Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Borda, bir geminin yan kısmı, bir savaş gemisinin bir tarafında bulunan top bataryası; ya da deniz savaşındaki koordineli ateş anlamına gelir. 16. yüzyıldan buharlı geminin ilk on yıllına kadar savaş gemilerinde gövdenin her iki yanına yerleştirilmiş top bataryaları bulunurdu. 18. yüzyılda gemilerinde bulunan toplar sadece kısa menzilde isabetliydi ve delici güçleri vasattı, bu da tahta gemilerin kalın gövdelerinin ancak kısa mesafelerde delinebileceği anlamına geliyordu. Bu nedenle ahşap gemiler, bordayı ilk ateşleyen olup savaşta avantajlı başlayabilmek için savaş sırasında top ateşi etkili oluncaya kadar birbirlerine yaklaşırlardı. Ayrıca gemilere yükleme ve boşaltma yapıldığı sırada bordayı koruma amaçlı Maliborda tahtası veya yükleri korumak için Maliborda ağı, borda üzerinden sarkıtılmaktadır.
Tarih
Antik çağlardan beri denizde gerçekleşen savaş, karada olduğu gibi, yakın dövüş silahları olan yaylar ve oklarla yapılırdı, ancak savaş alanlarından ziyade yüzen ahşap platformlarda savaşılıyordu. Gemilere özel silahların ortaya çıkması önemli bir değişiklik olsa da, savaşın gemiden gemiye gerçekleşmesi bir anda olmadı. Gemilerdeki ilk silahlar, açık güvertelere ve monte edilmiş, genellikle yalnızca bir veya iki kişinin kullandığı küçük ferforjelerdi. Gemiye binmeden önce düşmanı yaralamak, öldürmek veya sadece sersemletmek, şok etmek ve korkutmak için tasarlanmışlardı. Silahlar, gemi mürettebatından ziyade geminin kritik noktalarından vurarak hasar verme potansiyellerini artırdılar. Bu silahlar önceki anti-personel silahlarından çok daha ağır olduğundan, gemilerin dengesiz hale getirebiliyorlardı. Bunu önlemek için silahların gemilerin alt kasımlarına yerleştirilmeleri ve ateşlenmesi gerekiyordu. Kuzey Avrupa'da klinker ile inşa edilmiş gemiler, gövdede oluşturulmasını zorlaştırdı. Bu nedenle klinker ile inşa edilmiş gemiler, ana silahlarının çoğunu dış gövdede taşıyordu. Çözüm, geminin ağırlığını taşımak için iç iskelet yapısına dayanan, karavela tipi gemilerin kademeli olarak benimsenmesiydi. 15. yüzyılda inşa edilemeye başlanan karavela tipi gemiler sayesinde gemiler hem ateş edebiliyorlardı hem de daha çevik ve manevra yapabiliyorlardı.
Lomboz 1501 gibi erken bir tarihte gemilerin gövdesinde kesilmişti. Geleneğe göre mucit, Descharges adında bir Bretonlu gemi yapımcısıydı, muhtemelen lomboz zaten yüzyıllardır kullanılan ticari gemilerin kıç tarafındaki yükleme kısmının kademeli olarak uyarlanmış halidir. Başlangıçta lomboz, olarak adlandırılan silahı kıç tarafına monte etmek için kullanılırdı, ancak kısa süre sonra lomboz gemilerin yanlarına yapıldı. Bu, tarihte ilk kez, en azından teoride, bir geminin bir tarafındaki tüm silahlardan koordine edilmiş yaylım ateşlerini mümkün kıldı. 16. yüzyıl deniz savaşlarında ki harekât konseptinde silahların sabit pozisyonda ve uyumlu yaylım ateşi yerine bağımsız ateşleme konsepti vardı.
20. yüzyıl savaş gemilerindeki ana bataryalar, tüm geminin etrafında daha geniş ateşleme alanı oluşturmak için 180 derece veya daha fazla dönebilen, güçlendirilmiş top kuleleri şeklindeydi. Bu, ana topların en azından bazılarının doğrudan öne veya arkaya odaklanmasına izin verse de, bir savaş gemisinin ortasındaki köprü kulesi gibi yapılar, geminin kıç kısmındaki silahların ileri ve geriye doğru ateş etmesini engelleyeceği için, zırhlılar maksimum ateş gücü için hala bordalara güveniyorlardı. Ek olarak, silahları iskele veya sancak tarafına yönlendirerek ateşlenirse gemiye zarar verebilir.
Bir ölçüm olarak
Ek olarak, borda terimi, bir geminin tek bir hedefe atılabilen maksimum ve eşzamanlı ateş gücünün bir ölçüsüdür. Bu, geminin ana silah mermilerinin mermi ağırlığının taşınabilecek namlu sayısı ile çarpılmasıyla hesaplanır. Bazı kuleler geminin her iki tarafına da ateş edemiyorsa, yalnızca bir tarafa veya diğerine ateş edebilecek maksimum namlu sayısı sayılır. Örneğin, Amerikan Iowa sınıfı zırhlılar, bordalarında dokuz adet 406 mm ana toptan oluşan bir ana silah taşıyordu. Her 16 inçlik mermi 1.200 kg ağırlığındaydı; bu rakam dokuzla çarpıldığında (üç taretteki toplam varil sayısı) toplam 11.022 kg'a eşittir. Bu nedenle, Iowa sınıfı bir zırhlı, teorik olarak tek bir ateşlemede hedefe indirebileceği mermilerin ağırlığı 11.0 ton bordadır.
Kaynak
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Borda bir geminin yan kismi bir savas gemisinin bir tarafinda bulunan top bataryasi ya da deniz savasindaki koordineli ates anlamina gelir 16 yuzyildan buharli geminin ilk on yillina kadar savas gemilerinde govdenin her iki yanina yerlestirilmis top bataryalari bulunurdu 18 yuzyilda gemilerinde bulunan toplar sadece kisa menzilde isabetliydi ve delici gucleri vasatti bu da tahta gemilerin kalin govdelerinin ancak kisa mesafelerde delinebilecegi anlamina geliyordu Bu nedenle ahsap gemiler bordayi ilk atesleyen olup savasta avantajli baslayabilmek icin savas sirasinda top atesi etkili oluncaya kadar birbirlerine yaklasirlardi Ayrica gemilere yukleme ve bosaltma yapildigi sirada bordayi koruma amacli Maliborda tahtasi veya yukleri korumak icin Maliborda agi borda uzerinden sarkitilmaktadir Yetmis dort adli Fransiz gemisinin bordasi TarihAntik caglardan beri denizde gerceklesen savas karada oldugu gibi yakin dovus silahlari olan yaylar ve oklarla yapilirdi ancak savas alanlarindan ziyade yuzen ahsap platformlarda savasiliyordu Gemilere ozel silahlarin ortaya cikmasi onemli bir degisiklik olsa da savasin gemiden gemiye gerceklesmesi bir anda olmadi Gemilerdeki ilk silahlar acik guvertelere ve monte edilmis genellikle yalnizca bir veya iki kisinin kullandigi kucuk ferforjelerdi Gemiye binmeden once dusmani yaralamak oldurmek veya sadece sersemletmek sok etmek ve korkutmak icin tasarlanmislardi Silahlar gemi murettebatindan ziyade geminin kritik noktalarindan vurarak hasar verme potansiyellerini artirdilar Bu silahlar onceki anti personel silahlarindan cok daha agir oldugundan gemilerin dengesiz hale getirebiliyorlardi Bunu onlemek icin silahlarin gemilerin alt kasimlarina yerlestirilmeleri ve ateslenmesi gerekiyordu Kuzey Avrupa da klinker ile insa edilmis gemiler govdede olusturulmasini zorlastirdi Bu nedenle klinker ile insa edilmis gemiler ana silahlarinin cogunu dis govdede tasiyordu Cozum geminin agirligini tasimak icin ic iskelet yapisina dayanan karavela tipi gemilerin kademeli olarak benimsenmesiydi 15 yuzyilda insa edilemeye baslanan karavela tipi gemiler sayesinde gemiler hem ates edebiliyorlardi hem de daha cevik ve manevra yapabiliyorlardi Lomboz 1501 gibi erken bir tarihte gemilerin govdesinde kesilmisti Gelenege gore mucit Descharges adinda bir Bretonlu gemi yapimcisiydi muhtemelen lomboz zaten yuzyillardir kullanilan ticari gemilerin kic tarafindaki yukleme kisminin kademeli olarak uyarlanmis halidir Baslangicta lomboz olarak adlandirilan silahi kic tarafina monte etmek icin kullanilirdi ancak kisa sure sonra lomboz gemilerin yanlarina yapildi Bu tarihte ilk kez en azindan teoride bir geminin bir tarafindaki tum silahlardan koordine edilmis yaylim ateslerini mumkun kildi 16 yuzyil deniz savaslarinda ki harekat konseptinde silahlarin sabit pozisyonda ve uyumlu yaylim atesi yerine bagimsiz atesleme konsepti vardi 20 yuzyil savas gemilerindeki ana bataryalar tum geminin etrafinda daha genis atesleme alani olusturmak icin 180 derece veya daha fazla donebilen guclendirilmis top kuleleri seklindeydi Bu ana toplarin en azindan bazilarinin dogrudan one veya arkaya odaklanmasina izin verse de bir savas gemisinin ortasindaki kopru kulesi gibi yapilar geminin kic kismindaki silahlarin ileri ve geriye dogru ates etmesini engelleyecegi icin zirhlilar maksimum ates gucu icin hala bordalara guveniyorlardi Ek olarak silahlari iskele veya sancak tarafina yonlendirerek ateslenirse gemiye zarar verebilir Bir olcum olarakUSS Iowa Ek olarak borda terimi bir geminin tek bir hedefe atilabilen maksimum ve eszamanli ates gucunun bir olcusudur Bu geminin ana silah mermilerinin mermi agirliginin tasinabilecek namlu sayisi ile carpilmasiyla hesaplanir Bazi kuleler geminin her iki tarafina da ates edemiyorsa yalnizca bir tarafa veya digerine ates edebilecek maksimum namlu sayisi sayilir Ornegin Amerikan Iowa sinifi zirhlilar bordalarinda dokuz adet 406 mm ana toptan olusan bir ana silah tasiyordu Her 16 inclik mermi 1 200 kg agirligindaydi bu rakam dokuzla carpildiginda uc taretteki toplam varil sayisi toplam 11 022 kg a esittir Bu nedenle Iowa sinifi bir zirhli teorik olarak tek bir ateslemede hedefe indirebilecegi mermilerin agirligi 11 0 ton bordadir Kaynak Platt 1993 p 18 Rodger 1997 pp 205 206 Marsden 2003 pp 137 142 Rodger 1997 pp 71 72 Rodger 1997 p 207 Rodger 1996 pp 312 316