Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Marie Paris Pişmiş de Recillas asıl adıyla Mari Sukiasyan (1911, İstanbul - 1999), Türkiye Ermenisi Meksikalı gök bilimci.
Marie Paris Pişmiş de Recillas | |
|---|---|
| Doğum | Mari Sukiasyan 30 Ocak 1911 Ortaköy, İstanbul |
| Ölüm | 1 Ağustos 1999 (88 yaşında) Meksiko |
| Milliyet | Meksikalı-Türk |
| Vatandaşlık | Türkiye, Meksika |
| Eğitim | Üsküdar Amerikan Kız Lisesi, İstanbul Üniversitesi, Harvard Üniversitesi |
| Ödüller | Guggenheim Fellowship (1946) |
| Kariyeri | |
| Çalıştığı kurumlar | National Autonomous University of Mexico |
| Tez | On the Interpretation of K Term (Galaksinin Kinematiği ve Dinamiği) (1937) |
| Doktora danışmanı | Erwin Finlay-Freundlich |
Meksika'nın ilk astronomlarının yetişmesinde emeği geçmiş bir bilim insanıdır. Yıldız kümeleri üzerine çalışmaları ile tanınır. Darülfünun’un matematik bölümü mezunu ilk kadın öğrencisidir.
Yaşamı
1911 yılında İstanbul'un Ortaköy semtinde dünyaya geldi. Kökleri Anadolu Ermenilerine dayanan üç çocuklu bir ailenin ikinci çocuğudur.
İlkokulu Üsküdar Yenimahale’de okudu. İlkokulu bitirdiğinde İngilizce, Fransızca, Türkçe, Ermenice biliyordu, daha sonraki yıllarda ise Almanca öğrendi. Ortaokul ve lise öğrenimini Üsküdar Amerikan Lisesi'nde gördü. Lise öğrenimini birincilikle tamamladı 1930-1931 ders yılında Darülfünun Fen Fakültesi Matematik bölümüne kaydoldu. 1933 yılındaki Üniversite reformu nedeniyle Darülfünun'un kapanmasından sonra İstanbul Üniversitesi adıyla eğitime devam eden kurumdan mezun oldu. İstanbul Üniversitesi'nin Matematik bölümünü bitiren ilk kız öğrenci idi.
Mezuniyetinden sonra okulda Erwin Finlay Freundlich'in asistanlığını yapan Paris Pişmiş, On the Interpretation of K Term (Galaksinin Kinematiği ve Dinamiği) konulu doktora tezini 1937’de tamamlayarak doktor unvanını aldı ve ertesi yıl tezini yayımladı. 1938 sonunda, daha sonra bir yıllık burs alarak Harvard Rasahanesi’nde yıldızların değişkenliği üzerine bir projede çalışmak üzere ABD’ye gitti. II. Dünya Savaşı’nın başlaması üzerine orada iki yıl daha kaldı. 1941'de Meksikalı bir modern astrofizik öğrencisi olan Felix Recillas ile evlendi ve eşiyle birlikte Meksika'ya yerleşti. Çiftin iki çocuğu ve üç torunu da astronom oldu.
Paris Pişmiş, yıldızlar ve galaksinin dönmesi üzerine çalışmalarını Meksika’da sürdürdü. Pueblo’da yeni kurulan Tonantzinla Gözlemevi’nin kuruluşunda bulundu. 1946’da altı aylık bir araştırma bursu alarak Princeton Üniversitesi’nde çalışmak üzere yeniden ABD’ye gitti, astronom Henry Norris Russell ile çalışma fırsatı buldu.
Meksika’ya döndüğünde siyasi nedenlerle Tonantzinla Gözlemevi'nden ayrılmak zorunda kaldı, Chicago Üniversitesi'nden aldığı iki yıllık bursla ülkeden ayrıldı ve çift yıldızların dönme hızlarını araştırdı.
1948’de Meksika’ya döndüğünde Meksika Ulusal Özerk Üniversitesi'nde göreve başladı. Üniversiteye bağlı Tacubaya Gözlemevi'nde astronom olarak görevlendirildi. Eşiyle birlikte üniversitede astronomi dersleri veren Paris Pişmiş, ülkenin ilk astronomlarını yetiştirmeye başladı. 1955 yılında ilk resmî astronomi dersleri başladığında tüm derslerin tek hocası oldu. Bu yıllarda fotometri ile ilgilendi.
1960'lı yıllarda galaksilerin spiral yapısının oluşumu üzerine çalışmaya başladı. 1965’te yeni yıldız kümeleri keşfetti. 23 tane yıldız kümesi onun isminden ötürü “PIS” adıyla anılır. 1969 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nde altı ay boyunca ziyaretçi araştırmacı olarak görev yaptı. Türkiye'ye sık sık gelerek Ege Üniversitesi Astronomi Topluluğu'nun kurulmasına da katkıda bulundu.
1971 yılında Uluslararası Astronomlar Birliği'nin Meksika Komitesi başkanı seçilen Pişmiş, Meksika Astronomi ve Astrofizik Dergisinin de ilk editörü oldu.
1974-1980 yılları arasında çeşitli araştırmalar yapmak için yılda iki kez NASA'ya giden araştırmacı, 1980’li yıllarda Aktif Galaksi çekirdeği üzerine çalışmalar yapmaya başladı.
1981 yılında Meksika Ulusal Özerk Üniversitesinde yüksek emekli araştırmacı (Investigador Emerito) unvanını, 1985 yılında aynı üniversiteden yüksek doktor (Doctor Honoris Causa) unvanını aldı. 1996 yılında Tonanztintla gözlem evi kendisine hayat boyu doktor unvanını verdi.
1 Ağustos 1999 tarihinde 88 yaşındayken Meksika’da hayatını kaybetti. Cenazesi krematoryumda yakılmış ve külleri havaya savrulmuştur.
Bağlantı
- Silvia Torres-Piembert. (İngilizce). Amerikan Astronomi Topluluğu. 19 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2013.
Web sitesinde ölümünden sonra Paris Pişmiş hakkında yayınlanan anma yazısı
Kaynakça
- ^ a b . Net Fikir Blogu, Ünlü Matematikçiler. Ekim 2011. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2013.
- ^ a b c d e f g . 9 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2015.
- ^ . Feminet. 13 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2015.
- ^ . Türk Astronomi Derneği. 3 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ (PDF). 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ a b c d (PDF). 28 Haziran 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Marie Paris Pismis de Recillas asil adiyla Mari Sukiasyan 1911 Istanbul 1999 Turkiye Ermenisi Meksikali gok bilimci Marie Paris Pismis de RecillasDogumMari Sukiasyan 30 Ocak 1911 1911 01 30 Ortakoy IstanbulOlum1 Agustos 1999 88 yasinda MeksikoMilliyetMeksikali TurkVatandaslikTurkiye MeksikaEgitimUskudar Amerikan Kiz Lisesi Istanbul Universitesi Harvard UniversitesiOdullerGuggenheim Fellowship 1946 KariyeriCalistigi kurumlarNational Autonomous University of MexicoTezOn the Interpretation of K Term Galaksinin Kinematigi ve Dinamigi 1937 Doktora danismaniErwin Finlay Freundlich Meksika nin ilk astronomlarinin yetismesinde emegi gecmis bir bilim insanidir Yildiz kumeleri uzerine calismalari ile taninir Darulfunun un matematik bolumu mezunu ilk kadin ogrencisidir YasamiParis Pismis in adiyla anilan ve birkac buyuk yildiza ev sahipligi yapan Pismis 24 1911 yilinda Istanbul un Ortakoy semtinde dunyaya geldi Kokleri Anadolu Ermenilerine dayanan uc cocuklu bir ailenin ikinci cocugudur Ilkokulu Uskudar Yenimahale de okudu Ilkokulu bitirdiginde Ingilizce Fransizca Turkce Ermenice biliyordu daha sonraki yillarda ise Almanca ogrendi Ortaokul ve lise ogrenimini Uskudar Amerikan Lisesi nde gordu Lise ogrenimini birincilikle tamamladi 1930 1931 ders yilinda Darulfunun Fen Fakultesi Matematik bolumune kaydoldu 1933 yilindaki Universite reformu nedeniyle Darulfunun un kapanmasindan sonra Istanbul Universitesi adiyla egitime devam eden kurumdan mezun oldu Istanbul Universitesi nin Matematik bolumunu bitiren ilk kiz ogrenci idi Mezuniyetinden sonra okulda Erwin Finlay Freundlich in asistanligini yapan Paris Pismis On the Interpretation of K Term Galaksinin Kinematigi ve Dinamigi konulu doktora tezini 1937 de tamamlayarak doktor unvanini aldi ve ertesi yil tezini yayimladi 1938 sonunda daha sonra bir yillik burs alarak Harvard Rasahanesi nde yildizlarin degiskenligi uzerine bir projede calismak uzere ABD ye gitti II Dunya Savasi nin baslamasi uzerine orada iki yil daha kaldi 1941 de Meksikali bir modern astrofizik ogrencisi olan Felix Recillas ile evlendi ve esiyle birlikte Meksika ya yerlesti Ciftin iki cocugu ve uc torunu da astronom oldu Paris Pismis yildizlar ve galaksinin donmesi uzerine calismalarini Meksika da surdurdu Pueblo da yeni kurulan Tonantzinla Gozlemevi nin kurulusunda bulundu 1946 da alti aylik bir arastirma bursu alarak Princeton Universitesi nde calismak uzere yeniden ABD ye gitti astronom Henry Norris Russell ile calisma firsati buldu Meksika ya dondugunde siyasi nedenlerle Tonantzinla Gozlemevi nden ayrilmak zorunda kaldi Chicago Universitesi nden aldigi iki yillik bursla ulkeden ayrildi ve cift yildizlarin donme hizlarini arastirdi 1948 de Meksika ya dondugunde Meksika Ulusal Ozerk Universitesi nde goreve basladi Universiteye bagli Tacubaya Gozlemevi nde astronom olarak gorevlendirildi Esiyle birlikte universitede astronomi dersleri veren Paris Pismis ulkenin ilk astronomlarini yetistirmeye basladi 1955 yilinda ilk resmi astronomi dersleri basladiginda tum derslerin tek hocasi oldu Bu yillarda fotometri ile ilgilendi 1960 li yillarda galaksilerin spiral yapisinin olusumu uzerine calismaya basladi 1965 te yeni yildiz kumeleri kesfetti 23 tane yildiz kumesi onun isminden oturu PIS adiyla anilir 1969 yilinda Orta Dogu Teknik Universitesi nde alti ay boyunca ziyaretci arastirmaci olarak gorev yapti Turkiye ye sik sik gelerek Ege Universitesi Astronomi Toplulugu nun kurulmasina da katkida bulundu 1971 yilinda Uluslararasi Astronomlar Birligi nin Meksika Komitesi baskani secilen Pismis Meksika Astronomi ve Astrofizik Dergisinin de ilk editoru oldu 1974 1980 yillari arasinda cesitli arastirmalar yapmak icin yilda iki kez NASA ya giden arastirmaci 1980 li yillarda Aktif Galaksi cekirdegi uzerine calismalar yapmaya basladi 1981 yilinda Meksika Ulusal Ozerk Universitesinde yuksek emekli arastirmaci Investigador Emerito unvanini 1985 yilinda ayni universiteden yuksek doktor Doctor Honoris Causa unvanini aldi 1996 yilinda Tonanztintla gozlem evi kendisine hayat boyu doktor unvanini verdi 1 Agustos 1999 tarihinde 88 yasindayken Meksika da hayatini kaybetti Cenazesi krematoryumda yakilmis ve kulleri havaya savrulmustur BaglantiSilvia Torres Piembert Ingilizce Amerikan Astronomi Toplulugu 19 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Eylul 2013 Web sitesinde olumunden sonra Paris Pismis hakkinda yayinlanan anma yazisi Kaynakca a b Net Fikir Blogu Unlu Matematikciler Ekim 2011 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Eylul 2013 a b c d e f g 9 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Kasim 2015 Feminet 13 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Kasim 2015 Turk Astronomi Dernegi 3 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF 24 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi a b c d PDF 28 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 23 Eylul 2013