Bu maddede sadece veya ağırlıklı olarak Türkiye ile ilgili bilgi verildiği düşünülmektedir. (Aralık 2023) |
Örnekler |
---|
|
Ünsüz yumuşaması veya ünsüz değişimi, Türkçedeki bir ses olayıdır. Süreksiz sert ünsüzlerle biten sözcüklerin, ünlüyle başlayan bir aldıklarında, sözcüklerin sonundaki ç, k, p, t ünsüzlerinin yumuşayarak - sırasıyla- c, g/ğ, b ve d'ye dönüşmesidir.
"K" ünsüzü hemen hemen her zaman "ğ" ünsüzüne dönüşür. Bununla birlikte "g"ye dönüştüğü sözcükler de mevcuttur. Bu duruma genellikle son iki harfi sessiz olan sözcüklerde rastlanır:
- çiçek > çiçeği
- ahenk > ahengi
- kepenk > kepengin
Bazı istisnalar
Tek heceli sözcüklerde genellikle ünsüz yumuşaması görülmez:
- top > topa
- koç > koçum
- dut > dutu
Yabancı dillerden Türkçeye geçen kimi sözcüklerde yumuşama olmaz.
- bisiklet > bisikleti
- hukuk > hukuku
- kart > karta
- ahret > ahreti
- millet > milleti
Ünsüz yumuşaması kuralı özel isimlerin "yazımında" uygulanmaz. Ancak sözcük, kural uygulanarak telaffuz edilir.
- Tokat'ı
- Zonguldak'ı
- Birleşik Krallık'a
Sert ünsüzle biten bazı Öz Türkçe kelimelerde de yumuşama görülmez:
- bulutu, saçım vb.
Ayrıca bakınız
Dilbilim ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
çatı ve yapım ekleri de yumuşamaya uğramaz(sadece "t" için geçerlidir) örnek Konut-u =konutu
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede sadece veya agirlikli olarak Turkiye ile ilgili bilgi verildigi dusunulmektedir Maddeyi gelistirerek ve sorunu tartisma sayfasinda tartisarak maddenin evrensellesmesini saglayabilirsiniz Aralik 2023 Ornekleragac i gt agaci kap in gt kabin kitap i gt kitabi yurt u gt yurdu umut a gt umuda bayrak i gt bayragi yaprak in gt yapragin saglik i gt sagligi Unsuz yumusamasi veya unsuz degisimi Turkcedeki bir ses olayidir Sureksiz sert unsuzlerle biten sozcuklerin unluyle baslayan bir aldiklarinda sozcuklerin sonundaki c k p t unsuzlerinin yumusayarak sirasiyla c g g b ve d ye donusmesidir K unsuzu hemen hemen her zaman g unsuzune donusur Bununla birlikte g ye donustugu sozcukler de mevcuttur Bu duruma genellikle son iki harfi sessiz olan sozcuklerde rastlanir cicek gt cicegi ahenk gt ahengi kepenk gt kepenginBazi istisnalarTek heceli sozcuklerde genellikle unsuz yumusamasi gorulmez top gt topa koc gt kocum dut gt dutu Yabanci dillerden Turkceye gecen kimi sozcuklerde yumusama olmaz bisiklet gt bisikleti hukuk gt hukuku kart gt karta ahret gt ahreti millet gt milleti Unsuz yumusamasi kurali ozel isimlerin yaziminda uygulanmaz Ancak sozcuk kural uygulanarak telaffuz edilir Tokat i Zonguldak i Birlesik Krallik a Sert unsuzle biten bazi Oz Turkce kelimelerde de yumusama gorulmez bulutu sacim vb Ayrica bakinizUnsuz sertlesmesiDilbilim ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz cati ve yapim ekleri de yumusamaya ugramaz sadece t icin gecerlidir ornek Konut u konutu