Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Argumentum ad nauseam/Argumentum ad Infinitum (ya da sıklıkla sadece Ad nauseam), bir iddianın-argümanın aksi ispatlanamadığı için o iddianın doğru olduğunun savunulmasıdır. Latince bir safsatadır.Türkçe yaklaşık karşılığı "bunaltana kadar" dır. Argumentum ad infinitum ("sonsuza kadar argüman") ile aynı safsatayı belirtir.
Bu tip safsatalar bir argümanın (genellikle farklı kişiler tarafından) çok defa tekrar edilmesi ile inandırıcılık oluşturulması şeklinde yapılır. İddia-argüman sahibi, her zaman iddiasını-argümanını ispatlama sorumluluğuna sahiptir. Aksi takdirde ortaya konulan argüman geçersiz sayılır. Hiç kimse, ispatı ortaya konmaksızın ileri sürülen bir argümanın yanlış olduğunu savunmak için, argümanın aksini ispatlamak yükümlülüğünde değildir. Carl Sagan'dan bir alıntı olarak “Kanıtın yokluğu, yokluğun kanıtı değildir.” Ancak kanıt noksanlığı bir şeyi reddetmek için “yeterli” olmasa da, doğal olarak “geçerli” bir sebeptir. Daha açıklayıcı olarak: “Kanıtın yokluğu, yokluğun kanıtı değildir; ancak varlığın kanıtı hiç değildir!”
Bu safsata diğer safsatalar ile birlikte politikacılar tarafından sıkça kullanılır. Israrlı bir şekilde yapıldığında beyin yıkama ya da kandır (ıl)ma olarak da tanımlanabilir.
Örnek
Eskiden bilimin olmadığı yahut yeterince gelişmediği zamanlarda Dünya hakkında yapılan tartışmalardan biri olarak:
- Dünya öküzün boynuzlarında, öküz kaplumbağanın sırtında, o kaplumbağa başka bir kaplumbağanın sırtında ve o kaplumbağa da başka bir kaplumbağanın sırtında. Böylece sonsuza kadar giden kaplumbağalar...
Başka bir tartışma; Tanrı:
- Seni kim yarattı? Annem ve babam. Onları kim yarattı? Onların anne ve babası. En nihayetinde onları kim yarattı? Tanrı yarattı. Tanrı'yı kim yarattı? Başka bir Tanrı... görüleceği gibi söz konusu olan Tanrı argümanı için bir kanıta ihtiyaç var. Çünkü ortaya konan her kanıt kendisinin doğruluğu için de başka bir kanıta gereksinim duyuyor. Söz konusu olan bu tartışma için ana konu Tanrı olduğundan Tanrı'nın kanıtlanması yalnızca Tanrı'nın kendi kendisini aşikar, belirgin kılmasıyla olur. Sonuç olarak herhangi bir bilgi ve kanıt sağlayamayan bu mantıksal safsata din meselelerinde çok kullanılır.
“İspatlanmadan ileri sürülen bir argüman, ispatsız olarak çürütülebilir.” deyimi ile bu safsata kolayca tespit edilebilir.
Genellikle bu mantık hatası bir "şey"in varlığının iddiası üzerine olan tartışmalarda çıkar ve çoğu zaman da fark edilmemesi, tartışmaların gereksiz uzamasına sebep olur. Örneğin en başta Tanrı olmak üzere, Koca ayak, Tuz Gölü Canavarı, Loch Ness Canavarı gibi bir sürü canavar, Çupakabra gibi çoğaltılabilecek efsaneler, psişik güçler, astral seyahat, UFO'lar, astroloji, vb. bu mantık hatasının çok sık görüldüğü tartışma başlıklarıdır ve mantık hatası görülürse, aslında ortada tartışılacak hiçbir konunun olmadığı fark edilebilir.
Bu durum, matematikçi Bertrand Russell'ın şu meşhur örneği ile izah edilebilir: Eğer Dünya ve Mars arasında eliptik bir yörüngede Güneş’in etrafında dönen Çin seramiğinden bir çaydanlık olduğunu öne sürseydim ve bu çaydanlığın en güçlü teleskoplarımızla bile tespit edilemeyecek kadar küçük olduğunu ekleyecek kadar da dikkatli olsaydım, kimse bu görüşümün aksini kanıtlayamazdı...
Burada gösterilmek istenilen; böyle bir çaydanlığın var olduğunu ispatlama yükünün argüman sahibinin kendisinde olduğudur. Zira bilimin boş hipotezi, bir argümana yönelik kanıt bulunana kadar o argümanı yok saymamız gerektiğini söylemektedir.
Kaynakça
- ^ Ehrlich, Eugene (1985). Amo, Amas, Amat and More. New York: Harper & Row, Publishers. s. 25.
- ^ "ad nauseam" definition 12 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Dictionary.com
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Argumentum ad nauseam Argumentum ad Infinitum ya da siklikla sadece Ad nauseam bir iddianin argumanin aksi ispatlanamadigi icin o iddianin dogru oldugunun savunulmasidir Latince bir safsatadir Turkce yaklasik karsiligi bunaltana kadar dir Argumentum ad infinitum sonsuza kadar arguman ile ayni safsatayi belirtir Bu tip safsatalar bir argumanin genellikle farkli kisiler tarafindan cok defa tekrar edilmesi ile inandiricilik olusturulmasi seklinde yapilir Iddia arguman sahibi her zaman iddiasini argumanini ispatlama sorumluluguna sahiptir Aksi takdirde ortaya konulan arguman gecersiz sayilir Hic kimse ispati ortaya konmaksizin ileri surulen bir argumanin yanlis oldugunu savunmak icin argumanin aksini ispatlamak yukumlulugunde degildir Carl Sagan dan bir alinti olarak Kanitin yoklugu yoklugun kaniti degildir Ancak kanit noksanligi bir seyi reddetmek icin yeterli olmasa da dogal olarak gecerli bir sebeptir Daha aciklayici olarak Kanitin yoklugu yoklugun kaniti degildir ancak varligin kaniti hic degildir Bu safsata diger safsatalar ile birlikte politikacilar tarafindan sikca kullanilir Israrli bir sekilde yapildiginda beyin yikama ya da kandir il ma olarak da tanimlanabilir OrnekEskiden bilimin olmadigi yahut yeterince gelismedigi zamanlarda Dunya hakkinda yapilan tartismalardan biri olarak Dunya okuzun boynuzlarinda okuz kaplumbaganin sirtinda o kaplumbaga baska bir kaplumbaganin sirtinda ve o kaplumbaga da baska bir kaplumbaganin sirtinda Boylece sonsuza kadar giden kaplumbagalar Baska bir tartisma Tanri Seni kim yaratti Annem ve babam Onlari kim yaratti Onlarin anne ve babasi En nihayetinde onlari kim yaratti Tanri yaratti Tanri yi kim yaratti Baska bir Tanri gorulecegi gibi soz konusu olan Tanri argumani icin bir kanita ihtiyac var Cunku ortaya konan her kanit kendisinin dogrulugu icin de baska bir kanita gereksinim duyuyor Soz konusu olan bu tartisma icin ana konu Tanri oldugundan Tanri nin kanitlanmasi yalnizca Tanri nin kendi kendisini asikar belirgin kilmasiyla olur Sonuc olarak herhangi bir bilgi ve kanit saglayamayan bu mantiksal safsata din meselelerinde cok kullanilir Ispatlanmadan ileri surulen bir arguman ispatsiz olarak curutulebilir deyimi ile bu safsata kolayca tespit edilebilir Genellikle bu mantik hatasi bir sey in varliginin iddiasi uzerine olan tartismalarda cikar ve cogu zaman da fark edilmemesi tartismalarin gereksiz uzamasina sebep olur Ornegin en basta Tanri olmak uzere Koca ayak Tuz Golu Canavari Loch Ness Canavari gibi bir suru canavar Cupakabra gibi cogaltilabilecek efsaneler psisik gucler astral seyahat UFO lar astroloji vb bu mantik hatasinin cok sik goruldugu tartisma basliklaridir ve mantik hatasi gorulurse aslinda ortada tartisilacak hicbir konunun olmadigi fark edilebilir Bu durum matematikci Bertrand Russell in su meshur ornegi ile izah edilebilir Eger Dunya ve Mars arasinda eliptik bir yorungede Gunes in etrafinda donen Cin seramiginden bir caydanlik oldugunu one surseydim ve bu caydanligin en guclu teleskoplarimizla bile tespit edilemeyecek kadar kucuk oldugunu ekleyecek kadar da dikkatli olsaydim kimse bu gorusumun aksini kanitlayamazdi Burada gosterilmek istenilen boyle bir caydanligin var oldugunu ispatlama yukunun arguman sahibinin kendisinde oldugudur Zira bilimin bos hipotezi bir argumana yonelik kanit bulunana kadar o argumani yok saymamiz gerektigini soylemektedir Kaynakca Ehrlich Eugene 1985 Amo Amas Amat and More New York Harper amp Row Publishers s 25 ad nauseam definition 12 Aralik 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dictionary com