Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sünbül Sinan Efendi (d. 1452 - ö. 1529), İstanbul’un büyük velîlerinden, Halvetiyye'nin kolunun kurucusu mutasavvıf, medrese kökenli müfessir ve vâiz.
Hayatı
Merzifon’da doğdu. Asıl adı Yûsuf Sinan’dır. "Sünbül" lakabı ona şeyhi Cemâl-i Halvetî tarafından verilmiştir. Babasının adı (Kayabeyoğlu Ali) dışında ailesi hakkında bilgi yoktur.
Hayatına dair bilinenlerin önemli bir kısmı, halifelerinden Yâkub Efendi’nin oğlu Şeyh Yûsuf Sinâneddin’in "Menâkıb-ı Şerîf ve Tarîkatnâme-i Pîrân" adlı eserinde babasından naklen verdiği bilgilere dayanmaktadır. Sünbül Sinan, ilk öğrenimini memleketinde yaptıktan sonra İstanbul’a giderek medrese tahsiline başladı. Devrin tanınmış âlimlerinden ’in talebesi ve ardından mülâzımı oldu. Medrese tahsili sırasında tasavvuf aleyhtarı olarak bilinen Sünbül Sinan, bir arkadaşı vasıtasıyla tanıştığı Halvetiyye tarikatının ana kollarından Cemâliyye’nin pîri Cemâl-i Halvetî’ye intisap ederek tasavvuf yoluna girdi. Üç yıl süren seyrü sülûk döneminden sonra hilâfet aldı ve irşad göreviyle Mısır’a gönderildi. Koca Mustafa Paşa Dergâhı’nda irşad faaliyetini sürdüren Cemâl-i Halvetî hacca gitmek amacıyla İstanbul’dan ayrılırken Sünbül Sinan’a haber gönderip kendisinin de hacca gelmesini istediğini bildirdi. Cemâl-i Halvetî yolda vefat edince (899/1494) bu buluşma gerçekleşmedi. Sünbül Sinan, hac dönüşü şeyhinin vasiyeti gereği İstanbul’a dönerek kızı Safiye Hatun’la evlendi ve Koca Mustafa Paşa Dergâhı’nda postnişin oldu. Bir rivayete göre Cemâl-i Halvetî hacca giderken onu İstanbul’a çağırıp kızıyla evlendirmiş, postuna oturttuktan sonra hacca gitmek için yola çıkmıştır. 899 (1494) yılından ölümüne kadar, kendi adıyla anılacak olan Koca Mustafa Paşa Dergâhı’nda irşad faaliyetini sürdüren Sünbül Efendi cuma günleri Ayasofya ve Fâtih camilerinde vaaz verdi, vaazların ardından dervişleriyle Halvetî devranı icra etti. Yavuz Sultan Selim Han, yaptırdığı caminin açılış merasimi sırasında vaaz etme görevini ona verdi. Hulvî, Sünbül Sinan’ın Yavuz Sultan Selim’le ilişkileri konusunda ayrıntılı bazı rivayetleri nakletmektedir.
II. Bayezid, Yavuz Sultan Selim ve Kanûnî Sultan Süleyman dönemlerini idrak eden Sünbül Efendi, Muharrem 936’da (Eylül 1529) öldü. Cenaze namazı Fâtih Camii’nde Kemalpaşazâde tarafından kıldırıldı ve dergâhının hazîresine defnedildi. Türbesi İstanbul’un en önemli ziyaretgâhlarından biridir. Ölümüne düşürülen birçok tarihten bazıları şunlardır: “Eyledi bostân-ı zühdün sünbülü azm”; “Cânına Sünbül Sinân’ın Fâtiha”; “Üstâd-ı aşk.” Hüseyin Vassâf, Şeyhülislâm Kemalpaşazâde’nin onun vefatı dolayısıyla söylediği tarih manzumesinin çini üzerine yazdırılıp türbeye konulduğunu belirtir ve, “Nûr ola Sünbül Sinân’ın kabri hep” tarih mısraıyla biten sekiz beyitlik bu manzumeyi eserine kaydeder (Sefîne-i Evliyâ, III, 375). Sünbül Efendi’nin vefatından sonra yerine Merkez Efendi postnişin olmuş, Sünbül Efendi’ye nisbet edilen Sünbüliyye, Merkez Efendi ve diğer halifeleri tarafından yaygınlaştırılmıştır. Yâkub Germiyânî, Cem Şah Efendi, Akşehirli Cemal Efendi, Maksud Dede, Kefeli Alâeddin Ali, Çavdarlı Şeyh Ahmed Dede onun halifeleri arasında zikredilebilir.
Sünbül Efendi’nin vefâtından sonra yerine Merkez Efendi postnişîn olmuş, Sünbül Efendi’ye nisbet edilen Sünbüliyye, Merkez Efendi ve diğer halifeleri tarafından yaygınlaştırılmıştır. , , , , , onun halifeleri arasında zikredilebilir.
"Zikr" ve "devran" uygulaması ile ilgili görüşleri
Sünbül Efendi’nin devran uygulaması ulemâ ve meşâyih arasında tartışmalara sebep oldu. İstanbul kadısı ’nin, devran zikir yapan dervişlerin yakalanıp cezalandırılması için bir şikâyetnâme yazarak tasdik için Şeyhülislâm Kemalpaşazâde’ye gönderdiği, şeyhülislâmın Sarıgörez’in şikâyetnâmesini tasdik ettiği, Sünbül Sinan’ın bu fetvayı önlemek için Kemalpaşazâde’nin inanıp güvendiği Şeyh Yavsî Zâviyesi şeyhi Mehmed Efendi’yi devreye sokması üzerine şeyhülislâmın fetvayı uygulamaktan vazgeçtiği kaydedilmektedir. Bu olaydan önce Sarıgörez ile Sünbül Efendi arasında bir münazara cereyan ettiği, şeyhin ilmî dirayeti ve mânevî nüfuzu karşısında Sarıgörez’in yenilgiye uğradığı belirtilmektedir.
Eserleri
1. Risâletü’t-taĥķīķiyye. Sünbül Sinan bu eserinde devranın kâfir oyununa benzetilmesine, ona raks denilmesine şiddetle karşı çıkmakta, câhil ve mutaassıp kişilerin Arapça ve Türkçe risâleler kaleme alarak raksın haram olduğunu iddia etmelerinin yanlış kanaatlerinin neticesi olduğunu belirtmektedir (Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 1761). Müellifin bu eserin birer nüshasını devrin ulemâsına gönderdiği kaydedilmektedir.
2. Risâle Der Hakk-ı Zikr ü Devrân. Bir önceki eserin Türkçe özetidir. İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi’nde bulunan bir nüshasının sonunda (TY, nr. 3868) Zenbilli Ali Efendi’nin risâlede anlatılan konuların doğruluğuna dair bir fetvası yer almaktadır.
3. Risâletü eŧvâri’s-seb'a. Seyrü sülûk mertebelerinden bahseder (Süleymaniye Ktp., Bağdatlı Vehbi Efendi, nr. 2073/ 2).
4. Tarîkatnâme (İÜ Ktp., İbnülemin, nr. 2956).
5. Risâle fî deverâni’s-sûfiyye (Beyazıt Devlet Ktp., Veliyyüddin Efendi, nr. 3602). Bursalı Mehmed Tâhir, Sünbül Sinan’ın bazı ârifâne ilâhileri bulunduğunu kaydeder. Şiirlerinden iki örnek ’de yer almaktadır (III, 376-377). “Gel ey sâlik diyem bir söz ki haktır” mısraıyla başlayan on beyitlik bir ilâhisi bestelenmiş ve tekkelerde âyin sırasında okunagelmiştir. Bu ilâhi, tarafından "Miftâh-ı Hısn-ı Hazâin-i Rahmâniyye" adıyla şerhedilmiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Sefîne-i Evliyâ", Hüseyin Vassâf (haz. Mehmet Akkuş - Ali Yılmaz), İstanbul 2006
- ^ "Sümbüliye Tarikatı ve Kocamustafapaşa Külliyesi", Nazif Velikâhyaoğlu, İstanbul 1999
- ^ “Fetihten Sonra İstanbul’da İlk Halvetî Şeyhleri: Çelebi Muhammed Cemâleddîn, Sünbül Sinân ve Merkez Efendi”, Tahsin Yazıcı, İstanbul Enstitüsü Dergisi, Sayı: 2, İstanbul 1956
- ^ "Osmanlılar’da Tasavvuf", Reşat Öngören, İstanbul 2000
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Sümbül Efendi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sunbul Sinan Efendi d 1452 o 1529 Istanbul un buyuk velilerinden Halvetiyye nin kolunun kurucusu mutasavvif medrese kokenli mufessir ve vaiz Sunbul Efendi nin Istanbul Koca Mustafa Pasa Camii ve Kulliyesi ndeki kabri HayatiMerzifon da dogdu Asil adi Yusuf Sinan dir Sunbul lakabi ona seyhi Cemal i Halveti tarafindan verilmistir Babasinin adi Kayabeyoglu Ali disinda ailesi hakkinda bilgi yoktur Hayatina dair bilinenlerin onemli bir kismi halifelerinden Yakub Efendi nin oglu Seyh Yusuf Sinaneddin in Menakib i Serif ve Tarikatname i Piran adli eserinde babasindan naklen verdigi bilgilere dayanmaktadir Sunbul Sinan ilk ogrenimini memleketinde yaptiktan sonra Istanbul a giderek medrese tahsiline basladi Devrin taninmis alimlerinden in talebesi ve ardindan mulazimi oldu Medrese tahsili sirasinda tasavvuf aleyhtari olarak bilinen Sunbul Sinan bir arkadasi vasitasiyla tanistigi Halvetiyye tarikatinin ana kollarindan Cemaliyye nin piri Cemal i Halveti ye intisap ederek tasavvuf yoluna girdi Uc yil suren seyru suluk doneminden sonra hilafet aldi ve irsad goreviyle Misir a gonderildi Koca Mustafa Pasa Dergahi nda irsad faaliyetini surduren Cemal i Halveti hacca gitmek amaciyla Istanbul dan ayrilirken Sunbul Sinan a haber gonderip kendisinin de hacca gelmesini istedigini bildirdi Cemal i Halveti yolda vefat edince 899 1494 bu bulusma gerceklesmedi Sunbul Sinan hac donusu seyhinin vasiyeti geregi Istanbul a donerek kizi Safiye Hatun la evlendi ve Koca Mustafa Pasa Dergahi nda postnisin oldu Bir rivayete gore Cemal i Halveti hacca giderken onu Istanbul a cagirip kiziyla evlendirmis postuna oturttuktan sonra hacca gitmek icin yola cikmistir 899 1494 yilindan olumune kadar kendi adiyla anilacak olan Koca Mustafa Pasa Dergahi nda irsad faaliyetini surduren Sunbul Efendi cuma gunleri Ayasofya ve Fatih camilerinde vaaz verdi vaazlarin ardindan dervisleriyle Halveti devrani icra etti Yavuz Sultan Selim Han yaptirdigi caminin acilis merasimi sirasinda vaaz etme gorevini ona verdi Hulvi Sunbul Sinan in Yavuz Sultan Selim le iliskileri konusunda ayrintili bazi rivayetleri nakletmektedir II Bayezid Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Suleyman donemlerini idrak eden Sunbul Efendi Muharrem 936 da Eylul 1529 oldu Cenaze namazi Fatih Camii nde Kemalpasazade tarafindan kildirildi ve dergahinin haziresine defnedildi Turbesi Istanbul un en onemli ziyaretgahlarindan biridir Olumune dusurulen bircok tarihten bazilari sunlardir Eyledi bostan i zuhdun sunbulu azm Canina Sunbul Sinan in Fatiha Ustad i ask Huseyin Vassaf Seyhulislam Kemalpasazade nin onun vefati dolayisiyla soyledigi tarih manzumesinin cini uzerine yazdirilip turbeye konuldugunu belirtir ve Nur ola Sunbul Sinan in kabri hep tarih misraiyla biten sekiz beyitlik bu manzumeyi eserine kaydeder Sefine i Evliya III 375 Sunbul Efendi nin vefatindan sonra yerine Merkez Efendi postnisin olmus Sunbul Efendi ye nisbet edilen Sunbuliyye Merkez Efendi ve diger halifeleri tarafindan yayginlastirilmistir Yakub Germiyani Cem Sah Efendi Aksehirli Cemal Efendi Maksud Dede Kefeli Alaeddin Ali Cavdarli Seyh Ahmed Dede onun halifeleri arasinda zikredilebilir Sunbul Efendi nin vefatindan sonra yerine Merkez Efendi postnisin olmus Sunbul Efendi ye nisbet edilen Sunbuliyye Merkez Efendi ve diger halifeleri tarafindan yayginlastirilmistir onun halifeleri arasinda zikredilebilir Zikr ve devran uygulamasi ile ilgili gorusleriSunbul Efendi nin devran uygulamasi ulema ve mesayih arasinda tartismalara sebep oldu Istanbul kadisi nin devran zikir yapan dervislerin yakalanip cezalandirilmasi icin bir sikayetname yazarak tasdik icin Seyhulislam Kemalpasazade ye gonderdigi seyhulislamin Sarigorez in sikayetnamesini tasdik ettigi Sunbul Sinan in bu fetvayi onlemek icin Kemalpasazade nin inanip guvendigi Seyh Yavsi Zaviyesi seyhi Mehmed Efendi yi devreye sokmasi uzerine seyhulislamin fetvayi uygulamaktan vazgectigi kaydedilmektedir Bu olaydan once Sarigorez ile Sunbul Efendi arasinda bir munazara cereyan ettigi seyhin ilmi dirayeti ve manevi nufuzu karsisinda Sarigorez in yenilgiye ugradigi belirtilmektedir Eserleri1 Risaletu t taĥkikiyye Sunbul Sinan bu eserinde devranin kafir oyununa benzetilmesine ona raks denilmesine siddetle karsi cikmakta cahil ve mutaassip kisilerin Arapca ve Turkce risaleler kaleme alarak raksin haram oldugunu iddia etmelerinin yanlis kanaatlerinin neticesi oldugunu belirtmektedir Suleymaniye Ktp Esad Efendi nr 1761 Muellifin bu eserin birer nushasini devrin ulemasina gonderdigi kaydedilmektedir 2 Risale Der Hakk i Zikr u Devran Bir onceki eserin Turkce ozetidir Istanbul Universitesi Kutuphanesi nde bulunan bir nushasinin sonunda TY nr 3868 Zenbilli Ali Efendi nin risalede anlatilan konularin dogruluguna dair bir fetvasi yer almaktadir 3 Risaletu eŧvari s seb a Seyru suluk mertebelerinden bahseder Suleymaniye Ktp Bagdatli Vehbi Efendi nr 2073 2 4 Tarikatname IU Ktp Ibnulemin nr 2956 5 Risale fi deverani s sufiyye Beyazit Devlet Ktp Veliyyuddin Efendi nr 3602 Bursali Mehmed Tahir Sunbul Sinan in bazi arifane ilahileri bulundugunu kaydeder Siirlerinden iki ornek de yer almaktadir III 376 377 Gel ey salik diyem bir soz ki haktir misraiyla baslayan on beyitlik bir ilahisi bestelenmis ve tekkelerde ayin sirasinda okunagelmistir Bu ilahi tarafindan Miftah i Hisn i Hazain i Rahmaniyye adiyla serhedilmistir Ayrica bakinizSeyyid NizamKaynakca Sefine i Evliya Huseyin Vassaf haz Mehmet Akkus Ali Yilmaz Istanbul 2006 Sumbuliye Tarikati ve Kocamustafapasa Kulliyesi Nazif Velikahyaoglu Istanbul 1999 Fetihten Sonra Istanbul da Ilk Halveti Seyhleri Celebi Muhammed Cemaleddin Sunbul Sinan ve Merkez Efendi Tahsin Yazici Istanbul Enstitusu Dergisi Sayi 2 Istanbul 1956 Osmanlilar da Tasavvuf Resat Ongoren Istanbul 2000Dis baglantilarWikimedia Commons ta Sumbul Efendi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir