelisti Sultan Sencer tarafindan baskent ilan edilen Merv bir ilim merkezi haline geldi Sultan Sancar in Katvan Muharebesi nde Karahitaylar a yenilmesinden sonra Merv sehri kisa bir sure icin Harezm Sahi Atsiz in yonetimine girdi halkindan pek cok kimse katledildi Ertesi yil sehre yeniden hakim olan Sultan 1153 te cikan Oguz isyani nda esir dusup Merv hankahina kapatildi sehir ise 3 gun 3 gece yagmalanip tahrip edildi Sultan Sencer 3 sene esaretten sonra kurtarilmis ertesi yil hayatini kaybedip Merv de daha once yaptirdigi turbeye defnedilmistir Turbe Turkmenistan in sembolu durumundadir Merv deki Selcuklu eseri Sultan Kale icinde gunumuze kadar gelen baslica yapilar Sultan Sencer turbesi Yusuf Hemedani nin mezari ve Sehriyar Erk kurganidir Muhammed ibn Zayd turbesi canak comlek ve diger kalintilar bu alanda bulunur Mogollar donemi Sultan Sencer in olumu ile Buyuk Selcuklu Imparatorlugu nun yikilmasinin ardindan Harzemsahlar ve Gurlular arasinda el degistiren Merv 1221 de Cengiz Han in emrindeki Mogollar tarafindan yagma edilmis halkinin neredeyse tamami oldurulmustur Timurlu hukumdari Sahruh sehri tekrar eski gunlerine dondurmeye calismistir 1410 da Merv vadisinde bulunan Murgab barajinin Sultanabad diye de bilinir yeniden temizlenmesi ve yeniden acilmasini emretti Barajin restorasyonu bir ayda tamamlandi 1418 de Sultan Kale ye 2 km mesafede yeni bir kale ve kale ici yerlesim kurdu O donemden kalan kale yikintilari Abdulllah Han Kale olarak bilinir Sahruh un attigi temeller uzerine selefleri Sultan Ebu Said ve Sultan Huseyin Herat ve Merv bolgelerinde sulama aglarini genisletmeye devam ettiler Cengiz Han isgalinden bu yana harabe haline gelen Merv vadisi canlandirildi 16 19 yuzyillar Sehir 16 yuzyilda Ozbekler ve Safeviler arasinda rekabet konusu oldu Bu donemde Merv den gecen ticaret yollari guvenlik endisesiyle Herat a tasindi 1785 te Buhara Emiri Sah Murad in Murgab bendini yikip halki surgune gondermesi yuzunden sehir canliligini tamamen kaybetti 1795 ten sonra Turkmen kabilelerinin Merv sehrinde tekrar yogunlasti 19 yuzyil basinda Merv Buhara ve Hive Hanliklari arasinda surekli el degistirdi Merv konusunda Ingiliz Rus yarislari Buyuk Oyun Rusya 1865 te Hokand Buhara ve Hive hanliklarinin isgal ettikten sonra Turkmenlere karsi harekete gecti Goktepe Savasi ndan sonra yasanan Goktepe katliaminin yasandigi isgal surecinde Merv sehri 1884 te Ruslarin eline gecti Merv in isgali on dokuzuncu asir boyunca devam eden Ingiliz Rus rekabetinin onemli bir halkasini olusturmustur Ruslarin Hindistan uzerinde gizli emelleri ve planlari olduguna inanan Ingilizler onlarin Orta Asya da Hindistan a dogru isgal ettikleri her toprak parcasinda buyuk kaygilar duymuslardir Bu kaygilarindan dolayi bolgeye ajanlar gondermisler Ruslarla cetin bir diplomasi trafigi kurmuslar ve zaman zaman da Afganistan ve Iran da isgallerde bulunmuslardir Buyuk Oyun olarak isimlendirilen Ingiliz Rus rekabeti Merv in 1884 yilinda Farslilarla Turkmenler arasindaki anlasmazliktan firsat bilen Alexander Wissarionowitsch Komarow komutasindaki Ruslar tarafindan isgali sirasinda atesli bir seyir izlemistir Rus hakimiyeti altinda askeri ve bozuk bir duzenin baskisina maruz kalan Turkmenlerin geleneksel yasam tarzlarinda hemen degisiklik olmamis ancak sehirleri ve zengin topraklari yeni gelen Rus ve yabanci gocmenler tarafindan ele gecirilmistir Ruslar ile Ingilizler arasindaki sinir belirleme siyaseti nedeniyle bir kisim Turkmenler Afganistan ve Iran idaresi altinda kalmislardir Ruslarin istilasi sirasinda 2 500 km2 buyuklugundeki Merv vahasinda konumlanan Merv bir kucuk sehirdir Turkmenistanin bir parcasi ve cogunlukla Teke Sari Salor Ersari Ata Mahtim ve Yamud isminde Turkmen Oguz boy ve oymaklari tarafindan yerlesilmistir Turkmenleri ortalama sayilari 250 000 olan en buyuk oymaktir Kardes sehirlerHorasan daki kardes sehirler Belh Afganistan Nisabur Iran Buhara Ozbekistan Semerkant Ozbekistan Konya TurkiyeKaynakca Arsivlenmis kopya 5 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Agustos 2016 Cf A Jakoubovsky in EI Supplement s v Merw al Shahidjan Firdevsi Farsca فردوسی Ferdowsi Arapca ابو القاسم منصود ابن حسن فردوسى طوسى Abu al Ghasem Mansur ebn Hasan Ferdowsi Tusi Samaniler ve Gazneliler donemleri Iran edebiyatinin onde gelen Fars sairin Sehnamesinde soz edilen Tahmuras Tahmures yeni Farsca da Ṭahmuraṯ denilen kisidir Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Cilt III sayfa 149 a b c Osman Gazi Ozgidenli Merv Turk Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi Cilt 29 Yil 2004 PDF 9 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Temmuz 2015 a b c PDF 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 9 Temmuz 2015 Tabakat al Nasiri sayfa 127 1880 yilinda ilk kaba arkeolojik arastirma 70 km alanda yapilmis Daha genis arkeolojik arastirma Evgen Michael Masson denetimi altinda 1946 53 yillarinda yapilmistir Tuba Kalkan Sultan Sahruh Doneminde Herat Ekonomisi International Journal of Social Science Sayi 31 Kis 2015 PDF 10 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Temmuz 2015 Yakubovskiy A 1997 Merv Islam Ansiklopedisi Cilt 7 sayfa 776 Eskisehir MEB 1997 Marvin Charles 1883 The Russians at Merv and Herat and Their Power of Invading India London W H Allen amp Co 196 Teke Salur boyu nun bir oymagidir Vambery Arminius 1885 The Coming Struggle for India London Cassell amp Co 42 Hopkirk 1992 402 Togan A Zeki Velidi 1947 Bugunku Turkili Turkistan ve Yakin Tarihi Istanbul Arkadas Ibrahim Horoz ve Guven Basimevleri sayfa 75 Dis baglantilarArkoleji Ensititusu Antik Merv Projesi 10 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde