Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Endonezya tarihi Endonezya’da meydana gelen olayları kapsar. Endonezya çok uluslu yapıda bir ülkedir. İlk defa insanlar Asya üzerinden gelmiştir. Çağlar boyunca Bizans, Çin, Hindistan ve Araplar için önemli bir ticaret noktası oldu. Portekiz ve Hollanda tarafından kolonileştirildi. Japon işgalinin ardından gene Hollanda sömürgesine girdi. Ahmet Sukarno ile birlikte bağımsızlığını kazandı.
Tarih Öncesi
Endonezya’daki ilk insan yerleşimleri bilimsel olarak Homo Erectus halk arasındaki adı ile Java Adamı ‘dır. Java Adamı en az 700.000 yıllıktır. En eski sanat eserleri ise köpekbalığı dişi ile yapılan diyagonal gravürleridir. Hobbit adı verilen Homo Florensis’te yaşadı. Homo Florenisis ile Homo Sapiensler beraber yaşadılar. Homo Florensis’in nesli 12.000 yıl önce tükendi. Homo Sapiensler ise son buzul çağında Asya ile Endonezya’daki adaların bağlantısı sayesinde 45.000 yıl önce geldiler. İnsanlar balıkçılık ve denizcilik ile uğraşıyorlardı. Bölgeye Avusturonezyalılar göç etti. Daha sonraları Malaylar ortaya çıktı.
Kolonileştirme Öncesi
Endonezya ile ilgili en eski kayıtlara Çin sayesinde ulaşılmaktadır. Çin aracılığı ile Endonezya Orta Asya’ya yayılıyordu. İran ve Roma’da ticaret yapıyordu. Hindistan kültüründen Endonezyalılar etkilendi. Budizm ve Hinduizm bölgede yayıldı. Fakat ticaretin ve iletişimin artışı büyük Krallıklar’ın doğuşuyla başladı. Bölgedeki ilk Krallık Taragaruma’dır. Eski çağlarda ticâret gemileri buraya uğrar, baharat, reçine ve değerli kereste alırlardı. 8 ve 11. Yüzyıllarda Medang Krallığı Java merkezli olarak hüküm sürdü. Srivijaya, Malay kökenli İmparatorluklardan birisiydi. Daha sonraları Singhasari ve Majapahit İmparatorlukları hakim oldu. Endonezya'da İslam'ın kökleri Muhammed dönemine dayanıyor ama daha sonraları Arap tüccarlar vasıtası ile yayıldı. Yayılmasındaki en büyük etken ise Endonezya'nın geleneksel gölge oyunu "Wayang"dır. İslam özellikle Java ve Sumatra’da yayıldı. Bu bilgiler Çin kaynakları sayesinde edildi. Müslüman misyonerler haricinde Hristiyan misyonerlerde mevcuttu. Mataram Sultanlığı, Brunei ve Banten Sultanlığı bu devletlerden.
Koloni Dönemi
16. Yüzyıldan itibaren Portekizli tüccarlar Endonezya’da görülmeye başladı.1511 yılında Portekiz tarafından ilk koloni kuruldu. Portekiz Doğu Endonezya’yı ele geçirdi ve Endonezya’daki etkisi az oldu. Portekiz’in bölgedeki gücünü arttırması ile birlikte Müslüman Krallıklar Osmanlı’dan yardım istedi. Osmanlı Hint Okyanusuna sefer düzenlemeye başladı. Açe Sultanlığı, Osmanlı vasalı oldu. Daha sonraları İngilizler ve Hollandalılarda Endonezya’yı kolonoliştirdi. 1602 yılında Hollanda’nın Doğu Hindistan Şirketi’ni kurdu. Java’da kurulan şirket Portekizlilerden Malacayı aldı. Hollanda bir fabrika ağı kurdu. Java, Maluku ve Sulawesi, Sumatra ve Malay Yarımadası'nın bazı bölgelerini ele geçirerek limanlar kurdu. Hollanda baharat ticaretini kontrol altına aldı. Şirkete belli bir miktar özerklik verildi. Hollandalılar tarafından Portekizlilerin gücü azaltıldı. 1799 yılında Hollanda dolaysız olarak Endonezya’yı sömürgesi altına aldı. 19. Yüzyılda Fransa Java’yı işgal etti. 1811 yılında Java İngilizlerin kontrolüne geçti ve Java’da tarımda, ekonomide ve idari sistemde reformlar gerçekleşti. 19. Yüzyıla kadar Hollandalılar Endonezyalılara baskı uyguladı. Napolyon Savaşlarının ardından Endonezya sınırları genişlerken reformlarda gerçekleşti. Hollandalılar Endonezya’yı merkezileştirmeye çalıştırdı. Eğitim, siyaset ve ekonomide modernleşmeye gidildi. Liberal bir ekonomi benimsendi. 1942 yılında Endonezya işgal edildi. 1945 yılında geri çekilerek Hollanda’ya verdi.
Endonezya Devlet Tarihi
Ekim 1908'de ilk milliyetçi hareket Budi Utomo kuruldu . Orta eğitimli Endonezyallılar bağımsızlık düşündü.1. Dünya savaşından sonra bağımsızlık hareketleri hız kazandı. 1942-1945 yılları arasında Japon işgalinde kalan Endonezya yeniden Hollanda hakimiyetine girdi. 17 Ağustos 1945 yılında bağımsızlığını ilan etti Endonezya. 1946 yılında Birleş Milletlere kabul edildi. İlk başkanı Ahmet Sukarno’ydu. Müslüman bir ülke kuruldu. Ülkede bölünmeler meydana gelmeye başladı. Halk fakir ve eğitimsizdi. Sukarno tarafından reformlar gerçekleştirildi ve Endonezyalı kimliğini oluşturdu. Endonezya, SSCB ve Çin’e bağımlı hale geldi bu sırada komünistler güç kazanarak Sukarno’yu devirmeyi çalıştılar ve başarısız oldular bunun sonucunda Komünist parti kapatıldı. ABD’nin desteği ile iktidara Suharto geldi. Suharto, Yeni Düzen dönemini başlattı. Suharto döneminde Batı İrian ve Doğu Temor’de işgal edildi. Daha sonraları demokrasiye artan talep ve ekonomik krizden dolayı istifa etti. Endonezya 1998 yılında kargaşaya sürüklendi. Bacharuddin Jusuf Habibie sadece bir yıl görevde kaldı. Abdurrahman Vahit döneminde demokratikleşmeye gidildi. Ayrıca Vahit döneminde farklı etniklerin isyanı ile karşı karşıya kalındı. Megawati Sukarnoputri Endonezya’nın ilk kadın Cumhurbaşkanı oldu. Sukarnoputri döneminde Doğu Temor bağımsızlığını kazandı. Endonezya hükûmeti Radikal İslamcılar ve bağımsızlık yanlıları ile uzun bir süreden beri uğraşıyor. Susilo Bambang Yudhoyono Cumhurbaşkanı oldu. Joko Widodo 2014 yılından beri Cumhurbaşkanıdır. Widodo döneminde COVID-19 patlak vermiştir.
.
Kaynakça
- ^ . TDV İslam Ansiklopedisi. 30 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.
- ^ . Encyclopedia Britannica (İngilizce). 17 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.
- ^ ab"https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_Indonesia". 11 Ocak 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
|başlık=dış bağlantı () - ^ . Anadolu Ajansı. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Endonezya tarihi Endonezya da meydana gelen olaylari kapsar Endonezya cok uluslu yapida bir ulkedir Ilk defa insanlar Asya uzerinden gelmistir Caglar boyunca Bizans Cin Hindistan ve Araplar icin onemli bir ticaret noktasi oldu Portekiz ve Hollanda tarafindan kolonilestirildi Japon isgalinin ardindan gene Hollanda somurgesine girdi Ahmet Sukarno ile birlikte bagimsizligini kazandi Tarih OncesiEndonezya daki ilk insan yerlesimleri bilimsel olarak Homo Erectus halk arasindaki adi ile Java Adami dir Java Adami en az 700 000 yilliktir En eski sanat eserleri ise kopekbaligi disi ile yapilan diyagonal gravurleridir Hobbit adi verilen Homo Florensis te yasadi Homo Florenisis ile Homo Sapiensler beraber yasadilar Homo Florensis in nesli 12 000 yil once tukendi Homo Sapiensler ise son buzul caginda Asya ile Endonezya daki adalarin baglantisi sayesinde 45 000 yil once geldiler Insanlar balikcilik ve denizcilik ile ugrasiyorlardi Bolgeye Avusturonezyalilar goc etti Daha sonralari Malaylar ortaya cikti Kolonilestirme OncesiEndonezya ile ilgili en eski kayitlara Cin sayesinde ulasilmaktadir Cin araciligi ile Endonezya Orta Asya ya yayiliyordu Iran ve Roma da ticaret yapiyordu Hindistan kulturunden Endonezyalilar etkilendi Budizm ve Hinduizm bolgede yayildi Fakat ticaretin ve iletisimin artisi buyuk Kralliklar in dogusuyla basladi Bolgedeki ilk Krallik Taragaruma dir Eski caglarda ticaret gemileri buraya ugrar baharat recine ve degerli kereste alirlardi 8 ve 11 Yuzyillarda Medang Kralligi Java merkezli olarak hukum surdu Srivijaya Malay kokenli Imparatorluklardan birisiydi Daha sonralari Singhasari ve Majapahit Imparatorluklari hakim oldu Endonezya da Islam in kokleri Muhammed donemine dayaniyor ama daha sonralari Arap tuccarlar vasitasi ile yayildi Yayilmasindaki en buyuk etken ise Endonezya nin geleneksel golge oyunu Wayang dir Islam ozellikle Java ve Sumatra da yayildi Bu bilgiler Cin kaynaklari sayesinde edildi Musluman misyonerler haricinde Hristiyan misyonerlerde mevcuttu Mataram Sultanligi Brunei ve Banten Sultanligi bu devletlerden Koloni Donemi16 Yuzyildan itibaren Portekizli tuccarlar Endonezya da gorulmeye basladi 1511 yilinda Portekiz tarafindan ilk koloni kuruldu Portekiz Dogu Endonezya yi ele gecirdi ve Endonezya daki etkisi az oldu Portekiz in bolgedeki gucunu arttirmasi ile birlikte Musluman Kralliklar Osmanli dan yardim istedi Osmanli Hint Okyanusuna sefer duzenlemeye basladi Ace Sultanligi Osmanli vasali oldu Daha sonralari Ingilizler ve Hollandalilarda Endonezya yi kolonolistirdi 1602 yilinda Hollanda nin Dogu Hindistan Sirketi ni kurdu Java da kurulan sirket Portekizlilerden Malacayi aldi Hollanda bir fabrika agi kurdu Java Maluku ve Sulawesi Sumatra ve Malay Yarimadasi nin bazi bolgelerini ele gecirerek limanlar kurdu Hollanda baharat ticaretini kontrol altina aldi Sirkete belli bir miktar ozerklik verildi Hollandalilar tarafindan Portekizlilerin gucu azaltildi 1799 yilinda Hollanda dolaysiz olarak Endonezya yi somurgesi altina aldi 19 Yuzyilda Fransa Java yi isgal etti 1811 yilinda Java Ingilizlerin kontrolune gecti ve Java da tarimda ekonomide ve idari sistemde reformlar gerceklesti 19 Yuzyila kadar Hollandalilar Endonezyalilara baski uyguladi Napolyon Savaslarinin ardindan Endonezya sinirlari genislerken reformlarda gerceklesti Hollandalilar Endonezya yi merkezilestirmeye calistirdi Egitim siyaset ve ekonomide modernlesmeye gidildi Liberal bir ekonomi benimsendi 1942 yilinda Endonezya isgal edildi 1945 yilinda geri cekilerek Hollanda ya verdi Endonezya Devlet TarihiEkim 1908 de ilk milliyetci hareket Budi Utomo kuruldu Orta egitimli Endonezyallilar bagimsizlik dusundu 1 Dunya savasindan sonra bagimsizlik hareketleri hiz kazandi 1942 1945 yillari arasinda Japon isgalinde kalan Endonezya yeniden Hollanda hakimiyetine girdi 17 Agustos 1945 yilinda bagimsizligini ilan etti Endonezya 1946 yilinda Birles Milletlere kabul edildi Ilk baskani Ahmet Sukarno ydu Musluman bir ulke kuruldu Ulkede bolunmeler meydana gelmeye basladi Halk fakir ve egitimsizdi Sukarno tarafindan reformlar gerceklestirildi ve Endonezyali kimligini olusturdu Endonezya SSCB ve Cin e bagimli hale geldi bu sirada komunistler guc kazanarak Sukarno yu devirmeyi calistilar ve basarisiz oldular bunun sonucunda Komunist parti kapatildi ABD nin destegi ile iktidara Suharto geldi Suharto Yeni Duzen donemini baslatti Suharto doneminde Bati Irian ve Dogu Temor de isgal edildi Daha sonralari demokrasiye artan talep ve ekonomik krizden dolayi istifa etti Endonezya 1998 yilinda kargasaya suruklendi Bacharuddin Jusuf Habibie sadece bir yil gorevde kaldi Abdurrahman Vahit doneminde demokratiklesmeye gidildi Ayrica Vahit doneminde farkli etniklerin isyani ile karsi karsiya kalindi Megawati Sukarnoputri Endonezya nin ilk kadin Cumhurbaskani oldu Sukarnoputri doneminde Dogu Temor bagimsizligini kazandi Endonezya hukumeti Radikal Islamcilar ve bagimsizlik yanlilari ile uzun bir sureden beri ugrasiyor Susilo Bambang Yudhoyono Cumhurbaskani oldu Joko Widodo 2014 yilindan beri Cumhurbaskanidir Widodo doneminde COVID 19 patlak vermistir Kaynakca TDV Islam Ansiklopedisi 30 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Temmuz 2021 Encyclopedia Britannica Ingilizce 17 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Temmuz 2021 a b https en wikipedia org wiki History of Indonesia 11 Ocak 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi baslik dis baglanti yardim Anadolu Ajansi 10 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Temmuz 2021