Tuaregler(ⴾⵍⵜⵎⴰⵣⵗⵜ); Burkina Faso, Cezayir, Libya, Mali ve Nijer arasında geniş bir alanda yaşayan ve Berberi dillerinden birini konuşan halk. Sayıları yaklaşık 1,2 milyona ulaşan Tuaregler bağımsız bir siyasi örgütlenmeye de sahiptirler.
Bir Tuareg, Ocak 2008, Fas | |
Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
---|---|
Nijer | 720,000 (1998) |
Cezayir | 130,000 (2008) |
Libya | 17,000 (1993) |
Burkina Faso | 60,000 (1991) |
Mali | 440,000 (1991) |
Diller | |
Tuareg dil (ler) (Tamaşek, Tamajeq, Tamahaq) | |
Din | |
Kuzey Tuaregleri çoğunlukla çölde, Güney Tuaregleri ise daha çok step ve savanlarda yaşar. Kuzeydeki başlıca Tuareg konfederasyonları Ahaggar ve Azcer, güneyde ise Asben, İfora, İtesan, Avellimiden ve Kel Tademaket'tir. Güney Tuaregler Zebu ve deve yetiştirir ve bunların bir bölümünü Kuzey Tuareglerine satarlar. 1970'lerde ve 1980'lerde Moritanya'nın güneyi, Senegal, Nijer, Burkina Faso ve Çad'ı etkisi altına alan kuraklık güneydeki Tuareglerin sayısının azalmasına ve hayvancılığa dayalı geleneksel yaşam biçimlerinde önemli değişikliklere yol açmıştır. Güney bölgelerde yaşayan Tuaregler kısmen melezleşmiştir.
Geleneksel Tuareg toplumu soylular, din adamları, vasallar, zanaatçılar ve eskiden köle emekçilerinden oluşan katmanlara bölünmüştür. Tuaregler geleneksel olarak, kırmızıya boyanmış deri çadırlarda yaşarlar. Günümüzde deri yerine naylon çadırlar da kullanılmaktadır. Güneyde ise beşik tonozlu keçe çadırlar yaygındır. Yetişkin erkekler kadınların, yabancıların ve evlilik yoluyla akraba oldukları kişilerin yanında mavi bir peçe takarlar; ama bu gelenekler kentleşmeyle birlikte kaybolmaya başlamıştır. Tuaregler arasında eski Libyalıların kullandıklarına benzer bir el yazısı olan varlığını korumaktadır.
Tuareg toplumunda kadın baskı altında değildir ve kısıtlanmamıştır. Tek eşlilik yaygındır. Kadınlardan çok erkeklerde örtünmeye önem verilir.
Notlar
Etnik grup ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Wikimedia Commons'ta Tuareg ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tuaregler ⴾⵍⵜⵎⴰⵣⵗⵜ Burkina Faso Cezayir Libya Mali ve Nijer arasinda genis bir alanda yasayan ve Berberi dillerinden birini konusan halk Sayilari yaklasik 1 2 milyona ulasan Tuaregler bagimsiz bir siyasi orgutlenmeye de sahiptirler Tuaregler Tevarikler Bir Tuareg Ocak 2008 FasOnemli nufusa sahip bolgelerNijer720 000 1998 Cezayir130 000 2008 Libya17 000 1993 Burkina Faso60 000 1991 Mali440 000 1991 DillerTuareg dil ler Tamasek Tamajeq Tamahaq DinIslam Animizm Kuzey Tuaregleri cogunlukla colde Guney Tuaregleri ise daha cok step ve savanlarda yasar Kuzeydeki baslica Tuareg konfederasyonlari Ahaggar ve Azcer guneyde ise Asben Ifora Itesan Avellimiden ve Kel Tademaket tir Guney Tuaregler Zebu ve deve yetistirir ve bunlarin bir bolumunu Kuzey Tuareglerine satarlar 1970 lerde ve 1980 lerde Moritanya nin guneyi Senegal Nijer Burkina Faso ve Cad i etkisi altina alan kuraklik guneydeki Tuareglerin sayisinin azalmasina ve hayvanciliga dayali geleneksel yasam bicimlerinde onemli degisikliklere yol acmistir Guney bolgelerde yasayan Tuaregler kismen melezlesmistir Geleneksel Tuareg toplumu soylular din adamlari vasallar zanaatcilar ve eskiden kole emekcilerinden olusan katmanlara bolunmustur Tuaregler geleneksel olarak kirmiziya boyanmis deri cadirlarda yasarlar Gunumuzde deri yerine naylon cadirlar da kullanilmaktadir Guneyde ise besik tonozlu kece cadirlar yaygindir Yetiskin erkekler kadinlarin yabancilarin ve evlilik yoluyla akraba olduklari kisilerin yaninda mavi bir pece takarlar ama bu gelenekler kentlesmeyle birlikte kaybolmaya baslamistir Tuaregler arasinda eski Libyalilarin kullandiklarina benzer bir el yazisi olan varligini korumaktadir Tuareg toplumunda kadin baski altinda degildir ve kisitlanmamistir Tek eslilik yaygindir Kadinlardan cok erkeklerde ortunmeye onem verilir NotlarTuareglerin kuzey Afrikada yogun olarak yasadiklari alanEtnik grup ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Wikimedia Commons ta Tuareg ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur