Ekstranet (İng. extended intranet; kısaca extranet) bir işletmenin, işletme dışındaki paydaşları ile veri ve enformasyon paylaşımı için mevcut telekomünikasyon altyapısını kullanarak teşkil ettiği bilgisayar ağına verilen addır. Ekstranetler yetkili paydaşlara şirket intranetinin belirli bölümlerine, kurum dışından ve genellikle İnternet üzerinden erişim yetkisi verilerek oluşturmaktadır. Ekstranet teknolojisi, bir işletmenin diğer özel ve tüzel kişilerle ilişkiler kurmasını, İnternet üzerinden hizmet ve destek sunmasını, daha kapsamlı işbirliği yapabilmesini ve giderek bu ilişkileri güçlendirmesini sağlamaktadır. Ekstranetler özellikle e-ticaret, ve uygulamaları için kullanılmaktadır.
Aynı kurumun farklı amaçlara hizmet eden ve farklı paydaşlara açık, farklı ekstranetleri bulunabilmektedir. Ekstranetler aracılığı ile kurumlar şubelerini merkezlerine ve birbirlerine bağlamakta; çalışanlarına kurum dışından intranete bağlanma olanağı sunmaktadır. Tedarikçileri ile—başta planlama, sipariş verme ve ödeme olmak üzere—iş süreçlerini entegre etme imkanına kavuşmaktadır. Ortakları ile birlikte gerçekleştirdikleri projeleri tek bir sistem üzerinden yönetmektedir. Müşterileri ile enformasyon ve belge paylaşmakta; onlara ürün ve hizmet desteği vermektedir. Ekstranetlerin kullanımı işletmelere aşağıdaki yararları sağlamaktadır:
- Düşük maliyet.
- Hatalarda azalma.
- Enformasyon paylaşımı ve işbirliği.
- Hızlı enformasyon akışı.
- Hızlı ve verimli iş görme.
- Esneklik.
Ekstranetlere genellikle İnternet üzerinde (TCP/IP) protokolü ve Web uygulamaları kullanılarak erişilmektedir. Veri güvenliği, erişim ve kimlik doğrulama protokolleri kullanılarak sağlanmaktadır. Kimlik doğrulama için kullanıcı adı ve şifresinin yanı sıra, bazen kullanıcının IP adresinden de yararlanılmaktadır. Veri yolları üzerinde, veri ve enformasyon iletişimin gizliliği için, açık ya da kapalı algoritmalar kullanılarak şifreleme yapılmaktadır. Kapalı algoritmalar yolu ile İnternet üzerinde sanal veri tünelleri oluşturmak; İnternet'i sanki özel bir geniş alan ağı imişçesine kullanmak mümkün olmaktadır. Bu türden ekstranetlere sanal özel ağ denmektedir. Ekstranetlerde erişim güvenliği için güvenlik kalkanları kullanılmaktadır. Ekstranetler için başlıca erişim seçenekleri arasında şunlar bulunmaktadır:
- Çevirmeli ağ.
- Güvenli İnternet erişimi (ör. bakınız HTTPS ve SSL).
- İntranet verilerinin bir kısmına kurum dışından ayrı bir sunucu (ekstranet sunucusu) üzerinde erişim.
- Sanal özel ağ.
Kaynakça
- ^ Turban, E., D. King, D. Viehland ve J. Lee. (2006). Electronic Commerce 2006: A Managerial Perspective. S. 223. Prentice Hall.
- ^ Stallings, W. (2009). Business Data Communications. 6. Basım. S. 78. Pearson.
- ^ Turban, E, D. Leidner, E. McLean ve J. Wetherbe. (2006). Information Technology for Management: Transforming Organizations in the Digital Economy. 5. Basım. S. 351-352. Wiley.
- ^ Turban, E. ve D. King. (2012). Electronic Commerce 2012: A Managerial and Social Networks Perspective. Pearson. Çevrimiçi dosya: T11 - Extranets, EDI, and XML. 29.12.2011 tarihinde http://wps.prenhall.com/bp_turban_ec_2012/207/53241/13629785.cw/content/index.html 19 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . bağlantısından erişildi.
- ^ Volsky, R., R. Fontenot ve L. Blalock. (2000). Extranets: Impacts on Business Practices and Relationships. Journal of Business and Industrial Marketing, 15(6), 438-457.
- ^ Stallings, W. (2009). Business Data Communications. 6. Basım. S. 191. Pearson.
- ^ Kizza, J. M. A Guide to Computer Network Security. S. 250. Springer
- ^ Stallings, W. (2009). Business Data Communications. 6. Basım. S. 192. Pearson.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ekstranet Ing extended intranet kisaca extranet bir isletmenin isletme disindaki paydaslari ile veri ve enformasyon paylasimi icin mevcut telekomunikasyon altyapisini kullanarak teskil ettigi bilgisayar agina verilen addir Ekstranetler yetkili paydaslara sirket intranetinin belirli bolumlerine kurum disindan ve genellikle Internet uzerinden erisim yetkisi verilerek olusturmaktadir Ekstranet teknolojisi bir isletmenin diger ozel ve tuzel kisilerle iliskiler kurmasini Internet uzerinden hizmet ve destek sunmasini daha kapsamli isbirligi yapabilmesini ve giderek bu iliskileri guclendirmesini saglamaktadir Ekstranetler ozellikle e ticaret ve uygulamalari icin kullanilmaktadir Internet ekstranet ve intranet kullanicilari Ayni kurumun farkli amaclara hizmet eden ve farkli paydaslara acik farkli ekstranetleri bulunabilmektedir Ekstranetler araciligi ile kurumlar subelerini merkezlerine ve birbirlerine baglamakta calisanlarina kurum disindan intranete baglanma olanagi sunmaktadir Tedarikcileri ile basta planlama siparis verme ve odeme olmak uzere is sureclerini entegre etme imkanina kavusmaktadir Ortaklari ile birlikte gerceklestirdikleri projeleri tek bir sistem uzerinden yonetmektedir Musterileri ile enformasyon ve belge paylasmakta onlara urun ve hizmet destegi vermektedir Ekstranetlerin kullanimi isletmelere asagidaki yararlari saglamaktadir Dusuk maliyet Hatalarda azalma Enformasyon paylasimi ve isbirligi Hizli enformasyon akisi Hizli ve verimli is gorme Esneklik Ekstranet mimarisi Bir isletmenin merkezini subelerini musterilerini kurum disi calisanlarini ve tedarikcilerini kurumsal intranete baglayan sematik bir ekstranetin bilesenleri Ekstranetlere genellikle Internet uzerinde TCP IP protokolu ve Web uygulamalari kullanilarak erisilmektedir Veri guvenligi erisim ve kimlik dogrulama protokolleri kullanilarak saglanmaktadir Kimlik dogrulama icin kullanici adi ve sifresinin yani sira bazen kullanicinin IP adresinden de yararlanilmaktadir Veri yollari uzerinde veri ve enformasyon iletisimin gizliligi icin acik ya da kapali algoritmalar kullanilarak sifreleme yapilmaktadir Kapali algoritmalar yolu ile Internet uzerinde sanal veri tunelleri olusturmak Internet i sanki ozel bir genis alan agi imiscesine kullanmak mumkun olmaktadir Bu turden ekstranetlere sanal ozel ag denmektedir Ekstranetlerde erisim guvenligi icin guvenlik kalkanlari kullanilmaktadir Ekstranetler icin baslica erisim secenekleri arasinda sunlar bulunmaktadir Cevirmeli ag Guvenli Internet erisimi or bakiniz HTTPS ve SSL Intranet verilerinin bir kismina kurum disindan ayri bir sunucu ekstranet sunucusu uzerinde erisim Sanal ozel ag Kaynakca Turban E D King D Viehland ve J Lee 2006 Electronic Commerce 2006 A Managerial Perspective S 223 Prentice Hall Stallings W 2009 Business Data Communications 6 Basim S 78 Pearson Turban E D Leidner E McLean ve J Wetherbe 2006 Information Technology for Management Transforming Organizations in the Digital Economy 5 Basim S 351 352 Wiley Turban E ve D King 2012 Electronic Commerce 2012 A Managerial and Social Networks Perspective Pearson Cevrimici dosya T11 Extranets EDI and XML 29 12 2011 tarihinde http wps prenhall com bp turban ec 2012 207 53241 13629785 cw content index html 19 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde baglantisindan erisildi Volsky R R Fontenot ve L Blalock 2000 Extranets Impacts on Business Practices and Relationships Journal of Business and Industrial Marketing 15 6 438 457 Stallings W 2009 Business Data Communications 6 Basim S 191 Pearson Kizza J M A Guide to Computer Network Security S 250 Springer Stallings W 2009 Business Data Communications 6 Basim S 192 Pearson