Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kameralizm ya da Kameral Bilim (Kameralwissenschaft) Alman merkantilizmi olarak yanlış bilinen Almanca konuşulan bölgelerdeki yönetim bilgisinin bütünüdür. Almanca konuşulan topraklarda 15. yüzyıldan itibaren Kameral Bilim ya da Kameral Bilimler adı altında gelişmeye başlamıştır. Kameral Bilim ve Polizey Bilim, Alman prensliklerine özel bir olgudur. Kameral Bilim, ilk aşamada prensin ve prensin kişiliğinde vücut bulan devletin gelirlerinin yönetilmesi olarak ortaya çıkmıştır. Bu sebeple “dar anlamıyla Kameral Bilim”, mali-iktisadi konularla ilişkilendirilmiştir. Ancak Kameral Bilim aslında bundan fazlasıdır. Ruhani meşruiyet kaynağı olarak Kilise’den bağımsızlığını kazanmaya başlayan prens, kilisenin dini alandan gelen üstünlüğünü aşacak yeni bir siyasete ihtiyaç duymuştur. Bu gelişme, teolojiye karşı siyaset ve bilimin ortaklığını teşvik etmiştir. Artık prensin iktidarını pekiştirecek, ayrıca siyasi gücünü içeriye ve dışarıya karşı koruyacak hedeflere destek, yeni bir bilgi alanından gelecektir. Bu hedefler, içeriye karşı tebaanın itaatinin sağlanması, dışarıya karşı ise prensin hâkimiyetinin tanınması ile tehdit edilmesinin önlenmesini sağlayacak en iyi yönetim tekniklerinin bulunmasını içermektedir. Dünyevi iktidarlarını, kilise başta olmak üzere diğer güç odakları karşısında geliştirmek isteyen kral ya da prensler, bu amaca dönük bilgi ve desteği Alman coğrafyasında Kameral-Polizey Bilim’den almışlardır. Feodal sistemde prensin bu amaçlara ulaşmasını sağlama yolu ise öncelikle soyluların silahsızlandırılması, düzenli ordunun kurulmasıdır. Kullanılacak yöntemler de siyasetin iktisadi eylemlerle kesişmesini göstermektedir. Çünkü prensin, düzenli ordu kurması ile feodal zümrelerin iktisadi ve böylelikle siyasi, askerî gücünü geriletmesi gerekmektedir. Dolayısıyla iktidarın kullanımının karmaşıklaşmasıyla Kameral Bilim, hem iktisadi hem de siyasi ve toplumsal konulara doğru genişlemiştir. Bu, “geniş anlamıyla Kameral Bilim” olarak tanımlanabilir. Kısaca çatı kavram olarak Kameral Bilim, “ökonomie, polizey ve dar anlamıyla Kameral Bilim” olarak üç temel dala ayrılmaktadır. Kameral Bilim’in, devlet ve toplum tasarımı denmese de bu konuda ciddi bir kavrayışları olduğu söylenebilir. Dönemin Alman prensliklerinde kabaca Roma Hukuku’nun genel ve kapsamlı bir devlet öğretisi içermediği, Yunan devlet felsefesinin ise genelgeçer, her gelişme aşamasına uygun bir devlet kavrayışı verdiği inancı yerleşmiştir. Çünkü Yunan devlet felsefesi, daha az teori içermekte, buna karşın tüm diğer külliyattan geniş bir bakış açısı sunmaktadır. Bu çerçevede Aristocu toplum ve devlet yaklaşımı, Kameral-Polizey Bilim’in çekirdeğine yerleşmiştir. Bu yaklaşımda, her biri ayrı bir iktisadi birim olan oikos yani hanelerin birliği, Polis’tir. Hanedeki sıradüzen de Polis’e aktarılmıştır. Devlet, tüm oikosların birlikteliği olarak en büyük oikos, prens ise bunun yönetilmesi ve işletilmesinden sorumlu “en büyük hane sahibi”dir. Bu kavrayış, Kameral Bilim’in nesnesi ve dallarına ayrılmasını da açıklamaktadır. Kameral Bilim, tüm hanenin sorumlusu olarak toplumsal ve iktisadi alandaki her şeyi düzenleyen prense, hanenin her işini en iyi şekilde görebilmesi için uygulanabilir bilgiler sağlamaktadır. Burada kritik nokta, bu bilgilerin teoride kalmayıp, uygulanabilir olmasıdır. Çünkü prensin ihtiyacı, teorik bilgiler yığını değil, uygulama alanında işe yarar bilgidir.
Prusya Kralı I. Friedrich Wilhelm’in, Halle ve Frankfurt an der Oder’de kürsüleri kurmasıyla Kameral-Polizey Bilim ortaya çıkmamıştır. Kameral-Polizey Bilim’in temel eserlerinin, kürsülerin kurulması ardından yayınlandığı da söylenemez. Kameral işlere dair çok sayıda eser, daha önce verilmiştir. Öte yandan kürsülerin kurulmasının, kralın bilimsel merakı, sürekli ve güvenilir gelir kaynaklarına erişecek yöntemleri geliştirerek düzenli orduyu oluşturma ve mutlakiyeti kurma amacına dönük girişimler olarak açıklanması aynı şekilde eksik kalacaktır. Öyleyse tüm bunların yanı sıra iktisadi alanda yer edinmekte ve güçlenmekte olan üçüncü tabakanın eğitime ilişkin taleplerinin de kürsülerin kuruluşuyla karşılandığı söylenebilir. Ayrıca monarşik-bürokratik yapı için Kameral-Polizey Bilim öğrenimi görmüş görevliler oluşturmak, böylece feodal zümrelerin ve soyluların karşısında monarka bağlı bir görevliler tabakası yaratarak dengeyi sağlamak, bir diğer amaç olarak görünmektedir. Öte yandan Kameral Bilim, kamer görevlilerinin eğitilmesi amacıyla Lautern, Tübingen ve Braunschweig’ta kurulan akademilerde kürsülerin kurulmasından önce öğretilmeye başlanmıştır. Ancak Aristocu geleneğin ağır bastığı üniversiteler, bu yeni öğretilere karşı çıkmışlardır. Dolayısıyla geleneklerin çok etkili olmadığı Halle ve Göttingen gibi daha genç üniversitelerde Kameral Bilim kürsülerinin kurulması daha kolay olmuştur. Siyasi alandan gelen etkiyle bir süre gerilese de feodal yapının ihtiyaç duyduğu bilgiyi üreten Kameral-Polizey Bilim, zamanla saygın bir disiplin olarak akademik alanda yer edinmiştir.
Özellikle Otuz Yıl Savaşları sonrasında Alman prenslikleri, iç işlerine yönelmiş, yıkımın giderilmesine çalışmışlardır. Bu sırada giderek büyüyen ve karmaşık hale gelen iktisadi ve idari bir yapı oluşmuştur. Dolayısıyla saray görevlilerinin, hukuk yanı sıra iktisat ve idare teknikleri konusunda eğitimli olmaları önem kazanmıştır. Ancak dönemin üniversitelerinin programı, bu talebi karşılayamamaktadır. Buna rağmen Kameral-Polizey Bilim’in üniversiteleşmesi akademik ve siyasi alandan gelen tepkilerle karşılanmış, ancak süreç içerisinde üniversitelerde yerini sağlamlaştırabilmiştir. Zamanla akademik alandan Kameral Bilim’in, prensin mal varlığının idaresine indirgenmesine önemli eleştiriler gelmiş, bu yaklaşımın toplumun güncel ihtiyaçlarını karşılamadığı hem de prensin kamer yönetiminin, patrimonyal tek yönlü dar bakış açısının yetersizliği gündeme gelmiştir. Bu “Özel Kameralizm”den “Evrensel Kameralizm”e doğru bir evrilmeyi beraberinde getirmiştir. Bunun önemi, devlet düşüncesinde değişim ve devletin amacı ile amaca ulaşmanın yollarının aranmasını teşvik etmesidir.
KAMMER KAVRAMI-KÖKENİ
Kammer kelimesi, Latince "camer/camera/camerae" kelimelerinden türemiştir. Camer/Camera, kubbe, kubbeli ya da kemerli tavan, kemerdir. Kammer ise oda, asıl oturma odalarının dışında ya da yanında bir yer, meclis, tilki tavşan ini, elbise deposu anlamını taşımaktadır. Alman Dilinde oda için günümüz Almancasında das Zimmer kullanılmaktadır. Goethe eserlerinde das Zimmer ve Kammer farkını şöyle açıklar: "Kammer'i tavanı ışıldayan, duvarları parıldayan Zimmer ile değiştirdim"..Çünkü günlük dilde Kammer, eşyalar saklanacağı için ısıtılmayan ve süslenmeyen odalardır. Baumstark, Kammer kelimesinin Doğu ve Batı dillerinin (eski Yunanca ve Latince) hemen hepsinde aynı anlamda kullanıldığını belirtmektedir. Genel olarak Kammer, "kemerli oda" (gewölbter Raum) ve "oda" (Gemach, Zimmer) demek iken zamanla kapalı alan/oda (Verschluss), gizli oda, yatak odası, gizli şeyler için oda" anlamını kazanmıştır. Giderek daha fazla kemerli oda anlamı ön plana çıkmıştır. Almanlar arasında kemerli oda yapımı zor ve bir sanat olarak görüldüğünden soyluların evlerinin vazgeçilmezi olmuştur. Dayanıklı bir inşaat tarzı olarak yangınlardan korunma ve değerli eşyaların saklanması için bu kemerli odalardan yararlanılmıştır. Çünkü ısıtılmayan bu odalarda yangın çıkması olasılığı düşüktür ve dolayısıyla değerli eşyaların korunması için oldukça uygundur. Kammer kelimesinin gelişimi de önemlidir. Karolenj İmparatoru Şarlman (Karl der Grosse) vasiyetinde, kişisel hazinesindeki para ile değerli eşyaların fakirlere ve kiliseye dağıtılmasını (thesauris suis atque pecunia, quae in illa die in camera eius inventa est). Burada camera, hazine odasına işaret etmektedir. Başka bazı belgelerde ise Kammer, para cezalarıyla bağlantılı olarak yer almaktadır. Başka deyişle cezaların ödendiği/toplandığı kasayı ifade etmektedir. Ödemelerle ilgili makamlar ise fiscus, palatium ya da Şarlman'ın torunu II. Ludwig döneminde olduğu gibi imparatorluk kasası (imperalis camera) olarak adlandırılmıştır. Kutsal Roma Cermen İmparatoru I. Berengar'ın 916 tarihli belgesinde, sarayımızın kasası anlamıla camera palatii nostri kullanılmıştır. Karl Heinrich Rau, Kammer'in sadece değerli eşyaların tutulduğu bir alan değil, oturma ve yatak odası anlamı taşıdığını, Frank Sarayı'ndaki Camerarius'un kralın yatak odasını anlattığını aktarmaktadır. Dolayısıyla kralın özel işleri ve bakımından sorumlu bir çeşit Hasodabşı olarak Kammerherr gibi birçok kullanım şekli ortaya çıkmış ve Kammer krala yakınlık ve kralla kurulan kişisel bağ ile de ilişkilendirilir olmuştur. Baumstark, benser şekilde Frank krallarının özel odaları ve kişisel servetleri için idari, askeri, kültürel ya da kiliseye ilişkin emirnamelerde hazine odası anlamında Camerarius kullanıldığını, ancak bunun devlet kasası anlamına gelmediğini söylemektedir. Devlet kasası anlamını daha sonra kazanmıştır. 874 tarihli Diplomata II. Ludovici, 870 tarihli Diploma ejusdem, 889 ve 919 tarihli I. Berengarii belgelerinde para cezaları, vergiler, senyörler, piskopos ya da prenslerin aldığı diğer vergilerin aktığı kasadan bahsedilmektedir. Bu çerçevede camera, kammer giderek devlet kasası anlamını almaya başlamıştır. Feodal sistem içeriinde bu kasada toplanan her türlü nakdi ya d ayni gelirler "Kammergut" ya da "Kameralgut" olarak adlandırılmaktadır. Çünkü bu dönemde monarkın kasasındaki gelirler kısmen hanedanın ve kısmen ülkenin ihtiyaçları için kullanılmaktadır. İşte prens ya da kralın hazinesinin toplandığı yer olarak Kammer, bu hazinenin işlerinin yerine getirilmesinde görevli kişilere de Kammerherr vb. isimler verilmiştir.
Kameral Bilim, Kameral Bilim kürsülerinin 1727'de Frankfurt and der Oder Üniversitesi ve Halle Üniversitesinde "Oeconomie, Policey und Cammer-Sachen" adı altında I. Friedrich Wilhelm'in emirnamesi üzerine kurulmasıyla başlamamaktadır. 16. yüzyılda dahi Kameral Bilim adıyla eserler verilmektedir. Kameral Bilim, Kammer görevlilerinin eğitilmesi amacıyla 16. yüzyılda da 1559'da Tübingen'de kurulan, daha sonra üniversite içerisine alınan "Collegium illustre", Braunschweig'ta Collegium Carolinum" vd. okullarda okutulmuştur. Dolayısıyla Kameral Bilim'in 1727'de başladığı söylenemez. Ancak Aristocu geleneğin ağır bastığı üniversiteler, bu eğitim kurumlarındaki öğretilere yabancı kalmışlar, hatta karşı çıkmışlardır.
Kameralizm ve Merkantilizm
Kameralizm, ya coğrafi bağlamı düşünülerek Merkantilizm yerine kullanılmakta ve Merkantilizm ile Kameralizm bir tutulmakta ya da Merkantilizm’in Alman yorumu olarak kabul edilmektedir. Bu yaklaşım geleneği, iktisat teorisi tarihçilerinin Merkantilizm ve Kameralizm arasındaki örtüşmeyi keşfettiği 19. yüzyıla uzanmaktadır.
Merkantilizm’in ilk kez Adam Smith tarafından mercantil system olarak kavramlaştırıldığı yerleşmiş bir düşüncedir. Ancak genel olarak Fizyokrat Marquis de Mirebau Victor Riquetti’nin 1763 tarihli Philosophie Rurale adlı eserinde ilk defa Fransa’yı mahveden “merkantil salgın” olarak yer aldığı kabul edilmektedir. Magnusson, Smith’in Philosophie Rurale’i okumuş ve mercantil system kavramını buradan ödünç almış olmasının mümkün olabileceğini ifade etmektedir. Ancak yine Magnusson, “mercantil system” kavramının, Vincent de Gournay ve çevresinde oluşan grup tarafından Fransa’nın eski Maliye Bakanı Colbert’in ticaret ve manüfaktürün korunmasını kapsayan düşüncelerine atıfla söz konusu tarihten birkaç yıl önce kullanıldığından bahsetmektedir. Kavrama dünya çapında ün kazandıran ise Smith olmuştur. Bu aşamada, Merkantilizm ile Kameralizm arasında bu tür bağlantının neden kurulduğu sorusunun kısaca yanıtlanmasında fayda görülmektedir. ABD’deki akademik çevrelere Kameral Bilim’i ve tarihini tanıtan 1909 tarihli kitabında Small, Kameralizm’in sadece iktisadi içeriği bağlamında tanındığı ya da ele alındığından bahsetmektedir. Bu durum, Alman yazarların “politik iktisat” (Nationalökonomie)’ye yükledikleri anlam ile Anglo-Sakson araştırmacıların kavram ve bilim olarak iktisat tanımları arasındaki temel bir farktan kaynaklanmaktadır. Small, Kameralist ve Hukukçu Georg Obrecht’in (1547-1612) Yunanca oikonomia’dan genel olarak “iyi yönetimi” anladığını, Alman yazarların da 19. yüzyılda İngilizcedeki “economics” kavramını karşılayacak bir fikir ve hatta bir kelimeye sahip olmadığını belirtmektedir. Oikonomia’nın bu erken dönem içeriği, daha sonra “Devlet Bütçesi İdaresi” (Staatshaushaltung) terimiyle ifade edilen kavramın esaslarını kapsamaktadır. “Oikonomia” ile “economics” arasındaki fark, Anglo-Sakson yazarlarca anlaşılamamıştır. Dolayısıyla Anglo-Sakson yazarların, bu yaklaşım hatalarının, Kameralizm ile karşılaştıkları yerde Merkantilizm’i görmelerine yol açtığı söylenebilir. Simon’un bu yaklaşımı, Small’un “Kameral Bilim’in sadece iktisadi içeriğiyle ele alınması” eleştirisiyle örtüşmektedir. Blaich’in de aynı görüşte olduğu söylenebilir. Merkantilizm’in farklı ülkelerde ele alınışı ya da uygulanışını açıklarken Kameralizm’in, Merkantilizm’in kapsadığından çok daha büyük bir bilimsel alanı ifade ettiğini, Kameralizm’in, merkantil iktisat politikalarının tümünü içerdiğini, ancak bundan daha fazlası olduğunu belirtmektedir. (Bkz. Kameralizm-Merkantilizm farkı ve Fizyokrasi ile ilişkisi için)
[1] Fritz Blaich, Wiesbaden 1973, a.g.k., s.17
[1] Albion W. Small, Chicago 1909, a.g.k., s.19,49
[1] Moritz Isenmann, “Einleitung”, Merkantilismus. Wiederaufnahme einer Debatte, Vierteljahresschrift für Sozial- und Wirtschaftsgeschichte, Beiheft 228, Moritz Isenmann (Yay.), Franz Steiner Verlag, Stuttgart 2014, s.9
[2] Lars Magnusson, The Political Economy of Mercantilism, Routledge, New York 2015, s.3
[1] Andre Wakefield, New York 2014, a.g.k., s.134
Dipnotlar
- ^ Kameralizm ve Devlet Bilimi. Orion Kitabevi. 2020. ss. 227-239.
- ^ Kameralizm ve Devlet Bilimi. Orion Kitabevi. 2020. ss. 237-238.
- ^ Kameralizm ve Devlet Bilimi. Orion Kitabevi. 2020. ss. 238-239.
- ^ Deutsches Wörterbuch Grimm Bruder (Almanca). Verlag von S. Hirzel. 1873. ss. 109-115.
- ^ a b c Kameralizm ve Devlet Bilimi. Kameralizm ve Devlet Bilimi. Orion Kitabevi. 2020. ss. 122-227.
- ^ a b c Kameralizm ve Devlet Bilimi. Orion. 2020. s. 168.
- ^ Andre Wakefield, “Cameralism: A German Alternative to Mercantilism”, Mercantilism Rei-magined, Political Economy in Early Modern Britain and its Empire (İngilizce). Oxford University Press, New York. 2014. s. 134.
- ^ Moritz Isenmann, “Einleitung”, Merkantilismus. Wiederaufnahme einer Debatte, Vierteljah-resschrift für Sozial- und Wirtschaftsgeschichte, Beiheft 228 (Almanca). Franz Steiner Verlag. 2009. s. 9.
- ^ Lars Magnusson, The Political Economy of Mercantilism (İngilizce). Routledge. 2015. s. 3.
- ^ Thomas Simon, Merkantilismus und Kameralismus, Zur Tragfaehigkeit des Merkantilismusbegriffs und seiner Abgrenzung zum deutschen Kameralismus (Almanca). Franz Steiner Verlag. 2014. ss. 65-82.
- ^ Fritz Blaich, Die Epoche des Merkantilismus (Almanca). Franz Steiner Verlag. 1973. s. 17.
- ^ Kameraliz ve Devlet Bilimi. Orion Kitabevi. 2020. ss. 216-237.
Kaynakça
- Bauer, Volker, Hofökonomie. Der Diskurs über den Fürstenhof in Zeremonialwissenschaft, Hausväterliteratur und Kameralismus, Wien 1997
- Braeuer, Walter, Kameralismus und Merkantilismus. Ein kritischer Vergleich, in: Jahrbuch für Wirtschaftsgeschichte (3/1990), S. 107–111
- Ekelund, Robert und Tollison, Robert, Mercantilism as a rent-seeking society (Texas A&M University Economics Series 5), College Station 1981
- Gömmel, Rainer, Die Entwicklung der Wirtschaft im Zeitalter des Merkantilismus 1620–1800 (Enzyklopädie Deutscher Geschichte 46), München 1998
- Kaufhold, Karl Heinrich, „Wirtschaftswissenschaften“ und Wirtschaftspolitik in Preußen um 1650 bis um 1800, in: Kaufhold, Karl Heinrich (Hg.), Wirtschaft, Wissenschaft und Bildung in Preußen. Zur Wirtschafts- und Sozialgeschichte Preußens vom 18. bis zum 20. Jahrhundert (VSWG Beiheft 148), Stuttgart 1998, S. 51–72
- Magnusson, Lars, Mercantilism: The Shaping of an Economic Language, London 1994
- Radtke, Wolfgang, Preußischer Merkantilismus/Kameralismus. Dargestellt am Beispiel der Kurmark Brandenburg. Abriß eines Forschungsprojekts, in: Jahrbuch für Brandenburgische Landesgeschichte 46 (1995), S. 94–110
- Radtke, Wolfgang, Gewerbe und Handel in der Kurmark Brandenburg 1740 bis 1806. Zur Interdependenz von kameralistischer Staatswirtschaft und Privatwirtschaft (Veröffentlichungen des Brandenburgischen Landeshauptarchivs 46), Berlin 2003
- Sandl, Marcus, Ökonomie des Raumes. Der kameralwissenschaftliche Entwurf der Staatswissenschaften im 18. Jahrhundert (Norm und Struktur 11), Köln 1999
- Simon, Thomas, „Gute Policey“. Ordnungsleitbilder und Zielvorstellungen politischen Handelns in der Frühen Neuzeit (Veröffentlichungen des Max-Planck-Instituts für europäische Rechtsgeschichte 170), Frankfurt a. M. 2004
- Springer, Friedrich P., Über Kameralismus und Bergbau, Der Anschnitt, Heft 5–6/2010 S. 230–241
- Tribe, Keith, Strategies of economic order: German economic discourse, 1750–1950 (Ideas in Context 33), Cambridge 1995
- Wallerstein, Immanuel, The Modern World-System II. Mercantilism and the consolidation of the european world-economy. 1600–1750, New York/London/Toronto/Sydney/San Francisco 1980
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kameralizm ya da Kameral Bilim Kameralwissenschaft Alman merkantilizmi olarak yanlis bilinen Almanca konusulan bolgelerdeki yonetim bilgisinin butunudur Almanca konusulan topraklarda 15 yuzyildan itibaren Kameral Bilim ya da Kameral Bilimler adi altinda gelismeye baslamistir Kameral Bilim ve Polizey Bilim Alman prensliklerine ozel bir olgudur Kameral Bilim ilk asamada prensin ve prensin kisiliginde vucut bulan devletin gelirlerinin yonetilmesi olarak ortaya cikmistir Bu sebeple dar anlamiyla Kameral Bilim mali iktisadi konularla iliskilendirilmistir Ancak Kameral Bilim aslinda bundan fazlasidir Ruhani mesruiyet kaynagi olarak Kilise den bagimsizligini kazanmaya baslayan prens kilisenin dini alandan gelen ustunlugunu asacak yeni bir siyasete ihtiyac duymustur Bu gelisme teolojiye karsi siyaset ve bilimin ortakligini tesvik etmistir Artik prensin iktidarini pekistirecek ayrica siyasi gucunu iceriye ve disariya karsi koruyacak hedeflere destek yeni bir bilgi alanindan gelecektir Bu hedefler iceriye karsi tebaanin itaatinin saglanmasi disariya karsi ise prensin hakimiyetinin taninmasi ile tehdit edilmesinin onlenmesini saglayacak en iyi yonetim tekniklerinin bulunmasini icermektedir Dunyevi iktidarlarini kilise basta olmak uzere diger guc odaklari karsisinda gelistirmek isteyen kral ya da prensler bu amaca donuk bilgi ve destegi Alman cografyasinda Kameral Polizey Bilim den almislardir Feodal sistemde prensin bu amaclara ulasmasini saglama yolu ise oncelikle soylularin silahsizlandirilmasi duzenli ordunun kurulmasidir Kullanilacak yontemler de siyasetin iktisadi eylemlerle kesismesini gostermektedir Cunku prensin duzenli ordu kurmasi ile feodal zumrelerin iktisadi ve boylelikle siyasi askeri gucunu geriletmesi gerekmektedir Dolayisiyla iktidarin kullaniminin karmasiklasmasiyla Kameral Bilim hem iktisadi hem de siyasi ve toplumsal konulara dogru genislemistir Bu genis anlamiyla Kameral Bilim olarak tanimlanabilir Kisaca cati kavram olarak Kameral Bilim okonomie polizey ve dar anlamiyla Kameral Bilim olarak uc temel dala ayrilmaktadir Kameral Bilim in devlet ve toplum tasarimi denmese de bu konuda ciddi bir kavrayislari oldugu soylenebilir Donemin Alman prensliklerinde kabaca Roma Hukuku nun genel ve kapsamli bir devlet ogretisi icermedigi Yunan devlet felsefesinin ise genelgecer her gelisme asamasina uygun bir devlet kavrayisi verdigi inanci yerlesmistir Cunku Yunan devlet felsefesi daha az teori icermekte buna karsin tum diger kulliyattan genis bir bakis acisi sunmaktadir Bu cercevede Aristocu toplum ve devlet yaklasimi Kameral Polizey Bilim in cekirdegine yerlesmistir Bu yaklasimda her biri ayri bir iktisadi birim olan oikos yani hanelerin birligi Polis tir Hanedeki siraduzen de Polis e aktarilmistir Devlet tum oikoslarin birlikteligi olarak en buyuk oikos prens ise bunun yonetilmesi ve isletilmesinden sorumlu en buyuk hane sahibi dir Bu kavrayis Kameral Bilim in nesnesi ve dallarina ayrilmasini da aciklamaktadir Kameral Bilim tum hanenin sorumlusu olarak toplumsal ve iktisadi alandaki her seyi duzenleyen prense hanenin her isini en iyi sekilde gorebilmesi icin uygulanabilir bilgiler saglamaktadir Burada kritik nokta bu bilgilerin teoride kalmayip uygulanabilir olmasidir Cunku prensin ihtiyaci teorik bilgiler yigini degil uygulama alaninda ise yarar bilgidir Prusya Krali I Friedrich Wilhelm in Halle ve Frankfurt an der Oder de kursuleri kurmasiyla Kameral Polizey Bilim ortaya cikmamistir Kameral Polizey Bilim in temel eserlerinin kursulerin kurulmasi ardindan yayinlandigi da soylenemez Kameral islere dair cok sayida eser daha once verilmistir Ote yandan kursulerin kurulmasinin kralin bilimsel meraki surekli ve guvenilir gelir kaynaklarina erisecek yontemleri gelistirerek duzenli orduyu olusturma ve mutlakiyeti kurma amacina donuk girisimler olarak aciklanmasi ayni sekilde eksik kalacaktir Oyleyse tum bunlarin yani sira iktisadi alanda yer edinmekte ve guclenmekte olan ucuncu tabakanin egitime iliskin taleplerinin de kursulerin kurulusuyla karsilandigi soylenebilir Ayrica monarsik burokratik yapi icin Kameral Polizey Bilim ogrenimi gormus gorevliler olusturmak boylece feodal zumrelerin ve soylularin karsisinda monarka bagli bir gorevliler tabakasi yaratarak dengeyi saglamak bir diger amac olarak gorunmektedir Ote yandan Kameral Bilim kamer gorevlilerinin egitilmesi amaciyla Lautern Tubingen ve Braunschweig ta kurulan akademilerde kursulerin kurulmasindan once ogretilmeye baslanmistir Ancak Aristocu gelenegin agir bastigi universiteler bu yeni ogretilere karsi cikmislardir Dolayisiyla geleneklerin cok etkili olmadigi Halle ve Gottingen gibi daha genc universitelerde Kameral Bilim kursulerinin kurulmasi daha kolay olmustur Siyasi alandan gelen etkiyle bir sure gerilese de feodal yapinin ihtiyac duydugu bilgiyi ureten Kameral Polizey Bilim zamanla saygin bir disiplin olarak akademik alanda yer edinmistir Ozellikle Otuz Yil Savaslari sonrasinda Alman prenslikleri ic islerine yonelmis yikimin giderilmesine calismislardir Bu sirada giderek buyuyen ve karmasik hale gelen iktisadi ve idari bir yapi olusmustur Dolayisiyla saray gorevlilerinin hukuk yani sira iktisat ve idare teknikleri konusunda egitimli olmalari onem kazanmistir Ancak donemin universitelerinin programi bu talebi karsilayamamaktadir Buna ragmen Kameral Polizey Bilim in universitelesmesi akademik ve siyasi alandan gelen tepkilerle karsilanmis ancak surec icerisinde universitelerde yerini saglamlastirabilmistir Zamanla akademik alandan Kameral Bilim in prensin mal varliginin idaresine indirgenmesine onemli elestiriler gelmis bu yaklasimin toplumun guncel ihtiyaclarini karsilamadigi hem de prensin kamer yonetiminin patrimonyal tek yonlu dar bakis acisinin yetersizligi gundeme gelmistir Bu Ozel Kameralizm den Evrensel Kameralizm e dogru bir evrilmeyi beraberinde getirmistir Bunun onemi devlet dusuncesinde degisim ve devletin amaci ile amaca ulasmanin yollarinin aranmasini tesvik etmesidir KAMMER KAVRAMI KOKENI Kammer kelimesi Latince camer camera camerae kelimelerinden turemistir Camer Camera kubbe kubbeli ya da kemerli tavan kemerdir Kammer ise oda asil oturma odalarinin disinda ya da yaninda bir yer meclis tilki tavsan ini elbise deposu anlamini tasimaktadir Alman Dilinde oda icin gunumuz Almancasinda das Zimmer kullanilmaktadir Goethe eserlerinde das Zimmer ve Kammer farkini soyle aciklar Kammer i tavani isildayan duvarlari parildayan Zimmer ile degistirdim Cunku gunluk dilde Kammer esyalar saklanacagi icin isitilmayan ve suslenmeyen odalardir Baumstark Kammer kelimesinin Dogu ve Bati dillerinin eski Yunanca ve Latince hemen hepsinde ayni anlamda kullanildigini belirtmektedir Genel olarak Kammer kemerli oda gewolbter Raum ve oda Gemach Zimmer demek iken zamanla kapali alan oda Verschluss gizli oda yatak odasi gizli seyler icin oda anlamini kazanmistir Giderek daha fazla kemerli oda anlami on plana cikmistir Almanlar arasinda kemerli oda yapimi zor ve bir sanat olarak goruldugunden soylularin evlerinin vazgecilmezi olmustur Dayanikli bir insaat tarzi olarak yanginlardan korunma ve degerli esyalarin saklanmasi icin bu kemerli odalardan yararlanilmistir Cunku isitilmayan bu odalarda yangin cikmasi olasiligi dusuktur ve dolayisiyla degerli esyalarin korunmasi icin oldukca uygundur Kammer kelimesinin gelisimi de onemlidir Karolenj Imparatoru Sarlman Karl der Grosse vasiyetinde kisisel hazinesindeki para ile degerli esyalarin fakirlere ve kiliseye dagitilmasini thesauris suis atque pecunia quae in illa die in camera eius inventa est Burada camera hazine odasina isaret etmektedir Baska bazi belgelerde ise Kammer para cezalariyla baglantili olarak yer almaktadir Baska deyisle cezalarin odendigi toplandigi kasayi ifade etmektedir Odemelerle ilgili makamlar ise fiscus palatium ya da Sarlman in torunu II Ludwig doneminde oldugu gibi imparatorluk kasasi imperalis camera olarak adlandirilmistir Kutsal Roma Cermen Imparatoru I Berengar in 916 tarihli belgesinde sarayimizin kasasi anlamila camera palatii nostri kullanilmistir Karl Heinrich Rau Kammer in sadece degerli esyalarin tutuldugu bir alan degil oturma ve yatak odasi anlami tasidigini Frank Sarayi ndaki Camerarius un kralin yatak odasini anlattigini aktarmaktadir Dolayisiyla kralin ozel isleri ve bakimindan sorumlu bir cesit Hasodabsi olarak Kammerherr gibi bircok kullanim sekli ortaya cikmis ve Kammer krala yakinlik ve kralla kurulan kisisel bag ile de iliskilendirilir olmustur Baumstark benser sekilde Frank krallarinin ozel odalari ve kisisel servetleri icin idari askeri kulturel ya da kiliseye iliskin emirnamelerde hazine odasi anlaminda Camerarius kullanildigini ancak bunun devlet kasasi anlamina gelmedigini soylemektedir Devlet kasasi anlamini daha sonra kazanmistir 874 tarihli Diplomata II Ludovici 870 tarihli Diploma ejusdem 889 ve 919 tarihli I Berengarii belgelerinde para cezalari vergiler senyorler piskopos ya da prenslerin aldigi diger vergilerin aktigi kasadan bahsedilmektedir Bu cercevede camera kammer giderek devlet kasasi anlamini almaya baslamistir Feodal sistem iceriinde bu kasada toplanan her turlu nakdi ya d ayni gelirler Kammergut ya da Kameralgut olarak adlandirilmaktadir Cunku bu donemde monarkin kasasindaki gelirler kismen hanedanin ve kismen ulkenin ihtiyaclari icin kullanilmaktadir Iste prens ya da kralin hazinesinin toplandigi yer olarak Kammer bu hazinenin islerinin yerine getirilmesinde gorevli kisilere de Kammerherr vb isimler verilmistir Kameral Bilim Kameral Bilim kursulerinin 1727 de Frankfurt and der Oder Universitesi ve Halle Universitesinde Oeconomie Policey und Cammer Sachen adi altinda I Friedrich Wilhelm in emirnamesi uzerine kurulmasiyla baslamamaktadir 16 yuzyilda dahi Kameral Bilim adiyla eserler verilmektedir Kameral Bilim Kammer gorevlilerinin egitilmesi amaciyla 16 yuzyilda da 1559 da Tubingen de kurulan daha sonra universite icerisine alinan Collegium illustre Braunschweig ta Collegium Carolinum vd okullarda okutulmustur Dolayisiyla Kameral Bilim in 1727 de basladigi soylenemez Ancak Aristocu gelenegin agir bastigi universiteler bu egitim kurumlarindaki ogretilere yabanci kalmislar hatta karsi cikmislardir Kameralizm ve MerkantilizmKameralizm ya cografi baglami dusunulerek Merkantilizm yerine kullanilmakta ve Merkantilizm ile Kameralizm bir tutulmakta ya da Merkantilizm in Alman yorumu olarak kabul edilmektedir Bu yaklasim gelenegi iktisat teorisi tarihcilerinin Merkantilizm ve Kameralizm arasindaki ortusmeyi kesfettigi 19 yuzyila uzanmaktadir Merkantilizm in ilk kez Adam Smith tarafindan mercantil system olarak kavramlastirildigi yerlesmis bir dusuncedir Ancak genel olarak Fizyokrat Marquis de Mirebau Victor Riquetti nin 1763 tarihli Philosophie Rurale adli eserinde ilk defa Fransa yi mahveden merkantil salgin olarak yer aldigi kabul edilmektedir Magnusson Smith in Philosophie Rurale i okumus ve mercantil system kavramini buradan odunc almis olmasinin mumkun olabilecegini ifade etmektedir Ancak yine Magnusson mercantil system kavraminin Vincent de Gournay ve cevresinde olusan grup tarafindan Fransa nin eski Maliye Bakani Colbert in ticaret ve manufakturun korunmasini kapsayan dusuncelerine atifla soz konusu tarihten birkac yil once kullanildigindan bahsetmektedir Kavrama dunya capinda un kazandiran ise Smith olmustur Bu asamada Merkantilizm ile Kameralizm arasinda bu tur baglantinin neden kuruldugu sorusunun kisaca yanitlanmasinda fayda gorulmektedir ABD deki akademik cevrelere Kameral Bilim i ve tarihini tanitan 1909 tarihli kitabinda Small Kameralizm in sadece iktisadi icerigi baglaminda tanindigi ya da ele alindigindan bahsetmektedir Bu durum Alman yazarlarin politik iktisat Nationalokonomie ye yukledikleri anlam ile Anglo Sakson arastirmacilarin kavram ve bilim olarak iktisat tanimlari arasindaki temel bir farktan kaynaklanmaktadir Small Kameralist ve Hukukcu Georg Obrecht in 1547 1612 Yunanca oikonomia dan genel olarak iyi yonetimi anladigini Alman yazarlarin da 19 yuzyilda Ingilizcedeki economics kavramini karsilayacak bir fikir ve hatta bir kelimeye sahip olmadigini belirtmektedir Oikonomia nin bu erken donem icerigi daha sonra Devlet Butcesi Idaresi Staatshaushaltung terimiyle ifade edilen kavramin esaslarini kapsamaktadir Oikonomia ile economics arasindaki fark Anglo Sakson yazarlarca anlasilamamistir Dolayisiyla Anglo Sakson yazarlarin bu yaklasim hatalarinin Kameralizm ile karsilastiklari yerde Merkantilizm i gormelerine yol actigi soylenebilir Simon un bu yaklasimi Small un Kameral Bilim in sadece iktisadi icerigiyle ele alinmasi elestirisiyle ortusmektedir Blaich in de ayni goruste oldugu soylenebilir Merkantilizm in farkli ulkelerde ele alinisi ya da uygulanisini aciklarken Kameralizm in Merkantilizm in kapsadigindan cok daha buyuk bir bilimsel alani ifade ettigini Kameralizm in merkantil iktisat politikalarinin tumunu icerdigini ancak bundan daha fazlasi oldugunu belirtmektedir Bkz Kameralizm Merkantilizm farki ve Fizyokrasi ile iliskisi icin 1 Fritz Blaich Wiesbaden 1973 a g k s 17 1 Albion W Small Chicago 1909 a g k s 19 49 1 Moritz Isenmann Einleitung Merkantilismus Wiederaufnahme einer Debatte Vierteljahresschrift fur Sozial und Wirtschaftsgeschichte Beiheft 228 Moritz Isenmann Yay Franz Steiner Verlag Stuttgart 2014 s 9 2 Lars Magnusson The Political Economy of Mercantilism Routledge New York 2015 s 3 1 Andre Wakefield New York 2014 a g k s 134Dipnotlar Kameralizm ve Devlet Bilimi Orion Kitabevi 2020 ss 227 239 Kameralizm ve Devlet Bilimi Orion Kitabevi 2020 ss 237 238 Kameralizm ve Devlet Bilimi Orion Kitabevi 2020 ss 238 239 Deutsches Worterbuch Grimm Bruder Almanca Verlag von S Hirzel 1873 ss 109 115 a b c Kameralizm ve Devlet Bilimi Kameralizm ve Devlet Bilimi Orion Kitabevi 2020 ss 122 227 a b c Kameralizm ve Devlet Bilimi Orion 2020 s 168 Andre Wakefield Cameralism A German Alternative to Mercantilism Mercantilism Rei magined Political Economy in Early Modern Britain and its Empire Ingilizce Oxford University Press New York 2014 s 134 Moritz Isenmann Einleitung Merkantilismus Wiederaufnahme einer Debatte Vierteljah resschrift fur Sozial und Wirtschaftsgeschichte Beiheft 228 Almanca Franz Steiner Verlag 2009 s 9 Lars Magnusson The Political Economy of Mercantilism Ingilizce Routledge 2015 s 3 Thomas Simon Merkantilismus und Kameralismus Zur Tragfaehigkeit des Merkantilismusbegriffs und seiner Abgrenzung zum deutschen Kameralismus Almanca Franz Steiner Verlag 2014 ss 65 82 Fritz Blaich Die Epoche des Merkantilismus Almanca Franz Steiner Verlag 1973 s 17 Kameraliz ve Devlet Bilimi Orion Kitabevi 2020 ss 216 237 KaynakcaBauer Volker Hofokonomie Der Diskurs uber den Furstenhof in Zeremonialwissenschaft Hausvaterliteratur und Kameralismus Wien 1997 Braeuer Walter Kameralismus und Merkantilismus Ein kritischer Vergleich in Jahrbuch fur Wirtschaftsgeschichte 3 1990 S 107 111 Ekelund Robert und Tollison Robert Mercantilism as a rent seeking society Texas A amp M University Economics Series 5 College Station 1981 Gommel Rainer Die Entwicklung der Wirtschaft im Zeitalter des Merkantilismus 1620 1800 Enzyklopadie Deutscher Geschichte 46 Munchen 1998 Kaufhold Karl Heinrich Wirtschaftswissenschaften und Wirtschaftspolitik in Preussen um 1650 bis um 1800 in Kaufhold Karl Heinrich Hg Wirtschaft Wissenschaft und Bildung in Preussen Zur Wirtschafts und Sozialgeschichte Preussens vom 18 bis zum 20 Jahrhundert VSWG Beiheft 148 Stuttgart 1998 S 51 72 Magnusson Lars Mercantilism The Shaping of an Economic Language London 1994 Radtke Wolfgang Preussischer Merkantilismus Kameralismus Dargestellt am Beispiel der Kurmark Brandenburg Abriss eines Forschungsprojekts in Jahrbuch fur Brandenburgische Landesgeschichte 46 1995 S 94 110 Radtke Wolfgang Gewerbe und Handel in der Kurmark Brandenburg 1740 bis 1806 Zur Interdependenz von kameralistischer Staatswirtschaft und Privatwirtschaft Veroffentlichungen des Brandenburgischen Landeshauptarchivs 46 Berlin 2003 Sandl Marcus Okonomie des Raumes Der kameralwissenschaftliche Entwurf der Staatswissenschaften im 18 Jahrhundert Norm und Struktur 11 Koln 1999 Simon Thomas Gute Policey Ordnungsleitbilder und Zielvorstellungen politischen Handelns in der Fruhen Neuzeit Veroffentlichungen des Max Planck Instituts fur europaische Rechtsgeschichte 170 Frankfurt a M 2004 Springer Friedrich P Uber Kameralismus und Bergbau Der Anschnitt Heft 5 6 2010 S 230 241 Tribe Keith Strategies of economic order German economic discourse 1750 1950 Ideas in Context 33 Cambridge 1995 Wallerstein Immanuel The Modern World System II Mercantilism and the consolidation of the european world economy 1600 1750 New York London Toronto Sydney San Francisco 1980Ayrica bakinizBulyonizm