Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) veya İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM), uluslararası bir teşkilat olan Avrupa Konseyi'ne bağlı olarak 1959 yılında kurulmuş uluslararası bir mahkemedir. Mahkeme, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve ek protokolleriyle güvence altına alınmış olan temel hakların çiğnenmesi durumunda bireylerin, toplulukların, tüzel kişilerin ve diğer devletlerin, belirli usul ve kurallar dahilinde başvurabileceği bir yargı merciidir. 46 Avrupa Konseyi üyesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin yargı yetkisini tanımaktadır. Mahkeme, Fransa'nın Strazburg şehrinde bulunmaktadır.
| Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi | |
|---|---|
 | |
| Kuruluş | 1959 (ilk olarak) 1998 (kalıcı) |
| Yer | Strazburg, Fransa |
| Koordinatlar | 48°35′47″N 7°46′27″E / 48.596389°K 7.774167°D |
| Harita | |
 | |
Avrupa Birliği'nin günümüzde Avrupa Konseyi'ne ait bayrağı kullanıyor olması çeşitli kafa karışıklıklarına yol açıyorsa da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Avrupa Birliği'nin değil, hemen hemen tüm Avrupa devletlerinin üyesi olduğu ayrı bir uluslararası teşkilat olan Avrupa Konseyi'nin organıdır. Ancak, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin içtihadı, Avrupa Birliği için de olmazsa olmaz asgarî standartları oluşturmaktadır.
Tarihçe
10 Aralık 1948 tarihinde Birleşmiş Milletler, insan haklarını uluslararası düzeyde korumayı güçlendirmek amacıyla orada belirtilen hakların evrensel tanınmasını teşvik etmeyi amaçlayan Evrensel İnsan Hakları Bildirgesi'ni kabul etti. Bu bildiri ilk kez küresel bir standart belirlemede büyük öneme sahip olsa da, temelde hedef belirleyici bir belgeydi ve yargısal bir yaptırım mekanizması yoktu. 1949'da, yeni oluşturulan Avrupa Konseyi'nin on iki üye ülkesi, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi üzerinde çalışmaya başladı ve bu Sözleşme, Bildirge'de zaten belirtilen haklardan ilham alırken, ona imza atan Avrupa ülkeleri için vatandaşlarının temel haklarına saygı göstermelerini sağlamak için bir yargı mekanizması olacağı kritik farkla birlikteydi.
Mahkeme, ilk üyeleri Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 19. maddesi temelinde, 21 Ocak 1959'da Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi tarafından seçildiğinde kuruldu. Başlangıçta, mahkemeye Avrupa İnsan Hakları Komisyonu tarafından sınırlı erişim sağlanıyordu, bu komisyon 1998 yılında kaldırıldı. Mahkeme, ilk yıllarında düşük bir profilde kalmış ve fazla bir dava almamış, ancak ilk kez bir ihlal tespitini Neumeister v. Avusturya (1968) davasında yapmıştır. Sözleşme, mahkemeye Avrupa Konseyi üye devletlerinin Sözleşme ve protokollerine ilişkin taahhütlerinin gözlemlenmesini sağlamakla yükümlüdür, yani Avrupa Konseyi üyesi devletlerde Avrupa Sözleşmesi'nin uygulanmasını ve yürürlüğe konulmasını sağlamaktadır.
Avrupa Konseyi ile bağlantısı
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ni uygulayan Avrupa Konseyi'nin en bilinen kurumudur. Avrupa Konseyi (AK) (CdE), İkinci Dünya Savaşı sonrasında kurulan bir uluslararası kuruluş olup Avrupa'da insan haklarını, demokrasiyi ve hukukun üstünlüğünü koruma amacını taşımaktadır. 1949 yılında kurulan mahkeme, şu an 46 üye ülkeye sahiptir ve yaklaşık 700 milyon nüfusu kapsamaktadır. Ayrıca yıllık yaklaşık 500 milyon avroluk bir bütçe ile faaliyet göstermektedir.
AİHM, 27 üyeli Avrupa Birliği'nden (AB) farklı bir kuruluştur, bazen onunla karıştırılır, AB'nin 1955 yılında Avrupa Konseyi tarafından oluşturulan orijinal Avrupa bayrağını ve Avrupa'nın marşını benimsemesi bu durumu oluşturmuştur. Hiçbir ülke, Avrupa Konseyi'ne üye olmadan AB'ye katılmamıştır. Avrupa Konseyi, resmi Birleşmiş Milletler gözlemcisidir.
Üye ülkeler
Avrupa Konseyi'nin 46 üye devleti tarafından bugüne kadar mahkemenin yargı yetkisi tanınmıştır. 1 Kasım 1998'de mahkeme tam zamanlı bir kurum haline geldi ve başvuruların kabul edilebilirliğini kararlaştıran Avrupa İnsan Hakları Komisyonu, 11. Protokol tarafından kaldırıldı.
1989 yılında Berlin Duvarı'nın yıkılmasını takiben yeni devletlerin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne katılması, mahkemeye yapılan başvurularda büyük bir artışa neden oldu. Mahkemenin verimliliği, birikmiş başvuruların büyük birikmesi nedeniyle ciddi şekilde tehdit altındaydı.
1999 yılında 8.400 başvuru dinlenmesi için ayrıldı. 2003 yılında 27.200 dava açıldı ve bekleyen dosyaların sayısı yaklaşık 65.000'e yükseldi. 2005 yılında mahkeme 45.500 dosya açtı. 2009 yılında 57.200 başvuru ayrıldı, 119.300 başvuru bekliyordu. O dönemde başvuruların yüzde 90'ından fazlasının kabul edilemez ilan edildiği ve mahkemenin verdiği kararların çoğunluğunun—mahkemenin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne aykırılığı tespit eden bir karar verdiği veya benzer bir dava hakkında iyi kurulmuş hukuk içtihatı bulunduğu tekrarlayan vakalara denk geldiği bir dönemdi.
11. Protokol, bekleyen dava dosyalarının birikmesiyle başa çıkabilmek için mahkemeyi ve yargıçlarını tam zamanlı bir kurum olarak kurarak, işlemi basitleştirerek ve sürecin uzunluğunu azaltarak tasarlanmıştı. Ancak, mahkemenin iş yükü artmaya devam ettikçe, katılan devletler daha fazla reformun gerekliliğine karar verdiler ve Mayıs 2004'te Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne 14. Protokol'ü kabul etti. 14. Protokol, mahkemenin iş yükünü ve Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'nin, kararların uygulanmasını denetleyen kurumun iş yükünü azaltma amacıyla hazırlandı, böylece mahkeme önemli insan hakları sorunları gündeme getiren davalar üzerinde odaklanabilirdi.
Mahkemeye başvuru
Bir kişinin AİHM'ye başvurabilmesi için öncelikle kendi ülkesinde hakkını araması, yani iç hukuk yollarını tüketmesi gerekmektedir. Kişiler, iç hukukta haklarını aradıktan sonra ve bu konuda olumsuz nihaî karar alındıktan sonraki 4 ay zarfında yazılı olarak Strazburg'da bulunan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine başvurmalıdır. (Eskiden başvuru süresi 6 aydı. Ancak internet üzerinden başvuruların alınmaya başlamasından sonra, herkesin bu imkâna sahip olduğu düşünüldüğü için, başvuru süresi kısaltıldı.) Mahkemenin yargı dili İngilizce veya Fransızca'dır. Ancak başvuru, konsey üyesi devletlerin birinin diliyle (örn. Türkçe) de yapılabilir. Mahkeme, yapılan başvuruların ön koşullarının yerine getirilip getirilmediğini inceler, bir eksiklik görmezse başvurunun esastan incelenmesine karar verir. Ön koşulları taşımayan başvuruların reddine karar verilir. Bu karar kesindir, karşı başvuru yolu yoktur. Mahkeme, ön koşullar açısından kabul edilebilirlik kararı verdikten sonra esas hakkında karar vermeden önce, taraflara "uzlaşma" önerebilir. Taraflar kendi aralarında uzlaşır ve bu uzlaşı da mahkemece teyîd edilir ise, başvuru sonuçlanmış olur. Dostâne çözüm yoluyla da bir sonuca ulaşılamamışsa, mahkeme başvuruyu yeniden inceler, tarafların yazılı görüşlerini alır. Gerekli görürse duruşma yapar, tanık dinler, soruşturma ve araştırma yapar. Mahkeme, başvuru sahibinin sözleşmede tanınan bir hakkının devlet tarafından ihlâl edildiği kararına varırsa, "hakkaniyete uygun bir surette, zarar gören tarafın tatminine hükmeder". Yâni Mahkeme, devletin tazminat ödemesine karar verir. Mahkemenin kararlarının uygulanıp uygulanmadığı Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi tarafından denetlenir.
AİHM'sinin baktığı şikayet konuları belirlidir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde yer alan kabul edilebilirlik kriterleri kapsamında değerlendirilen koşulların uygun olup olmadığı başvuru sırasında kontrol edilir. Mahkeme genel olarak bir veya birden fazla temel hakkın ihlaline ilişkin şikayetleri dikkate almaktadır. Genel anlamda, temel haklar dediğimiz bu başlıkları özetleyecek olursak; yaşam hakkı, ifade özgürlüğü, adil yargılanma hakkı, mülkiyet hakkı, ayrımcılık, işkence ve kötü muamele yasağı gibi temel insani haklara karşı yukarıda belirtilen süreler içerisinde Mahkemeye başvuru yapılabilir.
Yapısı
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin şu anki idarî düzeni 1 Kasım 1998 yılında yürürlüğe giren "AİHM İç Tüzüğü"nde ayrıntılarıyla belirtilmiştir. Buna göre AİHM;
- Genel Kurul
- Komite
- Tek yargıç (14 nolu protokol ile oluşturulmuştur.)
- Daire
- 17 Yargıçlı Büyük Daire'den oluşur.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, sözleşmeye taraf olan devletlerin sayısına eşit sayıdaki hâkimlerden oluşmakta ve hâkimler, mahkemeye geldikleri devlet adlarına değil, kendi adlarına mahkemeye katılma sahip olurlar. 9 yıllık bir süre için seçilen hâkimler yalnızca bir dönem görev yapabilirler. Ancak hâkimler, her durumda yetmiş yaşında emekli olurlar. Mahkemenin çalışmasında bir aksaklık olmaması amacıyla her hâkimin yenisi gelene kadar görev yapması esası da benimsenmiştir (Sözleşme, md. 20-23).
Kaynakça
- ^ "The court in brief" (PDF). European Court of Human Rights. 9 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Şubat 2013.
- ^ Bates, Ed (2010). The Evolution of the European Convention on Human Rights: From Its Inception to the Creation of a Permanent Court of Human Rights. Oxford University Press. ss. 179-180. ISBN .
- ^ "BBC News - Profile: The Council of Europe". news.bbc.co.uk. 27 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Kasım 2023.
- ^ Council of Europe, Budget 25 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Retrieved: 21 April 2016
- ^ . www.un.org. 4 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Council of Europe. "The European flag" 14 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Retrieved 18 April 2016
- ^ Council of Europe. "The European anthem" 27 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Retrieved 18 April 2016
- ^ Council of Europe. "How to Distinguish Us" 8 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Retrieved: 18 April 2016
- ^ Istrefi, Kushtrim (2018). "Kosovo's Quest for Council of Europe Membership". Review of Central and East European Law (İngilizce). 43 (3): 255-273. doi:10.1163/15730352-04303002. ISSN 1573-0352.
- ^ Smith, Rhona K.M.; van der Anker, Christien (2005). The essentials of Human Rights. Hodder Arnold. s. 115. ISBN .
- ^ . Council of Europe. 29 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2017.
- ^ (PDF). Council of Europe. May 2010. s. 1. 15 Ocak 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2011.
- ^ Joint Committee on Human Rights (1 Aralık 2004). "Protocol No. 14 to the European Convention on Human Rights" (PDF). s. 5. 9 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Haziran 2022.
- ^ "Üye ülkelerin dillerinde başvuru formları" (HTML). 4 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ocak 2013.
- ^ "AİHM Kabul Edilebilirlik Kriterleri Rehberi". AİHM. 15 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Nisan 2024.
- ^ "Hangi haklar için başvuru yapılabilir". Bek Partners. 18 Nisan 2024 tarihinde kaynağından .
- ^ (PDF). 13 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ . 2 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Dış bağlantılar
- AİHM resmi sitesi1 Mart 2000 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Avrupa Insan Haklari Mahkemesi AIHM veya Insan Haklari Avrupa Mahkemesi IHAM uluslararasi bir teskilat olan Avrupa Konseyi ne bagli olarak 1959 yilinda kurulmus uluslararasi bir mahkemedir Mahkeme Avrupa Insan Haklari Sozlesmesi ve ek protokolleriyle guvence altina alinmis olan temel haklarin cignenmesi durumunda bireylerin topluluklarin tuzel kisilerin ve diger devletlerin belirli usul ve kurallar dahilinde basvurabilecegi bir yargi merciidir 46 Avrupa Konseyi uyesi Avrupa Insan Haklari Mahkemesinin yargi yetkisini tanimaktadir Mahkeme Fransa nin Strazburg sehrinde bulunmaktadir Avrupa Insan Haklari MahkemesiKurulus1959 ilk olarak 1998 kalici YerStrazburg FransaKoordinatlar48 35 47 N 7 46 27 E 48 596389 K 7 774167 D 48 596389 7 774167Harita Avrupa Birligi nin gunumuzde Avrupa Konseyi ne ait bayragi kullaniyor olmasi cesitli kafa karisikliklarina yol aciyorsa da Avrupa Insan Haklari Mahkemesi Avrupa Birligi nin degil hemen hemen tum Avrupa devletlerinin uyesi oldugu ayri bir uluslararasi teskilat olan Avrupa Konseyi nin organidir Ancak Avrupa Insan Haklari Sozlesmesi ve Avrupa Insan Haklari Mahkemesinin ictihadi Avrupa Birligi icin de olmazsa olmaz asgari standartlari olusturmaktadir TarihceAvrupa Insan Haklari Mahkemesi onundeki Berlin Duvari nin bir bolumu 10 Aralik 1948 tarihinde Birlesmis Milletler insan haklarini uluslararasi duzeyde korumayi guclendirmek amaciyla orada belirtilen haklarin evrensel taninmasini tesvik etmeyi amaclayan Evrensel Insan Haklari Bildirgesi ni kabul etti Bu bildiri ilk kez kuresel bir standart belirlemede buyuk oneme sahip olsa da temelde hedef belirleyici bir belgeydi ve yargisal bir yaptirim mekanizmasi yoktu 1949 da yeni olusturulan Avrupa Konseyi nin on iki uye ulkesi Insan Haklari Avrupa Sozlesmesi uzerinde calismaya basladi ve bu Sozlesme Bildirge de zaten belirtilen haklardan ilham alirken ona imza atan Avrupa ulkeleri icin vatandaslarinin temel haklarina saygi gostermelerini saglamak icin bir yargi mekanizmasi olacagi kritik farkla birlikteydi Mahkeme ilk uyeleri Avrupa Insan Haklari Sozlesmesi nin 19 maddesi temelinde 21 Ocak 1959 da Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi tarafindan secildiginde kuruldu Baslangicta mahkemeye Avrupa Insan Haklari Komisyonu tarafindan sinirli erisim saglaniyordu bu komisyon 1998 yilinda kaldirildi Mahkeme ilk yillarinda dusuk bir profilde kalmis ve fazla bir dava almamis ancak ilk kez bir ihlal tespitini Neumeister v Avusturya 1968 davasinda yapmistir Sozlesme mahkemeye Avrupa Konseyi uye devletlerinin Sozlesme ve protokollerine iliskin taahhutlerinin gozlemlenmesini saglamakla yukumludur yani Avrupa Konseyi uyesi devletlerde Avrupa Sozlesmesi nin uygulanmasini ve yururluge konulmasini saglamaktadir Avrupa Konseyi ile baglantisiAvrupa Insan Haklari Mahkemesi Avrupa Insan Haklari Sozlesmesi ni uygulayan Avrupa Konseyi nin en bilinen kurumudur Avrupa Konseyi AK CdE Ikinci Dunya Savasi sonrasinda kurulan bir uluslararasi kurulus olup Avrupa da insan haklarini demokrasiyi ve hukukun ustunlugunu koruma amacini tasimaktadir 1949 yilinda kurulan mahkeme su an 46 uye ulkeye sahiptir ve yaklasik 700 milyon nufusu kapsamaktadir Ayrica yillik yaklasik 500 milyon avroluk bir butce ile faaliyet gostermektedir AIHM 27 uyeli Avrupa Birligi nden AB farkli bir kurulustur bazen onunla karistirilir AB nin 1955 yilinda Avrupa Konseyi tarafindan olusturulan orijinal Avrupa bayragini ve Avrupa nin marsini benimsemesi bu durumu olusturmustur Hicbir ulke Avrupa Konseyi ne uye olmadan AB ye katilmamistir Avrupa Konseyi resmi Birlesmis Milletler gozlemcisidir Uye ulkelerAvrupa Konseyi ne uye ulkeler Ayrica Avrupa Insan Haklari Sozlesmesi AIHS AIHS nin ulke icinde birlesmesi sonucunda Kosova da da gecerlidir Avrupa Konseyi nin 46 uye devleti tarafindan bugune kadar mahkemenin yargi yetkisi taninmistir 1 Kasim 1998 de mahkeme tam zamanli bir kurum haline geldi ve basvurularin kabul edilebilirligini kararlastiran Avrupa Insan Haklari Komisyonu 11 Protokol tarafindan kaldirildi 1989 yilinda Berlin Duvari nin yikilmasini takiben yeni devletlerin Avrupa Insan Haklari Sozlesmesi ne katilmasi mahkemeye yapilan basvurularda buyuk bir artisa neden oldu Mahkemenin verimliligi birikmis basvurularin buyuk birikmesi nedeniyle ciddi sekilde tehdit altindaydi 1999 yilinda 8 400 basvuru dinlenmesi icin ayrildi 2003 yilinda 27 200 dava acildi ve bekleyen dosyalarin sayisi yaklasik 65 000 e yukseldi 2005 yilinda mahkeme 45 500 dosya acti 2009 yilinda 57 200 basvuru ayrildi 119 300 basvuru bekliyordu O donemde basvurularin yuzde 90 indan fazlasinin kabul edilemez ilan edildigi ve mahkemenin verdigi kararlarin cogunlugunun mahkemenin Avrupa Insan Haklari Sozlesmesi ne aykiriligi tespit eden bir karar verdigi veya benzer bir dava hakkinda iyi kurulmus hukuk ictihati bulundugu tekrarlayan vakalara denk geldigi bir donemdi 11 Protokol bekleyen dava dosyalarinin birikmesiyle basa cikabilmek icin mahkemeyi ve yargiclarini tam zamanli bir kurum olarak kurarak islemi basitlestirerek ve surecin uzunlugunu azaltarak tasarlanmisti Ancak mahkemenin is yuku artmaya devam ettikce katilan devletler daha fazla reformun gerekliligine karar verdiler ve Mayis 2004 te Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Avrupa Insan Haklari Sozlesmesi ne 14 Protokol u kabul etti 14 Protokol mahkemenin is yukunu ve Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi nin kararlarin uygulanmasini denetleyen kurumun is yukunu azaltma amaciyla hazirlandi boylece mahkeme onemli insan haklari sorunlari gundeme getiren davalar uzerinde odaklanabilirdi Mahkemeye basvuruBir kisinin AIHM ye basvurabilmesi icin oncelikle kendi ulkesinde hakkini aramasi yani ic hukuk yollarini tuketmesi gerekmektedir Kisiler ic hukukta haklarini aradiktan sonra ve bu konuda olumsuz nihai karar alindiktan sonraki 4 ay zarfinda yazili olarak Strazburg da bulunan Avrupa Insan Haklari Mahkemesine basvurmalidir Eskiden basvuru suresi 6 aydi Ancak internet uzerinden basvurularin alinmaya baslamasindan sonra herkesin bu imkana sahip oldugu dusunuldugu icin basvuru suresi kisaltildi Mahkemenin yargi dili Ingilizce veya Fransizca dir Ancak basvuru konsey uyesi devletlerin birinin diliyle orn Turkce de yapilabilir Mahkeme yapilan basvurularin on kosullarinin yerine getirilip getirilmedigini inceler bir eksiklik gormezse basvurunun esastan incelenmesine karar verir On kosullari tasimayan basvurularin reddine karar verilir Bu karar kesindir karsi basvuru yolu yoktur Mahkeme on kosullar acisindan kabul edilebilirlik karari verdikten sonra esas hakkinda karar vermeden once taraflara uzlasma onerebilir Taraflar kendi aralarinda uzlasir ve bu uzlasi da mahkemece teyid edilir ise basvuru sonuclanmis olur Dostane cozum yoluyla da bir sonuca ulasilamamissa mahkeme basvuruyu yeniden inceler taraflarin yazili goruslerini alir Gerekli gorurse durusma yapar tanik dinler sorusturma ve arastirma yapar Mahkeme basvuru sahibinin sozlesmede taninan bir hakkinin devlet tarafindan ihlal edildigi kararina varirsa hakkaniyete uygun bir surette zarar goren tarafin tatminine hukmeder Yani Mahkeme devletin tazminat odemesine karar verir Mahkemenin kararlarinin uygulanip uygulanmadigi Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi tarafindan denetlenir AIHM sinin baktigi sikayet konulari belirlidir Avrupa Insan Haklari Sozlesmesi nde yer alan kabul edilebilirlik kriterleri kapsaminda degerlendirilen kosullarin uygun olup olmadigi basvuru sirasinda kontrol edilir Mahkeme genel olarak bir veya birden fazla temel hakkin ihlaline iliskin sikayetleri dikkate almaktadir Genel anlamda temel haklar dedigimiz bu basliklari ozetleyecek olursak yasam hakki ifade ozgurlugu adil yargilanma hakki mulkiyet hakki ayrimcilik iskence ve kotu muamele yasagi gibi temel insani haklara karsi yukarida belirtilen sureler icerisinde Mahkemeye basvuru yapilabilir YapisiAvrupa Insan Haklari Mahkemesinin su anki idari duzeni 1 Kasim 1998 yilinda yururluge giren AIHM Ic Tuzugu nde ayrintilariyla belirtilmistir Buna gore AIHM Genel Kurul Komite Tek yargic 14 nolu protokol ile olusturulmustur Daire 17 Yargicli Buyuk Daire den olusur Avrupa Insan Haklari Mahkemesi sozlesmeye taraf olan devletlerin sayisina esit sayidaki hakimlerden olusmakta ve hakimler mahkemeye geldikleri devlet adlarina degil kendi adlarina mahkemeye katilma sahip olurlar 9 yillik bir sure icin secilen hakimler yalnizca bir donem gorev yapabilirler Ancak hakimler her durumda yetmis yasinda emekli olurlar Mahkemenin calismasinda bir aksaklik olmamasi amaciyla her hakimin yenisi gelene kadar gorev yapmasi esasi da benimsenmistir Sozlesme md 20 23 Kaynakca The court in brief PDF European Court of Human Rights 9 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 11 Subat 2013 Bates Ed 2010 The Evolution of the European Convention on Human Rights From Its Inception to the Creation of a Permanent Court of Human Rights Oxford University Press ss 179 180 ISBN 978 0 19 920799 2 BBC News Profile The Council of Europe news bbc co uk 27 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Kasim 2023 Council of Europe Budget 25 Kasim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved 21 April 2016 www un org 4 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Council of Europe The European flag 14 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved 18 April 2016 Council of Europe The European anthem 27 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved 18 April 2016 Council of Europe How to Distinguish Us 8 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved 18 April 2016 Istrefi Kushtrim 2018 Kosovo s Quest for Council of Europe Membership Review of Central and East European Law Ingilizce 43 3 255 273 doi 10 1163 15730352 04303002 ISSN 1573 0352 Smith Rhona K M van der Anker Christien 2005 The essentials of Human Rights Hodder Arnold s 115 ISBN 0 340 81574 4 Council of Europe 29 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ekim 2017 PDF Council of Europe May 2010 s 1 15 Ocak 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 25 Eylul 2011 Joint Committee on Human Rights 1 Aralik 2004 Protocol No 14 to the European Convention on Human Rights PDF s 5 9 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 9 Haziran 2022 Uye ulkelerin dillerinde basvuru formlari HTML 4 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ocak 2013 AIHM Kabul Edilebilirlik Kriterleri Rehberi AIHM 15 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Nisan 2024 Hangi haklar icin basvuru yapilabilir Bek Partners 18 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan PDF 13 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi 2 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Dis baglantilarAIHM resmi sitesi1 Mart 2000 tarihinde Wayback Machine sitesinde