Horenli Musa (410-490), Ermenice: Մովսես Խորենացի (mɔfˈsɛs χɔɾɛnɑˈtsʰi). Antik Çağ Ermeni tarihçisi ve Ermenistan Tarihi adlı eserin yazarı. Ermeni tarihçiliğinin babası olarak kabul edilir ve Ermeni Herodot olarak adlandırılır. Hayatı hakkındaki bilgiler kendi eserinden ve sonraki Ermeni tarihçilerin onun hakkında yazdıklarına dayandırılır. Bunlara göre Taron bölgesinde, (Muş (il)) veya Sünik bölgesinde doğduğu tahmin ediliyor. Mesrop Maştots'ın himayesinde öğrenim gördü ve eğitimine Urfa, Kudüs ve İskenderiye'de devam etti. Sonradan Ermenistana geri dönüp piskopos oldu. Prens Sahak Bagratuni'nin isteği üzerine Ermenistan Tarihi adlı eserini yazdı. Horenli Musa'nın Ermenilerin Tarihi adlı eseri, güncel çalışmalarda Ermenilerin Tevrat'ı üst başlığıyla Tevrat ile eş değer bir düşünceyle oluşturulduğu savı üzerinden değerlendirilmektedir. Ayrıca Ermeni Apostolik Kilisesi Musa'yı Kutsal Çeviricilerden biri olarak kabul eder.
Eleştiri
Birçok Batılı ve Ermeni bilim adamına göre eser çok sonradan, yedinci ve dokuzuncu asır arasında yazılmıştır. Eserin en eski el yazması ondördüncü asırdan kalmadır. Bazı bilim adamları ise eserin 5. asırda yazıldığını savunurlar. Yine bazılarına göre Horenli Musa'nın tarihsel varlığı hakkında şüpheler vardır. Ermeni edebiyatında onuncu asırdan önce Musa adlı bir tarihçi bulunmamaktadır. Nitekim Gürcü tarihçi ve din adamı Miheil Tamaraşvili de Movses Horenatsi'nin tarihi bilgilerine kaynak kişi olarak gösterdiği Süryani Mar Abbas Katina'nın kendisi tarafından uydurulmuş bir isim olduğunu, özellike Gürcüler hakkında yazdıklarının gerçeklikle bağdaşmadığını belirtmiştir.
Kaynakça
- ^ To Hellēnikon: Byzantinoslavica, Armeniaca, Islamica, the Balkans and modern Greece. Jelisaveta S. Allen, John Springer Langdon - 1993 - p. 112
- ^ Chahin, Mack. The Kingdom of Armenia: A History. London: RoutledgeCurzon, 2001, p. 181 .
- ^ Cinemre, T. İlhami, (2014). Moses Khorenatsi ve Ermenilerin Milletleşme Sürecinde Mitolojik Derinlik, Yeni Türkiye Ermeni Meselesi Özel Sayısı, vol.1 (60), s. 220.
- ^ (Ermenice) . "Մովսես Խորենացու «Դասական» Ավանդության Հայոց Պատմության Ա գրքի 5-րդ գլուխին մեջ" ("The 'Classical' Tradition of Movses Khorenatsi in Chapter 5 of Book I in the History of Armenians"). 134 (1992), pp. 28-32.
- ^ Hacikyan et al. Heritage of Armenian Literature, pp. 309-310; Cinemre, T. İlhami, (2014). Moses Khorenatsi ve Ermenilerin Milletleşme Sürecinde Mitolojik Derinlik, Yeni Türkiye Ermeni Meselesi Özel Sayısı, vol.1 (60), s. 215.
- ^ Mikel Tamaraşvili, "პასუხად სომხის მწერლებს, რომელნიც უარჰყოფენ ქართველ კათოლიკობას", Tiflis, 1904, s. 90.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Horenli Musa 410 490 Ermenice Մովսես Խորենացի mɔfˈsɛs xɔɾɛnɑˈtsʰi Antik Cag Ermeni tarihcisi ve Ermenistan Tarihi adli eserin yazari Ermeni tarihciliginin babasi olarak kabul edilir ve Ermeni Herodot olarak adlandirilir Hayati hakkindaki bilgiler kendi eserinden ve sonraki Ermeni tarihcilerin onun hakkinda yazdiklarina dayandirilir Bunlara gore Taron bolgesinde Mus il veya Sunik bolgesinde dogdugu tahmin ediliyor Mesrop Mastots in himayesinde ogrenim gordu ve egitimine Urfa Kudus ve Iskenderiye de devam etti Sonradan Ermenistana geri donup piskopos oldu Prens Sahak Bagratuni nin istegi uzerine Ermenistan Tarihi adli eserini yazdi Horenli Musa nin Ermenilerin Tarihi adli eseri guncel calismalarda Ermenilerin Tevrat i ust basligiyla Tevrat ile es deger bir dusunceyle olusturuldugu savi uzerinden degerlendirilmektedir Ayrica Ermeni Apostolik Kilisesi Musa yi Kutsal Ceviricilerden biri olarak kabul eder 14 yuzyildan kalma Ermeni el yazmasinda Musa nin en solda tasviri ElestiriBircok Batili ve Ermeni bilim adamina gore eser cok sonradan yedinci ve dokuzuncu asir arasinda yazilmistir Eserin en eski el yazmasi ondorduncu asirdan kalmadir Bazi bilim adamlari ise eserin 5 asirda yazildigini savunurlar Yine bazilarina gore Horenli Musa nin tarihsel varligi hakkinda supheler vardir Ermeni edebiyatinda onuncu asirdan once Musa adli bir tarihci bulunmamaktadir Nitekim Gurcu tarihci ve din adami Miheil Tamarasvili de Movses Horenatsi nin tarihi bilgilerine kaynak kisi olarak gosterdigi Suryani Mar Abbas Katina nin kendisi tarafindan uydurulmus bir isim oldugunu ozellike Gurculer hakkinda yazdiklarinin gerceklikle bagdasmadigini belirtmistir Kaynakca To Hellenikon Byzantinoslavica Armeniaca Islamica the Balkans and modern Greece Jelisaveta S Allen John Springer Langdon 1993 p 112 Chahin Mack The Kingdom of Armenia A History London RoutledgeCurzon 2001 p 181 ISBN 0 7007 1452 9 Cinemre T Ilhami 2014 Moses Khorenatsi ve Ermenilerin Milletlesme Surecinde Mitolojik Derinlik Yeni Turkiye Ermeni Meselesi Ozel Sayisi vol 1 60 s 220 Ermenice Մովսես Խորենացու Դասական Ավանդության Հայոց Պատմության Ա գրքի 5 րդ գլուխին մեջ The Classical Tradition of Movses Khorenatsi in Chapter 5 of Book I in the History of Armenians 134 1992 pp 28 32 Hacikyan et al Heritage of Armenian Literature pp 309 310 Cinemre T Ilhami 2014 Moses Khorenatsi ve Ermenilerin Milletlesme Surecinde Mitolojik Derinlik Yeni Turkiye Ermeni Meselesi Ozel Sayisi vol 1 60 s 215 Mikel Tamarasvili პასუხად სომხის მწერლებს რომელნიც უარჰყოფენ ქართველ კათოლიკობას Tiflis 1904 s 90